1. Kiến thức
– Giúp Hs cảm nhận được xúc cảm chân thành của t / g ( người cháu ) và hình ảnh người bà giàu tình thương, giàu đức hi sinh .
– Việc sử dụng phối hợp những y / t miêu tả, tự sự, phản hồi của tác giả trong t / p trữ tình .
2. Kĩ năng
– Hs nhận diện nghiên cứu và phân tích đc những y / t m / t, tự sự, phản hồi và biểu cảm trong bài thơ .
– Liên hệ để thấy đc nỗi nhớ về ng bà trong h / c tác giả đg ở xa Tổ Quốc có mối liên hệ ngặt nghèo với những t / c với q / hg đất nc .
3. Thái độ
– Kính trong và biết ơn ông bà cha mẹ, yêu thương những ng thân trong g / đ .
II. Chuẩn bị tài liệu
1. Giáo viên
+ Soạn bài, đọc tài liệu chuẩn KTKN, tài liệu tìm hiểu thêm, điều tra và nghiên cứu, soạn bài .
2. Học sinh
+ Đọc trước bài, chuẩn bị sẵn sàng bài ( vấn đáp câu hỏi đọc hiểu, làm bài tập SGK )
III. Tiến trình tổ chức dạy học
1. Ổn định tổ chức
* Kiểm diện : Sĩ số
9A :
9C :
2. Kiểm tra
– GV kiểm tra việc sẵn sàng chuẩn bị bài của học viên
– Đọc thuộc lòng bài thơ “ Bếp lửa ”
3. Bài mới
– Hình ảnh “ bếp lửa ” trong kí ức khi cháu nhớ về bà đã gọi về cả một thời thơ ấu bên bà được bà yêu thương chăm nom, tuổi thơ nhọc nhằn nhưng ấm cúng tình bà cháu. Từ đó cháu đã tâm lý như thế nào về cuộc sống bà ? Khẳng định tình cảm của mình với bà, với quê nhà như thế nào ? tất cả chúng ta cùng khám phá tiết học thứ 2 của bài thơ “ Bếp lửa ” .
| Hoạt động của GV và HS |
Kiến thức cần đạt
|
HĐ1. HDHS đọc – hiểu văn bản ( tiếp ) :
– HS đọc lại bài thơ .
– HS đọc 5 câu thơ tiếp theo ” Lên 4 tuổi … còn cay ”
H : Kí ức tuổi thơ bên bà được biểu lộ qua những hình ảnh thơ nào ?
|
II. Đọc – hiểu văn bản ( tiếp )
3. Phân tích ( tiếp )
b ) Những hồi tưởng về bà và tình bà cháu :
* Kỉ niệm về thời thơ ấu bên bà
“ Lên 4 tuổi … mùi khói ”
Năm ấy …. đói mòn dói mỏi ”
… … … … … … khô rạc ngựa gâỳ
… … … khói hun nhèm mắt cháu
… … … … … sống mũi còn cay ”
“ Tám năm dòng … … …
… … … … chứa niềm tin dai dẳng ”
|
H : Từ câu thơ : “ Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh ” Thể hiện đức tính gì của bà ?
H : Vì sao trong ký ức của người cháu luôn có những kỷ niệm về bà và hình ảnh bếp lửa ?
H : Ấn tượng sâu đậm nhất của tuổi thơ tác giả hiện lên qua hình ảnh nào ? ( bà và bếp lửa ) Hình ảnh bà luôn gắn với hình ảnh bếp lửa ( 10 lần )
H : Trong kí ức tuổi thơ của cháu còn có âm thanh nào hiện về ?
H : Vì sao âm thanh tiếng tu hú lại ám ảnh tâm lý người cháu sâu đậm đến vậy ?
H : Đầu bài thơ là h / ả bếp lửa cuối bài thơ là h / a ngọn lửa diễn đạt ý nghĩa gì ?
H : Từ đó em nx về những kỉ niệm tuổi thơ bên bà của nhà thơ ?
– Gọi hs đọc 2 khổ thơ cuối .
|
– Tuổi thơ ấy nhiều gian nan, thiếu thốn nhọc nhằn :
+ Tuổi thơ có bóng đen của cuộc chiến tranh và nạn đói năm 1945 .
