Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa – Bằng Việt, tổng hợp khá đầy đủ dàn ý và những bài văn nghiên cứu và phân tích hay nhất về hình ảnh người bà trong bài Bếp lửa .
văn phân tích hình ảnh người bà trong Bếp lửa cho các em học sinh tham khảo phục vụ quá trình học tập.
Đề bài:
Phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt .* * * *
I. Hướng dẫn làm bài nghiên cứu và phân tích hình ảnh người bà trong bài Bếp lửa
1. Phân tích đề
– Yêu cầu đề bài : nghiên cứu và phân tích người bà trong bài thơ Bếp lửa trải qua những cụ thể, hình ảnh mà tác giả bộc lộ qua tác phẩm- Đối tượng làm bài : người bà trong bài thơ Bếp lửa- Phương pháp làm bài : nghiên cứu và phân tích
2. Các luận điểm chính cần triển khai
Luận điểm 1: Bà là người chịu thương chịu khó, tần tảo hi sinh
Luận điểm 2: Bà là người phụ nữ nông thôn thuần hậu nhưng có bản lĩnh vững vàng, là chỗ dựa tinh thần cho con cháu
Luận điểm 3: Bà là người yêu thương, chăm sóc và dạy cháu lên người, nhóm lên trong cháu tình yêu thương, mơ ước và khát vọng về tương lai
3. Lập dàn ý
3.1. Mở bài
– Tác giả, tác phẩm, thực trạng sáng tác .- Qua việc phát minh sáng tạo hình ảnh bếp lửa, nhà thơ đã bày tỏ thái độ kính yêu và biết ơn vô hạn so với người bà của mình. Đó là người bà tần tảo, chịu thương chịu khó và giàu đức hi sinh .
3.2. Thân bài
3.2.1. Khái quát:
Bếp lửa là bài thơ thành công xuất sắc viết về tình bà cháu. Trên quốc gia bạn xa xôi, nhà thơ bất chợt phát hiện hình ảnh bếp lửa. Đó là bếp lửa thật nhưng cũng hoàn toàn có thể là bếp lửa hiện lên trong trí tưởng tượng. Nghĩ đến bếp lửa, nhà thơ nghĩ về bà .
3.2.2. Phân tích
* Luận điểm 1: Bà là người chịu thương chịu khó, tần tảo hi sinh
– Tuy giờ đây được sống trong điều kiện kèm theo vật chất vừa đủ với tiện lợi tân tiến, nhưng mỗi lần nhớ về bếp lửa, cháu lại nhớ về bà – người bà với cuộc sống biết bao khó khăn vất vả, lam lũ .Cháu thương bà biết mấy nắng mưa .- Cụm từ ” biết mấy nắng mưa ” miêu tả vòng tuần hoàn khép kín của thời hạn. Tình cảm mà cháu dành cho bà vượt qua thời hạn, qua năm tháng. Hình ảnh ” nắng mưa ” là ẩn dụ rực rỡ cho cuộc sống lận đận lắm đắng cay, cơ cực của bà .- Kí ức còn đưa nhà thơ quay trở lại với nạn đói rùng rợn năm 1945. Cái đói chỉ là cái cớ để tác giả gợi nhớ về một tuổi thơ nhiều đắng cay cơ cực, thiếu thốn về vật chất nhưng không thiếu thốn nghĩa tình. Vượt lên trên khó khăn, thiếu thốn, vượt lên trên cái ” đói mòn đói mỏi “, với sự chịu thương chịu khó, tần tảo lam lũ, bà đã cùng mọi người vượt qua những năm tháng cơ cực ấy .- Sự tần tảo và đức quyết tử chăm sóc cho người của bà được tác giả bộc lộ trong một cụ thể rất tiêu biểu vượt trội“ Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi, đến tận giờ đâyBà vẫn giữ thói quen dậy sớmNhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ ” .+ Cuộc đời bà là một cuộc sống đầy khó khăn, khó khăn vất vả, nhiều lận đận, trải qua nhiều nắng mưa tưởng như không khi nào dứt. Hình ảnh người bà cũng là hình ảnh của bao người phụ nữ Nước Ta giàu đức quyết tử dù khó khăn khó khăn vất vả vẫn sáng lên tình yêu thương .
* Luận điểm 2: Bà là người phụ nữ nông thôn thuần hậu nhưng có bản lĩnh vững vàng, là chỗ dựa tinh thần cho con cháu.
