(GLO)- Khu Bảo tồn thiên nhiên (BTTN) Kon Chư Răng (huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) có hệ động-thực vật đa dạng, phong phú với nhiều loài quý hiếm được đưa vào Sách đỏ Việt Nam và thế giới. Vì thế, Ban Quản lý Khu BTTN Kon Chư Răng đã triển khai đồng bộ các giải pháp để bảo tồn đa dạng sinh học và nguồn gen quý.
Hệ động-thực vật phong phú, quý và hiếm
Năm 1986, Khu BTTN Kon Chư Răng được đưa vào list những khu rừng cấm vương quốc nhằm mục đích quản trị, bảo vệ ngặt nghèo mọi tài nguyên thiên nhiên và kinh doanh thương mại du lịch. Tháng 3-2004, Ủy Ban Nhân Dân tỉnh xây dựng Khu BTTN Kon Chư Răng thường trực Chi cục Kiểm lâm tỉnh. Đến năm 2009, Khu BTTN Kon Chư Răng thường trực Sở Nông nghiệp và PTNT .
Khu BTTN Kon Chư Răng nằm ở địa phận xã Sơn Lang ( huyện Kbang ) có tổng diện tích quy hoạnh tự nhiên 15.526 ha, trong đó, diện tích quy hoạnh đất có rừng là 15.288 ha. Khu BTTN Kon Chư Răng có độ bao trùm rừng đạt tỷ suất 98,5 % ( tăng 1,1 % ), diện tích quy hoạnh rừng giàu tăng 2,9 lần, rừng nghèo, rừng non giảm 29,5 lần, đất trống giảm 2,4 lần, đất nông nghiệp giảm từ 62 ha xuống còn 6,7 ha so với trước khi xây dựng .
 |
| Khu Bảo tồn thiên nhiên Kon Chư Răng nhìn từ trên cao. Ảnh: Lê Nam |
Đưa chúng tôi thăm quan khu tọa lạc hơn 1.000 bộ tiêu bản động-thực vật bậc cao Giao hàng thăm quan, điều tra và nghiên cứu, ông Trịnh Viết Ty-Giám đốc Ban Quản lý Khu BTTN Kon Chư Răng-cho hay : Với hệ động-thực vật phong phú, đa dạng và phong phú và có nhiều loài quý và hiếm như : ở hệ thực vật có loài ô rô bà, vù hương, dần toòng, trầm … ; hệ động vật hoang dã có loài voọc chà vá chân xám, hổ, sóc bay lông tay, vượn đen má vàng, tê tê Ja Va, báo lửa, mèo gấm, báo gấm, gấu ngựa … Khu BTTN Kon Chư Răng được xếp loại A tầm quan trọng quốc tế về đa dạng sinh học. Đến nay, khu vực này đã ghi nhận 1.466 loài động-thực vật ( phát hiện 12 loài mới cho khoa học như : Lasianthus konchurangensis ; Psydrax gialaiensis … ). Với hệ thực vật đã ghi nhận 875 loài ( 22 loài nằm trong Sách đỏ Nước Ta, 7 loài trong Sách đỏ quốc tế như : lan kim tuyến, lan kim tuyến tơ, thông tre lá ngắn, trắc, dương xỉ thân gỗ, giáng hương quả to, lát hoa, trầm … ). Hệ động vật hoang dã gồm : động vật hoang dã hoang dã có xương sống ( thú, chim lưỡng cư và bò sát ) đã ghi nhận được 380 loài ( 80 loài thú ; 228 loài chim ; 38 loài bò sát ; 34 loài lưỡng cư ), trong đó có 64 loài nằm trong hạng mục những loài cần được ưu tiên bảo tồn cấp vương quốc và quốc tế như : voọc chà vá chân xám, hổ, tê tê Ja Va, cầy mực, cầy bay, gấu ngựa, gà lôi trắng, hồng hoàng, niệc nâu, khướu đầu đen, rắn hổ chúa, … Hệ côn trùng nhỏ có 211 loài ( trong đó có 7 loài nằm trong hạng mục cần được ưu tiên bảo tồn cấp vương quốc như : bọ hung ba sừng, bọ hung sừng chữ y, bướm chúa rừng nhiệt đới gió mùa mưa, bướm phượng cánh chim liền. Hệ nấm đã ghi nhận 66 loài, trong đó có 5 loài mới ghi nhận lần đầu tại Nước Ta .
|
| Ông Trịnh Viết Ty-Giám đốc Ban quản lý Khu BTTN Kon Chư Răng kiểm tra những mẫu vật trong nhà lưu trữ. Ảnh: Lê Nam |
Để bảo tồn đa dạng sinh học và những nguồn gen quý, Ban Quản lý Khu BTTN phối hợp với những tổ chức triển khai điều tra và nghiên cứu, nghiên cứu và phân tích rủi ro tiềm ẩn xâm hại và cô lập diệt trừ những loài ngoại lai xâm phạm Khu bảo tồn. Đồng thời, đơn vị chức năng đã tích lũy, tọa lạc hơn 1.000 bộ tiêu bản động-thực vật bậc cao ship hàng du lịch thăm quan, nghiên cứu và điều tra và kiến thiết xây dựng vườn ươm rộng hơn 600 mét vuông để gieo ươm những loài cây nguy cấp, quý và hiếm, đặc hữu .
