Nhằm mục tiêu giúp học viên nắm vững kiến thức và kỹ năng trọng tâm Ngữ văn lớp 9, VietJack biên soạn tài liệu tác giả, tác phẩm Bếp lửa trình diễn không thiếu, cụ thể về bố cục tổng quan, tóm tắt, dàn ý, đôi nét về tác giả, thể loại, dàn ý đọc hiểu văn bản, sơ đồ tư duy và bài văn nghiên cứu và phân tích mẫu về tác phẩm. Hi vọng qua loạt bài này sẽ giúp bạn thuận tiện soạn bài Bếp lửa .
Bài giảng: Bếp lửa – Cô Nguyễn Dung (Giáo viên VietJack)
A. Nội dung tác phẩm
Qua hồi tưởng và suy ngẫm của người cháu đã trưởng thành, bài thơ “ Bếp lửa ” gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời bộc lộ lòng kính yêu trân trọng và biết ơn của người cháu so với bà và cũng là so với mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia .
B. Đôi nét về tác phẩm
1. Tác giả
– Bằng Việt sinh năm 1941 .
– Thuộc lớp nhà thơ trẻ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ .
– Thơ Bằng Việt trong trẻo, mềm mại và mượt mà, tràn trề cảm hứng, đề tài thơ thường đi vào khai thác những kỉ niệm, những kí ức thời thơ ấu và gợi những tham vọng tuổi trẻ .
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
– Sáng tác năm 1963, khi nhà thơ đang là sinh viên theo học ngành Luật tại nước Nga .
– In trong tập “ Hương cây – bếp lửa ” – tập thơ đầu tay của Bằng Việt in chung với Lưu Quang Vũ .
b. Bố cục
– Phần 1 ( khổ thơ đầu ) : Hình ảnh bếp lửa gợi nỗi nhớ về bà của người cháu .
– Phần 2 ( bốn khổ thơ tiếp ) : Những kí ức tuổi thơ khi còn sống cùng bà, gắn liền với bếp lửa .
– Phần 3 ( khổ thơ thứ 6 ) : Suy ngẫm của người cháu về cuộc sống bà .
– Phần 4 ( khổ cuối ) : Tình cảm của cháu dành cho bà, dù đã khôn lớn .
c. Ý nghĩa nhan đề
– Bếp lửa là hình ảnh quen thuộc, thân thiện so với con người Nước Ta. Nó là kỉ niệm ấu thơ giữa tác giả và người bà. Bếp lửa cũng là hình ảnh hình tượng cho sự chăm nom, yêu thương mà người bà dành cho cháu. Bếp lửa còn là hình tượng của mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia, cội nguồn … có ý nghĩa thiêng liêng nâng bước người cháu trên suốt hành trình dài dài rộng của cuộc sống .
d. Giá trị nội dung
– Từ những suy ngẫm của người cháu, bài thơ bộc lộ một triết lí thâm thúy : Những gì thân thiện nhất của tuổi thơ mỗi người đều có sức tỏa sáng, nâng bước con người trong suốt hành trình dài dài rộng của cuộc sống. Tình yêu quốc gia bắt nguồn từ lòng yêu quý ông bà, cha mẹ, từ những gì thân thiện và bình dị nhất .
e. Giá trị nghệ thuật
– Kết hợp thuần thục giữa biểu cảm với miêu tả, tự sự và phản hồi .
– Sáng tạo hình ảnh bếp lửa gắn liền với hình ảnh người bà, làm điểm tựa khơi gợi mọi kỉ niệm, cảm hứng và tâm lý về bà và tình bà cháu .
C. Đọc hiểu văn bản
1. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng, cảm xúc về bà (khổ thơ đầu)
– Điệp ngữ : “ một bếp lửa ” được nhắc lại hai lần → chứng minh và khẳng định hình ảnh “ bếp lửa ” như một dấu ấn không khi nào phai mờ trong tâm tưởng của nhà thơ .
– Từ láy “ chờn vờn ” → Bếp lửa thực được cảm nhận bằng thị giác lúc vươn cao lúc lại xuống thấp .
– Từ ” ấp iu ” : ấp lửa, chắt chiu, nâng niu .
→ Gợi bàn tay khôn khéo và sự nâng niu, kiên trì của người nhóm lửa. Trong kí ức của cháu, hình ảnh bếp lửa vừa thân thiện quen thuộc vừa sôi động, lộng lẫy .
– “ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa ” :
+ Cách bộc lộc cảm hứng trực tiếp → tình thương bà mãnh liệt của người cháu .