– Tuy chỉ là một người phụ nữ nông thôn thuần phác, ngay thật nhưng ẩn đằng sau đó là sự kiên cường, bản lĩnh vững vàng, là sức sống mãnh liệt, dẻo dai. Bà đã giúp mọi người trong mái ấm gia đình vượt qua nạn đói 1945 để đến giờ đây mỗi khi nghĩ lại cháu vẫn thấy “ sống mũi còn cay ”. Nhớ về bà, cháu nhớ về những năm mà thực dân Pháp chiếm đóng. Hiện thực đau thương như được tái hiện lên qua từng câu chữ :Năm giặc đốt nhà cháy tàn cháy rụiHàng xóm bốn bên quay trở lại lầm lụiĐỡ đần bà dựng lại túp lều tranh- Trong gian nan khó khăn vất vả, bà vẫn không gục ngã. Bà vẫn ” vững lòng ” dặn cháu :Mày có viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo ở nhà vẫn được bình yên- Qua lời bà dặn cháu ta thấy được tâm hồn thật đẹp. Bà là người lo ngại, yêu thương con cháu, nhân hậu và giàu đức hi sinh. Bà muốn con được yên tâm công tác làm việc nên đã một mình vượt qua toàn bộ những khó khăn vất vả nơi quê nhà .- Như vậy ta thấy rằng, dẫu cuộc chiến tranh tàn phá, đau khổ chồng chất cũng không hề đổi khác ý chí, niềm tin của bà. Bà là hiện thân rất đầy đủ nhất, sinh động nhất cho hậu phương lớn. Bà chính là điểm tựa, chỗ dựa ý thức cho con cháu :Rồi sớm chiều bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵnMột ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng- Chính bà đã nhóm lên ngọn lửa – ngọn lửa của tình yêu thương, niềm tin bất diệt. Bởi đó là ngọn lửa – trái tim, tình cảm và tâm hồn bà. Bà đã truyền cho cháu nghị lực, niềm tin một cách tự nhiên như người truyền lửa cho thế hệ sau. Một ngọn lửa thổi bùng lên mơ ước, khát vọng về ngày mới thanh thản .
* Luận điểm 3: Bà là người yêu thương, chăm sóc và dạy cháu lên người. Bà đã nhóm lên trong cháu tình yêu thương, mơ ước và khát vọng về tương lai
– Trong những năm đói khổ tuổi thơ của tác giả vẫn luôn tươi tắn bởi bên nhà thơ luôn có bà. Nhà thơ luôn nhận được tình yêu thương, sự chăm nom của bà. Đó là thời hạn :Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu học- Bố mẹ đi công tác làm việc, cháu sống trong sự yêu thương, đùm bọc, chăm nom của bà. Bà đã thay con nuôi cháu khôn lớn trưởng thành ..- Cấu trúc song hành góp thêm phần khẳng định chắc chắn vai trò của bà với cuộc sống cháu. Đồng thời còn nói lên tình yêu thương vô bờ mà bà đã dành cho đứa cháu nhỏ xíu. Không chỉ chăm nom, nuôi nấng, dạy dỗ cháu khôn lớn trưởng thành mà bà còn là người nâng đỡ, chắp cánh tham vọng cho cháu. Nếu cơm gạo của bà nuôi lớn cháu về thể xác thì tình yêu thương của bà nuôi lớn cháu về niềm tin, vể ý chí, nghị lực niềm tin. Để rồi, mỗi khi nhớ về bà, cháu lại nhớ về hình ảnh :Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ- Cũng chính bàn tay bà đã nhóm lên bếp lửa với khoai sắn ngọt bùi, với nồi xôi gạo mới làm ấm lòng cháu những ngày đông tháng giá. Và cũng chính là bà đã thổi bùng lên trong cháu ngọn lửa của tình yêu thương, khát vọng và tham vọng. Bà đã trở thành người bạn lớn, san sẻ tâm tình. Cháu khôn lớn và trưởng thành như ngày thời điểm ngày hôm nay phần đông là nhờ công lao chăm nom, dạy dỗ của bà. Hình ảnh bà và bếp lửa đã trở thành kí ức thiêng liêng nâng đỡ cháu trên suốt chặng đường đời .
* Đánh giá nâng cao:
– “ Bếp lửa ” là bài thơ cảm động viết về tình bà cháu. Qua lời thơ dung dị của Bằng Việt ta thấy hiển hiện hình ảnh một người bà thật đẹp – người bà Nước Ta .- Phải là tình nhân bà thâm thúy và mãnh liệt mới hoàn toàn có thể tạo nên những dòng thơ chân thành, chứa chan tình cảm dành cho bà đến như vậy .
3.3. Kết bài:
– Giọng thơ chân thành, sâu lắng .- Bài thơ là tiếng lòng của đứa cháu xa bà .- Cảm ơn Bằng Việt cho ta bài thơ hay viết về tình cảm con người, giáo dục tất cả chúng ta trân trọng tình cảm mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia .
