Thuyền du lịch phục vụ ca Huế trên sông Hương. (Ảnh: Quốc Việt/TTXVN)
Có người nói rằng nếu chưa nghe ca Huế trên sông Hương thì xem như chưa một lần đến Huế. Còn gì mê hoặc bằng khi hành khách thả hồn du thuyền trên dòng sông Hương thơ mộng để thả hồn vào những điệu hò bát ngát, những câu hát nam ai, nam bình sâu lắng …
Ca Huế đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2015 và đang được xây dựng hồ sơ trình UNESCO đề nghị công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Ca Huế – Nét đặc sắc rất riêng của Huế
Ca Huế được phát sinh vào lúc thế kỷ thứ XVII, trở thành thú chơi thanh nhã của những hoàng thân quốc thích, mái ấm gia đình danh gia vọng tộc trong suốt thời hạn dài khi Huế là thủ phủ xứ Đàng Trong, sau đó là kinh đô của cả nước dưới triều Nguyễn, đạt đến đỉnh điểm từ thời Minh Mạng ( 1820 – 1840 ) đến thời Tự Đức ( 1848 – 1883 ) .
Ca Huế phát sinh từ trong cung đình, sau đó mới lan tỏa ra dân gian, hòa quyện với dòng âm nhạc dân gian Huế đang khởi sắc, tạo nên truyền thống mang tính địa phương rõ nét .
Ca Huế có một mạng lưới hệ thống chuyên nghiệp và bài bản vô cùng phong phú và đa dạng và phong phú gồm có khoảng chừng 60 tác phẩm thanh nhạc, khí nhạc theo hai điệu thức lớn là điệu Bắc và điệu Nam. Điệu Bắc là những lời ca mang âm điệu vui mắt, sang chảnh còn điệu Nam lại là mang những âm điệu chứa xúc cảm buồn, ai oán, nỉ non .
Cùng với ca trù miền Bắc, đờn ca tài tử Nam Bộ, ca Huế là một trong ba thể loại nhạc thính phòng đạt trình độ tăng trưởng bậc nhất trong kho tàng âm nhạc truyền thống lịch sử Nước Ta, đứng thứ hai về bề dày lịch sử dân tộc, và là thể loại duy nhất sinh ra trong chốn cung đình .
Khi nhắc đến dân ca Huế, người ta sẽ nhắc đến những điệu hò mái nhì, mái đẩy, khoan thai, giàn trải, ngọt ngào như tâm hồn người xứ Huế hay những điệu lý bay bổng, quyến rũ như lý con sáo, lý hoài xuân, lý tình tang .
Bên cạnh dòng âm nhạc dân gian, Huế còn nổi tiếng với dòng ca nhạc cung đình đầy tính sang trọng và quý phái của Huế như giao nhạc, miếu nhạc, ngũ tự nhạc, đại triều nhạc, thường triều nhạc, yến nhạc .
Ca Huế có giá trị cao về thẩm mỹ và nghệ thuật, về giáo dục như tư tưởng nghệ thuật và thẩm mỹ, tình cảm cũng như nhân cách của con người. Là một loại âm nhạc mang tính bác học, Ca Huế từng đóng vai trò quốc nhạc và được sử dụng thoáng đãng ở những tỉnh phía Bắc cũng như phía Nam .
[Nhiều hoạt động phát huy giá trị đặc sắc nghệ thuật ca Huế]
Trước đây, nghe ca Huế ở sông Hương là thú vui tao nhã của hoàng thân và quan chức trong cung đình Huế. Ngày nay, loại hình ca múa này đã được “bình dân hóa” để mọi du khách đến đây đều được thưởng thức ca Huế trên sông Hương và yêu Huế hơn. Những câu hát, điệu hò cùng giọng điệu Huế ngọt ngào và dễ thương làm say đắm lòng người, cho du khách cảm giác xao xuyến, buồn, vui đến lạ kỳ!
Mở đầu cho một đêm ca Huế trên sông Hương hàng đêm là 4 nhạc khúc Lưu Thủy, Kim Tiền, Xuân Phong, Long Hổ. Rồi tiếp đến là những điệu hò Huế đối đáp và tân nhạc Huế rực rỡ. Những âm điệu trầm bổng, du dương của giọng hát hòa quyện với tiếng réo rắt của dàn nhạc đủ cả đàn bầu, đàn tranh, đàn nguyệt, sáo, xênh, phách … sẽ ru tâm hồn hành khách vào một miền ký ức sâu thẳm nhuộm tím lòng người, không sao quên được .
