Bên cạnh việc được quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp lý, cá thể cũng có quyền được từ chối di sản. Tuy nhiên, không phải trường hợp nào cá thể cũng được từ chối .
5. Có được đổi ý khi đã từ chối nhận di sản không ?
4. Văn bản từ chối nhận di sản có phải công chứng không?
3. Chỉ được từ chối trong 6 tháng khi người để lại di sản chết ?2. Điều kiện để được từ chối nhận di sản thừa kế1. Người thừa kế có được từ chối không ?
1. Người thừa kế có được từ chối không?
Theo pháp luật tại Điều 610 Bộ luật Dân sự ( BLDS ) năm 2015, mọi cá thể đều bình đẳng về quyền để lại gia tài của mình cho người khác cũng như quyền hưởng di sản theo di chúc hoặc theo pháp lý .Đồng thời, người thừa kế cũng có quyền từ chối nhận di sản trừ trường hợp việc từ chối này nhằm mục đích trốn tránh thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài của mình với người khác .Bởi ngoài việc được hưởng di sản thì người thừa kế còn phải có nghĩa vụ và trách nhiệm thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài trong khoanh vùng phạm vi di sản do người chết để lại, trừ trường hợp có thỏa thuận hợp tác khác ( Điều 615 BLDS ) .Do đó, chỉ trong trường hợp không phải trốn tránh nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài thì người thừa kế mới có quyền từ chối nhận di sản .
2. Điều kiện để được từ chối nhận di sản thừa kế
Mặc dù người thừa kế dù có quyền từ chối nhận di sản nếu không phải vì trốn tránh thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm nhưng để việc từ chối này hợp pháp thì vẫn phải cung ứng những điều kiện kèm theo sau đây :- Người từ chối phải là người có quyền được hưởng di sản thừa kế ;- Lập thành văn bản, gửi đến người quản trị di sản, người thừa kế khác, người được giao trách nhiệm phân loại đi sản thừa kế để biết ;- Thể hiện trước thời gian phân loại di sản .Trong đó, người được quyền hưởng di sản hoàn toàn có thể được hưởng theo di chúc hoặc theo pháp lý .
Thủ tục từ chối di sản thừa kế mới nhất (Ảnh minh họa)
3. Chỉ được từ chối trong 6 tháng khi người để lại di sản chết?
Trước đây, tại Điều 642 BLDS năm 2005, thời hạn từ chối nhận di sản thừa kế là 06 tháng kể từ ngày mở thừa kế. Sau thời hạn này nếu không từ chối thì được coi là chấp thuận đồng ý nhận thừa kế .Tuy nhiên, sau thời hạn vận dụng trong thực tiễn, việc pháp luật thời hạn thừa kế thể hiện nhiều chưa ổn, hạn chế. Do đó, tại BLDS 2015, việc từ chối chỉ cần thực thi trước thời gian phân loại di sản .Như vậy, hoàn toàn có thể thấy, lao lý này đã “ mở ” hơn để bảo vệ quyền, quyền lợi hợp pháp của người hưởng thừa kế .
Xem thêm
4. Văn bản từ chối nhận di sản có phải công chứng không?
Đây lại là một trong những điểm mới nữa của BLDS hiện hành so với BLDS năm 2005. Trong khi trước đây, việc từ chối không chỉ phải thực thi trong vòng 06 tháng mà văn bản từ chối di sản thừa kế còn phải :
Việc từ chối nhận di sản phải được lập thành văn bản ; người từ chối phải báo cho những người thừa kế khác, người được giao trách nhiệm phân loại di sản, cơ quan công chứng hoặc Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị xã nơi có khu vực mở thừa kế về việc từ chối nhận di sản
Như vậy, trước đây, việc công chứng văn bản từ chối di sản thừa kế tại cơ quan công chứng hoặc chứng thực tại Ủy ban nhân dân xã là nhu yếu bắt buộc .
Trong khi đó, hiện nay, theo quy định tại Điều 620 BLDS 2015, việc từ chối dù cũng phải được lập thành văn bản nhưng chỉ cần gửi đến những người quản lý, người thừa kế khác và người được giao nhiệm vụ phân chia di sản để biết.
Bên cạnh đó, tại Điều 59 Luật Công chứng năm năm trước, người thừa kế hoàn toàn có thể nhu yếu công chứng văn bản từ chối nhận di sản .Như vậy, từ những pháp luật trên, hoàn toàn có thể thấy, việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản không phải là nhu yếu bắt buộc. Cơ quan công chứng hoặc Ủy ban nhân dân chỉ triển khai công chứng, xác nhận nếu có nhu yếu của người thừa kế .
