Cồng chiêng – linh hồn của đại ngàn Tây Nguyên hùng vĩ .
Với ý nghĩa đó, ngày 24/2/2005, Thủ tướng nhà nước đã ký Quyết định số 36/2005 / QĐ-TTg về việc lấy ngày 23/11 là “ Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam ” nhằm mục đích động viên những những tầng lớp xã hội tham gia tích cực vào sự nghiệp bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc bản địa .
Di sản văn hóa Việt Nam bao gồm di sản văn hóa vật thể và di sản văn hóa phi vật thể, là tài sản vô cùng quý giá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam trong suốt bề dày lịch sử hàng ngàn năm của dân tộc.
Những năm qua, công tác làm việc bảo tồn và phát huy những di sản văn hoá đã được những địa phương rất chăm sóc. Nhiều di sản văn hoá vật thể và phi vật thể được bảo vệ và phát huy giá trị, nhiều di tích lịch sử đã trở thành điểm thăm quan liên tục của hành khách, góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội, góp thêm phần tiếp thị hình ảnh của từng địa phương. Di sản văn hóa Việt Nam đã thực sự chứng minh và khẳng định được vị trí, vai trò trong đời sống xã hội, có sức lan tỏa can đảm và mạnh mẽ nhưng đồng thời cũng đang đương đầu với những thử thách to lớn, những tác động ảnh hưởng trực tiếp từ vạn vật thiên nhiên, môi trường tự nhiên và con người. Chính cho nên vì thế, ngày 29/6/2001, Quốc hội khóa X đã phát hành Luật Di sản Văn hóa nhằm mục đích nâng cao nghĩa vụ và trách nhiệm của những cấp chính quyền sở tại và toàn dân trong việc tham gia bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa, đồng thời góp thêm phần thiết kế xây dựng và tăng trưởng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa. Luật Di sản nêu rõ : Tổ chức, cá thể có quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm : Tôn trọng, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa ; Thông báo kịp thời khu vực phát hiện di vật, cổ vật, bảo vật vương quốc, di tích lịch sử lịch sử dân tộc – văn hóa, danh lam thắng cảnh, giao nộp di vật, cổ vật, bảo vật vương quốc do mình tìm được cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền nơi gần nhất ; Ngăn chặn hoặc đề xuất cơ quan nhà nước có thẩm quyền ngăn ngừa, giải quyết và xử lý kịp thời những hành vi phá hoại, chiếm đoạt, sử dụng trái phép di sản văn hóa .
Xòe Thái Tây Bắc .
Tại Luật Sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều của Luật Di sản ( năm 2009 ), đáng chú ý quan tâm Điều 29 được sửa đổi, bổ trợ như sau :
“ Di tích lịch sử vẻ vang – văn hóa, danh lam thắng cảnh ( sau đây gọi chung là di tích lịch sử ) được xếp hạng như sau :
1. Di tích cấp tỉnh là di tích lịch sử có giá trị tiêu biểu vượt trội của địa phương, gồm có :
a ) Công trình kiến thiết xây dựng, khu vực ghi dấu sự kiện, mốc lịch sử vẻ vang quan trọng của địa phương hoặc gắn với nhân vật có ảnh hưởng tác động tích cực đến sự tăng trưởng của địa phương trong những thời kỳ lịch sử vẻ vang ;
b ) Công trình kiến trúc, nghệ thuật và thẩm mỹ, quần thể kiến trúc, tổng thể và toàn diện kiến trúc đô thị và khu vực cư trú có giá trị trong khoanh vùng phạm vi địa phương ;
c) Địa điểm khảo cổ có giá trị trong phạm vi địa phương;
d ) Cảnh quan vạn vật thiên nhiên hoặc khu vực có sự phối hợp giữa cảnh sắc vạn vật thiên nhiên với khu công trình kiến trúc, thẩm mỹ và nghệ thuật có giá trị trong khoanh vùng phạm vi địa phương .
2. Di tích vương quốc là di tích lịch sử có giá trị tiêu biểu vượt trội của vương quốc, gồm có :
a ) Công trình thiết kế xây dựng, khu vực ghi dấu sự kiện, mốc lịch sử dân tộc quan trọng của dân tộc bản địa hoặc gắn với anh hùng dân tộc bản địa, danh nhân, nhà hoạt động giải trí chính trị, văn hóa, nghệ thuật và thẩm mỹ, khoa học nổi tiếng có tác động ảnh hưởng quan trọng so với tiến trình lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa ;
b ) Công trình kiến trúc, thẩm mỹ và nghệ thuật, quần thể kiến trúc, toàn diện và tổng thể kiến trúc đô thị và khu vực cư trú có giá trị tiêu biểu vượt trội trong những quá trình tăng trưởng kiến trúc, nghệ thuật và thẩm mỹ Việt Nam ;
c ) Địa điểm khảo cổ có giá trị điển hình nổi bật ghi lại những quy trình tiến độ tăng trưởng của văn hóa khảo cổ ;
d ) Cảnh quan vạn vật thiên nhiên đẹp hoặc khu vực có sự tích hợp giữa cảnh sắc vạn vật thiên nhiên với khu công trình kiến trúc, thẩm mỹ và nghệ thuật hoặc khu vực vạn vật thiên nhiên có giá trị khoa học về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học, hệ sinh thái đặc trưng .
3. Di tích vương quốc đặc biệt quan trọng là di tích lịch sử có giá trị đặc biệt quan trọng tiêu biểu vượt trội của vương quốc, gồm có :
a ) Công trình kiến thiết xây dựng, khu vực gắn với sự kiện ghi lại bước chuyển biến đặc biệt quan trọng quan trọng của lịch sử dân tộc dân tộc bản địa hoặc gắn với anh hùng dân tộc bản địa, danh nhân tiêu biểu vượt trội có tác động ảnh hưởng to lớn so với tiến trình lịch sử vẻ vang của dân tộc bản địa ;
b) Công trình kiến trúc, nghệ thuật, quần thể kiến trúc, tổng thể kiến trúc đô thị và địa điểm cư trú có giá trị đặc biệt đánh dấu các giai đoạn phát triển kiến trúc, nghệ thuật Việt Nam ;
c ) Địa điểm khảo cổ có giá trị điển hình nổi bật ghi lại những quy trình tiến độ tăng trưởng văn hóa khảo cổ quan trọng của Việt Nam và quốc tế ;
d ) Cảnh quan vạn vật thiên nhiên nổi tiếng hoặc khu vực có sự phối hợp giữa cảnh sắc vạn vật thiên nhiên với khu công trình kiến trúc, nghệ thuật và thẩm mỹ có giá trị đặc biệt quan trọng của vương quốc hoặc khu vực vạn vật thiên nhiên có giá trị về địa chất, địa mạo, địa lý, đa dạng sinh học và hệ sinh thái đặc trưng nổi tiếng của Việt Nam và quốc tế ” .
Trong những ngày này, kỷ niệm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam, ngày 23/11, xin một lần nữa được nhắc lại những điểm then chốt để tất cả chúng ta cùng nhau gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị di sản tổ tiên để lại. Nhất là với đồng bào dân tộc thiểu số, mỗi dân tộc bản địa đều có tinh hoa riêng, truyền thống riêng cần phải được gìn giữ. Trong quy trình tăng trưởng và hội nhập, những giá trị văn hóa ngàn đời đó đứng trước nhiều sức ép, nhiều thử thách thế cho nên càng cần phải được hội đồng chung tay gìn giữ. Không chỉ là với những di sản văn hóa đã được công nhận, mà còn là cả những tập tục đẹp trong đời sống hàng ngày .
