Có mặt tại lò đốt rác thải hoạt động và sinh hoạt hiệu suất khoảng chừng 300 kg / giờ của xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn ( Nghệ An ), qua quan sát, chúng tôi thấy trong khu vực lò, rác thải được tập trung bộn bề, phía sau, một khối lượng xỉ đốt lò được đổ thẳng ra bãi đất bên cạnh. Tại lò này, có 3 người vừa phân loại vừa đưa rác vào đốt .
Nói là phân loại nhưng thực ra là nhặt nhạnh những thứ phế liệu, vật tư thiết kế xây dựng hoặc những thứ không hề cháy được mới bị loại ra ngoài. Còn hầu hết rác thải ở đây được quẳng thẳng vào lò từng bao tải phó mặc cho ngọn lửa. Bước chân lại gần cửa lò, chúng tôi còn được người quản lý và vận hành cảnh báo nhắc nhở lùi xa lỡ không may có bình ga mini tiếng nổ .
Lò đốt rác thải hoạt động và sinh hoạt cỡ nhỏ tại xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn ( Nghệ An ) mới hoạt động giải trí được vài năm nhưng nhiều người dân đã kêu ca vì hít phải khói .
Ông Đặng Trọng Thế – Giám đốc Hợp tác xã Thương Mại Dịch Vụ Nông nghiệp xã Khánh Sơn cho biết, công nhân ở đây đốt lò cũng chỉ được hướng dẫn sơ qua chứ không được giảng dạy qua trường học. Lượng khí thải cũng không tác động ảnh hưởng đến khu vực dân cư xung quanh .
Tuy nhiên, khi chúng tôi tiếp xúc với người dân ở xóm 3, xã Khánh Sơn – nơi cách lò đốt khoảng chừng 400 m theo đường chim bay thì nhiều người kêu ca do hít phải khói của lò. Ông Hồ Đình Thắng ở xóm 3 than vãn : “ Những ngày nhiệt độ thấp, nhiệt độ lớn, đêm ngủ không được vì mùi khét lẹt, nhất là vào mùa mưa, rác bị ướt khó cháy, khói mù mịt, nhiều người đi làm đồng không chịu được phải bỏ ruộng về giữa chừng ” .
Lò đốt rác xã Văn Thành, huyện Yên Thành (Nghệ An) có công suất thiết kế 330kg/giờ, được xây dựng với kinh phí là 3,8 tỉ đồng, cách khu dân cư xóm 8 khoảng 300m. Hoạt động gần 1 năm nay nhưng nhiều hộ dân quanh khu vực đã khốn khổ vì khói thải. Bà Nguyễn Thị Cúc ở xóm 8 bức xúc: “Lúc đầu, xã chọn xây ở xóm 3 là nơi có đồi núi nhưng người dân ở đó không cho nên chuyển về làm ở xóm 8. Từ khi hoạt động đến giờ, mùi khói nồng nặc, từ cao bay là là xuống thấp”.
Tại xã Minh Thành, huyện Yên Thành ( Nghệ An ), lò đốt rác cỡ nhỏ của xã được thiết kế xây dựng trên nền bãi tập kết rác thải trước đây. Thời điểm chúng tôi tới, lò không quản lý và vận hành, rác chất đống, xung quanh không hàng rào che chắn. Lò cách khu dân cư của xã Minh Thành hơn 1 km nhưng chỉ cách nhà dân xóm 3, xã Đại Thành, huyện Yên Thành chỉ khoảng chừng 200 m, đây là mối ẩn họa của nhiều người dân nơi đây. Anh Phạm Xuân Diện ở xóm 3, xã Đại Thành than phiền : “ Mùi khói cay, hôi nồng nặc mỗi khi gió thốc vào nhà. Họ không những đốt trong lò mà còn đốt ngoài lò để cháy cho nhanh. Người dân không những hưởng khói của lò mà còn “ hưởng ” cả mùi, nguồn nước rỉ từ bãi rác cũ ” .
Hạn chế sử dụng lò đốt rác cỡ nhỏ
Hiện nay, trên địa phận Nghệ An có 4 xã đã thiết kế xây dựng lò đốt rác hiệu suất phong cách thiết kế khoảng chừng 300 – 700 kg / giờ và nhiều xã đang khảo sát để thiết kế xây dựng kiểu lò này. Ngày 27/12/2019, Sở TN&MT Nghệ An có Công văn số 7525 ý kiến đề nghị những huyện, thành phố, thị xã không góp vốn đầu tư mới lò đốt rác thải rắn hoạt động và sinh hoạt hiệu suất nhỏ hơn 300 kg / giờ theo pháp luật tại QCVN61-MT : năm nay / BTNMT .
Trường hợp cần thiết đầu tư để xử lý rác thải sinh hoạt của địa phương, đề nghị UBND các huyện, thành, thị nghiên cứu, lựa chọn công nghệ lò đốt đảm bảo yêu cầu của pháp luật và đề nghị lấy ý kiến của Sở TN&MT tỉnh đối với việc đầu tư mới lò đốt rác thải rắn sinh hoạt công suất trên 300kg/giờ trong quá trình lập dự án đầu tư.
Các địa phương thanh tra rà soát, kiểm tra, nhìn nhận việc cung ứng những lao lý kỹ thuật và nhu yếu bảo vệ thiên nhiên và môi trường tại QCVN61-MT : năm nay / BTNMT của những lò đốt chất thải rắn đang hoạt động giải trí trên địa phận quản trị của mình báo cáo giải trình Sở TN&MT Nghệ An để có cơ sở cho việc quản trị theo lao lý của pháp lý .
Ông Nguyễn Thượng Hiền – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, Bộ TN-MT cho biết, việc giải quyết và xử lý chất thải rắn bằng giải pháp đốt lúc bấy giờ có thực trạng ở 1 số ít địa phương góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng những lò đốt ở quy mô cấp xã. Trong số đó, nhiều lò đốt không cung ứng nhu yếu tại Quy chuẩn kỹ thuật vương quốc về lò đốt chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt ( QCVN 61 – MT : năm nay / BTNMT ) như : hiệu suất còn nhỏ hơn 300 kg / giờ, mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý khí thải không có hoặc có nhưng không đạt nhu yếu .
Ông Hồ Sỹ Dũng – Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường tự nhiên Nghệ An nói, trong thực tiễn để tìm một công nghệ tiên tiến mới sửa chữa thay thế lò đốt cỡ nhỏ cũng chưa có. Về mặt cơ quan quản trị, Chi cục Bảo vệ môi trường tự nhiên đã có văn bản tham mưu cho Sở TN&MT với quan điểm không khuyến khích kiến thiết xây dựng thêm những lò đốt rác cỡ nhỏ tại những địa phương .