4. Sơ đồ tư duy
Xem Sơ đồ tư duy Bếp lửa với nhiều sơ đồ tư duy cho những đề bài khác nhau về bài thơ Bếp lửa để từ đó những em học viên hoàn toàn có thể lựa chọn những ý để đưa vào bài văn nghiên cứu và phân tích hình ảnh bà trong Bếp lửa đắt giá nhất .
II. Văn mẫu nghiên cứu và phân tích hình ảnh người bà trong Bếp lửa tinh lọc
Đọc tài liệu tổng hợp cho những em học viên tìm hiểu thêm 3 bài văn mẫu cho đề bài trên : 1 bài văn hay nhất – theo đánh giá và nhận định của Đọc tài liêu, 1 bài nghiên cứu và phân tích hình ảnh bà trong Bếp lửa ngắn nhất, 1 bài nghiên cứu và phân tích hình ảnh bà không thiếu, chi tiết cụ thể .
1. Bài văn nghiên cứu và phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa hay nhất
Bếp lửa của Bằng Việt là một chuỗi những dòng kí ức tuổi thơ đẹp đẽ và hơn hết những kỉ niệm đó luôn gắn với người bà thân yêu. Chỉ với một bài thơ bảy khổ nhưng đã khắc họa những phẩm chất cao quý, đẹp đẽ của bà. Bà cũng chính là biểu tượng của những người mẹ Việt Nam vĩ đại, luôn hi sinh hết lòng vì con, vì cháu. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện một cách chân thực nhất, đấy đủ nhất qua những dòng thơ thấm đẫm tình yêu thương.
Cảm nhận hình ảnh người bà trong bài Bếp lửa là một dòng kí ức tuổi thơ cháu hiện lên thật thân thiện, thiêng liêng với tình yêu thương vô bờ, sự che chở và bảo phủ. Cứ thế qua từng câu thơ, từng con chữ những đức tính, sự hi sinh của bà được khơi ra với lòng biết ơn, tự hào thâm thúy của tác giả .Ba câu thơ đầu với hình ảnh bếp lửa là mạch nguồn khơi dậy hình ảnh người bà thân thương : Một bếp lửa chờn vờn sương sớm / Một bếp lửa ấp iu nồng đượm / Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. Bếp lửa với ánh lửa lộng lẫy, bập bùng vào sáng sớm gợi nên điều gì đó thật thân thương, thân thiện. Hai chữ ấp iu vừa miêu tả được cái khôn khéo trong việc làm nhóm lửa của bà, nhưng đồng thời còn cho thấy tấm lòng bao dung, nhân hậu toát ra từ những cử chỉ ấy .Từ hình ảnh bếp lửa, bằng tình cảm chân thực, tự nhiên tác giả đã bật lên : Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. Đó là câu thơ dồn nén biết bao tình cảm chân thành, ẩn dụ nắng mưa tượng trưng cho những khó khăn vất vả cực nhọc trong đời bà. Đồng thời đó cũng là nỗi ám ảnh khôn nguôi day dứt trong lòng Bằng Việt. Hình ảnh bà hiện lên thật nhẹ nhàng, sâu lắng và những phẩm chất đẹp tươi của bà lần lượt hiện ra rõ nét ở những khổ thơ tiếp theo .Bà là người phụ nữ tảo tần, chịu thương, chịu khó. Trong những năm cả dân tộc bản địa ta sống trong đói kém, cái đói đã giết chết biết bao nhiêu dân cư Nước Ta, nhưng bà vẫn tần tảo, nuôi cháu khôn lớn. Quá khứ về những năm đói kém ấy hiển hiện rõ ràng hơn khi nào hết qua cách biểu lộ ngôn từ rực rỡ đói mòn đói mỏi và hình ảnh đầy sự ám ảnh Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy. Mỗi lần cháu nghĩ lại vẫn còn cay cay nơi đầu sống mũi. Khổ thơ không một lần nhắc đến bà, nhưng vẻ đẹp của bà vẫn hiện hữu, vẫn thật lớn lao, xinh xắn, đó là vẻ đẹp của sự hi sinh thầm lặng. Bà tảo tần nuôi nấng, bà là cây cổ thụ to lớn che chở cho cháu và cả mái ấm gia đình vượt qua những giống tố cuộc sống. Dáng bà nhỏ bé mà ý chí, sự hi sinh lại lớn lao vô cùng .Bà không chỉ tảo tần, chăm sóc cho mái ấm gia đình mà bà còn là người nuôi dưỡng, bảo ban cháu khôn lớn trưởng thành. Bà vừa làm bà, vừa làm cha mẹ phủ bọc, che chở cho cháu. Tám năm cha mẹ xa nhà, bận công tác làm việc ở chiến khu là tám năm cháu được sống trong vòng tay yêu thương, ấm cúng của bà. Bà với một tình yêu thương thầm lặng, mỗi ngày đều bảo ban, dạy