Thuyền trôi đến bến Vân Lâu, du khách sẽ được trải nghiệm một phong tục có từ lâu đời của người dân xứ Huế là thả đèn hoa đăng trên dòng sông Hương. Đây chính là phong tục với mong muốn cầu sự an lành, bình an cho mọi người.
Hiện nay, ngoài sử dụng nhạc cụ dân tộc bản địa để chơi âm nhạc truyền thống cuội nguồn, những nhạc công còn chơi cả những bản nhạc quốc tế quen thuộc. Đây chính là một nét mới trong việc tổ chức triển khai ca Huế trên sông Hương nhằm mục đích Giao hàng những hành khách đến từ những vương quốc khác nhau, giúp họ thêm yêu dấu những nhạc cụ truyền thống cuội nguồn của dân tộc bản địa .
Với mỗi đêm ca Huế trên sông Hương hành khách được sống trong khoảng trống Huế của những năm xưa cũ – những năm tháng không thể nào quên .
Cùng với Ca Huế thính phòng, lúc bấy giờ, Ca Huế trên sông Hương đã trở thành một “ món ăn niềm tin ” không hề thiếu so với hành khách khi đến với Cố đô .
Gìn giữ, phát huy giá trị nghệ thuật ca Huế
Ca Huế đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể vương quốc năm năm ngoái. Hiện Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên-Huế đang tiến hành nhiều hoạt động giải trí phục vụ việc kiến thiết xây dựng hồ sơ ” Nghệ thuật Ca Huế ” trình UNESCO ý kiến đề nghị công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện thay mặt của trái đất .
Không gian trên thuyền, nơi để hành khách chiêm ngưỡng và thưởng thức chương trình màn biểu diễn ca Huế của những nghệ sỹ. ( Ảnh : Trần Thanh Giang / Báo ảnh Nước Ta )
Theo đó, Sở đang triển khai xong bộ tài liệu báo cáo giải trình kiểm kê về di sản nghệ thuật và thẩm mỹ Ca Huế ; sưu tầm tài liệu, hiện vật, tài liệu xuất bản, tài liệu chép tay, thư tịch tương quan đến di sản Ca Huế ở trong và ngoài nước ; ghi hình trình diễn nghệ thuật và thẩm mỹ Ca Huế để kiến thiết xây dựng mẫu sản phẩm nghe nhìn .
Cùng với đó là tổ chức triển khai tập huấn nâng cao trình độ trình độ, chất lượng Ca Huế cho diễn viên, nhạc công trên địa phận tỉnh ; kiến thiết xây dựng chương trình bảo tồn và phát huy giá trị di sản ; tăng cường quản trị, kiểm soát và chấn chỉnh hoạt động giải trí Ca Huế trên sông Hương, tăng trưởng Ca Huế thính phòng .
Tỉnh Thừa Thiên-Huế tiến hành chương trình đưa Ca Huế vào trường học nhằm mục đích khơi dậy niềm đam mê và nâng cao ý thức, nghĩa vụ và trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di sản này .
Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Thừa Thiên-Huế phối hợp cùng Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh kiến thiết xây dựng, tiến hành chương trình đưa di sản Ca Huế vào trường học với hai nội dung như tập huấn hát Ca Huế cho giáo viên âm nhạc những trường Trung học cơ sở trên địa phận thành phố Huế và dạy hát Ca Huế cho học viên theo hình thức Câu lạc bộ Ca Huế tại những trường trung học cơ sở .
Mô hình Câu lạc bộ Ca Huế được triển khai tại nhiều trường học trên địa bàn thành phố Huế. Các trường đã chủ động xây dựng kế hoạch tổ chức, với nhiều hình thức như tổ chức biểu diễn hát Ca Huế trong lễ chào cờ đầu tuần, lễ khai giảng và các dịp lễ kỷ niệm, chương trình liên hoan văn nghệ, ngoại khóa tìm hiểu về ca Huế nhằm lan tỏa, tạo hiệu ứng tích cực về di sản nghệ thuật Ca Huế.
Mỗi năm, tỉnh Thừa Thiên-Huế có hơn 15.000 suất diễn ca Huế, Giao hàng hơn 350.000 lượt khách nghe ca Huế trên sông Hương hoặc tại những cơ sở dịch vụ du lịch và một số ít khu vực khác trên địa phận tỉnh nhằm mục đích tạo nét đẹp văn hóa mê hoặc khách du lịch. / .
Nhấp chuột để xem kích cỡ chuẩn .
(Vietnam+)
