Đề văn mẫu phân tích bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt để cho thấy tình yêu quê hương đất nước chan hòa với bao kỷ niệm tuổi thơ vô cùng thiết tha về người bà kính yêu, người bà đôn hậu và tần tảo sớm khuya sáng bừng lên như một ngọn lửa thần kỳ và thiêng liêng. Đề văn mẫu mà Trường Tiểu học Thủ Lệ giới thiệu dưới đây giúp các em học sinh, đặc biệt là các em học sinh lớp 9 làm tài liệu tham khảo, ôn thi cũng như là rèn luyện kĩ năng viết bài văn nghị luận văn học được tốt hơn. Đồng thời, giúp các em có cái nhìn khái quát hơn về bài thơ Bếp lửa và hiểu rõ hơn thông điệp mà nhà thơ Bằng Việt muốn gửi gắm. Mời các em cùng theo dõi!
Bạn đang xem : Phân tích bài thơ Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt
1. Sơ đồ gợi ý
2. Dàn bài chi tiết cụ thể
a. Mở bài
- Giới thiệu bài thơ “Bếp lửa” (bài thơ viết về tình cảm bà cháu): Viết về người bà trong gia đình, với tình thương và đức hy sinh cao cả, bài thơ “Bếp lửa” của Bằng Việt là một trong những bài thơ lắng sâu trong tâm hồn tuổi thơ mỗi chúng ta.
- Trở lại đề (nêu lại phần gợi ý ở đề bài): Bài thơ đã cho thấy tình yêu quê hương đất nước chan hòa với bao kỷ niệm tuổi thơ vô cùng thiết tha về người bà kính yêu, người bà đôn hậu và tần tảo sớm khuya sáng bừng lên như một ngọn lửa thần kỳ và thiêng liêng.
b. Thân bài
* Mạch cảm xúc và cảm hứng chủ đạo của bài thơ
- Bài thơ mở ra với hình ảnh bếp lửa, từ đó gợi về những kỷ niệm tuổi ấu thơ sống với bà, làm hiện lên hình ảnh bà chăm sóc, lo toan vất vả với tình thương yêu vô bờ dành cho cháu.
- Đứa cháu nay trưởng thành, từ nơi xa suy ngẫm, thấu hiểu về bà. Cuối cùng người cháu gởi niềm thương nỗi nhớ về với bà.
→ Vậy mạch xúc cảm của bài thơ là đi từ quá khứ đến hiện tại, từ kỷ niệm đến suy ngẫm theo dòng hồitưởng. ⇒ Cảm hứng chủ yếu của bài thơ là tình cảm bà cháu, là nỗinhớ, lòng kính yêu và biết ơn vô hạn của người cháu với bàmình cũng là với mái ấm gia đình và quê nhà quốc gia
* Phân tích bài thơ (theo mạch cảm xúc – bố cục bài thơ)
-
3 câu đầu : Khơi nguồn dòng hồi tưởng cảm hứng
- Hình ảnh bếp lửa được hình dung trong trí nhớ của tác giả (phân tích từ láy “chờn vờn”, “ấp iu”)
- Từ hình ảnh bếp lửa liên tưởng tới người nhóm lửa – người bà (phân tích hình ảnh ẩn dụ “biết mấy nắng mưa”)
-
Khổ thơ thứ 2 ( năm câu tiếp theo : “ Lên bốn tuổi … sống mũi còn cay ” ) : Kỷ niệm tuổi thơ, kỷ niệm buồn khó quên
- Nhớ lại quá khứ: Nhớ những năm tháng chiến tranh chống Pháp gian khổ (đói mòn đói mỏi, … khô rạc ngựa gầy)
- Hình ảnh chi tiết ám ảnh mãi đến bây giờ: mùi khói bếp (đến bây giờ sống mũi còn cay)
-
Khổ 3 : ( 11 câu : “ Tám năm ròng … trên những cánh đồng xa ” )
- Chi tiết tiếp theo hiện lên trong hồi ức của cháu: tiếng chim tu hú kêu trong ngày hè, là âm thanh của đồng quê.
- Tiếng chim tu hú vang vọng giúp tác giả lại nhớ về bà
-
Đoạn tiếp theo ( 10 câu : Năm giặc đốt làng … niềm tin dai dẳng ) : Những phẩm chất cao quý của bà
- Vững long tin trước mọi tai họa thử thách (“Vẫn vững lòng… được bình an”).
