 Nội dung chính
- Mục lục
- Công dụng trống đồngSửa đổi
- Tên gọi theo phân loạiSửa đổi
- Đặc điểm của trống đồng Đông SơnSửa đổi
- Phân loại trốngSửa đổi
- Nhóm ASửa đổi
- Nhóm BSửa đổi
- Nhóm CSửa đổi
- Danh sách trống đồng Đông SơnSửa đổi
- Văn hóa, xã hội Lạc Việt theo hình thức trốngSửa đổi
- Kinh tế và văn hoá vật chấtSửa đổi
- Quan niệm tôn giáoSửa đổi
- Nghệ thuậtSửa đổi
- Những kiến thức khoa họcSửa đổi
- Trống đồng Đông Sơn với xã hội Vua Hùng VươngSửa đổi
- Xem thêmSửa đổi
- Ghi chúSửa đổi
- Tham khảoSửa đổi
- Liên kết ngoàiSửa đổi
- Video liên quan
Cổng làng Hồ Khẩu, nét đẹp cổ xưa
“ Làng trong phố ” là cụm từ mà bất kỳ ai nhắc đến làng Hồ Khẩu – đường Thụy Khuê ( thuộc cụm dân cư số 1 và số 2 phường Bưởi, Q. Tây Hồ ), TP.HN thường nói tới ….
Page 2
Cổng làng Hồ Khẩu, nét đẹp cổ xưa“ Làng trong phố ” là cụm từ mà bất kỳ ai nhắc đến làng Hồ Khẩu – đường Thụy Khuê ( thuộc cụm dân cư số 1 và số 2 phường Bưởi, Q. Tây Hồ ), Thành Phố Hà Nội thường nói tới ….
Page 3
Cổng làng Hồ Khẩu, nét đẹp cổ xưa“ Làng trong phố ” là cụm từ mà bất kể ai nhắc đến làng Hồ Khẩu – đường Thụy Khuê ( thuộc cụm dân cư số 1 và số 2 phường Bưởi, Q. Tây Hồ ), TP. Hà Nội thường nói tới ….
Page 4
Cổng làng Hồ Khẩu, nét đẹp cổ xưa“ Làng trong phố ” là cụm từ mà bất kỳ ai nhắc đến làng Hồ Khẩu – đường Thụy Khuê ( thuộc cụm dân cư số 1 và số 2 phường Bưởi, Q. Tây Hồ ), Thành Phố Hà Nội thường nói tới ….
Trống đồng Đông Sơn là một loại trống đồng tiêu biểu cho Văn hóa Đông Sơn (thế kỷ 7 TCN – thế kỷ 6 CN[1]) của người Việt cổ. Những chiếc trống này với quy mô đồ sộ, hình dáng cân đối, hài hoà đã thể hiện một trình độ rất cao về kỹ năng và nghệ thuật, đặc biệt là những hoa văn phong phú được khắc họa, miêu tả chân thật đời sống sinh hoạt của con người thời kỳ dựng nước mà người ta vẫn cho là chìm trong đám mây mù của truyền thuyết Việt Nam. Viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam đã lưu giữ một số lớn trống đồng Đông Sơn. Cho đến nay, theo các số liệu đã công sưu tập lớn nhất thế giới. Ngôi sao nhiều cánh ở giữa mặt trống tượng trưng cho thần Mặt Trời vì người dân Văn Lang quan niệm về một vị thần có liên quan đến Mặt Trời.
Mục lục
- 1 Công dụng trống đồng
- 2 Tên gọi theo phân loại
- 3 Đặc điểm của trống đồng Đông Sơn
- 4 Phân loại trống
- 4.1 Nhóm A
- 4.1.1 Tiểu nhóm A1
- 4.1.2 Tiểu nhóm A2
- 4.2 Nhóm B
- 4.3 Nhóm C
- 5 Danh sách trống đồng Đông Sơn
- 6 Văn hóa, xã hội Lạc Việt theo hình thức trống
- 6.1 Kinh tế và văn hoá vật chất
- 6.2 Quan niệm tôn giáo
- 6.3 Nghệ thuật
- 6.3.1 Trang phục
- 6.3.2 Kiến trúc
- 6.3.3 Tượng trang trí
- 6.3.4 Vũ nghệ
- 6.3.5 Âm nhạc
- 6.3.6 Nghệ thuật tạo hình
- 6.4 Những kiến thức và kỹ năng khoa học
- 6.5 Trống đồng Đông Sơn với xã hội Vua Hùng Vương
- 7 Xem thêm
- 8 Ghi chú
- 9 Tham khảo
- 10 Liên kết ngoài
Công dụng trống đồngSửa đổi
Trống đồng Đông SơnTrống đồng Đông Sơn
- Trong lễ mai táng các quan lang Mường và các ngày hội hè của người Mường tỉnh Hòa Bình.
