TP – Chiều 10/5, Tổng cục Môi trường ( Bộ TN&MT ) đã gặp gỡ báo chí truyền thông, thông tin rõ hơn yếu tố gang xỉ của Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Gang thép Hưng nghiệp Formosa TP Hà Tĩnh ( Formosa ) thải ra, liệu có nguy hại hay không và nhiều yếu tố “ nóng ” từ dòng phế thải này .
Gang xỉ có nguy hại?
Một số cơ quan báo chí truyền thông ( trong đó có Báo Tiền Phong ) gần đây phản ánh : Trong văn bản của Sở TN&MT Thái Nguyên gửi Sở TN&MT Hà Tĩnh ( số 921 ngày 11/4/2019 ) cho biết, Thái Nguyên có 6 doanh nghiệp và hộ kinh doanh thương mại có hợp đồng mua gang xỉ có nguồn gốc từ Formosa qua Cty TNHH Đầu tư Phát triển MHD Nước Ta ( Cty MHD ) lên đến hàng chục nghìn tấn để tái chế, sử dụng. Đáng chú ý quan tâm, Sở TN&PTNT đã lấy mẫu gang xỉ nói trên nghiên cứu và phân tích và cho thấy giá trị pH “ vượt ngưỡng ” nguy hại theo quy chuẩn QCVN 07 : 2009 / BTNMT.
Lý giải vấn đề này, ông Nguyễn Thượng Hiền, Vụ trưởng Quản lý Chất thải (Tổng cục Môi trường) cho rằng: độ kiềm (giá trị pH) trong gang xỉ cao, thực chất là lượng vôi dư và hợp chất của Canxi (Ca). Lượng vôi dư này còn có tác dụng xử lý khí thải (SOx), nếu dùng trong lò điện hồ quang để sản xuất thép…
Dẫn những pháp luật trong Luật Bảo vệ môi trường tự nhiên ( BVMT ), ông Hiền cho rằng, gang xỉ khử lưu huỳnh của Formosa trong trường hợp này được coi là phế liệu làm nguyên vật liệu, nếu thải ra ngoài thiên nhiên và môi trường mới được xem là chất thải. Theo ông Hiền, gang xỉ khử lưu huỳnh của Formosa ( có chứa 71,6 % là sắt ) được pháp lý khuyến khích tái sử dụng làm nguyên vật liệu sản xuất thép. “ Chúng tôi chứng minh và khẳng định, thép phế liệu chưa thải ra thiên nhiên và môi trường, đang sử dụng làm nguyên vật liệu và quốc tế họ cũng làm thế, không phải chất thải ”. Lãnh đạo Vụ trưởng Quản lý Chất thải cũng cho rằng, QCVN 07 : 2009 / BTNMT được sử dụng để trấn áp chất thải ra môi trường tự nhiên, không được sử dụng để nhìn nhận so với phế liệu làm nguyên vật liệu sản xuất. Tuy nhiên, những cơ sở tái chế, tái sử dụng gang xỉ ( sau khi đã tịch thu sắt ) nếu có phát sinh chất thải thì phải được quản trị theo lao lý của pháp lý về chất thải. Về độ pH mà Sở TN&MT Thái Nguyên dùng từ “ vượt ngưỡng ”, ông Hiền cho rằng : “ Không thể dùng từ “ vượt ngưỡng ” được, bởi nếu pH dưới 2.5 là tính axít, còn pH trên 12,5 là tính bazơ ”.
Về yếu tố trên, tiến sỹ Trần Thế Loãn, Hội Bảo vệ thiên nhiên và Môi trường Nước Ta cũng cho rằng, Thông tư 36 đã phân loại rõ hạng mục chất thải, trong đó có chất thải ngành gang thép : “ Theo lao lý hiện hành, những chất thải không nằm trong hạng mục đó, đều là chất thải thường thì … Cái này cũng vận dụng theo pháp luật của quốc tế chứ tất cả chúng ta cũng không tài năng gì để nghĩ ra cả ” – tiến sỹ Loãn nói.
Yêu cầu Formosa dừng cung cấp gang xỉ cho Công ty MDH
Liên quan đến thông tin có 3/6 cơ sở lấy nguồn gang xỉ từ Formosa qua Công ty MHD, nhưng không có tính năng nghiền tuyển gang xỉ trong đề án bảo vệ môi trường tự nhiên ( Cty CP Công nghiệp Bắc Thái, Cty Trách Nhiệm Hữu Hạn Minh Bạch và Cty CP Cơ khí Gang Thép ), chỉ huy Tổng cục Môi trường cho biết, đang phối hợp với Thái Nguyên để giải quyết và xử lý. Ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Môi trường cho biết, Tổng cục đã có văn bản chỉ huy Sở TN&MT Thái Nguyên, cùng phối hợp Tổng cục Môi trường để kiểm tra, làm rõ. Cty MHD được chuyển đúng loại gang xỉ với số lượng 70.000 tấn / năm, chuyển giao cho đơn vị chức năng trực tiếp sử dụng sản xuất gang thép ở Thái Nguyên.
Ông Thức cho biết, trong công văn của Tổng cục gửi Công ty MHD đã ghi rõ điều kiện, các đơn vị chuyển giao phải nằm trong nhóm có chức năng tái chế gang xỉ trong các lò hồ quang và các yêu cầu môi trường kèm theo… “Nếu Cty MHD thực hiện không đúng, theo Luật BVMT sẽ xem xét từng hành vi, ở mức nào thì sẽ xử lý mức đó” – ông Thức nói.
Lãnh đạo Tổng cục Môi trường cũng chứng minh và khẳng định : “ Chúng tôi đã có công văn, nhu yếu công ty MHD dừng thu nhận, chuyển giao và thông tin cho Formosa thành phố Hà Tĩnh không chuyển giao gang xỉ cho công ty MHD nữa, để Tổng cục sẽ phối hợp với Sở TN&MT kiểm tra, làm rõ ”.
Nam Khánh
