Thần Táo Quân trong tín ngưỡng dân gian Nước Ta có nguồn gốc từ ba vị thần Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ bắt nguồn từ sự tích ” 2 ông 1 bà ” – vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc. Tuy vậy người dân vẫn quen gọi chung là Táo quân hoặc ông Táo. Theo ý niệm của người xưa, ba vị thần này được Trung ương Hoàng Đế phái xuống trần gian theo dõi và ghi chép những việc làm Thiện – Ác của loài người .
Sau đó, cứ vào ngày 23 hàng năm, Táo quân lại cưỡi cá chép vàng hóa rồng lên Thiên đình báo cáo giải trình toàn bộ việc làm tốt và chưa tốt của con người trong một năm để Thiên đình định đoạt công tội, thưởng phạt phân minh cho toàn bộ loài người .
Vì thế, cứ đến ngày 23 tháng Chạp Tết ông Công ông Táo là người Việt lại làm lễ cúng tiễn ông Công ông Táo về chầu trời. Người dân thường chuẩn bị mâm cúng chu đáo với mong muốn Táo quân hài lòng sẽ nói tốt cho mình, như vậy sẽ được ban lộc và tránh bị Ngọc Hoàng quở trách.
Ngoài mâm cỗ truyền thống cuội nguồn, lễ vật cúng ông Công ông Táo phải có 3 bộ áo mũ Táo Quân, trong đó 2 bộ có cánh chuồn dành cho Táo Ông, 1 bộ không có cánh chuồn cho Táo Bà ( cả 3 bộ đều kèm hia hài khá đầy đủ ) và con cá chép ( hoàn toàn có thể cá sống hoặc cá giấy ). Những lễ vật này đều đã được người sản xuất đóng gói không thiếu trong bộ đồ lễ, thế cho nên nếu không mua cá chép vàng sống thì cũng yên tâm vì đã có con cá chép giấy trong bộ đồ lễ rồi. Nếu cúng con cá chép sống thì sau khi cúng xong sẽ đem thả ở sông, ao, hồ, nghĩa là ” phóng sinh ” để đưa ông Táo về trời .
 |
|
Vì ông Táo quản lý bếp núc nên nhiều mái ấm gia đình cúng Táo Quân riêng 1 mâm ngay tại bếp nấu. Tuy nhiên, lúc bấy giờ việc thờ cúng đơn giản hóa nên việc cúng Táo Quân được thực thi trên ban thờ của mái ấm gia đình
|
Từ xưa đến nay, những mái ấm gia đình thường cúng ông Công, ông Táo trên bàn thờ gia tiên, nhưng trong thực tiễn đây là hai vị thần khác nhau. Ông Công là vị thần quản lý đất đai trong nhà còn ông Táo là 3 vị đầu rau trông coi việc bếp núc trong mái ấm gia đình .
Lễ cúng 23 tháng Chạp là lễ tiễn chung ông Công, ông Táo về chầu trời, việc mọi người gộp chung cúng trên bàn thờ là chưa đúng. Trong ngày này, ông Táo phải được cúng dưới bếp, còn ông Công được cúng trên bàn thờ chính trên nhà cùng với gia tiên mới đúng .
Theo truyền thống cuội nguồn văn hóa truyền thống dân gian thì bàn thờ ông Táo đặt trong bếp hoàn toàn có thể bên cạnh hoặc bên trên bếp, bộc lộ tín ngưỡng của dân gian thờ vị thần quản lý chuyện bếp núc trong mỗi mái ấm gia đình với mong ước giữ cho bếp lửa luôn ấm, mái ấm gia đình thuận hòa, sung túc .
Hiện, ở một số chùa lớn cũng thường có ban thờ riêng cúng Táo quân. Ngày xưa, lễ cúng Táo quân thường đặt trong bếp, nơi đặt ban thờ riêng các Táo. Song ngày nay, việc thờ cúng đã đơn giản hóa, do quan niệm và không gian bếp thường chật chội, ở thành phố càng chật chội hơn nên nhiều nhà không có ban thờ riêng ông Táo.
 |
| Nên cúng ông Công ông Táo trước 13h ngày 23 tháng Chạp. |
Với những nhà không có ban thờ Táo quân riêng sẽ sẵn sàng chuẩn bị một mâm cơm cúng đặt dưới gian bếp và thêm một mâm khác thắp hương ở ban thờ thần linh, gia tiên thực thi nghi lễ cúng chính. Khi cúng, người dân nổi lửa để bếp cháy đỏ rồi bày mâm cỗ .
Tuy nhiên theo 1 chuyên gia phong thủy thì dù ông Công ông Táo là những vị thần khác nhau, nhưng toàn bộ những vị này đều phải được thờ phụng ở trên bàn thờ chính của mái ấm gia đình .
Trên bàn thờ những mái ấm gia đình luôn có 3 bát hương và bát hương chính giữa khi nào cũng đều dành để thờ những vị thờ ông thổ ông địa, long mạch, táo quân, tiền chủ những vị quản lý mảnh đất mình cư ngụ, cầu giúp mái ấm gia đình ăn ở yên ổn. Cùng với đó, hai bát hai bên mới là thờ những vị trong gia tiên, tiền tổ .
Ngày 23 tháng Chạp là cúng chung ba vị Thần Đất, Thần Nhà và Thần Bếp, dân gian thường gọi chung là Thần linh, Thổ địa, được thờ trên ban thờ. Vì vậy, việc hành lễ phải được thực thi tại ban thờ chính, là nơi sang trọng và quý phái nhất trong nhà chứ không hề thực thi ở bếp. Hơn nữa, bếp là nơi nấu nướng, chế biến thực phẩm nên thường bị coi là nhếch nhác, uế tạp, nếu hành lễ ở đây sẽ thiếu sang chảnh .
Theo phong tục truyền thống và theo các nhà nghiên cứu, lễ cúng Táo Quân nên tiến hành vào đúng ngày 23 tháng Chạp. Thông thường giờ cúng tốt nhất là vào trưa ngày 23, giờ Ngọ (từ 11 – 13h), vì đây là thời điểm các thần tập trung để chuẩn bị về Trời.
Năm nay, ngày 23 tháng Chạp Âm lịch rơi vào thứ Sáu, nhiều người vẫn phải đi làm, thế cho nên không nhất thiết cứ phải cúng vào trưa 23 mà hoàn toàn có thể cúng vào những giờ khác từ đêm 22 đến trước 13 h ngày 23 đều được .
Linh Hương ( Tổng hợp )
Sửa nhà là việc làm không hề đơn thuần và rất dễ khiến bạn lạm chi. Do đó, gia chủ cần xem xét, thống kê giám sát kỹ lưỡng trước khi bắt tay vào thực thi .
– Ngày 23 tháng Chạp Âm lịch là người Việt sẽ làm lễ tiễn ông Công ông Táo chầu trời. Mặc dù phong tục này diễn ra hàng năm nhưng việc cúng Táo Quân trong bếp hay trên bàn thờ cho đúng vẫn khiến nhiều người còn băn khoăn.