dỗ cháu :Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu học .Chính bà là người đã nuôi dưỡng tâm hồn cháu bằng việc kể những câu truyện ở Huế để nhắc nhở cháu về truyền thống lịch sử mái ấm gia đình, về những đau thương mất mát của dân tộc bản địa. Bà còn bảo ban, dạy cháu từng chút từng chút một để cháu ngày một khôn lớn trưởng thành trong tâm lý và nhân cách. Hàng loạt những từ bà bảo, bà dạy, bà chăm đã diễn đạt thâm thúy tình yêu thương bát ngát, sự chi chút hết mình bà dành cho cháu .Không chỉ vậy, bà còn là trụ cột vững chãi trong mái ấm gia đình, là hậu phương lớn để con cháu yên tâm công tác làm việc. Mặc kệ giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi, dù cuộc chiến tranh có tàn phá quyết liệt hơn nữa, bà vẫn vững lòng trước những thử thách :Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninhBố ở chiến khu bố còn việc bốMày có viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo nhà vẫn được bình yên .Câu thơ như lời bà nói, giản dị và đơn giản và chân thực biết nhường nào, nhưng nó có sức lay động lớn so với mỗi tất cả chúng ta .
Bà không chỉ là chỗ dựa cho đứa cháu thơ dại, dạy dỗ cháu học hành mà bà còn là hậu phương vững chắc cho những đứa con ngoài chiến trường yên tâm công tác. Hình ảnh bà gợi nhắc ta nhớ đến người bà trong bài thơ Đò Lèn của Nguyễn Duy: Bom Mĩ giội, nhà bà tôi bay mất/ đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền/ thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết/ bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn. Trước những bão tố chiến tranh, lòng bà vẫn vững vàng, tình yêu thương, sự bao dung và tấm lòng hi sinh chính là sức mạnh giúp bà giúp bà chống lại mọi khó khăn, gian khổ.
Đẹp đẽ nhất, thiêng liêng, cao quý nhất chính bà là người đã khơi dậy những mơ ước, hy vọng, bà trao truyền sức mạnh khác thường của mình cho những thế hệ sau : Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen / Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn / Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng. Lòng bà luôn ủ sẵn một niềm tin dai dẳng, bền chắc và bất diệt. Ngọn lửa của kỉ niệm, tình yêu thương sẽ nâng bước, soi sáng cho cháu trên suốt những chặng đường đời. Cùng với hình tượng ” ngọn lửa “, những từ ngữ chỉ thời hạn : ” rồi sớm rồi chiều “, những động từ ” nhen “, ” ủ sẵn “, ” chứa ” đã khẳng định chắc chắn ý chí, bản lĩnh sống của bà, cũng là của người phụ nữ Nước Ta giữa thời chiến .Ở khổ thơ tiếp theo tác giả sử dụng hàng loạt điệp từ nhóm : Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm / Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm / Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi / Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui / Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ. Từ hành vi, bà đã nhóm dậy những gì thiêng liêng, cao quý nhất của con người : đó là tình yêu thương, niềm vui ; sự san sẻ trong khó khăn vất vả của tình làng nghĩa xóm và xinh xắn nhất là những tâm tình, ước vọng của tuổi thơ. Nhờ có bà mà cháu biết sẻ chia, gắn bó với xóm làng, biết sống ơn nghĩa thủy chung với quê nhà, quốc gia .Bằng sự tích hợp linh động những phương pháp diễn đạt : tự sự, miêu tả và biểu cảm, giọng điệu hồi tưởng, đậm chất suy tư tác giả đã cho thấy chân dung ba thật cao quý, đẹp tươi mà cũng rất là thân thương, bình dị. Bà là hình ảnh tiêu biểu vượt trội cho người phụ nữ Nước Ta đảm đang, tần tảo và giàu đức hi sinh. Đồng thời bài thơ cùng là lời nhắc nhở mỗi tất cả chúng ta phải biết yêu thương kính trọng ông bà và mái ấm gia đình .