+ Hình ảnh ấn dụ : “ biết mấy nắng mưa ” → những khó khăn vất vả, hi sinh mà bà đã trải qua .
→ Ba câu thơ mở màn đã diễn đạt xúc cảm đang dâng lên cùng với những kí ức, hồi tưởng của tác giả về bếp lửa, về bà, là sự khái quát tình cảm của người cháu với cuộc sống lam lũ của người bà .
2. Những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà (4 khổ tiếp)
a. Tuổi thơ nhiều gian khổ, nhọc nhằn
– Hình ảnh “ bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy ” → tái hiện lại hình ảnh xóm làng xơ xác, tiêu điều cùng những con người tiều tụy, vật lộn mưu sinh .
– Thành ngữ : “ đói mòn đói mỏi ” → gợi những nỗi ám ảnh, xót xa về nạn đói kinh khủng năm 1945
– “ quen mùi khói ”, “ khói hun nhèm mắt cháu ” → Khói bếp trở thành ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm hồn cháu .
– Chi tiết “ sống mũi còn cay ” :
+ Tả thực đời sống tuổi thơ khó khăn .
+ Tượng trưng cho sự xúc động mãnh liệt khi nhớ về quá khứ .
→ Cái cay vì khói bếp của cậu bé bốn tuổi và cái cay bởi xúc động của người cháu đã trưởng thành khi nhớ về bà. Những kỉ niệm rất lâu rồi ấy giờ đây như vẫn còn tươi mới, vẹn nguyên trong lòng cháu. Quá khứ và hiện tại đồng hiện trên những dòng thơ .
b. Tuổi thơ gắn với những gian khổ chung của thời kì kháng chiến chống Pháp.
– Nhớ âm thanh của tiếng tu hú :
+ Âm thanh quen thuộc của chốn đồng quê mỗi độ hè về cứ vang vọng, cuộn xoáy trong lòng người con xa xứ .
+ 4 lần tiếng tu hú vang lên : khi thảng thốt, khắc khoải, có lúc lại mơ hồ vẳng lại từ những cánh đồng xa : Tu hú kêu trên những cánh đồng xa ; khi thì rộn về thân mật thiết tha : Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế ; rồi có lúc lại gióng giả, kêu hoài → gợi nhớ, gợi thương về tuổi thơ, về người bà .
+ Điệp ngữ và câu hỏi tu từ : Tu hú ơi … đồng xa → gợi khoảng trống bát ngát, buồn vắng đến lạnh nhạt ; gợi cung bậc khác nhau của âm thanh → diễn đạt tâm trạng của người cháu mỗi lúc càng trở nên can đảm và mạnh mẽ, da diết và khắc khoải .
– Nhớ tuổi thơ được sống trong sự nuôi nấng, đùm bọc toàn vẹn của bà :
+ Bố đi công tác làm việc xa cháu ở với bà → thực trạng nổi bật của nhiều mái ấm gia đình Nước Ta trong kháng chiến .
+ Các từ bà dạy, bà chăm, bà bảo → miêu tả sự chăm chút của bà so với cháu
+ Từ bà và cháu được điệp lại 4 lần → tình bà cháu quấn quýt yêu thương .
→ Bà vừa là cha, vừa là mẹ, vừa là chỗ dựa vững chãi về cả vật chất lẫn niềm tin, là cội nguồn yêu thương của cháu. Bà không chỉ chăm sóc cho cháu từng chút một mà còn là người thầy tiên phong dạy cho cháu bao điều về đời sống, những bài học kinh nghiệm của bà trở thành hành trang cháu mang theo trong suốt quãng đời còn lại .
c. Một kỉ niệm cháu vẫn nhớ ngọn ngành
+ Thành ngữ “ cháy tàn cháy rụi ” → hình ảnh làng quê hoang tàn trong khói lửa của cuộc chiến tranh .
+ Sự nuôi nấng, đùm bọc của xóm làng so với hai bà cháu .
+ Cụm từ “ vẫn vững lòng ” và những lời dặn dò của bà : Cứ bảo rằng nhà vẫn được bình yên → đức hi sinh, sự nhẫn nại, can đảm và mạnh mẽ, kiên cường của bà .
→ Bà không chỉ là chỗ dựa cho đứa cháu thơ, là điểm tựa cho những con đang chiến đấu mà còn là hậu phương vững chãi cho cả tiền tuyến, góp thêm phần không nhỏ vào cuộc kháng chiến chung của dân tộc bản địa. Tình cảm bà cháu hòa quyện trong tình yêu quê nhà, Tổ quốc .
