5/5 – ( 1 bầu chọn )
Thừa kế là việc chuyển giao tài sản của cá nhân đã mất sang một cá nhân còn sống khác. Việc thừa kế cần được thực hiện theo quy định pháp luật.
Thừa kế là gì?
Hiện nay, pháp luật không đưa ra định nghĩa thừa kế là gì. Tuy nhiên, dựa vào các quy định liên quan, ta có thể hiểu thừa kế là một chế đinh pháp luật điều chỉnh việc chuyển giao tài sản của người chết cho người khác. Theo đó, pháp luật cũng quy định về phạm vi quyền, nghĩa vụ cũng như phương thức bảo vệ các quyền và nghĩa vụ của người thừa kế.
Đối tượng của thừa kế là gia tài, quyền gia tài thuộc quyền của người đã chết để lại. Tài sản hoàn toàn có thể là hoa lợi, cống phẩm phát sinh từ gia tài .
Cần lưu ý, một số quyền tài sản gắn liền với nhân thân người để lại di sản không thể chuyển cho những người thừa kế.
Mỗi cá thể đều có quyền lập di chúc để định đoạt gia tài của mình nhằm mục đích để lại gia tài của mình cho người thừa kế theo pháp lý hoặc hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp lý. Nếu người thừa kế không là cá thể thì có quyền hưởng di sản theo di chúc .
Phân loại thừa kế
Thừa kế theo di chúc
Một trong những loại hình thức thừa kế được pháp luật quy định hiện nay là thừa kế theo di chúc. Theo đó, cá nhân có ý định chuyển giao tài sản của mình cho người khác sau khi chết thì có thể lập di chúc để ghi lại nguyện vọng của mình.
Người lập di chúc phải là người thành niên và có đủ điều kiện kèm theo theo pháp luật pháp lý. Pháp luật lao lý người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi cũng được lập di chúc, nếu được cha, mẹ hoặc người giám hộ chấp thuận đồng ý về việc lập di chúc đó .
Nội dung và hình thức của di chúc phải tuân theo lao lý pháp lý về thừa kế được lao lý trong Bộ luật dân sự năm năm ngoái và các văn bản pháp lý khác liên quan .
Lưu ý: Một di chúc chỉ được xem là hợp pháp khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự năm 2015. Di chúc chỉ có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế.
Thừa kế theo pháp lý
Nếu như cá nhân không để lại di chúc khi qua đời thì pháp luật cũng bảo đảm quyền thừa kế của cá nhân đó bằng hình thức thừa kế theo pháp luật.
Thừa kế theo pháp lý nghĩa là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện kèm theo và trình tự thừa kế sẽ do pháp lý pháp luật .
Quy định này sẽ góp thêm phần bảo vệ thắt chặt hơn quyền hạn của những cá thể không được hưởng phần di sản có trong di chúc của người chết để lại .
Người thừa kế là ai?
Người thừa kế là ai ?
(i) Đối với trường hợp thừa kế theo di chúc: Người thừa kế là những cá nhân có tên trong di chúc và những người được thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc được pháp luật quy định tại Điều 644 Bộ luật dân sự năm 2015. Cụ thể là:
- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng ;
- Con thành niên mà không có năng lực lao động .
Các đối tượng người tiêu dùng trên vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp lý nếu di sản được chia theo pháp lý, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó .
(ii) Đối với trường hợp thừa kế theo pháp luật: Người thừa kế là những cá nhân được quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 và người thừa kế thế vị được quy định tại Điều 652 Bộ luật dân sự năm 2015
Lưu ý: Trường hợp thừa kế theo pháp luật thì những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu như không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Quyền của người thừa kế
Người thừa kế là cá thể phải là người còn sống vào thời gian mở thừa kế hoặc sinh ra và còn sống sau thời gian mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết. Đối với người thừa kế theo di chúc không là cá thể thì phải sống sót vào thời gian mở thừa kế .
Theo pháp luật của pháp lý thì người thừa kế có quyền khước từ nhận di sản thừa kế. Từ chối quyền hưởng di sản thừa kế là một trong những quyền của một bên chủ thể trong quan hệ thừa kế hay người có quyền hưởng hưởng di sản thừa kế .
Việc phủ nhận nhận di sản thừa kế phải được lập thành văn bản và gửi đến người quản trị di sản, những người thừa kế khác, người được giao trách nhiệm phân loại di sản được biết trước thời gian phân loại di sản .
Lưu ý : Trường hợp việc khước từ nhằm mục đích trốn tránh việc triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài của mình so với người khác thì không được pháp lý công nhận quyền này .
Nghĩa vụ của người thừa kế
Bên cạnh quyền thì người thừa kế phải có nghĩa vụ và trách nhiệm tương ứng quyền được người chết chuyển giao. Pháp luật lao lý người thừa kế phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận hợp tác khác .
Pháp luật pháp luật mỗi người thừa kế phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài do người chết để lại tương ứng nhưng không vượt quá phần gia tài mà mình đã nhận, trừ trường hợp có thỏa thuận hợp tác khác .
Ngoài ra so với trường hợp người thừa kế không phải là cá thể hưởng di sản theo di chúc thì cũng bắt buộc triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài do người chết để lại như những người thừa kế là cá thể .
Người quản lý di sản trong thừa kế
Quy định về người quản trị di sản trong thừa kế
Theo lao lý tại Điều 616 Bộ luật dân sự năm năm ngoái thì người quản trị di sản là người được chỉ định trong di chúc hoặc do những người thừa kế thỏa thuận hợp tác cử ra .
Đối với di chúc không xác định người quản trị di sản và những người thừa kế chưa cử được người quản trị di sản thì người đang chiếm hữu, sử dụng, quản trị di sản liên tục quản trị di sản đó đến khi những người thừa kế cử được người quản trị di sản .
Trường hợp chưa xác định được người thừa kế và di sản chưa có người quản trị thì di sản do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quản trị .
Quyền của người quản trị di sản thừa kế
Pháp luật pháp luật người quản trị di sản sẽ có các quyền sau đây :
- Thứ nhất : Đại diện cho những người thừa kế trong quan hệ với người thứ ba có liên quan đến di sản thừa kế ;
- Thứ hai : Hưởng thù lao theo thỏa thuận hợp tác với những người thừa kế ;
- Thứ ba : Được giao dịch thanh toán ngân sách hài hòa và hợp lý dữ gìn và bảo vệ di sản .
Bên cạnh đó, so với người đang chiếm hữu, sử dụng, quản trị di sản pháp luật tại khoản 2 Điều 616 của Bộ luật dân sự năm năm ngoái sẽ có quyền sau đây :
- Thứ nhất : Được liên tục sử dụng di sản khi được sự chấp thuận đồng ý của những người thừa kế hoặc theo thỏa thuận hợp tác trong hợp đồng với người để lại di sản ;
- Thứ hai : Được hưởng thù lao theo thỏa thuận hợp tác ;
- Thứ ba : Được thanh toán giao dịch ngân sách dữ gìn và bảo vệ di sản thừa kế .
Đối với trường hợp không đạt được thỏa thuận hợp tác về mức thù lao với những người thừa kế thì người quản trị di sản được hưởng một khoản thù lao hài hòa và hợp lý .
Nghĩa vụ của người quản trị di sản thừa kế
Người quản trị di sản có những nghĩa vụ và trách nhiệm sau đây :
- Thu hồi gia tài thuộc di sản của người chết mà người khác đang chiếm hữu, lập hạng mục di sản ; trừ trường hợp pháp lý có lao lý khác ;
- Bảo quản di sản và triển khai các hành vi làm tổn hại đến gia tài như : bán, Tặng Ngay cho, cầm đồ … hoặc định đoạt gia tài bằng hình thức khác, nếu không được những người thừa kế chấp thuận đồng ý bằng văn bản ;
- Thông báo thực trạng di sản cho những người thừa kế ;
- Bồi thường thiệt hại khi vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm của mình mà gây thiệt hại ;
- Giao lại di sản theo nhu yếu của những người thừa kế .
Đối với người đang chiếm hữu, sử dụng, quản trị di sản thì có nghĩa vụ và trách nhiệm sau đây : triển khai các nghĩa vụ và trách nhiệm tương tự như như người quản trị di sản tại khoản 2 Điều 617 Bộ luật dân sự năm năm ngoái .
Khi nào thì tiến hành mở thừa kế?
Theo lao lý tại Điều 611 Bộ luật dân sự năm năm ngoái thì thời gian mở thừa kế là thời gian người có gia tài chết .
Đối với trường hợp Tòa án công bố một người là đã chết thì thời gian mở thừa kế được xác định như sau :
- Sau 03 năm, kể từ ngày quyết định hành động công bố mất tích của Tòa án có hiệu lực hiện hành pháp lý nhưng không có tin tức xác nhận là còn sống ;
- Chiến tranh biệt tích sau 05 năm, kể từ ngày cuộc chiến tranh kết thúc nhưng không có tin tức xác nhận là còn sống ;
- Bị tai nạn thương tâm hoặc thảm họa, sau 02 năm, kể từ ngày tai nạn đáng tiếc hoặc thảm hoạ, thiên tai đó chấm hết nhưng không có tin tức xác nhận là còn sống, trừ trường hợp pháp lý có pháp luật khác ;
- Biệt tích 05 năm liền trở lên và không có tin tức xác nhận đang còn sống .
Thời hiệu thừa kế
Thời hiệu thừa kế là thời hạn để người có quyền thừa kế được pháp luật công nhận quyền thừa kế. Khi hết thời hạn thừa kế thì người thừa kế không có quyền yêu cầu chia di sản thừa kế.
Pháp luật pháp luật so với bất động sản thời hiệu để người thừa kế nhu yếu chia di sản là 30 năm và 10 năm so với động sản, kể từ thời gian mở thừa kế. Hết thời hạn này thì di sản thuộc về người thừa kế đang quản trị di sản đó .
Bên cạnh đó, pháp lý cũng lao lý thời hiệu để người thừa kế nhu yếu xác nhận quyền thừa kế của mình hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời gian mở thừa kế .
Ngoài ra, thời hiệu nhu yếu người thừa kế thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài của người chết để lại là 03 năm, kể từ thời gian mở thừa kế .
Phân chia di sản thừa kế như thế nào?
Họp mặt những người thừa kế
Việc họp mặt những người thừa kế sẽ được thực thi sau khi có thông tin về việc mở thừa kế hoặc di chúc được công bố. Cụ thể, sẽ diễn ra các việc làm sau đây
- Cử người quản trị di sản, người phân loại di sản, xác định quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của những người này, nếu người để lại di sản không chỉ định trong di chúc
- Cách thức phân loại di sản .
Lưu ý : Các thỏa thuận hợp tác của người thừa kế phải được lập thành văn bản .
Thứ tự ưu tiên thanh toán giao dịch
Việc giao dịch thanh toán di sản thừa kế phải thực thi theo đúng pháp luật pháp lý theo thứ tự sau đây :
- Ngân sách chi tiêu hài hòa và hợp lý cho việc mai táng .
- Tiền cấp dưỡng .
- Chi tiêu dữ gìn và bảo vệ di sản .
- Tiền trợ cấp cho người đang sống nương nhờ .
- Tiền công lao động .
- Tiền bồi thường thiệt hại đã gây ra .
- Thuế, các khoản phải nộp khác vào ngân sách Nhà nước .
- Các khoản nợ so với cá thể, pháp nhân .
- Tiền phạt và các ngân sách khác .
Trường hợp hạn chế phân loại di sản
Di sản chỉ được đem chia trong trường hợp sau một thời hạn nhất định khi hết thời hạn phân loại theo ý chí của người lập di chúc hoặc theo thỏa thuận hợp tác của tổng thể những người thừa kế .
Ngoài ra, di sản còn hạn chế phân loại trong trường hợp việc chia di sản tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của bên vợ hoặc chồng còn sống và mái ấm gia đình thì bên còn sống có quyền nhu yếu Tòa án xác định phần di sản mà những người thừa kế được hưởng nhưng chưa cho chia di sản trong một thời hạn không quá 03 năm, kể từ thời gian mở thừa kế .
Hết thời hạn 03 năm mà bên còn sống chứng tỏ được việc chia di sản vẫn tác động ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của mái ấm gia đình họ thì có quyền nhu yếu Tòa án gia hạn một lần nhưng không quá 03 năm .
Thủ tục phân chia di sản thừa kế
Thủ tục phân loại di sản thừa kế cần thực thi theo các bước cơ bản như sau :
Bước 1. Nộp hồ sơ nhu yếu công chứng văn bản thoả thuận hoặc khai nhận di sản thừa kế đến tổ chức triển khai hành nghề công chứng .
Hồ sơ gồm có các loại sách vở sau :
+ Phiếu nhu yếu thủ tục công chứng ;
+ Giấy ghi nhận quyền sử dụng đất và gia tài gắn liền với đất ;
+ Di chúc ( nếu có ) ;
+ Giấy tờ chứng tỏ nhân thân như : Chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu, giấy khai sinh ;
+ Giấy chứng tử của người mất .
Bước 2. Kiểm tra tính xác nhận
Tổ chức hành nghề công chứng sẽ xem xét, kiểm tra tính xác nhận của các loại sách vở nêu trên .
Bước 3. Niêm yết tại ủy ban nhân dân cấp xã nơi có di sản
Tổ chức hành nghề công chứng niêm yết tại ủy ban nhân dân cấp xã nơi có di sản thừa kế, trong thời hạn 15 ngày .
Bước 4. Công chứng và trả tác dụng
Sau thời hạn niêm yết nếu không có khiếu nại, tố cáo, tổ chức triển khai hành nghề công chứng công chứng văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản thừa kế hoặc khai nhận di sản thừa kế và trả hiệu quả công chứng cho người có nhu yếu .
Bước 5. Nộp hồ sơ lên Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc Văn phòng ĐK đất đai
Sau khi hoàn tất các thủ tục tại tổ chức triển khai hành nghề công chứng, người nhu yếu phải nộp hồ sơ đến ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất hoặc Văn phòng ĐK đất đai .
Hồ sơ gồm :
+ Văn bản khai nhận di sản thừa kế hoặc văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản thừa kế
+ Bản gốc Giấy ghi nhận quyền sử dụng đất ;
+ Giấy chứng tử của người chết ;
+ Giấy tờ chứng tỏ quan hệ nhân thân gồm : Chứng minh nhân dân, sổ hộ khảu, giấy khai sinh ;
+ Tờ khai thuế thu nhập cá thể .
Bước 6. Tiếp nhận hồ sơ
Cơ quan tiếp đón hồ sơ ghi vừa đủ thông tin vào Sổ tiếp đón hồ sơ và trả hiệu quả, trao Phiếu đảm nhiệm hồ sơ và trả tác dụng cho người nộp hồ sơ. Ủy ban nhân dân cấp xã phải chuyển hồ sơ đến Chi nhánh Văn phòng ĐK đất đai trong thời hạn 03 ngày thao tác, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ
Bước 7. Kiểm tra hồ sơ
Chi nhánh Văn phòng ĐK đất đai có nghĩa vụ và trách nhiệm kiểm tra hồ sơ, nếu đủ điều kiện kèm theo thực thi các quyền theo lao lý thì thực thi các việc làm sau đây :
+ Gửi thông tin địa chính đến Chi cục Thuế nhằm mục đích xác định và thông tin thu nghĩa vụ và trách nhiệm kinh tế tài chính so với trường hợp phải thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm kinh tế tài chính theo lao lý pháp lý ;
+ Xác nhận nội dung dịch chuyển vào Giấy ghi nhận. Trường hợp phải cấp Giấy ghi nhận thì lập hồ sơ trình Sở Tài nguyên và Môi trường .
+ Điều chỉnh, update dịch chuyển vào hồ sơ địa chính và cơ sở tài liệu đất đai ;
+ Trao Giấy ghi nhận cho người sử dụng đất .
Bước 8. Nộp lại bản chính hồ sơ
Người được cấp Giấy chứng nhận nộp lại bản chính hồ sơ theo pháp luật trước khi nhận Giấy ghi nhận .
Một số câu hỏi thường gặp
– Có được từ chối nhận di sản thừa kế không?
Theo như tác giả đã trình diễn phía trên bài viết thì người thừa kế trọn vẹn có quyền phủ nhận nhận di sản thừa kế nhưng trừ trường hợp trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm của mình .
– Tài sản không có người nhận thừa kế thì xử lý thế nào?
Điều 622 Bộ luật Dân sự năm năm ngoái lao lý : “ Trường hợp không có người thừa kế theo di chúc, hoặc thừa kế theo pháp lý hoặc có nhưng không được quyền hưởng di sản, phủ nhận nhận di sản thì gia tài còn lại sau khi đã thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài mà không có người nhận thừa kế thuộc về nhà nước ” .
Như vậy, gia tài không có người nhận thừa kế thì sau khi triển khai xong các nghĩa vụ và trách nhiệm về gia tài của người để lại di sản thì số gia tài còn lại sẽ thuộc về nhà nước .
– Có được ủy quyền thừa kế không?
Theo lao lý của pháp lý hiện hành thì pháp lý được cho phép chuyển nhượng ủy quyền để triển khai việc khai nhận di sản thừa kế hay còn gọi là ủy quyền thừa kế
Tham khảo mẫu giấy ủy quyền thừa kế tại đây
– Thừa kế thế vị là gì?
Thừa kế thế vị là việc cá thể này đang thay thế sửa chữa một ai đó để được hưởng phần di sản mà đáng lẽ người trước đó được hưởng theo pháp luật Bộ Luật dân sự năm năm ngoái
Xem thêm: bài viết về thừa kế thế vị
Bạn đọc có thể tham khảo thêm các nội dung về thừa kế: tại đây
Khuyến nghị của Công ty Luật TNHH Everest:
- Bài viết trong nghành pháp luật dân sự được luật sư, chuyên viên của Công ty Luật TNHH Everest triển khai nhằm mục đích mục tiêu điều tra và nghiên cứu khoa học hoặc thông dụng kỹ năng và kiến thức pháp lý, trọn vẹn không nhằm mục đích mục tiêu thương mại .
-
Bài viết có sử dụng những kiến thức hoặc ý kiến của các chuyên gia được trích dẫn từ nguồn đáng tin cậy. Tại thời điểm trích dẫn những nội dung này, chúng tôi đồng ý với quan điểm của tác giả. Tuy nhiên, quý Vị chỉ nên coi đây là những thông tin tham khảo, bởi nó có thể chỉ là quan điểm cá nhân người viết.
-
Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, Quý vị vui lòng liên hệ với chuyên gia, luật sư của Công ty Luật TNHH Everest qua Tổng đài tư vấn pháp luật: 1900 6198, E-mail: [email protected]