- Trong cuộc tế “thần sấm” của người Lê ở đảo Hải Nam, Trung Quốc.[2]
- Theo bài dân ca H’Mông, Trung Quốc “Hồng thuỷ hoành lưu” thì trống đồng đã cứu sống tổ tiên người H’Mông trong thời kỳ có nạn lụt lớn.[3]
- Trống được diễn tấu với dàn nhạc trong vương triều phong kiến thời nhà Hậu Lê, được ghi ở trong sách “Cương mục”.[4]
- Trống đồng đã được sử dụng trong quân đội thời nhà Trần theo một bài thơ của Trần Phu, sứ thần nhà Nguyên tại nước Đại Việt thuở ấy.
- Trống biến thành vật chôn theo người chết như ở khu mộ táng Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
- Trống dùng để báo hiệu ra trận.
Nhìn chung công dụng đa phần của trống đồng vẫn là tính năng của một nhạc khí. Đánh vào vành 1-3 được nốt Si giáng ; ở vành 4-5 được nốt Mi và Fa ; ở vành 7 cũng được nốt Si giáng. Từ vành 9 trở ra lại trở lại nốt Mi ( theo hiệu quả ghi âm của Cao Xuân Hạo ) [ 5 ]Trống Đồng còn tượng trưng cho quyền lực tối cao của những vị thủ lĩnh rất lâu rồi. Các vị vua thưởng cho những tù trưởng người dân tộc bản địa những chiếc trống đồng. Điều đó bộc lộ uy quyền của nhà nước so với những vùng tự trị, tự do tương đối. Theo Hậu Hán thư ( 後漢書 – một cuốn chính sử của Trung Quốc ), Mã Viện, tướng nhà Hán đã dập tắt cuộc nổi dậy của Hai Bà Trưng vào khoảng chừng năm 40-43, đã thu và nấu chảy trống đồng của những thủ lĩnh địa phương. Điều đó cũng cho thấy ý nghĩa chính trị của trống đồng Đông Sơn những ngày này .
Tên gọi theo phân loạiSửa đổi
Trong năm 1902, nhà nghiên cứu người Áo F. Heger đã xuất bản tập sách ” Những trống kim khí ở Khu vực Đông Nam Á ” đã chủ trương chia trống đồng thành bốn loại chính, gọi tắt là HI, HII, HIII và HIV, theo thứ tự từ cổ nhất đến gần đây nhất. ( Xem bài chính Hệ thống phân loại trống ). Trống đồng Đông Sơn của Nước Ta được xếp vào loại HI. [ 6 ]
Đặc điểm của trống đồng Đông SơnSửa đổi
- Bao quanh ngôi sao có hình người, vật, động vật và hoa văn hình học. Hoa văn hình học thường thấy là: đường chấm nhỏ, vành chỉ trơn, vòng tròn chấm giữa tiếp tuyến, vòng tròn đồng tâm chấm giữa có tiếp tuyến, hoa văn hình chữ
∫ { \ displaystyle \ int _ { \, } ^ { \, } }
gãy khúc, hoa văn răng cưa và vạch ngắn song song, và các chữ của người Việt cổ, hình ảnh về con người như trai gái giã gạo, múa hát, các chiến binh trên thuyền và cả những hoạt động hàng ngày của nhân dân thời đó.
- Thân trống thường có hình thuyền, hình vũ sĩ, hình một số con chim,thú thông thường thì chỉ có hoa văn hình học.
- Quai trống thường làm theo hình dây thừng bện.