3. Những suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa (khổ 5, 6)
– Hình ảnh ngọn lửa → ý nghĩa ẩn dụ, tượng trưng cho ánh sáng và hơi ấm, sự sống .
– Điệp từ “ một ngọn lửa ” nhấn mạnh vấn đề và làm điển hình nổi bật tình yêu thương ấm cúng bà dành cho cháu → Bà là người nhóm lửa, truyền lửa, giữ lửa : sự sống, niềm tin cho những thế hệ tiếp nối đuôi nhau .
– Cụm từ chỉ thời hạn dài, đằng đẵng : đời bà, mấy chục năm rồi
– Từ láy : lận đận + hòn đảo ngữ
– Hình ảnh ẩn dụ “ biết mấy nắng mưa ”
→ cuộc sống nguy hiểm, khó khăn vất vả và sự tần tảo, đức hi sinh, chịu thương, chịu khó của bà → Hình ảnh của người phụ nữ Nước Ta giàu đức hi sinh .
– Điệp từ “ nhóm ” :
+ Từ “ nhóm ” ( nhóm bếp lửa ) → mang nghĩa gốc : chỉ hoạt động giải trí làm cho lửa bén và cháy lên .
+ Từ “ nhóm ” ( nhóm nồi xôi, nhóm niềm yêu thương, nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ ) → nghĩa chuyển theo phương pháp ẩn dụ → khơi dậy và sáng lên niềm yêu thương, những kí ức đẹp, có giá trị trong cuộc sống con người .
– Điệp từ “ nhóm ” → nhấn mạnh vấn đề và khẳng định chắc chắn giá trị lớn lao của những việc bà đã làm : nhóm bếp lửa → khơi dậy tình yêu thương, sự sống, niềm tin và nghị lực .
→ Bà không chỉ nhóm bếp lửa – việc làm khởi đầu của một ngày mà còn làm việc làm khởi đầu cho một đời, một tâm hồn – nhóm lên những yêu thương, tâm lý tiên phong về cuộc sống, về con người trong tâm hồn đứa cháu. Người bà cũng là người nhóm lửa, giữ lửa, và truyền lửa cho những thế hệ – ngọn lửa của sự sống, niềm yêu thương, tin cậy .
+ Ôi kì khôi và thiêng liêng bếp lửa !
+ Câu cảm thán và cấu trúc hòn đảo → kinh ngạc, ngỡ ngàng như tò mò ra một chân lí, một điều kì khôi giữa cuộc sống bình dị .
+ Bếp lửa ấy luôn hiện hữu cùng bà – với vẻ đẹp tần tảo, nhẫn nại và đầy yêu thương → nhớ về bếp lửa, nhớ về bà, nhớ về cội nguồn → Cháu hiểu được linh hồn của một dân tộc bản địa khó khăn vất vả, gian lao mà tình nghĩa .
4. Tình cảm của cháu dành cho bà, dù đã khôn lớn (khổ cuối)
– Khổ thơ cuối là lời tự bạch của người cháu khi đã trưởng thành
– “Giờ cháu đã đi xa” + dấu chấm giữa dòng thơ → khoảng cách về không gian thời gian.
– Điệp ngữ “ có ” + giải pháp hoán dụ “ khói trăm tàu ”, “ lửa trăm nhà ”, “ niềm vui trăm ngả ”
→ đời sống đủ đầy, văn minh .
– Câu hỏi tu từ bộc lộ nỗi nhớ khôn nguôi với niềm hy vọng thiết tha, đau đáu về bà – bếp lửa – quê nhà – quốc gia .
→ Khẳng định nỗi nhớ bà – nhớ về nguồn cội. Bà và quê nhà yêu dấu là điểm tựa, là chỗ dựa niềm tin vững chãi cho cháu trên mỗi bước đường đời. Đó là đạo lí thủy chung cao đẹp của con người Nước Ta được nuỗi dưỡng trong mỗi tân hồn từ thuở ấu thơ và trở nên bất diệt .
D. Sơ đồ tư duy
E. Bài văn phân tích
Bằng Việt có riêng một kỉ niệm, đó chính là những tháng năm sống bên bà, cùng bà nhóm lên cái bếp lửa thân thương. Không chỉ thế, điều in đậm trong tâm trí của Bằng Việt còn là tình cảm sâu đậm của hai bà cháu. Chúng ta có thể cảm nhận điều đó bài thơ “Bếp lửa”. Bài thơ được sáng tác năm 1963 lúc ông 19 tuổi và đang đi du học ở Liên Xô.
