Câu 1: Bài thơ là lời của nhân vật nào, nói về ai và điều gì?
Dựa vào mạch tâm trạng của nhân vật trữ tình, em hãy nêu bố cục của bài thơ.
– Bài thơ là lời của người cháu nói về bà, nói về tình yêu thương tha thiết mà bà đã dành cho cháu trong những tháng ngày gian nan .
– Bố cục :
Bạn đang xem: Soạn bài Bếp lửa – Bằng Việt
– Soạn văn 9
+ Ba dòng đầu : Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng xúc cảm về bà .
+ Bốn khổ thơ tiếp theo ( “ Lên bốn tuổi … chứa niềm tin dai dẳng ” ) : Hồi tưởng những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà
và hình ảnh bà gắn liền với hình ảnh bếp lửa .
+ Hai khổ thơ tiếp theo ( từ Lận đận đời bà đến thiêng liên – bếp lửa ) : Suy ngẫm về bà và cuộc sống bà .
+ Khổ cuối : Cháu đã trưởng thành, đã đi xa nhưng không nguôi nhớ về bà .
Câu 2: Trong hồi tưởng của người cháu, những kỉ niệm nào về bà và tình bà cháu đã được gợi lại? Em hãy chỉ ra sự kết hợp giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự, bình luận trong bài thơ và tác dụng của sự kết hợp ấy?
Trong hồi tưởng của người cháu biết bao kỷ niệm thân thương đã được gợi lại :
– Năm lên bốn tuổi là năm đói kém, nhọc nhằn ( 1945 ). Nạn đói năm ấy đã trở thành bóng đen ghê rợn ám ảnh cháu .
– Tám năm ở cùng bà khi che mẹ bận công tác làm việc, bà dạy cháu học, dạy cháu làm, bà kể chuyện cháu nghe, san sẻ với cháu nỗi vắng mẹ, cặm cụi nhóm lửa, nuôi nấng cháu .
– Năm giặc đốt làng, đốt nhà, bà vẫn vững lòng dặn cháu giữ kín chuyện để bố mẹ yên tâm công tác, bà vẫn sớm chiều nhen nhóm ngọn lửa ủ ấm lòng cháu. Kỷ niệm nào về bà cũng thấm đậm yêu thương.
– Bài thơ xen kẽ giữa kể là những đoạn tả sinh động, tả cảnh bếp lửa chờn vờn trong sương sớm, tả cảnh đói mòn đói mỏi, cảnh làng cháy, đặc biệt quan trọng là hình ảnh cặm cụi, tần tảo sớm hôm của bà … Lời kể và tả chứa chan tình yêu thương, lòng yêu ơn của người cháu nơi xa so với bà .
Câu 3: Phân tích hình ảnh bếp lửa trong bài thơ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến bao nhiêu lần? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu lại nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhớ về bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa? Hình ảnh ấy mang ý nghĩa gì trong bài thơ này? Vì sao tác giả lại viết “Ôi kì lạ và thiêng liêng bếp lửa”?
– Hình ảnh bếp lửa có suốt trong những vần thơ của bài thơ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc tới 10 lần .
– Vì hình ảnh bếp lửa đã trở thành hình tượng do hằng ngày bà luôn nhóm lửa nấu vào mỗi sáng. Bà là người đã thắp sáng tình cảm, tình yêu thương khi nhóm bếp lửa lên, tác giả đã dựa vào đó để gửi gắm tình cảm cảm hứng của mình là tình cảm thiêng liêng giữa bà và cháu .
Câu 4: Vì sao ở hai câu dưới tác giả dùng từ “ngọn lửa” mà không nhắc lại “bếp lửa”? Ngọn lửa ở đây có ý nghĩa gì? Em hiểu những câu thơ trên như thế nào?
– Ở hai câu dưới, tác giả dùng từ “ ngọn lửa ” mà không nhắc lại “ bếp lửa ”. Vì nói đến “ bếp lửa ” là nói đến một vật hữu hình, đơn cử của mỗi mái ấm gia đình. Còn hình ảnh “ ngọn lửa ” mang ý nghĩa khái quát, to lớn hơn .
– Mỗi lần nhóm bếp lửa, ngọn lửa cháy sáng lên mang nhiều ý nghĩa tượng trưng. Đó là ngọn lửa được nhóm từ lòng bà – ngọn lửa của sức sống, yêu thương, niềm tin, tình yêu của bà với kháng chiến, với Đảng. Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa – truyền cho cháu những kỉ niệm ấm lòng, những niềm tin thiêng liêng, kì diệu nâng bước cháu trên suốt hành trình dài dài rộng của cuộc sống .
Câu 5: Cảm nhận của em về tình cảm bà cháu được thể hiện trong bài thơ. Tình cảm ấy được gắn liền với những tình cảm nào khác?
– Tình cảm bà cháu trong bài thơ rất sâu nặng. Đây là lời yêu thương tha thiết của người cháu nơi xa so với bà :
“ Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng lức nào quên nhắc nhở:
– Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa ? … ”
– Tình cảm ấy vượt qua chiều dài của thời hạn, chiều rộng của khoảng trống, neo đậu mãi trong trái tim cháu. Tuổi thơ của cháu đã đi qua theo năm tháng, khoảng cách giữa bà và cháu cũng đã xa vời vợi nhưng cháu chẳng khi nào quên nhắc nhở về bà. Tình yêu, lòng biết ơn của cháu so với người bà cũng chính là lòng biết ơn so với mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia .
