2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách
2.2. Môi trường và sự phát triển nhân cách
Môi trường là mạng lưới hệ thống những thực trạng bên ngoài, những điều kiện kèm theo tự nhiên, xã hội tác động ảnh hưởng đến đời sống và hoạt động giải trí của con người .
Phân chia một cách khái quát nhất, có môi trường tự nhiên và môi trường xã hội :
– Môi trường tự nhiên là điều kiện kèm theo địa lý, sinh thái xanh. Nó có tác động ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển sức khỏe thể chất, đến đời sống và hoạt động giải trí của con người .
– Môi trường xã hội ở phạm vi rộng đó là chế độ chính trị-xã hội, thể
chế kinh tế, chính sách, nền văn hóa của quốc gia. Ở phạm vi hẹp, đó
là một bộ phận của môi trường lớn, hay còn gọi là hoàn cảnh- cái trực
tiếp tác động đến cuộc sống của các cá nhân. Môi trường nhỏ đó là các
mối quan hệ gia đình, nhà trường, nhóm bạn, địa phương, phong tục
tập quán, điều kiện kinh tế, văn hóa, chính trị …. của nơi sinh sống.
Sự hình thành và phát triển nhân cách chủ yếu chịu sự tác động của
môi trường xã hội.
Ngày nay, với sự phát triển của công nghệ tiên tiến và sự bùng nổ thông tin, mọi người được tiếp xúc với các thông tin phong phú và đa dạng chủng loại từ các phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo như báo trí, đài, TV, internet … Dù chỉ cư trú trong một môi trường nhỏ hẹp nhưng nếu qua các phương tiện đi lại trên, cá thể vẫn hoàn toàn có thể tiếp xúc với rất nhiều thông tin đến từ khắp nơi trên quốc tế, từ nhiều nền văn hóa truyền thống khác nhau .
Vai trò của môi trường đối với sự hình thành và phát triển nhân cách :
Môi trường là điều kiện kèm theo cho sự hình thành và phát triển nhân cách. – Con người, dù khi sinh ra thông thường, có các tư chất người nhưng nếu không sống trong xã hội loài người thì sẽ không trở thành con người thực thụ. Các trường hợp trẻ nhỏ bị lạc, được thú rừng nuôi dưỡng đã chứng minh điều này .
ánh, tác động tới con người với tư cách là chủ thể phản ánh, sự tác
động này để lại các dấu vết trên vỏ não, đặc biệt là các giá trị văn hóa,
chuẩn mực xã hội sẽ tác động đến đứa trẻ thông qua các hoạt động
khác nhau sẽ có thể được lưu giữ, củng cố và có thể trở thành các
thuộc tính tâm lý của cá nhân. Lênin đã nói rất hình ảnh rằng: cùng
với dòng sữa mẹ, đứa trẻ hấp thu tâm lý, đạo đức của xã hội mà nó là
thành viên
– Bản chất con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội, trải qua các mối quan hệ xã hội mà cá thể sở hữu các giá trị của xã hội, biến nó thành giá trị của bản thân .
– Môi trường, đặc biệt quan trọng là môi trường xã hội đề ra các chuẩn mực, các quy tắc, các nhu yếu cho các cá thể. Các cá thể phải biết đảm nhiệm và hình thành những phẩm chất, năng lượng theo nhu yếu của môi trường để thích ứng với nó .
– Sự ảnh hưởng tác động của môi trường đến sự hình thành và phát triển nhân cách là vô cùng can đảm và mạnh mẽ, phức tạp và tùy theo mỗi chủ thể, mỗi quy trình tiến độ. Nhưng không phải con người trọn vẹn đảm nhiệm tổng thể các tác động ảnh hưởng của môi trường một cách cơ học, máy móc. Thông thường, sự tác động ảnh hưởng của môi trường đến cá thể can đảm và mạnh mẽ nhất khi cá thể chưa có ý thức hoặc ý thức chưa phát triển trọn vẹn, vì vậy mà gần mực thì đen, gần đèn thì rạng. Khi cá thể ý thức được về các giá trị thì sự tiếp thu này sẽ có tinh lọc. Khi ý thức đã phát triển, có năng lực nghiên cứu và phân tích và lựa chọn, nên con người sẽ tiếp thu tinh lọc các ảnh hưởng tác động của môi trường, vì thế không phải khi nào con người cũng thụ động trước thực trạng. Nói cách khác, ở một thời gian nào đó việc đảm nhiệm các ảnh hưởng tác động của môi trường còn tùy thuộc vào quan điểm, niềm tin, nhu yếu, các thuộc tính của cá thể. Vì thế có trường hợp “ gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn ” .
– Môi trường tác động đến con người nhưng con người cũng có thể
tác động trở lại và cải tạo môi trường. Mác nói: hoàn cảnh sáng tạo ra
con người trong chừng mực con người sáng tạo ra hoàn cảnh. Vì
vậy, con người bằng tính tích cực của mình cần phải cải tạo hoàn
cảnh theo nhu cầu và lợi ích của mình. Những gì tốt đẹp thì giữ lại,
những gì còn chưa phù hợp thì điều chỉnh cho phù hợp, những gì lạc
hậu thì kiên quyết loại bỏ. Cải tạo cái xấu, tạo dựng cái tốt đẹp hơn
cho xã hội chính là tạo ra môi trường GD tốt cho con người.
Kết luận:
Nghiên cứu con người phải điều tra và nghiên cứu thực trạng sống của họ ; GD con người phải thống nhất với việc tái tạo xã hội ; phải GD cho trẻ
năng lực đề kháng với những yếu tố xấu đi của môi trường, lựa chọn và tiếp thu có tinh lọc các tác động ảnh hưởng của môi trường, không nên khi nào cũng hạn chế và ngăn cấm trẻ tiếp xúc với bên ngoài .