Xem thêm: Mẫu Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế
Không bắt buộc công chứng Văn bản từ chối di sản thừa kế (Ảnh minh họa)
5. Có được đổi ý khi đã từ chối nhận di sản không?
Theo pháp luật lúc bấy giờ, từ chối nhận di sản chỉ cần triển khai trước thời gian phân loại di sản và phải báo cho những người tương quan biết. Do đó, nếu đã từ chối di sản thừa kế nhưng không thực thi theo đúng hình thức, điều kiện kèm theo … thì việc từ chối sẽ không có hiệu lực thực thi hiện hành .Cụ thể, trong một số ít trường hợp sau, việc từ chối sẽ không được công nhận và người thừa kế trọn vẹn có quyền “ đổi ý ” :- Việc từ chối nhằm mục đích trốn tránh triển khai nghĩa vụ và trách nhiệm gia tài như nghĩa vụ và trách nhiệm cấp dưỡng, bồi thường thiệt hại … của người thừa kế với người khác ;- Không được lập thành văn bản và không được gửi đến những người tương quan ;- Từ chối di sản sau thời gian phân loại di sản …
Xem thêm
6. Thủ tục công chứng Văn bản từ chối di sản mới nhất
Bước 1: Nộp hồ sơ
Theo Điều 59 Luật Công chứng, khi muốn từ chối nhận di sản, người thừa kế phải chuẩn bị sẵn sàng rất đầy đủ những sách vở sau :- Phiếu nhu yếu công chứng ;- Bản sao di chúc nếu thừa kế theo di chúc hoặc sách vở chứng tỏ quan hệ giữa người để lại di sản và người nhu yếu công chứng nếu chia thừa kế theo pháp lý ;- Giấy chứng tử hoặc sách vở khác chứng tỏ người để lại di sản đã chết ;- Dự thảo Văn bản từ chối nhận di sản thừa kế ( nếu có ) ;- Các sách vở nhân thân : CMND hoặc hộ chiếu hoặc căn cước công dân, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú … của người từ chối nhận di sản thừa kế .Sau khi chuẩn bị sẵn sàng rất đầy đủ những loại sách vở, tài liệu trên thì người từ chối đi sản sẽ nộp tại tổ chức triển khai hành nghề công chứng ( Phòng công chứng hoặc Văn phòng công chứng ) .
Bước 2: Tiếp nhận và xử lý yêu cầu công chứng
Sau khi đến tổ chức triển khai hành nghề công chứng, người thừa kế sẽ được Công chứng viên kiểm tra hồ sơ, tài liệu .- Hồ sơ không thiếu : Công chứng viên tiếp đón, kiểm tra và lý giải quyền hạn, nghĩa vụ và trách nhiệm tương quan đến việc từ chối. Đồng thời sẽ kiểm tra dự thảo ( nếu có ) hoặc soạn dự thảo văn bản từ chối. Sau khi đọc lại dự thảo, người nhu yếu công chứng sẽ được hướng dẫn ký vào từng trang của văn bản ;- Hồ sơ không rất đầy đủ : Công chứng viên tiếp đón, kiểm tra và thông tin bổ trợ sách vở theo lao lý. Trong trường hợp nhu yếu từ chối không hề triển khai được, Công chứng viên sẽ trả lại hồ sơ và lý giải rõ nguyên do .
Bước 3: Công chứng viên ký công chứng và trả kết quả
– Công chứng viên sẽ nhu yếu người từ chối di sản xuất trình những sách vở ( bản chính ) theo lao lý để so sánh và ghi lời chứng, ký công chứng ;- Sau khi đã ký, đóng dấu vào văn bản từ chối, người nhu yếu công chứng phải trả phí, thù lao công chứng theo pháp luật và nhận lại văn bản từ chối di sản thừa kế đã được công chứng .
Đặc biệt, khi thực hiện công chứng văn bản từ chối nhận di sản thừa kế, phí và thù lao công chứng được thực hiện như sau:
– Phí công chứng : 20.000 đồng ( theo Thông tư số 257 / năm nay / TT-BTC ) ;- Thù lao công chứng : Do tổ chức triển khai hành nghề công chứng và người nhu yếu công chứng tự thỏa thuận hợp tác nhưng không được vượt quá mức trần thù lao do Ủy Ban Nhân Dân cấp tỉnh phát hành ( Điều 67 Luật Công chứng năm trước ) .
>> Infographic: Hướng dẫn phân chia di sản thừa kế
