Rừng ngập mặn Cần Giờ. ( Ảnh : Mạnh Linh / TTXVN )
Rừng ngập mặn Cần Giờ được tổ chức UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới đầu tiên ở Việt Nam vào năm 2000. Qua hơn 20 năm, đến nay, rừng ngập mặn Cần Giờ giữ vững vai trò là “lá phổi xanh” bảo vệ cho thành phố trọng điểm phía Nam.
Hệ sinh thái đa đạng
Nằm cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh gần 40km, Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cần Giờ có tổng diện tích hơn 75.000ha, trong đó vùng lõi rộng 4.721ha, vùng đệm 41.000ha và vùng chuyển tiếp 29 nghìn ha.
Nơi đây là một quần thể gồm những loài động, thực vật rừng trên cạn và thủy sinh, được hình thành trên vùng châu thổ to lớn của những sông Đồng Nai, TP HCM và Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây .
Trước chiến tranh, Cần Giờ vốn đã là khu rừng ngập mặn với quần thể động thực vật phong phú. Xong nơi đây từng bị bom đạn và chất độc hủy hoại trong cuộc kháng chiến của dân tộc.
Tới năm 1978, khi được sáp nhập về Thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban Nhân dân thành phố đã có những hành vi thiết thực tái tạo lại rừng. Nhiệm vụ trồng rừng đã làm sống lại tới 31.000 ha cây cối và tự nhiên .
Sự kiện Cần Giờ được Chương trình Con người và Sinh Quyển – MAB của UNESCO công nhận là Khu dự trữ sinh quyển đầu tiên của Việt Nam nằm trong mạng lưới các khu dự trữ sinh quyển của thế giới vào năm 2000 đã thực sự ghi nhận sự đóng góp và nỗ lực lớn của lực lượng thanh niên xung phong Thành phố Hồ Chí Minh và nhân dân Cần Giờ.
Theo hiệu quả tổng hợp của Viện Sinh thái học miền nam, hệ thực vật rừng ngập mặn Cần Giờ ghi nhận 296 loài, nhóm thực vật ngập mặn. Rừng ngập mặn Cần Giờ còn là nơi sinh sống của nhiều loại động thực vật quý và hiếm thuộc Danh mục Sách đỏ Nước Ta .
Với hệ động thực vật phong phú, độc lạ và phong phú và đa dạng, nổi bật cho khu dự trữ rừng ngập mặn, đây là khu vực lý tưởng để ship hàng nghiên cứu và điều tra khoa học, đồng thời là khu du lịch trọng điểm của cả nước .
Rừng ngập mặn Cần Giờ có điều kiện kèm theo thiên nhiên và môi trường rất đặc biệt quan trọng, là hệ sinh thái trung gian giữa hệ sinh thái thủy vực với hệ sinh thái trên cạn, hệ sinh thái nước ngọt và hệ sinh thái nước mặn. Rừng Cần Giờ nhận một lượng lớn phù sa từ sông Đồng Nai, cùng với tác động ảnh hưởng của biển kế cận và những đợt thủy triều mà hệ thực vật nơi đây rất phong phú và đa dạng với trên 150 loài thực vật, trở thành nguồn phân phối thức ăn và nơi trú ngụ cho rất nhiều loài thủy sinh, cá và những động vật hoang dã có xương sống khác .
Về thực vật, nhiều loại cây, đa phần là bần trắng, mấm trắng, những quần hợp đước đôi. bần trắng cùng xu ổi, trang, đưng v.v … và những loại nước lợ như bần chua, ô rô, dừa lá, ráng …
[Thành phố Hồ Chí Minh khởi động thị trường du lịch bằng tour về nguồn]
Về động vật hoang dã có khu hệ động vật hoang dã thủy sinh không xương sống với trên 700 loài, khu hệ cá trên 130 loài, khu hệ động vật hoang dã có xương sống có 9 loài lưỡng thê, 31 loài bò sát, 4 loài có vú. Trong đó có 11 loài bò sát có tên trong sách đỏ Nước Ta như tắc kè, kỳ đà nước, trăn đất, trăn gấm, rắn cạp nong, rắn hổ mang, rắn hổ chúa, cá sấu hoa cà …
Khu hệ chim có khoảng chừng 130 loài thuộc 47 họ, 17 bộ. Trong đó có 51 loài chim nước và 79 loài không phải chim nước sống trong nhiều sinh cảnh khác nhau .
Đây là một khu rừng mà theo nhìn nhận của những chuyên viên quốc tế là được Phục hồi, chăm nom, bảo vệ thuộc loại tốt nhất ở Nước Ta và toàn quốc tế. Đây cũng là khu vực lý tưởng ship hàng cho việc nghiên cứu và điều tra khoa học, du lịch sinh thái .
Rừng ngập mặn Cần Giờ đã trở thành “lá phổi” đồng thời là “quả thận” có chức năng làm sạch không khí và nước thải từ các thành phố công nghiệp trong thượng nguồn sông Ðồng Nai-Sài Gòn để ra biển Ðông.
Khu rừng đóng vai trò làm sạch không khí, nước thải từ thành phố, khu sản xuất công nghiệp. Đồng thời trả lại thiên nhiên và môi trường trong lành, giảm thiểu ô nhiễm thiên nhiên và môi trường cho Thàn phố Hồ Chí Minh và những tỉnh lân cận. Rừng ngập mặn còn giúp hạn chế những thiệt hại do bão lũ. Đây cũng là cư trú, sinh trưởng và phân phối nguồn thức ăn cho những loài động thực vật .