Phân loại trốngSửa đổi
Trống đồng Đông Sơn được phân loại theo sự phân bổ của những hình khắc và hoa văn trên trống :
Nhóm ASửa đổi
Tiểu nhóm A1Sửa đổi
Gồm 6 trống : Ngọc Lũ, Hoàng Hạ, Sông Đà, Khai Hóa, Bản Thôm và Quảng Xương .
- Đặc điểm:
- Hình khắc phong phú, gồm hình người và động vật, trong đó hình người đóng vai trò chủ đạo
- Tang trống khắc 6 chiếc thuyền và ở giữa thân trống có hình võ sĩ đứng trong các ô chữ nhật.
- Hoa văn:
- Hoạ tiết lông công xen giữa các cánh sao, hoa văn hình chữ
∫
{\displaystyle \int _{\,}^{\,}}
gãy khúc và có hoa văn răng cưa
Tiểu nhóm A2Sửa đổi
Gồm 8 trống : Miếu Môn, Vũ Bị, Đồi Ro, Làng Vạc I, Làng Vạc II, Pha Long, Phú Xuyên và Hoà Bình .
- Đặc điểm:
- Giống tiểu nhóm A1 là tang trống cũng có cảnh đua thuyền, nhưng số lượng thuyền thay đổi,trên mặt trống không có cảnh sinh hoạt như ở nhóm A1. Ngoài ra có thêm những động vật kỳ dị như con vật đầu chim, có 4 chân và đuôi dài như đuôi cáo hoặc là hình con vật 4 chân, có bờm, đuôi cuộn, mõm há. Thay vào hình vũ sĩ là hình con bò hay hình con chim.
- Hoa văn:
- Hoa văn chủ đạo là họa tiết tam giác lồng nhau xen giữa các cánh sao và hoa văn răng cưa.
Nhóm BSửa đổi
Nhóm này chiếm số lượng nhiều nhất, gồm 26 trống : Duy Tiên, Yên Tập, Ngọc Lũ II, Phú Duy, Núi Gôi, Việt Khê, Làng Vạc III, Làng Vạc IV, Định Công I, Định Công II, Định Công III, Cửu Cao, Mật Sơn, Thiết Cương, Phương Tú, Pắc Tà, Giải Tất, Bình Phủ, Thành Phố Hà Nội, Hoằng Vinh, Vĩnh Ninh, Đông Sơn I, Đông Sơn II, Đông Sơn III, Đông Sơn IV, Đào Thịnh, Phú KhánhĐặc điểm :
- Hình ngôi sao trên mặt trống phần nhiều là 12 cánh, ngoài ra có một số trống là hình sao 8 cánh và 10 cánh.
- Vành chim trên mặt trống thường khắc bốn con, một vài trống là sáu con.
- Hoạ tiết lông công đã có biến thể, hình tam giác phủ vạch chéo, hình chữ gãy khúc và vạch ngắn song song.
Nhóm CSửa đổi
Gồm 11 trống : Hữu Chung, Đông Hiếu, Đa Bút, Phú Phương I, Phú Phương II, Nông Cống, Thôn Bùi, Chợ Bờ, Đắc Glao, Thôn Mống, Hàng Bún .Đặc điểm :
- Trên mặt trống xuất hiện 4 khối tượng cóc và vành hoa văn hình chim cách điệu bao quanh ngôi sao. Ngôi sao phần nhiều có 12 cánh, vành chim có từ 4 đến 10 con. Trên mặt trống có 6 dạng văn chủ yếu sau: hình tam giác lồng nhau, vòng tròn đồng tâm chấm giữa và có tiếp tuyến, vạch ngắn song song, chữ M lồng nhau, đường gấp khúc liên tiếp tạo thành những ô hình trám và hoa văn có hình trâm.
Ngoài ra còn có nhiều trống minh khí có size nhỏ, trên trống lại có rất ít hoa văn trang trí nên không được đưa vào mạng lưới hệ thống phân loại trên .Tháng 8 năm 2004, Bảo tàng Lịch sử Nước Ta đã tổ chức triển khai kỷ niệm 80 năm văn hóa Đông Sơn xuất lộ với nhiều hoạt động giải trí tọa lạc hiện vật, trong đó có việc tọa lạc những loại trống đồng Đông Sơn .