>>Tham khảo thêm: Phân tích ý nghĩa nhan đề bài thơ Bếp lửa
2. Bài văn nghiên cứu và phân tích hình ảnh bà trong bài Bếp lửa ngắn nhất
Lép Tôn-xtôi đã từng nói rằng : ” Một tác phẩm thẩm mỹ và nghệ thuật là hiệu quả của tình yêu “. Tình yêu con người, yêu đời sống chính là hạt mầm trẻ khỏe nuôi dưỡng nhân cách, kĩ năng con người, cũng là cảm hứng sáng tác cho muôn văn nhân, nghệ sĩ. Cùng chung mạch nguồn về tình yêu mái ấm gia đình, nếu nữ sĩ Xuân Quỳnh khiến người đọc nhớ về một thời bên người bà kính yêu với tiếng bà mắng yêu, với hình ảnh ” Tay bà khum soi trứng ” thì Bằng Việt lại khiến ta nhớ mãi người bà đôn hậu, giàu tình yêu với con cháu, dân tộc bản địa, và đặc biệt quan trọng người bà ấy gắn với hình ảnh quen thuộc của làng quê Việt : ” Bếp lửa ” .” Bếp lửa ” như một đóa hoa đầu mà Bằng Việt thân gửi đến fan hâm mộ khi ông đang là sinh viên năm thứ hai du học tại Liên Xô. Xa mái ấm gia đình, bè bạn, quê nhà, tại nơi đất khách quê người, ông bồi hồi nhớ lại kỉ niệm ấu thơ bên bếp lửa cùng người bà đáng kính. Đó là hình ảnh của ngọn lửa cháy leo lét bên vách bếp trong làn sương buổi sớm được đôi tay bà ” ấp iu “, chở che. Hình ảnh ” Một bếp lửa ấp iu nồng đượm ” gợi ta nghĩ đến hình ảnh ngọn lửa có đôi tay gầy guộc, già nua của bà nhen nhóm, chở che cho ngọn lửa cháy lên, sáng lên và khiến ta tưởng tượng đến sự ôm ấp, che chở, tình cảm yêu thương, đùm bọc mà bà dành cho cháu trong những tháng ngày tuổi thơ .Và rồi trong kí ức của cháu hiện về kỉ niệm năm bốn tuổi, năm tám tuổi. Kỉ niệm tuổi ấu thơ cứ lần lượt hiện về trong nỗi nhớ của cháu tựa như một thước phim quay chậm, đó là kỉ niệm ” Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa “. Lời thơ thủ thỉ, tâm tình như câu truyện trong cuộc sốn đời thương, cùng điệp ngữ ” tu hú kêu ” và câu hỏi tu từ ” Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà ? ” gợi về nhiều những câu truyện mà bà đã kể cho cháu nghe. Trong những năm tháng cha mẹ đi công tác làm việc xa, bà và cháu quấn quýt bên nhau. Cháu ở bên bà, được bà nuôi dưỡng, săn sóc ” bà bảo cháu nghe “, ” bà dạy cháu học “, ” bà chăm cháu làm “. Thời ấu thơ, bà chính là chỗ dựa ý thức quan trọng cho cháu, … Bên bà, có lẽ rằng cháu sẽ thấy thật ấm cúng, bình yên, niềm hạnh phúc biết bao .Trong tâm lý của cháu luôn khắc sâu kỉ niệm năm giặc phá làng, đốt làng, túp lều tranh của hai bà cháu cũng bị đốt. Trong những tháng năm khắc nghiệt ấy, cháu nhớ như in lời dạy của bà :” Bố ở chiến khu bố còn việc bốMày có viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo nhà vẫn được bình yên “Cuộc sống của hai bà cháu vô cùng khó khăn vất vả, cơ cực ở vào cảnh màn trời chiếu đất, đó là tháng ngày tăm tối nhất. So với trong thực tiễn đời sống của hai bà cháu, mục tiêu về chất đã không được tuân thủ. Bà dặn cháu như vậy là để cha mẹ cháu yên tâm công tác làm việc. Từ lời dặn ấy, ta thấy ở bà có những phẩm chất thật cao đẹp : giàu lòng thương con, hi sinh niềm hạnh phúc tuổi già để đổi lấy độc lập dân tộc bản địa và đặc biệt quan trọng là lòng dũng mãnh, kiên trì của bà trước mọi khó khăn vất vả quyết liệt .Tuy bà không trực tiếp tham gia chiến đấu nhưng lại là chỗ dựa vững chãi cho tiền tuyến. Cảm nhận đức hi sinh cao quý của bà, trong lòng ta lại nhớ về bao bà mẹ Nước Ta anh hùng, những người đã rơi bao giọt nước mắt khi phải tiễn chồng con ra tiền tuyến, nhớ đến người mẹ Tà-ôi địu con trên sống lưng mà vẫn giã gạo nuôi bộ đội trong ” Khúc hát ru những em bé lớn trên sống lưng mẹ ” của Nguyễn Khoa Điềm, … Những bà mẹ kính yêu ấy xứng danh được Bác Hồ ngợi ca là người ” anh hùng, quật cường, trung hậu, đảm đang “, … Bà chính là người tiêu biểu vượt trội cho phẩm chất truyền thống lịch sử