Bài thơ đã gợi lại những kỉ niệm đầy xúc động về người bà và tình bà cháu, đồng thời biểu lộ lòng kính yêu, trân trọng và biết ơn của người cháu với bà, với mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia. Tình cảm và những kỉ niệm về bà được khơi gợi từ hình ảnh bếp lửa. Ở nơi đất khách quê người, phát hiện hình ảnh bếp lửa, tác giả chợt nhớ về người bà :
“ Một bếp lửa chờn vờn sương sớm
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa. ”
Hình ảnh “ chờn vờn ” gợi lên những mảnh kí ức chập chờn như khói bếp. Bếp lửa được thắp lên, tỏa sáng tâm hồn đứa cháu thơ ngây. Dù đã cách xa nửa vòng toàn cầu nhưng Bằng Việt vẫn cảm nhận được sự vỗ về, yêu thương, chăm chút từ đôi tay kiên trì và khôn khéo của bà. Trong khoảnh khắc ấy, trong lòng nhà thơ trào dâng tình yêu thương bà vô hạn. Tình cảm bà cháu thiêng liêng ấy cứ như một dòng sông với con thuyền nhỏ chở đầy ắp những kỉ niệm mà suốt cuộc sống này chắc người cháu không khi nào quên được .
Khổ thơ tiếp theo là dòng hồi tưởng của tác giả về những kỉ niệm của những năm tháng sống bên cạnh bà. Lời thơ giản dị và đơn giản như lời kể, như những câu văn xuôi, như thủ thỉ, tâm tình. Tác giả như đang kể lại cho người đọc nghe về câu truyện cổ tích tuổi thơ mình. Nếu như trong câu truyện cổ tích của những bạn cùng lứa khác có bà tiên, có phép màu thì trong câu truyện của Bằng Việt có bà và bếp lửa. Trong những năm đói khổ, người bà đã gắn bó, xua tan không khí ghê rợn của nạn đói 1945 trong tâm lý đứa cháu. Cháu khi nào cũng được bà chở che, bà dẫu có đói cũng không để cháu thiếu bữa ăn nào, bà đi mót từng củ khoai, đào từng củ sắn để cháu ăn cho khỏi đói :
“ Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay ! ”
Chính “ mùi khói ” đã xua đi cái mùi trên khắp những ngõ ngách. Cũng chính cái mùi khói ấy đã quyện lại và bám lấy tâm hồn đứa trẻ. Dù cho tháng năm có trôi qua, những kí ức ấy cũng sẽ để lại không ít ấn tượng trong lòng đứa cháu để rồi khi nghĩ lại thấy “ sống mũi còn cay ”. Là mùi khói làm cay mắt người người cháu hay chính là tấm lòng của người bà làm đứa cháu không cầm được nước mắt ?
“ Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa
Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế ! ”
“ Cháu cùng bà nhóm lửa ”, nhóm lên ngọn lửa của sự sống và của tình yêu bà cháy bỏng của một cậu bé hồn nhiên, trong trắng như một trang giấy. Chính hình ảnh bếp lửa quê nhà, bếp lửa của tình bà cháu đó đã gợi nên một liên tưởng khác, một hồi ức khác trong tâm lý thi sĩ thuở nhỏ. Đó là tiếng chim tu hú kêu. Tiếng tu hú kêu như giục giã lúa mau chín, người nông dân mau thoát khỏi cái đói, và có vẻ như đó cũng là một chiếc đồng hồ đeo tay của đứa cháu để nhắc bà rằng : “ Bà ơi, đến giờ bà kể chuyện cho cháu nghe rồi đấy ! ” .
Từ “ tu hú ” được điệp lại ba lần làm cho âm điệu câu thơ thêm bồi hồi tha thiết, làm cho người đọc cảm thấy như tiếng tu hú đang từ xa vọng về trong tiềm thức của tác giả. Tiếng “ tu hú ” lúc mơ bà, lúc văng vẳng từ những cánh đồng xa lâng lâng lòng người cháu xa xứ. Tiếng chim tu hú khắc khoải làm cho dòng kỉ niệm của đứa cháu trải dài hơn, rộng hơn trong cái khoảng trống xa thẳm của nỗi nhớ thương. Nếu như trong những năm đói kém của nạn đói 1945, bà là người gắn bó với tác giả nhất, yêu thương tác giả nhất thì trong tám năm ròng của cuộc kháng chiến chống Mĩ, tình cảm bà cháu ấy lại càng sâu đậm :
“ Mẹ cùng cha công tác làm việc bận không về
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học .