- Bếp lửa thành ngọn lửa bất diệt, ngọn lửa của tình thương
- Ý chí, bản lĩnh sống của bà, của người phụ nữ Việt Nam
-
Đoạn thơ ( 8 câu : “ Lận đận đời bà … thiêng liêng – bếp lửa ” ) : Những suy ngẫm về người bà kính yêu, về bếp lửa trong mỗi mái ấm gia đình Nước Ta
- Điệp từ “nhóm”
- Lời khẳng định ca ngợi: “Ôi kỳ diệu và thiêng liêng – bếp lửa”
-
Bốn câu cuối : Tình thương nhớ, lòng kính yêu và biết ơn của đứa cháu nay đã đi xa
- Bốn câu kết thể hiện một cách đằm thắm tình thương nhớ, lòng kính yêu và biết ơn của đứa cháu bé bỏng nay đã đi xa:
“ Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả Nhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhở – Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? ” → Như vậy, hình ảnh TT ( bếp lửa ) mở màn, khơi nguồn mạch cảm hứng của bài thơ, của dòng hồi tưởng đã được khép lại bằng chính hình ảnh ấy
c. Kết bài
- Ý nghĩa của bài thơ: Bài thơ “Bếp lửa” của nhà thơ Bằng Việt là một bài thơ hay của thi ca Việt Nam đọc xong bài thơ mỗi chúng ta đều muốn được chạy về nhà để sà vào lòng bà để mà được nghe bà hát ru trong những trưa hè oi ả.
- Nét đặc sắc về nghệ thuật: Lời thơ đẹp, chất thơ trong trẻo, trẻ trung. Hình tượng thơ: “bếp lửa” “khói hun”, “ngọn lửa”, “tiếng chim tu hú” bổ sung kết hợp thật tự nhiên giữa kể và tả bằng dòng hồitưởng và suy ngẫm rất thơ và đầy ấn tượng.
Bài văn mẫu
Đề bài: Em hãy viết bài văn nghị luận văn học phân tích bài thơ “Bếp lửa” của nhà thơ Bằng Việt để cho thấy tình yêu quê hương đất nước chan hòa với bao kỷ niệm tuổi thơ vô cùng thiết tha về người bà kính yêu, người bà đôn hậu và tần tảo sớm khuya sáng bừng lên như một ngọn lửa thần kỳ và thiêng liêng.
Gợi ý làm bài
Bài văn mẫu 1
Viết về người bà trong mái ấm gia đình, với tình thương và đức quyết tử cao quý, bài thơ “ Bếp lửa ” của Bằng Việt là một trong những bài thơ lắng sâu trong tâm hồn tuổi thơ mỗi tất cả chúng ta. Bài thơ đã cho thấy tình yêu quê nhà quốc gia chan hòa với bao kỷ niệm tuổi thơ vô cùng thiết tha về người bà kính yêu, người bà đôn hậu và tần tảo sớm khuya sáng bừng lên như một ngọn lửa thần kỳ và thiêng liêng. Bài thơ mở ra với hình ảnh bếp lửa, từ đó gợi về những kỷ niệm tuổi ấu thơ sống với bà, làm hiện lên hình ảnh bà chăm nom, lo toan khó khăn vất vả với tình thương yêu vô bờ dành cho cháu. Đứa cháu nay trưởng thành, từ nơi xa suy ngẫm, đồng cảm về bà. Cuối cùng người cháu gởi niềm thương nỗi nhớ về với bà. Vậy mạch cảm hứng của bài thơ là đi từ quá khứ đến hiện tại, từ kỷ niệm đến suy ngẫm theo dòng hồi tưởng. Cảm hứng chủ yếu của bài thơ là tình cảm bà cháu, là nỗi nhớ, lòng kính yêu và biết ơn vô hạn của người cháu với bà mình cũng là với mái ấm gia đình và quê nhà quốc gia. Hình ảnh tiên phong hiện lên trong trí nhớ của tác giả là hình ảnh bếp lửa ở một làng quê Nước Ta từ thời thơ ấu : “ Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm”