Danh sách trống đồng Đông SơnSửa đổi
Xem bài chính Danh sách một số ít trống đồng Đông Sơn nổi tiếng
-
Trống đồng Đông Sơn tọa lạc tại Bảo tàng Guimet, Paris, Pháp
-
Một góc mặt phẳng trống đồng Ngọc Lũ
-
Trống đồng Đông Sơn, tọa lạc tại Bảo tàng Lịch sử Nước Ta, TP.HN, Nước Ta
-
Trống đồng cỡ nhỏ tại kho lưu trữ bảo tàng TP.HN
-
Hình ảnh vector
Văn hóa, xã hội Lạc Việt theo hình thức trốngSửa đổi
Kinh tế và văn hoá vật chấtSửa đổi
Trống đồng Đông Sơn là mẫu sản phẩm của nền văn minh nông nghiệp tăng trưởng. Việc phát hiện ra những lưỡi cày đồng và những hình bò được khắc trên thân trống chứng tỏ thời kỳ này đã biết sử dụng sức kéo động vật hoang dã vào canh tác nông nghiệp. Ngoài ra, những nghề đánh cá, săn bắn, chăn nuôi gia súc và sản xuất thủ công bằng tay cũng tăng trưởng trong thời kỳ này .Phần lớn những nơi phát hiện có trống phân bổ dọc theo triền những con sông lớn ở đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Trống hoàn toàn có thể đã được phân phối bằng đường thuỷ .Ngoài ra, trong xã hội Lạc Việt còn có sống sót sự bất bình đẳng về gia tài. Điều này được phản ánh rõ ràng trong sự phân bổ những hiện vật tuỳ táng ở những ngôi mộ giàu nghèo thuộc thời đại đồ đồng .
Quan niệm tôn giáoSửa đổi
- Việc gắn hình ngôi sao ở trung tâm mặt trống là biểu tượng của tục thờ thần Mặt Trời.
- Những người hóa trang lông chim trên trống đồng thể hiện vật tổ của cư dân bấy giờ là loài chim.
- Từ những cảnh linh hoạt trên trống đồng, nhiều nhà nghiên cứu đã cho rằng đó là “lễ khánh thành trống đồng”, “lễ chiêu hồn”, “đám tang” hoặc “lễ cầu mùa”…
Nghệ thuậtSửa đổi
Hoa văn trên mặt trống đồng Ngọc Lũ 1
Hoa văn trên mặt trống đồng Ngọc Lũ 1Hình dáng trống đồng Làng Vạc 1
Hình dáng trống đồng Làng Vạc 1Hình dáng trống đồng Phú Phương 1
Trang phụcSửa đổi
Hình dáng trống đồng Phú Phương 1Quần áo được tả trên trống có những loại như : áo hai vạt ngắn, áo hai vạt dài, váy, khố … Họ đội nhiều loại mũ, tết những kiểu tóc khác nhau .
Kiến trúcSửa đổi
Dựa theo những hình khắc trên trống đồng cho thấy có hai mô hình kiến trúc là nhà sàn mái cong và nhà sàn mái tròn. Nhà có 2 cột chống ở phía đầu nhà, hai đầu và ở giữa có kê thang để lên sàn. Nhà mái tròn thường có một người ( hoặc không có người ) đứng giữa cửa, hai bên của có chắn phên. Nhà mái tròn hoàn toàn có thể tương quan đến tín ngưỡng và tạm gọi là ” nhà thời thánh “. Còn những ngôi nhà có mái cong như hình thuyền lại có nhiều người hoàn toàn có thể liên hệ rằng đó là ” nhà ở “. Hai góc mái có những đường hồi hoa văn trang trí. Có thể nói nhà sàn là mô hình kiến trúc đa phần của người Lạc Việt .
Tượng trang tríSửa đổi
Có tượng hình chó trên mặt trống nhỏ Đông Sơn, tượng cóc trên mặt những trống nhóm C. Hình tượng còn rất sơ lược nhưng nếu so sánh với thời đại hậu kỳ đồ đá mới có thẩm mỹ và nghệ thuật vẫn chỉ là dạng hoa văn minh họa, thì tất cả chúng ta mới thấy bước tân tiến về mặt nghệ thuật và thẩm mỹ cũng như về kỹ thuật điêu khắc ở thời đại đồ đồng .