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc
Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ”
Trong tám năm ấy, quốc gia có cuộc chiến tranh, hai bà cháu phải rời làng đi tản cư, cha mẹ phải đi công tác làm việc, cháu cho nên vì thế phải ở cùng bà trong quãng thời hạn ấy, nhưng có vẻ như so với đứa cháu, đó là một niềm niềm hạnh phúc vô bờ. Ngày nào cháu cũng cùng bà nhóm bếp. Trong khói bếp chập chờn, mờ mờ ảo ảo ấy, bà như bà tiên hiện ra trong câu truyện cổ huyền ảo của cháu. Bà vừa là cha, vừa là mẹ, vừa là cánh chim, là một cành hoa. Tình bà cháu vô cùng thiêng liêng, cao quý .
Trong những tháng năm sống bên cạnh bà, bà không chỉ chăm sóc cho cháu từng miếng ăn, giấc ngủ mà còn là người thầy tiên phong của cháu. Bà dạy cho cháu những vần âm, những phép tính tiên phong. Không chỉ thế, bà còn dạy cháu những bài học kinh nghiệm quý giá về cách sống, đạo làm người. Những bài học kinh nghiệm đó sẽ là hành trang mang theo suốt quãng đời còn lại của cháu. Bây giờ, khi nghĩ về bà, nhà thơ càng thương bà hơn bởi chẳng còn ai cùng bà nhóm lửa, cùng bà san sẻ những chuyện vui buồn … Thi sĩ bỗng tự hỏi lòng mình : “ Tu hú ơi, chẳng đến ở cùng bà ? ”. Một lời than vãn biểu lộ nỗi nhớ mong bà thâm thúy của đứa cháu nơi xứ người. Chỉ trong một khổ thơ mà hai từ “ bà ”, “ cháu ” đã được nhắc đi nhắc lại nhiều lần gợi lên hình ảnh hai bà cháu sóng đôi, gắn bó, quấn quýt không rời .
Chiến tranh, một danh từ thông thường nhưng sức lột tả của nó thì quyết liệt vô cùng, nó đã gây ra đau khổ cho bao người, bao nhà. Và hai bà cháu trong bài thơ cũng trở thành một nạn nhân của cuộc chiến tranh : mái ấm gia đình bị chia cắt, nhà bị giặc đốt cháy rụi …
“ Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Hàng xóm bốn bên trở lại lầm lụi
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh
Vẫn vững lòng bà dặn cháu đinh ninh :
Bố ở chiến khu bố còn việc bố
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ”
Cuộc sống càng khó khăn vất vả, cảnh ngộ càng ngặt nghèo, nghị lực của bà càng vững chắc, tấm lòng của bà càng bát ngát. Qua đó, ta thấy hiện lên một người bà cần mẫn, nhẫn nại và giàu đức hi sinh. Dù cho ngôi nhà, túp lều tranh của hai bà cháu đã bị đốt nhẵn, nơi nương thân của hai bà cháu nay đã không còn, bà dù có đau khổ thế nào cũng không dám nói ra vì sợ làm đứa cháu nhỏ bé của mình lo buồn. Bà cứng rắn, dắt cháu vượt qua mọi khó khăn vất vả, bà không muốn đứa con đang bận việc nước phải lo ngại chuyện nhà. Điều đó ta hoàn toàn có thể thấy rõ qua lời dặn của bà : “ Mày có viết thư chớ kể này kể nọ / Cứ bảo nhà vẫn được bình yên ! ” .
Lời dặn của bà nôm na đơn giản và giản dị nhưng chất chứa biết bao tình. Gian khổ, thiếu thốn, bao nỗi nhớ thương con bà đều phải nén vào trong lòng để yên lòng người nơi tiền tuyến. Hình ảnh người bà không chỉ còn là người bà của riêng cháu mà còn là một hình tượng rõ nét cho những người phụ nữ Nước Ta giàu đức hi sinh. Kết thúc khổ thơ, Bằng Việt đã nâng hình ảnh bếp lửa thành hình ảnh ngọn lửa :
“ Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn ,
Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng ” .