của phụ nữ Nước Ta tự bao đời nay …Người cháu thể hiện những nghĩ suy về bếp lửa bà nhóm, và cũng là về bà :” Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵnMột ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng “” Bếp lửa bà nhen ” là hình ảnh mang nghĩa thực – bếp lửa cháy bằng rơm, bằng củi do bàn tay gầy guộc của bà nhen nhóm. Từ hình ảnh bếp lửa mà nhà thơ có sự liên tưởng thâm thúy đến ngọn lửa ấm cúng của tình yêu thương mà bà luôn ấp ủ dành cho cháu, bù đắp cho cháu khi cháu phải xa mẹ cha. ” Ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng ” là ngọn lửa của niềm tin trong đời sống, có sức sống mãnh liệt, bền chắc mà bà truyền cho cháu. Bà không chỉ là người nhóm bếp lửa mà còn là người giữ lửa, truyền lửa, ngọn lửa của bà thật thiêng liêng, cao quý và vĩ đại .Cuộc đời bà dẫu đầy truân chuyên, khó khăn vất vả, nhiều nắng mưa nhưng bà vẫn ” giữ thói quen dậy sớm ” – một người đảm đang, tần tảo, chịu thương, chịu khó. Với cháu, việc nhóm bếp lửa của bà có ý nghĩa vô cùng quan trọng :” Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ “Mỗi khi bà nhóm lên bếp lửa là nhóm lên toàn bộ : nhóm lên tình yêu thương mà bà đã dành cho cháu, nhóm lên niềm vui trong lòng cháu mỗi khi mùa về, nhóm lên tình đoàn kết với hàng xóm, láng giềng và đặc biệt quan trọng, bà nhóm dậy toàn bộ những kỉ niệm ấu thơ của cháu. Vậy là từ bếp lửa mà bà nhen, cháu đã khôn lớn cả về sức khỏe thể chất và tâm hồn, để cháu được bay cao bay xa, … Từ bếp lửa thiêng liêng ấy, cháu đã hiểu hơn về sự đảm đang khó khăn vất vả của bà. Bà chính là người nuôi dưỡng tâm hồn chắp cánh tham vọng cho cháu .Để rồi khi xa bà, với đời sống tân tiến, rất đầy đủ, cháu vẫn không nguôi nhớ về bà, có một điều không khi nào thay đổi, luôn khắc ghi trong tâm lý cháu :Nhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhởSớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ?Lời thơ của Bằng Việt thủ thỉ, nhẹ nhàng, tâm tình cứ như một câu truyện vậy. Người bà hiện lên trong tâm lý của nhà thơ và ông dành cho bà tình yêu, sự trân trọng. Bài thơ cũng là lời nhắc với mỗi tất cả chúng ta : hãy luôn trân trọng những người thân trong gia đình quanh ta, vì họ là đời sống của ta .
3. Bài văn nghiên cứu và phân tích bà trong Bếp lửa không thiếu, ý nghĩa
Chỉ là một tiếng gà nhảy ổ giữa buổi trưa hè, một bếp lửa chờn vờn trong sương sớm … mà biết bao tình nghĩa. Phải chăng những điều bình dị, giản đơn nhất lại chính là chìa khóa của tâm hồn, của những tình cảm thiết tha, chân thành mà không một giá trị tầm thường nào hoàn toàn có thể đổi được. Nếu như Tiếng gà trưa thức tỉnh trong Xuân Quỳnh những kỉ niệm về bà cùng tình bà cháu cao đẹp thì Bếp lửa lại làm sống dậy trong lòng Bằng Việt cả một quá khứ đầy ắp kỉ niệm, từ đó khẳng định chắc chắn tình cảm thương nhớ khôn nguôi của cháu với bà. Theo mạch cảm hứng của nhân vật trữ tình, ta cảm nhận được cái ánh sáng của bếp lửa, sự ấm cúng kì diệu và thiêng liêng của tình bà cháu và đặc biệt quan trọng ta được thấy chân dung xinh xắn, lộng lẫy sắc màu cổ tích của người bà trong bài thơ .
Bếp lửa là lời tâm sự của người cháu ở nơi xa nhớ về bà của mình với những kỉ niệm về tình bà cháu, thể hiện sự kính yêu, ngưỡng vọng và suy ngẫm sâu sắc về bà. Mạch cảm xúc của bài thơ rất tự nhiên, đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỉ niệm nâng lên thành suy ngẫm: hình ảnh bếp lửa gợi về những năm tháng tuổi thơ sống bên bà tám năm ròng, làm hiện lên hình ảnh người bà với bao nỗi vất vả và tình yêu thương, trìu mến dành cho cháu; từ kỉ niệm, người cháu đã trưởng thành suy ngẫm và thấu hiểu cuộc đời bà, lẽ sống giản dị mà cao quý của bà và mong muốn gửi niềm nhớ thương sâu sắc về với bà.