Vũ nghệSửa đổi
Trên trống đồng, những người múa thường được phục trang bằng những bộ quần áo như : mũ lông chim cao hoặc mặt nạ, tay đôi khi cầm vũ khí. Mỗi tốp người múa thường có từ 3,4 hoặc 6 đến 7 người. Trong tốp này có người thổi tù và, còn những người còn lại màn biểu diễn theo một động tác thống nhất, hoạt động từ trái sang phải, người sau tiếp nối đuôi nhau người trước một quãng đều đặn, tổng thể diễu hành vòng quanh ngôi sao 5 cánh ( mặt trời ) .
Âm nhạcSửa đổi
Theo hình khắc trên trống đồng cho thấy có hai loại nhạc khí được sử dụng bấy giờ là trống. Có hai cách sử dụng trống :
- Trống một người biểu diễn như hình người cầm trống trong nhà hay trên thuyền để giữ nhịp.
- Trống diễn tấu trong một dàn trống. Người đánh trống ngồi hoặc đứng trên sàn, cầm gậy dài đánh theo chiều đứng. Trống được đặt trên những chiếc giá sát đất. Kiểu đánh này vẫn được nhìn thấy hiện nay ở những ngày hội của đồng bào Mường ở các tỉnh Hoà Bình.
Nghệ thuật tạo hìnhSửa đổi
Nghệ thuật trống đồng khá độc lạ, đặc trưng bởi kỹ thuật khắc chạm trên khuôn tạo ra những hình ảnh khắc chìm hầu hết trên mặt trống, còn trên thân trống thì là hình khắc hơi nổi. Nghệ nhân đã thiết kế xây dựng hình ảnh trong những bố cục tổng quan tròn trên mặt trống và ô chữ nhật trên thân trống, bên trong loại bố cục tổng quan này thì hình ảnh được sắp xếp rất cân đối. Hình ảnh con người luôn được miêu tả theo tư thế động : múa, giã gạo, đánh trống, bơi chải … Về mặt bố cục tổng quan, tổng thể người, động vật hoang dã đều diễu hành quanh ngôi sao 5 cánh giữa mặt trống. Đặc biệt, phần tạo hình ở đây hơi giống kiểu tạo hình Ai Cập. Ví dụ : tốp người múa trên mặt trống có ngực hướng thẳng về phía người theo dõi, chân và đầu theo lối nhìn nghiêng. Còn trong hình chim bay thì thân cánh và đuôi được tả theo hình nhìn từ trên xuống, còn đầu thì theo lối nhìn nghiêng .
Những kiến thức khoa họcSửa đổi
- Kỹ thuật đúc: Trống đồng là một hiện vật khá lớn. Chiếc trống cỡ lớn có đường kính mặt trống xấp xỉ 90 cm, chiều cao trên dưới 60cm, nặng gần 100 kg, hình thể phức tạp: tang trống phần trên phình ra hình nón cụt, giữa thắt lại hình trụ tròn, phần chân loe ra hình phễu. Để đúc một vật như vậy không hề đơn giản. Những nghiên cứu đã chỉ ra rằng trống được đúc bằng khuôn hai mảnh, rìa mặt trống còn để lại những dấu vết cách đều, đó là dấu vết con kê để căn đều chiều dày thành trống trên khuôn đúc. Để đúc thành công như vậy thì người nghệ nhân phải đạt được hàng loạt các yêu cầu về kỹ thuật như phải có một nhiệt độ cao để nung chảy hợp kim đồng, phải tìm được vật liệu chịu lửa để làm khuôn đúc, phải nắm vững được tính năng hóa lý của mỗi kim loại trong hợp kim đồng, đặc biệt là phải có kỹ thuật đúc với tay nghề thành thạo. Quan sát hệ thống hoa văn dày đặc và tinh xảo trên trống Ngọc Lũ 1 và trống Hoàng Hạ có thể kết luận được xã hội Lạc Việt có những người thợ đúc lành nghề.
- Số lượng những cánh sao, động vật, những hình thuyền trong vành hầu hết đều là số chẵn. Điều này chứng tỏ người Lạc Việt đã rất chú ý đến việc tính đếm. Trong số những số lượng cánh sao nổi bật lên là con số 12 (chiếm 46,1% tổng số). Số này liên quan đến số lượng tháng trong một năm.
