Các tội phạm về môi trường được lao lý tại Chương XIX Bộ luật Hình sự số 100 / năm ngoái / QH13 ngày 27/11/2015 ngày 27/11/2015 và Luật sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều của Bộ luật Hình sự số 12/2017 / QH14 ngày 26/06/2017 ( sau đây gọi tắt là Bộ luật hình sự ) gồm có 12 Điều pháp luật 12 tội danh đơn cử .
1. Khái niệm các tội phạm về môi trường
Hiến pháp năm 2013 lao lý :
“Điều 43.
Mọi người có quyền được sống trong môi trường trong lành và có nghĩa vụ bảo vệ môi trường.”
Môi trường quốc tế nói chung và môi trường nước ta nói riêng đang bị suy thoái và khủng hoảng và ô nhiễm nặng nề. Trong những năm gần đây, chất lượng môi trường ngày càng trở nên xấu hơn. Thiên tai xảy ra ngày càng nhiều, gây thiệt hại ngày càng lớn, và trong nhiều trường hợp đã vượt ra ngoài năng lực ngăn ngừa và khắc phục của con người. Bảo vệ môi trường đã trở thành trách nhiệm cấp bách của toàn bộ những nước trên quốc tế .
Trước tình hình đó, Nhà nước đã thực thi một số ít hành vi nhằm mục đích bảo vệ môi trường như việc tham gia kí kết Công ước Stockholm về những chất ô nhiễm hữu cơ khó phân hủy, Ban hành Luật Bảo vệ môi trường năm 2017, Luật Thú ý năm ngoái, Luật đa dạng sinh học năm 2008, .. Nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc giải quyết và xử lý những hành vi phá hoại môi trường, góp thêm phần nâng cao hiệu suất cao đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và tội phạm môi trường nói riêng, Bộ luật hình sự đã dành riêng một chương lao lý về những tội phạm về môi trường .
Tội phạm về môi trường là hành vi nguy hại cho xã hội, do những người có năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự thực thi, xâm hại đến sự vững chắc và không thay đổi của môi trường ; xâm hại đến những quan hệ xã hội phát sinh trong nghành nghề dịch vụ quản trị và bảo vệ môi trường, gây ra những hậu quả xấu so với môi trường sinh thái .
Các tội phạm về môi trường được pháp luật tại Chương XIX, gồm có 12 điều luật pháp luật về 12 tội danh khác nhau :
Điều 235. Tội gây ô nhiễm môi trường
Điều 236. Tội vi phạm lao lý về quản trị chất thải nguy cơ tiềm ẩn
Điều 237. Tội vi phạm lao lý về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục sự cố môi trường
Điều 238. Tội vi phạm lao lý về bảo vệ bảo đảm an toàn khu công trình thủy lợi, đê điều và phòng, chống thiên tai ; vi phạm lao lý về bảo vệ bờ, bãi sông
Điều 239. Tội đưa chất thải vào chủ quyền lãnh thổ Nước Ta
Điều 240. Tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy khốn cho người
Điều 241. Tội làm lây lan dịch bệnh nguy khốn cho động vật hoang dã, thực vật
Điều 242. Tội hủy hoại nguồn lợi thủy hải sản
Điều 243. Tội hủy hoại rừng
Điều 244. Tội vi phạm lao lý về bảo vệ động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm
Điều 245. Tội vi phạm lao lý về quản trị khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên
Điều 246. Tội nhập khẩu, phát tán những loài ngoại lai xâm hại
2. Dấu hiệu pháp lý của các tội phạm về môi trường
2.1. Khách thể của tội phạm
những tội phạm về môi trường xâm hại đến sự bền vững và kiên cố và không thay đổi của môi trường ; xâm hại đến những quan hệ xã hội phát sinh trong nghành nghề dịch vụ quản trị và bảo vệ môi trường, gây ra những hậu quả nghiêm trọng, hậu quả rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt quan trọng nghiêm trọng cho môi trường sinh thái cũng như cho tính mạng con người, sức khoẻ, gia tài của con người .
2.2. Mặt khách quan của tội phạm
hành vi khách quan của những tội phạm về môi trường rất phong phú. Hành vi đó hoàn toàn có thể được thực thi trải qua việc vi phạm những pháp luật về bảo vệ môi trường, gây ô nhiễm môi trường ; gây dịch bệnh cho con người và động vật hoang dã ; huỷ hoại tài nguyên môi trường hoặc vi phạm chính sách bảo vệ đặc biệt quan trọng so với 1 số ít đối tượng người dùng môi trường. Hầu hết những hành vi phạm tội đều được thực thi dưới dạng hành vi ( làm một việc pháp lý không được cho phép làm ) như gây ô nhiễm không khí ; gây ô nhiễm nguồn nước ; nhập khẩu công nghệ tiên tiến, máy móc, thiết bị, phế thải hoặc những chất không bảo vệ tiêu chuẩn bảo vệ môi trường ; huỷ hoại nguồn lợi thuỷ sản …
Hành vi vi phạm pháp lý về bảo vệ môi trường, hầu hết chỉ cấu thành tội phạm khi có tín hiệu đã bị xử phạt hành chính. Hành vi vi phạm đã bị xử phạt hành chính phải là hành vi vi phạm pháp lý về môi trường cùng loại mới được coi là địa thế căn cứ để xác lập tín hiệu này. Ví dụ một người đã bị xử phạt hành chính về hành vi nhập khẩu máy móc, thiết bị không bảo vệ tiêu chuẩn bảo vệ môi trường, chưa hết thời hạn một năm, nay lại liên tục vi phạm thì mới bị coi là đã bị xử phạt hành chính .
Hậu quả nghiêm trọng là tín hiệu bắt buộc của 11 tội phạm về môi trường ( tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hại cho người có cấu thành hình thức, hậu quả không phải tín hiệu bắt buộc ) .
2.3. Chủ thể của tội phạm
Chủ thể của những tội phạm về môi trường hoàn toàn có thể là cá thể hoặc pháp nhân thương mại. Trong một số ít tội, chủ thể còn hoàn toàn có thể là cả những người có chức vụ, quyền hạn .
* Trường hợp chủ thể của tội phạm là cá nhân:
Chủ thể của tội phạm phải là người từ đủ 16 tuổi trở lên và có không thiếu năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự .
Bộ luật Hình sự không lao lý thế nào là năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự nhưng có lao lý loại trừ nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự so với người phạm tội trong thực trạng không có năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự tại Điều 21 Bộ luật Hình sự. Theo đó, người triển khai hành vi nguy hại cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần, một bệnh khác làm mất năng lực nhận thức hoặc năng lực tinh chỉnh và điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự. Như vậy, người có năng lượng nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự phải là người triển khai hành vi nguy hại cho xã hội trong khi có năng nhận thức và năng lực điều khiển và tinh chỉnh hành vi của mình .
Độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự. Người từ đủ 16 tuổi sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự đối với mọi loại tội. Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một số điều nhưng không có điều nào thuộc Chương XIX Bộ luật hình sự. Như vậy chủ thể của tội phạm về môi trường phải là người từ đủ 16 tuổi trở lên.
Chủ thể của tội phạm hoàn toàn có thể là cá thể triển khai tội phạm một mình nhưng cũng hoàn toàn có thể là nhiều người cùng thực thi tội phạm. Trường hợp nhiều người thực thi cùng một tội phạm được lao lý theo Điều 17 Bộ luật Hình sự :
“Điều 17. Đồng phạm
1. Đồng phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực thi một tội phạm .
2. Phạm tội có tổ chức triển khai là hình thức đồng phạm có sự câu kết ngặt nghèo giữa những người cùng thực thi tội phạm .
3. Người đồng phạm gồm có người tổ chức triển khai, người thực hành thực tế, người xúi giục, người giúp sức .
Người thực hành thực tế là người trực tiếp triển khai tội phạm .
Người tổ chức triển khai là người chủ mưu, đứng đầu, chỉ huy việc triển khai tội phạm .
Người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thôi thúc người khác thực thi tội phạm .
Người giúp sức là người tạo điều kiện kèm theo niềm tin hoặc vật chất cho việc triển khai tội phạm .
4. Người đồng phạm không phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự về hành vi vượt quá của người thực hành thực tế. ”
Trường hợp chủ thể của tội phạm là pháp nhân thương mại
Theo lao lý tại Điều 75 Bộ luật Dân sự số 91/2015 / QH13 ngày 24/11/2013, pháp nhân thương mại được hiểu như sau :
“Điều 75. Pháp nhân thương mại
1. Pháp nhân thương mại là pháp nhân có tiềm năng chính là tìm kiếm doanh thu và doanh thu được chia cho những thành viên .
2. Pháp nhân thương mại gồm có doanh nghiệp và những tổ chức triển khai kinh tế tài chính khác .
3. Việc xây dựng, hoạt động giải trí và chấm hết pháp nhân thương mại được triển khai theo lao lý của Bộ luật này, Luật doanh nghiệp và pháp luật khác của pháp lý có tương quan. ”
Quy định chủ thể của tội phạm là pháp nhân thương mại là một lao lý trọn vẹn mới, lần đầu được ghi nhận tại Bộ luật Hình sự năm năm ngoái, trong đó, điều kiện kèm theo chịu nghĩa vụ và trách nhiệm của pháp nhân thương mại được pháp luật tại Điều 75 Bộ luật Hình sự như sau :
“Điều 75. Điều kiện chịu trách nhiệm hình sự của pháp nhân thương mại
1. Pháp nhân thương mại chỉ phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự khi có đủ những điều kiện kèm theo sau đây :
a ) Hành vi phạm tội được thực thi nhân danh pháp nhân thương mại ;
b ) Hành vi phạm tội được triển khai vì quyền lợi của pháp nhân thương mại ;
c ) Hành vi phạm tội được thực thi có sự chỉ huy, quản lý hoặc chấp thuận đồng ý của pháp nhân thương mại ;
d ) Chưa hết thời hiệu truy cứu nghĩa vụ và trách nhiệm hình sự lao lý tại khoản 2 và khoản 3 Điều 27 của Bộ luật này .
2. Việc pháp nhân thương mại chịu trách nhiệm hình sự không loại trừ trách nhiệm hình sự của cá nhân.”
2.4. Mặt chủ quan của tội phạm
Tội phạm được triển khai do lỗi cố ý, hoàn toàn có thể là lỗi cố ý trực tiếp hoặc lỗi cố ý gián tiếp. Chủ thể phạm tội nhận thức được đặc thù nguy khốn cho xã hội của hành vi, thấy trước được hậu quả của hành vi đó, thường là không mong ước nhưng có ý thức để mặc cho hậu quả đó xảy ra .
Xem thêm : Tổng hợp những bài viết về Bộ luật Hình sự
Luật Hoàng An