Rừng ngập mặn Cần Giờ còn có vai trò quan trọng hạn chế thiệt hại do bão lũ, giảm đến 50 % nguồn năng lượng tác động ảnh hưởng từ sóng biển, ngăn ngừa nước biển dâng cũng như góp thêm phần bảo vệ dân cư và hạ tầng ven biển .
Phục hồi và bảo vệ rừng ngập mặn Cần Giờ thành công xuất sắc là nhờ góp phần quan trọng của hội đồng dân cư địa phương, từ việc chung tay trồng rừng trong suốt quy trình tiến độ sau cuộc chiến tranh cho đến việc nhận khoán bảo vệ rừng, nhiều người trong số những hộ tham gia bảo vệ rừng lúc bấy giờ trước đây đã từng chặt phá rừng .
Ngoài ra, việc giao rừng cho người dân chăm nom và bảo vệ đã tạo điều kiện kèm theo cho người dân nâng cao sinh kế, không thay đổi đời sống và gắn bó với rừng ngập mặn Cần Giờ như lúc bấy giờ .
Hướng tới bảo tồn, phát triển bền vững
Hiện nay, Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ được Thành phố Hồ Chí Minh quy hoạch, tăng trưởng thành khu du lịch sinh thái mê hoặc hành khách với sự triển khai xong về mạng lưới hệ thống cầu, đường đi bộ, kênh mương, lối đi trong rừng .
Những cánh rừng bạt ngàn xanh ngút tầm mắt dọc tuyến đường huyết mạch Rừng Sác-Cần Giờ. ( Ảnh : Mạnh Linh / TTXVN )Ủy ban Nhân dân huyện Cần Giờ cho biết sẽ tập trung chuyên sâu góp vốn đầu tư tăng trưởng hoàn hảo và tổ chức triển khai khai thác có hiệu suất cao khoảng trống du lịch rừng trên cơ sở từng bước khép kín và liên kết với những khoảng trống du lịch khác trong khu vực .
Về công tác làm việc quản trị tài nguyên rừng, Ban Quản lý rừng phòng hộ Cần Giờ cho biết, hiện đơn vị chức năng này đã tiến hành nhiều chương trình điều tra và nghiên cứu, quan trắc theo dõi diễn biến tài nguyên rừng nhằm mục đích khuynh hướng công tác làm việc quản trị tài nguyên rừng, hướng đến tăng trưởng bền vững và kiên cố, ngày càng tăng diện tích quy hoạnh rừng và bảo tồn đa dạng sinh học .
Ngoài ra, nhằm mục đích thiết kế xây dựng những hạt nhân trong quản trị, bảo vệ rừng, từ năm 1994 đến nay, Ban quản trị rừng phòng hộ Cần Giờ đã thực thi giao khoán bảo vệ rừng cho 144 hộ mái ấm gia đình tại địa phương và 12 cơ quan, đơn vị chức năng. Mô hình này đã phát huy hiệu quả tốt khi những hộ giữ rừng đã yên tâm gắn bó và tích cực tham gia công tác làm việc bảo vệ rừng .
Thời gian tới, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ triển khai xong chính sách chủ trương về quản trị và quy hoạch Khu dự trữ sinh quyển rừng ngập mặn Cần Giờ ; kêu gọi sự tham gia và góp phần của hội đồng dân cư và những bên tương quan vào công tác làm việc quản trị và khai thác sử dụng những loại tài nguyên rừng ; thực thi tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường tự nhiên và đa dạng sinh học ; nghiên cứu sinh kế hội đồng cho dân cư quanh vùng đệm .
Bên cạnh đó, thành phố thiết lập những chốt bảo vệ rừng ở nơi xung yếu và toàn bộ những tiểu khu, tạo lập mối quan hệ giữa những lực lượng bảo vệ rừng và nhân dân quanh vùng đệm ; phối hợp ngặt nghèo với chính quyền sở tại địa phương huyện, xã, những lực lượng vũ trang trên địa phận để tổ chức triển khai cùng tham gia quản trị, bảo vệ rừng, làm tốt công tác làm việc khuyến lâm, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động qua trồng rừng .
Phó giáo sư, tiến sỹ Trần Ðình Thiên, nguyên Viện trưởng Kinh tế Việt Nam, cũng cho rằng Cần Giờ đang hướng phát triển về một khu đô thị du lịch lấn biển. Ðể sớm về đích, huyện cần phát triển không chỉ bền vững mà cần một tư duy mới mang tính đột phá trên cơ sở phát huy các lợi thế sẵn có.
Tiến sỹ Nguyễn Thị Hậu, Tổng Thư ký Hội Sử học Thành phố Hồ Chí Minh, nêu quan điểm phát triển Cần Giờ là một đòi hỏi từ thực tế khách quan nhưng phát triển như thế nào cũng rất quan trọng. Khi phát triển, huyện cần chú ý tới ba đặc trưng: Bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn; chú trọng sinh thái của mặt tiền biển và cửa sông; hệ thống di tích ở Cần Giờ.
Đây là những lợi thế có giá trị rất lớn mà nhiều nước trong khu vực không có. Điều này giúp Cần Giờ hoàn toàn có thể tăng trưởng du lịch văn hóa truyền thống bên cạnh tăng trưởng du lịch sinh thái. Các đặc trưng này nếu được phát huy và ” dữ gìn và bảo vệ ” tốt sẽ giúp Cần Giờ tăng trưởng mà không bị biến dạng và mất truyền thống riêng vốn có. / .
(Vietnam+)