+ Có mối lo của giặc tàn phá xóm làng
+ Có hình ảnh chung của nhiều mái ấm gia đình Nước Ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp : mẹ và cha đi công tác làm việc xa .
+ Cháu sống trong sự nuôi nấng dạy dỗ của bà, bà thay nghĩa vụ và trách nhiệm cha mẹ chăm nom cháu, cháu sớm phải có ý thức tự lập .
– Lời bà bình dị biểu lộ đức hi sinh cao quý vì con vì cháu vì cuộc k / c trường kì của d / t .
– Kỷ niệm tuổi thơ là gắn với bà và bếp lửa .
– Âm thanh tu hú khắc khoải gọi hè :
→ Gợi tình cảnh vắng vẻ và khắc khoải nhớ mong của hai bà cháu
→ âm thanh quen thuộc của quê nhà .
– Bếp lửa là h / ả thực .
– Ngọn lửa là h / ả khái quát tượng trưng cho t / c của bà ( ngọn lửa tình bà, ngọn lửa niềm tin mà bà truyền cho cháu )
⇒ Kỉ nệm tuổi thơ bên bà là những kỉ niệm đẹp, đầy ắp tình bà cháu, bà nuôi cháu lớn khôn chắp cánh tham vọng cho cháu trện mọi chặng đường đời .
|
|
H: Em hiểu lận đận nghĩa là gì?biết mấy nắng mưa nghĩa là gì?
H : Từ đó em thấy cháu tâm lý gì về cuộc sống bà ?
H : Thói quen dậy sớm của bà bộc lộ phẩm chất gì của bà ?
H : Em hiểu như thế nào về ý nghĩa những câu thơ :
“ Nhóm …
Nhóm ….
Nhóm …. tâm tình tuổi nhỏ ”
H : Người bà đã nhóm lên trong lòng cháu những điều gì ?
|
c. Cảm nghĩ của cháu về cuộc sống bà :
“ Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa .
… .. Ôi kì khôi …. bếp lửa ”
– “ Lận đận ” → khó khăn vất vả k suôn sẻ .
– “ biết mấy nắng mưa ” → lam lũ khó khăn vất vả .
⇒ Cuộc đời bà là cuộc sống khó khăn vất vả khó khăn k suôn sẻ .
– Một người bà chịu thương, chịu khó, giàu lòng nhân ái, đức hi sinh thầm lặng, nhận gian nan về mình
⇒ h / ả của người bà, người mẹ việt nam .
” nhóm nồi xôi, nhóm yêu thương, nhóm tâm tình ”
– Ngọn lửa không chỉ được bà nhóm lên bằng nguyên vật liệu bên ngoài mà còn được nhóm bằng ngọn lửa của lòng yêu thương, niềm tin, sức sống trong lòng bà so với con cháu và quốc gia. ( ngọn lửa mang ý nghĩa hình tượng )
– Bà nhóm lên ngọn lửa của t / y thương và niềm tin trong lòng cháu ⇒ Bà không chỉ là người nhóm lửa, giữ lửa mà còn là người truyền lửa → ngọn lửa của sự sống, niềm tin cho những thế hệ tiếp nối đuôi nhau .
|
H : T / g đã sử dụng b / p thẩm mỹ và nghệ thuật nào trong ba câu thơ ấy ? T / d ?
H : Theo em Bằng Việt có dụng ý gì khi dùng câu cảm thán ” Ôi kì quặc và thiếng liêng bếp lửa ” ? tại sao bếp lửa lại là h / ả kì quặc và thiêng liêng ?
H : Cháu biểu lộ tình cảm như thế nào qua lời bình về cuộc sống bà ?
– GV nhu yếu HS đọc 4 câu thơ cuối .
H : Người cháu tự thấy mình được sống trong điều kiện kèm theo thế nào ?
H : Trong điều kiện kèm theo ấy, tác giả vẫn cảm thấy thiếu điều gì ?
H : Qua đó, em cảm nhận được gì về tấm lòng của tác giả ? Tác giả nhắn nhủ người đọc những gì ?
