Nhiều sinh viên Việt Nam ở Liên Xô vẫn lưu truyền câu chuyện về quạt tai voi: Một sinh viên được nghỉ hè 3 tháng. Năm đó rất trùng lặp là cả phòng ký túc xá của anh đều được nghỉ nên quyết định về nước hết. Ra khỏi phòng ký túc xá sau cùng, ra đến sân bay anh mới nhớ ra rằng chiếc quạt tai voi vẫn chưa kịp tắt. Sát giờ bay, anh tặc lưỡi về VN và quên hẳn câu chuyện chiếc quạt tai voi chưa kịp tắt điện.
Hết kỳ nghỉ, anh trở lại ký túc xá ở Liên Xô và kinh ngạc khi thấy chiếc quạt vẫn đang chạy ro ro. Không biết thực hư câu truyện này thế nào, nhưng hoàn toàn có thể thấy một điều, chiếc quạt tai voi có giá trị thế nào trong đời sống thường nhật thời bao cấp của người Việt .Trước khi quạt con cóc “ làm mưa làm gió ” tại TP. Hà Nội thì những chiếc quạt máy Liên Xô cánh cao su đặc đã Open đầu những năm 60. Chẳng ai nhớ thương hiệu của chiếc quạt có 3 cánh bằng cao su đặc mềm. Tất cả đều gọi là nó quạt tai voi .Tuy nhiên, theo nhà báo Phan Việt Hùng, Phó Tổng biên tập báo Nhi đồng ( đây mới chính thức là ông ma xó chứ không phải mình ), vào những forum đồ cũ của Nga và Ukraine thì được biết quạt tai voi được một nhà máy sản xuất ở Dnepropetrovsk ( Ukraine ) sản xuất, có mã sản phẩm & hàng hóa là ВЭ-1. Dưới đáy còn ghi rõ nơi sản xuất, vận tốc quay cánh quạt là 50 vòng / giây .Quạt tai voi có cấu trúc rất đơn thuần, chỉ gồm 3 cánh bằng cao su đặc mềm, màu trắng. Đế quạt được đúc bằng gang, rất bền, bị ném cũng khó vỡ. Dù không có lồng bảo vệ nhưng quạt tai voi không phải là mối nguy hại với trẻ nhỏ .Thứ nhất, khi những em bé hiếu động hoặc người lớn lơ đễnh thò tay vào cánh quạt, cánh quạt chỉ đập nhẹ, không gây cảm xúc đau đớn hay tổn thương. Thứ hai, quạt tai voi rất quý, luôn được xem là gia tài lớn nên trẻ nhỏ bị cấm động vào quạt vì cha mẹ sợ con hoàn toàn có thể làm hỏng quạt .Vì được coi là gia tài lớn nên quạt tai voi rất được nâng niu. Chỉ khi nào có khách quan trọng đến nhà, gia chủ mới bật tiếp khách. Vì vậy, ngoài tính năng xua đi cái nóng, quạt tai voi còn dùng để chứng minh và khẳng định “ đẳng cấp và sang trọng ” .Thời bao cấp, sản phẩm & hàng hóa khan hiếm một thì quạt tai voi khan hiếm 10. Quạt đa phần về Nước Ta qua đường “ xách tay ”. Ông Nguyễn Văn Hùng ( Lê Văn Hưu – TP.HN ) kể thời đó những người đi Liên Xô về nước thường tranh thủ “ xách ” theo rất nhiều vật dụng. Trong đó có quạt tai voi .Ngoài ra, quạt tai voi cũng được phân phối giống như quạt con cóc. Quạt được phân phối về những cơ quan để nhân viên cấp dưới bốc thăm cùng nhiều sản phẩm & hàng hóa khác như nan hoa xe đạp điện, săm lốp, …. Khi về cơ quan, \ những loại sản phẩm được chia theo đầu người bốc thăm .Nếu không đi Liên Xô hoặc không bốc thăm thành công xuất sắc tại cơ quan, những người lắm tiền vẫn có thời cơ sở hữu quạt tai voi nếu chịu khó thanh toán giao dịch trên thị trường “ chợ đen ”. Ông Hùng kể, thời đó, kể cả nếu mua tại “ chợ đen ”, người mua cũng không lo bị chặt chém vì chênh lệch giá không hề cao. Nên với ông Hùng, việc xách hàng mỗi lần từ Liên Xô về để bán lại cho người tiêu dùng kiếm được vài hào lãi làm ông rất vui .Giống như ông Hùng, nhiều người cao tuổi sống ở thời bao cấp không nhớ đúng mực giá của chiếc quạt tai voi. Tuy nhiên “ tôi nhớ giá một chiếc quạt tai voi cao gấp vài lần, thậm chí còn gấp gần 10 lần một chiếc quạt con cóc ”. Thời bao cấp, chiếc quạt con cóc có giá 35 đồng, thấp hơn một chút ít so với mức lương 60 đồng của nhân viên cấp dưới mới đi làm .