Bảo vệ rừng để bảo tồn đa dạng sinh học
Những năm qua, Ban Quản lý Khu BTTN Kon Chư Răng đã tiến hành đồng nhất nhiều giải pháp, điển hình nổi bật là xử lý tốt yếu tố chồng lấn đất, sản xuất nương rẫy luân canh trên đất quy hoạch rừng đặc dụng giao cho đơn vị chức năng quản trị. Phát huy ý thức làm chủ rừng thật sự, từng công chức, viên chức được giao trách nhiệm đảm nhiệm đến từng tiểu khu đơn cử. Mỗi trạm kiểm lâm đều có sổ tay công tác làm việc trạm và sổ tay tiểu khu cho công chức, viên chức để thực thi trách nhiệm được giao. Anh Nên-Trạm trưởng Trạm Bảo vệ rừng Đak Hla-cho biết : “ Để bảo vệ diện tích quy hoạnh rừng được giao, chúng tôi luôn xác lập trách nhiệm chính đó là tăng cường tuần tra hàng ngày, tuyên truyền đến dân cư không được vào Khu BTTN phá rừng làm nương rẫy và nhất quyết không cho người dân phát lại nương rẫy cũ, không săn bắt thú rừng tại Khu BTTN ” .
Từ năm 2005, Ban Quản lý Khu BTTN Kon Chư Răng đã làm hồ sơ ranh giới và tổ chức triển khai cắm mốc, ký xác nhận của từng chủ rừng, địa phương giáp ranh. Bên cạnh đó, đơn vị chức năng tăng cường công tác làm việc tuyên truyền bằng những giáo cụ trực quan về những lao lý của pháp lý so với Khu bảo tồn đến từng hộ dân, trong những trường học, thôn, làng. Bà Đinh Ngơi-Phó Giám đốc đảm nhiệm Trung tâm Giáo dục đào tạo môi trường tự nhiên và Thương Mại Dịch Vụ môi trường tự nhiên ( Khu BTTN Kon Chư Răng ) cho biết : Trung tâm liên tục tổ chức triển khai tuyên truyền đến những những tầng lớp nhân dân và học viên ở những trường vùng đệm ; phối hợp với phương tiện đi lại máy chiếu, tài liệu, tranh vẽ, pa nô, bảng tam giác, bảng nội quy để tuyên truyền đến tận nhà văn hóa thôn, trường học nhằm mục đích truyền tải những thông điệp về rừng, đa dạng sinh học cho người dân và những em học viên biết. Nhờ đó, nhận thức về rừng của người dân vùng đệm được nâng cao, hạn chế tác động xấu đi đến tài nguyên rừng, đến đa dạng sinh học của Khu BTTN .
 |
| Chị Đinh Ngơi-Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Giáo dục môi trường và Dịch vụ môi trường kiểm tra những mẫu vật trong nhà lưu trữ của Khu BTTN. Ảnh: Lê Nam |
Bên cạnh đó, đơn vị chức năng xử lý tốt yếu tố tranh chấp, chồng lấn đất với người dân vùng đệm, nâng cao hiệu suất cao công tác làm việc quản trị bảo vệ rừng và lôi cuốn người dân vùng đệm, nhất là người dân tộc thiểu số vào thao tác tại Khu BTTN. Tất cả 5 thôn, làng vùng đệm đều được nhận khoán quản lý bảo vệ rừng của Khu BTTN theo hình thức giao khoán nhóm hộ và hội đồng với 291 hộ Bahnar, hộ Kinh nghèo nhận khoán bảo vệ rừng. Ông Đinh Xoal-Trưởng nhóm nhận khoán bảo vệ rừng làng Hà Lâm ( xã Sơn Lang, huyện Kbang ) cho hay : “ Nhóm chúng tôi có hơn 80 hộ nhận khoán với Khu BTTN Kon Chư Răng bảo vệ 1.500 ha rừng. Chúng tôi chia làm nhiều nhóm khoảng chừng 3-5 người, thay phiên nhau hàng ngày đi vào rừng để kiểm tra, không để người dân vào Khu BTTN phá rừng làm nương rẫy, săn bắt thú rừng, khai thác gỗ ; đồng thời, thực thi những giải pháp phòng cháy chữa cháy rừng. Ngoài ra, chúng tôi cũng tuyên truyền người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình, dòng họ và dân làng chung tay bảo vệ tài nguyên vương quốc, bảo vệ tài nguyên rừng để cho con cháu mình sau này ” .
Giám đốc Ban Quản lý Khu BTTN Kon Chư Răng cho biết thêm : “ Muốn bảo tồn đa dạng sinh học, nguồn gen quý trước hết phải làm tốt công tác làm việc bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường tự nhiên sống tự nhiên của những hệ động-thực vật. Đó là mục tiêu nằm lòng của những cán bộ, nhân viên cấp dưới, người lao động tại Khu BTTN Kon Chư Răng. Đồng thời, nâng cao công tác làm việc phối hợp quản trị, bảo vệ rừng giữa những đơn vị chức năng chủ rừng, chính quyền sở tại địa phương, những lực lượng công dụng và người dân ” .
LÊ NAM