– Cho HS liên hệ và tìm những câu thơ, bài thơ về tình yêu quê nhà …
H : Cháu đã tâm lý về c / đ bà bằng những t / c ntn ?
|
– NT : Điệp từ : “ nhóm ” → Nhấn mạnh việc làm và ý nghĩa của việc làm bà làm .
– Câu cảm hòn đảo trật tự cú pháp “ Ôi … ”
→ nhấn mạnh vấn đề h / ả “ Bếp lửa ” của bà lạ mắt, vì nó cháy sáng và ấm cúng trong mọi thực trạng ; nó thiêng liêng bởi bà là máu thịt là cội nguồn là quê nhà …
⇒ Cháu hiểu bà, yêu bà, yêu dân tộc bản địa mình .
– Cháu xa quê, xa bà : có ngọn khói trăm tàu, sống trong điều kiện kèm theo đủ đầy, tân tiến. Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả : đời sống ấm êm và niềm hạnh phúc tràn ngập .
– Cháu vẫn thấy thiếu hơi ấm từ bếp lửa của bà -> thiếu tình bà .
⇒ Cháu yêu bà, yêu dt – cháu trân trọng và nâng niu t / c của bà hiểu đc những gian truân khó khăn vất vả, khó nhọc mà bà đã trải qua => Yêu bà, cháu yêu quê nhà, quốc gia -> H / ả bà trở thành hình tượng của quê nhà quốc gia trong nỗi nhớ của cháu .
|
HĐ2. HDHS tổng kết :
H : Nêu lại rực rỡ nghệ thuật và thẩm mỹ ?
H : Qua bài thơ T / g muốn bộc lộ chiều sâu tư tưởng gì ?
– Gọi hs đọc ghi nhớ sgk / 155
|
III. Tổng kết :
1. Nghệ thuật :
– Sáng tạo hình ảnh bếp lửa vừa thực vừa mang ý nghĩa hình tượng
– Kết hợp miêu tả, biểu cảm, tự sự và phản hồi trong thơ trữ tình
– Giọng điệu và thể thơ 8 chữ tương thích với cảm hứng hồi tưởng và suy ngẫm .
– Các phép tu từ : điệp ngữ, h / ả bếp lửa, ngọn lửa lặp đi lặp lại -> nhấn mạnh vấn đề h / ả chủ yếu xuyên suốt bài thơ .
2. Nội dung : Triết lí thầm kín : Những gì là thân thiện nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng đỡ con người suốt hành trình dài dài, rộng của cuộc sống. Tình yêu thương bà và lòng biết ơn bà chính là biểu lộ đơn cử của tình yêu thương, sự gắn bó với mái ấm gia đình, quê nhà và đó cũng là khởi đầu của tình yêu con người, tình yêu quốc gia
* Ghi nhớ : SGK / 155
|
4. Củng cố – luyện tập
– Bài tập ” Có người nói rằng ” hình ảnh bà trong bài thơ là hình ảnh người nhóm lửa, người giữ lửa ” em tâm lý gì về nhận xét đó ?
5. Hướng dẫn học sinh về nhà:
– Học thuộc lòng bài thơ + nghiên cứu và phân tích bài thơ
– Nêu cảm nhận của em về hình ảnh bếp lửa trong bài thơ ?
– Chuẩn bị bài : Khúc hát ru những em bé lớn trên sống lưng mẹ
– Trả lời những câu hỏi đọc hiểu văn bản : SGK
Xem thêm các bài soạn Giáo án Ngữ văn lớp 9 mới nhất, chuẩn nhất khác:
Ngân hàng trắc nghiệm lớp 9 tại khoahoc.vietjack.com
Đã có app VietJack trên điện thoại cảm ứng, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .
Theo dõi chúng tôi không lấy phí trên mạng xã hội facebook và youtube :
Loạt bài Giáo án Ngữ văn lớp 9 chuẩn nhất của chúng tôi được biên soạn bám sát nội dung sgk Ngữ văn 9 Tập 1 và Tập 2 theo chuẩn Giáo án của Bộ GD & ĐT.