“ Chờn vờn ” là từ láy tượng hình vừa giúp ta tưởng tượng làn sương sớm đang bay nhè nhẹ quanh bếp lửa vừa gợi cái mờ nhòa của hình ảnh ký ức theo thời hạn. Từ “ ấp iu ” là một phát minh sáng tạo mới lạ của nhà thơ. Đó không phải là từ láy, từ ghép đơn thuần mà là sự tích hợp và biến thể của hai từ “ ấp ủ ” và “ nâng niu ”. “ Ấp iu ” gợi đến bàn tay kiên trì, khôn khéo và tấm lòng chi chút của người nhóm bếp, lại đúng với việc làm nhóm lửa đơn cử. Từ hình ảnh bếp lửa liên tưởng tự nhiên đến người nhóm lửa, nhóm bếp – đến nỗi nhớ, tình thương với bà của đứa cháu đang ở xa : “ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa ” “ Biết mấy nắng mưa ” là một cách nói ẩn dụ gợi ra phần nào cuộc sống khó khăn vất vả lo toan của bà. Khổ thứ hai nói về từ thời ấu thơ rất xa hiện về, đó là kỷ niệm buồn khó quên : “ Lên bốn tuổi, cháu đã quen mùi khói Năm ấy, là năm đói mòn, đói mỏi Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu Nghĩ lại đến giờ đây sống mũi còn cay ! ” Hình ảnh những năm tháng cuộc chiến tranh chống Pháp gian nan được hiện về qua thành ngữ “ đói mòn, đói mỏi ” – cái đói lê dài làm stress, kiệt sức ( cuối năm 1944 đầu năm 1945, nạn đói kinh điển đã xảy ra, hơn hai triệu đồng bào ta bị chết đói ). Hình ảnh con ngựa gầy rạc thì chắc người bố đánh xe cũng gầy khô … Nhưng ấn tượng sâu đậm nhất vẫn là mùi khói bếp : khói hun nhèm mắt cháu, khói nhiều cay khét. Đó là kỷ niệm về “ mùi khói ”, về “ khói hun ”, một cảnh đời bần hàn gắn liền với bếp lửa mái ấm gia đình trước cách mạng. Vần thơ là tiếng lòng thời thơ ấu gian nan, rất chân thực cảm động. “ Nghĩ lại đến giờ ” ( đó là 1963, 19 năm đã trôi qua ), mà đứa cháu vẫn cảm thấy “ sống mũi còn cay ! ”. Kỷ niệm buồn, vết thương lòng, khó quên là vậy ! — Để xem được khá đầy đủ tài liệu, mời quý thầy cô và những em vui vẻ đăng nhập vào Trường Tiểu học Thủ Lệ để dowload tài liệu về máy — Một lần nữa qua lời thơ của tác giả ta đã cảm nhận được sự khó nhọc của người bà khi ngày ngày, sớm chiều nhen bếp lửa. Tại sao bà hoàn toàn có thể nhẫn nại hi sinh đến như vậy ! Do trong lòng bà luôn có 1 ngọn lửa niềm tin ủ sẳn. Ngọn luẳ của niềm tin quốc gia sẽ độc lập độc lập, đời sống sẽ được nâng cao, không còn viễn cảnh đói nghèo nữa, quốc gia sẽ thống nhất với nhau, người thân trong gia đình và mái ấm gia đình sẽ không còn chịu cảnh thoát li nữa mà sẽ về đoàn viên cùng bà lúc cuối đời. Là ngọn lửa của niềm tin đứa cháu mình sau này sẽ nên người, sẽ noi gương được cha mẹ, sẽ nhận ra được sự khó nhọc của bà trong việc làm nuôi dạy cháu tù đó người cháu hoàn toàn có thể quyết tâm học thành tài để kiến thiết xây dựng quốc gia tươi đẹp hơn, giàu đẹp hơn. Bà luôn mong cháu sẽ góp sức mãi không nguôi cho tổ quốc giống như Thanh Hải trong “ Mùa xuân nho nhỏ ”. Nếu bài thơ dừng lại ở đây thì đã hoàn toàn có thể xem là 1 áng thơ hay lắm rồi. Với những xúc cảm của đứa cháu khi nhớ về bà, nhớ về quãng đời cơ cục cùng bà nhóm lửa, nhớ về công lao dạy dỗ của bà …. qua những vần thơ đơn giản và giản dị mà thắm thía, với những điệp ngữ và từ ngữ được vận dụng một cách rất linh động phát minh sáng tạo. Nhưng đến đây dòng tâm niệm của tác giả vẫn chưa nguôi. Vẫn thốt lên những câu thơ lay động tâm hồn : “ Giờ cháu đã đi xa Có lửa trăm nha, niềm vui trăm ngả Những vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhỏ Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? ” Dù cho tác giả đã triển khai xong nguyện ước của bà. Đã là 1 con người thành đạt, sống có ích cho xa hổi. Đã sống trong một điều kiện kèm theo vừa đủ tiện lợi : “ có lửa trăm nhà niềm vui trăm ngả ” nhưng lòng tác giả vẫn luống hướng về cội nguồn sinh dưỡng của mỗi con người. Bằng Việt sẽ mãi mãi không quên cái bếp lửa bà nhem, công lao dưỡng dục. Tác giả luôn luôn tự hỏi với lòng : bà giờ đây sống thế nào ? Có khỏe mạnh không ? Bà nhóm bếp lên chưa ? Chắc chắn rồi sẽ có một ngày tác giả quay về nơi chôn rau cắt rốn của mình để chăm nom người bà thân iu trong những phút sau cuối. Đây là một bài thơ dạt dào cảm hứng. Tác giả đã khôn khéo sủ dụng những giải pháp thẩm mỹ và nghệ thuật rực rỡ, cách gieo vần, láy điệp từ và những hình ảnh có sức thuyết phục cao và những liên tưởng độc lạ tạo nên giá trị cho bài thơ. Ta cảm nhận được ở đây tám lòng biết ơn sâu nặng, nhớ nhung da diết, tâm chân tình của nhà thơ so với người bà yêu dấu. Đặc biệt qua 2 khổ cuối này ta đã hiểu thêm được nguyên do vì sao tác giả lại có tình thương mến vô bờ so với quê nhà như vậy. Do công lao trời biển của bà mà chắc rằng rất ít một ai sánh được. Khâm phục, cảm động, bất giác ta hoàn toàn có thể thốt lên rằng : “ Ôi bà thật là con người vĩ đại ”. Lời thơ đẹp, chất thơ trong trẻo, tươi tắn. Hình tượng thơ : “ bếp lửa ” “ khói hun ”, “ ngọn lửa ”, “ tiếng chim tu hú ” bổ trợ phối hợp thật tự nhiên giữa kể và tả bằng dòng hồi tưởng và suy ngẫm rất thơ và đầy ấn tượng. Đọc bài thơ thêm một lần nữa, tất cả chúng ta cảm thấy trong lòng lại trao dâng niêm xúc cảm. Bài thơ đã khơi dậy cho tất cả chúng ta một tình cảm cao đẹp so với mái ấm gia đình, quê nhà và xã hội. Càng suy ngẫm, thấm từng lời thơ của bằng việt ta càng hiểu thế nào là nỗi nhớ quê nhà. Ôi ! làm thế nào hoàn toàn có thể quên cho được : “ Ôi lạ mắt và thiêng liêng bếp lửa ! ”. Trên đây là sơ đồ gợi ý được trình diễn dưới dạng sơ đồ tư duy, dàn bài chi tiết cụ thể cùng một phần của hai bài văn mẫu nghiên cứu và phân tích bài thơ “ Bếp lửa ” của Bằng Việt để cho thấy tình yêu quê nhà quốc gia chan hòa với bao kỷ niệm tuổi thơ vô cùng thiết tha về người bà kính yêu, người bà đôn hậu và tần tảo sớm khuya sáng bừng lên như một ngọn lửa thần kỳ và thiêng liêng. Tài liệu được trình diễn một cách chi tiết cụ thể, dễ hiểu phối hợp với sơ đồ tư duy tương hỗ những em thuận tiện trong quy trình ghi nhớ kiến thức và kỹ năng ; giúp những em hiểu được ý nghĩa của bài thơ Bếp lửa, thông điệp mà nhà thơ Bằng Việt muốn gửi gắm cũng như là giúp những em rèn luyện kĩ năng làm bài văn nghị luận văn học được tốt hơn. Trường Tiểu học Thủ Lệ kỳ vọng đây sẽ là tài liệu tìm hiểu thêm hữu dụng cho những em trong quy trình học tập và ôn thi. Chúc những em học tốt !
— MOD Ngữ văn Trường Tiểu học Thủ Lệ (Tổng hợp và biên soạn)
Đăng bởi : Trường Tiểu học Thủ Lệ Chuyên mục : Giáo dục đào tạo, Lớp 9