- Các nhóm thuyền khắc trên trống thể hiện sự phát triển về kỹ thuật quân sự của thời này. Trong số 436 người được khắc trên các trống có 175 người cầm vũ khí (40,1%). Các loại vũ khí gồm: giáo, rìu, cung, dao găm và mộc.
Trống đồng Đông Sơn với xã hội Vua Hùng VươngSửa đổi
Những trống đồng Đông Sơn tiên phong đã Open vào những thế kỷ 6 TCN và thế kỷ 7 TCN trên địa phận miền Bắc Nước Ta thời nay, thuộc thời kỳ Hùng Vương. Nhưng lịch sử dân tộc của thời đại những vua Hùng còn chưa được giới sử học tranh luận chấm hết vì chưa tìm được ” dấu ấn ” của vua Hùng. Những hình khắc trên trống đồng Đông Sơn giờ đây hoàn toàn có thể nói lên phần nào xã hội thời bấy giờ .Theo ” thần thoại cổ xưa trăm trứng ” và ” Đẻ đất đẻ nước “, 50 người con về đồng bằng trở thành tổ tiên người Việt, 47 người di cư lên miền núi trở thành tổ tiên những dân tộc bản địa miền núi, còn lại 3 người từ những trứng nở tiên phong tên là Tá Cần, Tá Kài và cô nàng Kịt, ba người sống chung với nhau … Về sau Tá Cần lên làm vua và đã từng lấy Bà Chu Bà Chuông làm vợ sinh ra 18 người con : 9 trai và 9 gái. Họ trở thành lang và chia nhau đi coi những bản mường. Con số 18 khá quan trọng trong lịch sử vẻ vang dựng nước và giữ nước người Lạc Việt, giống như số 60 của người Babylon ở Lưỡng Hà hay số 20 của người Maya cổ. [ cần dẫn nguồn ]Nghiên cứu số lượng chim trên những vành chim bay ( chim vật tổ của người Lạc Việt ) tất cả chúng ta nhận thấy phần đông mỗi vành đều có 18 chim. Điều đặc biệt quan trọng là trên mặt trống đồng Sông Đà, người nghệ nhân do lúc đầu sơ ý đã chia nhầm thành 17 cung bằng nhau, khi khắc đến hình chim thứ 16 thì chỉ còn một đoạn, do đó đã phải cố khắc hai con chim vào vành cuối này cho đủ số lượng là 18 con. Có thể nghĩ rằng số lượng 18 đời Hùng Vương là 18 dòng họ tiên phong, tích hợp với nhau trong liên minh bộ lạc Văn Lang. [ cần dẫn nguồn ]
Xem thêmSửa đổi
Ghi chúSửa đổi
- ^
Đặng Đình Thuận (ngày 20 tháng 11 năm 2014). “TRỐNG ĐỒNG ĐÔNG SƠN- BIỂU TƯỢNG CỦA VĂN MINH SÔNG HỒNG THỜI KỲ HÙNG VƯƠNG DỰNG NƯỚC”. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch .
- ^ Đào Duy Anh. ” Văn hóa đồ đồng và trống đồng Lạc Việt “. Thành Phố Hà Nội. 1957. Tr 90 – 91
- ^ Hà Văn Tấn và Phạm Thị Tâm. Cuộc kháng chiến chống xâm lược Nguyên Mông thế kỷ 13. Thành Phố Hà Nội. 1968. Tr. 323
- ^
Việt sử thông giám cương mục. Tập X, quyển 18-19. Nhà xuất bản Văn Sử Địa Hà Nội. 1959. Tr. 28
- ^ Trần Quốc Vượng và Hà Văn Tấn. Lịch sử chính sách Cộng sản nguyên thuỷ ở Nước Ta. TP. Hà Nội. 1960. Tr. 141
- ^ F. Heger. ” Alte Metalltrommeln aus Südost Asien “. Leipzig. 1902
Tham khảoSửa đổi
- Những trống đồng Đông Sơn đã phát hiện ở Việt Nam. Viện bảo tàng lịch sử Việt Nam, 1975.
Liên kết ngoàiSửa đổi
- Giới thiệu về trống đồng Đông Sơn tại The Metropolitan Museum of Art, New York
|