Hình ảnh ngọn lửa tỏa sáng trong câu thơ có sức truyền cảm can đảm và mạnh mẽ. Ngọn lửa của tình yêu thương, ngọn lửa của niềm tin, ngọn lửa ấm nồng như tình bà cháu, ngọn lửa đỏ hồng soi sáng cho con đường đứa cháu. Bà luôn nhắc cháu rằng : nơi nào có ngọn lửa, nơi đó có bà, bà sẽ luôn ở cạnh cháu. Những dòng thơ cuối bài cũng chính là những suy ngẫm về bà và bếp lửa
“ Nhóm bếp lửa ấp iu, nồng đượm ” .
Một lần nữa, hình ảnh bếp lửa “ ấp iu ”, “ nồng đượm ” đã được nhắc lại ở cuối bài thơ như lời chứng minh và khẳng định tình cảm thâm thúy của hai bà cháu .
“ Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi ”
Nhóm lên bếp lửa ấy, bà đã truyền cho cháu tình yêu thương, nhắc cháu không khi nào được quên những năm tháng khó khăn vất vả mà hai bà cháu đã sống
“ Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui ”
“ Nồi xôi gạo mới sẻ chung vui ” của bà hay là lời răn dạy cháu luôn phải mở lòng ra với mọi người xung quanh, phải gắn bó với xóm làng, đừng khi nào có một lối sống ích kỉ .
“ Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ ”
Bà không chỉ là người chăm sóc cho cháu rất đầy đủ về vật chất mà còn là người làm cho tuổi thơ của cháu thêm đẹp, thêm huyền ảo như trong truyện. Người bà có trái tim nhân hậu, người bà kì diệu đã nhóm dậy, khơi dậy, giáo dục và thức tỉnh tâm hồn đứa cháu để mai này cháu khôn lớn thành người. Người bà kì diệu như vậy ấy, rất giản dị và đơn giản nhưng có một sức mạnh kì diệu. Ta hoàn toàn có thể phát hiện người bà như vậy trong “ Tiếng gà trưa ” của Xuân Quỳnh :
“ Tiếng gà trưa
Mang bao nhiêu niềm hạnh phúc
Đêm cháu về nằm mơ
Giấc ngủ hồng sắc trứng. ”
Suốt dọc bài thơ, mười lần Open hình ảnh bếp lửa là mười lần tác giả nhắc tới bà. Âm điệu những dòng thơ nhanh mạnh như tình cảm dâng trào lớp lớp sóng vỗ vào bãi biển xanh thẳm lòng bà. Người bà đã là, đang là và sẽ mãi mãi là người quan trọng nhất so với cháu dù ở bất kể phương trời nào. Bà đã trở thành một người không hề thiếu trong trái tim cháu. Giờ đây, khi đang ở xa bà nửa vòng toàn cầu, Bằng Việt vẫn luôn hướng lòng mình về bà :
“ Giờ cháu đã đi xa
Có ngọn khói trăm tàu
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả
Nhưng vẫn chẳng khi nào quên nhắc nhở
Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa ? ”
Xa vòng tay chăm chút của bà để đến với chân trời mới, chính tình cảm của hai bà cháu đã sưởi ấm lòng tác giả trong mùa đông lạnh lẽo của nước Nga. Đứa cháu nhỏ của bà rất lâu rồi giờ đã trưởng thành nhưng trong lòng vẫn luôn nhớ về góc bếp, nơi nắng mưa hai bà cháu có nhau. Cháu không thể nào quên được vì đó chính là nguồn cội, là nơi lưu giữ những kí ức của tuổi thơ. “ Đọc xong bài thơ, nhắm mắt lại tưởng tượng, bạn sẽ tưởng tượng thấy ngay hình ảnh bếp lửa hồng và dáng người bà lặng lẽ ngồi bên. Hình ảnh có tính sóng đôi này hiện lên thật sôi động, rõ ràng như thể nét khắc, nét chạm vậy … ” ( Văn Giá ) .
Tải xuống
Xem thêm những bài soạn về tác giả tác phẩm Ngữ văn lớp 9 vừa đủ, cụ thể hay khác :
Xem thêm những loạt bài Để học tốt Ngữ văn 9 hay khác :
Ngân hàng trắc nghiệm lớp 9 tại khoahoc.vietjack.com
Đã có app VietJack trên điện thoại thông minh, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi trực tuyến, Bài giảng …. không lấy phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS .
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k7: fb.com/groups/hoctap2k7/
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Loạt bài Soạn văn lớp 9 | Soạn bài lớp 9 của chúng tôi được biên soạn một phần dựa trên cuốn sách: Để học tốt ngữ văn 9 và bám sát nội dung sgk Ngữ văn 9 Tập 1 và Tập 2.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