Vì quá gắn bó với thời bao cấp nên cả quạt con cóc và quạt tai voi đều có những câu chuyện đáng nhớ. Nếu quạt con cóc khiến người ta ngỡ ngàng vì khả năng tự đi, tự nhảy bật lên như con cóc thì quạt tai voi lại được nhắc nhiều về độ bền.
Quạt tai voi rất ít khi đổ vì đế được sản xuất từ thép đúc. Mà giả sử nếu có đổ, quạt vẫn không hỏng hóc. Chỉ cần được dựng dậy, quạt lại quay tít như chưa từng có sự cố gì. Không chỉ có vậy, đến giờ đây, người dân vẫn “ lưu truyền ” câu truyện có những mái ấm gia đình đi sơ tán không kịp tắt quạt. Mấy tháng sau trở lại nhà, chiếc quạt vẫn chạy tốt .“ Nghỉ hưu ” và làm đồ vật thời cổ xưaThời kỳ những năm đầu của thập niên 90, khi chính sách bao cấp bị xóa bỏ, sản phẩm & hàng hóa đổ vào thị trường ngày càng nhiều với sức cạnh tranh đối đầu lớn cả về Chi tiêu lẫn tính năng sử dụng. Vì vậy, cả quạt con cóc và quạt tai voi đều bị lép vế và dần lùi vào dĩ vãng .Tuy nhiên, cho tới thời nay, quạt con cóc vẫn giữ được chỗ đứng, dù rất nhã nhặn. Trong khi đó, quạt tai voi trọn vẹn biến mất. Có thể thấy, quạt tai voi đã hoàn thành xong “ thiên chức lịch sử vẻ vang ” của mình một cách xuất sắc và để lại nhiều dấu ấn trong lòng người dùng .Hiện tại, quạt tai voi đã “ nghỉ hưu ”. Nhưng điều đó không có nghĩa chiếc quạt nhỏ bé này bị quên béng. Vẫn nhiều mái ấm gia đình giữ lại quạt tai voi và xem đó là kỷ niệm đáng nhớ cho một thời kỳ nhiều biến chuyển của quốc gia .Không chỉ có vậy, quạt tai voi luôn trở thành một trong món đồ sưu tập được nhiều người chăm sóc. Trên những forum rao vặt như muare hay ttvnol, đôi lúc những thành viên vẫn thấy ai đó đăng tin mua quạt tai voi làm vật tọa lạc. Các thành viên còn lại hướng dẫn khá nhiệt tình nơi bán “ đồ vật thời cổ xưa ” này .Quạt tai voi được bán trực tuyến thì ít, đa phần đều Open tại nhà của 1 số ít người sưu tập quạt lâu năm. Tuy nhiên, nếu như mong muốn gặp được vị khách tha thiết muốn chiếm hữu món đồ này .XEM ĐỒ CỔ CHÂU ÂUXEM ĐỒ CỔ LIÊN XÔ
XEM ĐỒ CỔ SƯU TẦM
XEM ĐỒNG HỒ CỔXEM ĐỒNG HỒ VÀNG ĐÚC NGUYÊN KHỐI