Bếp lửa với bao ấm cúng đã trở thành hình ảnh khơi nguồn cho dòng cảm hứng của nhân vật trữ tình – người cháu. Bếp lửa khơi gợi, nhen lên, lan tỏa và cháy mãi trong dòng hồi tưởng về kí ức tuổi thơ, tỏa sáng chân dung của người bà :Một bếp lửa chờn vờn sương sớmMột bếp lửa ấp iu nồng đượmCháu thương bà biết mấy nắng mưaCụm từ ” một bếp lửa ” vang lên trở thành điệp khúc mở đầu bài thơ. Giữa cái sương sớm buốt lạnh, bếp lửa hiện lên làm chủ khoảng trống trở nên thật ấm cúng. ” Chờn vờn sương sớm ” không chỉ gợi tả hình ảnh bếp lửa quen thuộc trong mỗi mái ấm gia đình Nước Ta những sớm mai mà còn gợi lên hình ảnh bếp lửa chập chờn trong kí ức tuổi thơ. Từ ” ấp iu ” đã gợi tả đôi tay kiên trì, khôn khéo và tấm lòng rộng mở của bà. Các từ láy ” chờn vờn “, ” ấp iu ” đã liên kết và miêu tả đúng chuẩn dòng cảm hứng được gợi lên từ hình ảnh bếp lửa. Từ sự khơi nguồn này, cả một quá khứ đầy ắp kỉ niệm đã thức dậy trong tâm tưởng và suy ngẫm của người cháu .Hình ảnh người bà qua dòng hồi tưởng, suy ngẫm của nhân vật trữ tình hiện lên với bao nỗi khó khăn vất vả và phẩm chất đáng quý. Nhớ về bà, cháu nhớ về những kí ức tuổi thơ với bao kỉ niệm sống bên bà :Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khóiNăm ấy là năm đói mòn đói mỏiBố đi đánh xe khô rạc ngựa gầyChỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháuNghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay !Khổ thơ ngắt nhịp ngắn và không không thay đổi ; càng về cuối đoạn, nhịp thơ càng chùng xuống như nhấn mạnh vấn đề sự khó khăn vất vả, cơ cực mà hai bà cháu đã từng trải qua. Hồi từ hiện tại, những kỉ niệm đã đưa cậu bé năm nào về với quá, khứ cùng với những cảm xúc rất thật ” Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay ! “. Cái cay sè nơi sống mũi của hai mươi năm về trước lại giật mình ập đến. Phải chăng quá khứ trong cháu vẫn còn rất sâu đậm, vẹn nguyên và chẳng thể phai nhòa nên nó đã hiện lên thật sôi động .Có thể nói, tuổi thơ của cháu gắn liền với quá trình lịch sử dân tộc đau thương mà oai hùng của dân tộc bản địa. Tuổi thơ ấy có cái gian nan chung của thời kháng chiến chống Pháp. Trong thực trạng ” mẹ cùng cha bận công tác làm việc không về “, cháu đã sống trong tình yêu thương, sự đùm bọc, chở che, dạy dỗ của bà :Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu ngheBà dạy cháu làm, bà chăm cháu họcTrong hoài niệm về tuổi thơ, hình ảnh bếp lửa thân thiện quen thuộc luôn gắn liền với hình ảnh người bà thân thương. Nhớ về bà là người cháu nhớ về bếp lửa, hình ảnh bà và bếp lửa luôn gắn bó song hành. Nỗi nhớ da diết của người cháu với bà cũng chính là nỗi nhớ thương mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia .Từ sự hồi tưởng về những kỉ niệm tuổi thơ, về bà và bếp lửa, người cháu đã suy ngẫm về cuộc sống, lẽ sống của bà. Trong hoài niệm tuổi thơ, hình ảnh bếp lửa thân thiện, quen thuộc luôn gắn liền với người bà tần tảo, chịu thương, chịu khó :Lận đận đời bà biết mấy nắng mưaMấy chục năm rồi đến tận giờ đâyBà vẫn giữ thói quen dậy sớm .Từ hình ảnh bếp lửa bình dị, quen thuộc, cháu nhận ra những điều lạ mắt và thiêng liêng. Ngọn lửa từ bàn tay bà với bao tình yêu thương đã nuôi lớn cháu, nhóm dậy những tâm tình tuổi nhỏ .Không những vậy, bà còn là người phụ nữ giàu tình yêu thương, đức hi sinh. Bà là hình tượng sáng ngời của người phụ nữ Nước Ta trong kháng chiến. Bà lặng lẽ, bí mật hi sinh cho Tổ quốc :Bố ở chiến khu, bố còn việc bố ,Mày có viết thư chớ kể này kể nọCứ bảo nhà vẫn được bình yên .Trong những năm tháng cuộc chiến tranh, cháu lớn lên, trưởng thành trong tình yêu thương, đức hi sinh cao quý, sự đùm bọc, che chở của người bà :Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhenMột ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵnMột ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng …Hình ảnh bếp lửa đã được nhà thơ liên tưởng thành ngọn lửa của tình yêu thương với ý nghĩa thật thâm thúy. Nếu bếp lửa là biểu lộ đời sống bí mật, lặng lẽ của hai bà cháu thì ngọn lửa rộng hơn, nó là sức sống tình yêu, là niềm tin của bà trong đời sống của hai bà cháu .Cuộc đời bà ” lận đận ” mấy chục năm, bà lặng lẽ hi sinh cho cháu, cho mọi người :Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượmNhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùiNhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vuiNhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏĐiệp từ ” nhóm ” được lặp lại nhiều lần trong đoạn thơ đã chứng minh và khẳng định bà không chỉ là người nhóm lửa mà còn là người giữ lửa, truyền lửa, thắp lên trong người cháu ngọn lửa của tình yêu thương, của nghị lực, niềm tin, giúp cháu vững bước trên đường đời. Bà không chỉ là người chăm sóc cho cháu vừa đủ về vật chất mà còn là người làm cho tuổi thơ của cháu thêm đẹp, thêm huyền ảo như trong truyện cổ tích .
Người bà có trái tim nhân hậu, người bà kì diệu đã nhóm dậy, khơi dậy, giáo dục và thức tỉnh tâm hồn cháu để mai này cháu khôn lớn thành người. Ta có thể bắt gặp người bà như vậy trong Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh:
Tiếng gà trưaMang bao nhiêu niềm hạnh phúcĐêm cháu về nằm mơGiấc ngủ hồng sắc trứng .Với người cháu, ngọn lửa ấy thật kì khôi, thiêng liêng :Ôi kì quặc và thiêng liêng bếp lửa !Trong cả bài thơ, mười lần Open hình ảnh bếp lửa là mười lần tác giả nhắc tới bà. Âm điệu những dòng thơ nhanh mạnh như tình cảm dâng trào của người cháu so với bà. Hình ảnh bếp lửa thiêng liêng, lạ mắt vì bếp lửa luôn hiện hữu, gắn bó, song hành cùng với hình ảnh người bà, gắn liền với những năm tháng tuổi thơ của cháu. Bà và bếp lửa đã nuôi lớn cháu, thắp sáng niềm tin và tham vọng, trở thành điểm tựa niềm tin của cháu. Câu thơ là lời thốt lên từ sâu thẳm tâm hồn người cháu, bộc lộ lòng tự hào, biết ơn thâm thúy của cháu với bà cũng như với quê nhà, quốc gia .Nhẹ nhàng, giản dị và đơn giản mà thâm thúy, thấm thía, Bếp lửa đã bộc lộ một cách xúc động hình ảnh người bà và tình bà cháu. Bếp lửa – ngọn lửa của bà cùng tình yêu thương và những phẩm chất tốt đẹp của bà đã soi rọi, nâng bước cháu trên con đường đời đầy khó khăn vất vả thử thách. Hình ảnh người bà chính là hình ảnh của quê nhà, quốc gia. Bài thơ biểu lộ thành công xuất sắc tình cảm kính yêu, trân trọng, biết ơn bà cũng là lòng biết ơn so với quê nhà, quốc gia biểu lộ cao đẹp của truyền thống cuội nguồn ” Uống nước nhớ nguồn ” .
Bếp lửa khơi gợi cho người đọc những suy ngẫm về tình cảm gia đình, về truyền thống nghĩa tình của dân tộc Việt Nam, để lại trong tâm hồn bạn đọc bao dư âm đẹp về tình bà cháu và chân dung người bà kính yêu.
III. Nghe đọc bài văn nghiên cứu và phân tích hình ảnh người bà trong bài thơ Bếp lửa
Đọc tài liệu phân phối cho những em học sinh phần Đọc bài văn nghiên cứu và phân tích hình ảnh người bà trong bài Bếp lửa vừa đủ nội dung cùng giọng đọc truyền cảm, giúp những em tưởng tượng được hình tượng người bà được khắc họa đầy xúc cảm chân thành và và lắng đọng .—–
