Đẩy nhanh ứng dụng công nghệ tiên tiến vào phát huy giá trị di sản. Ảnh : VGP / TN
Địa phương đứng đầu cả nước về số lượng di tích
Là một trong những địa phương đứng đầu cả nước về số lượng di tích lịch sử trên địa phận, toàn thành phố TP. Hà Nội hiện có 5.922 di tích lịch sử được kiểm kê ; trong đó có 1 di sản văn hóa truyền thống quốc tế, 21 cụm di tích lịch sử vương quốc đặc biệt quan trọng, 1.160 di tích lịch sử vương quốc, 1.456 di tích lịch sử cấp Thành phố. Phong phú về mô hình, giàu sang về giá trị, những di tích lịch sử trên địa phận Thành phố là niềm tự hào của Thủ đô văn hiến ; đồng thời cũng đặt ra nhiều thử thách cho công tác làm việc quản trị, trùng tu, tôn tạo và phát huy giá trị .Trong những năm qua, công tác làm việc quản trị, trùng tu, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử trên địa phận Thành phố luôn được cấp ủy, chính quyền sở tại từ Thành phố tới cơ sở chăm sóc, góp vốn đầu tư, đạt được nhiều tác dụng quan trọng. Các di tích lịch sử thuộc Sở Văn hóa và Thể thao TP. Hà Nội quản trị được triển khai tốt công tác làm việc góp vốn đầu tư trùng tu, tôn tạo cũng như tổ chức triển khai nhiều hoạt động giải trí bảo tồn, phát huy giá trị, trung bình mỗi năm ( từ năm năm ngoái đến nay ), Khu di sản Hoàng thành Thăng Long, di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, Khu di tích lịch sử Văn Miếu – Quốc Tử Giám … đón hàng triệu lượt khách trong và ngoài nước, thu về hàng chục tỷ đồng .
Trong khi đó, tại các quận, huyện, thị xã, việc phối hợp với các sở, ngành liên quan trong việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ được quan tâm, chú trọng, nhờ đó, đã triển khai kịp thời và tương đối đồng bộ các biện pháp quản lý di tích tại cơ sở. Nhiều quận, huyện chủ động lập và thực hiện tốt kế hoạch đầu tư tu bổ, tôn tạo di tích trên địa bàn cũng như phối hợp mở lớp tập huấn nâng cao công tác quản lý, bảo vệ di tích.
Bên cạnh những tác dụng, công tác làm việc quản trị, trùng tu, tôn tạo và phát huy giá trị di tích lịch sử trên địa phận thành phố còn 1 số ít khó khăn vất vả, hạn chế. Trong đó, không ít những cấp, ngành và người dân vẫn chưa nhận thức không thiếu về tầm quan trọng của công tác làm việc quy hoạch, quản trị, bảo tồn và phát huy giá trị của những di tích lịch sử, di sản văn hóa truyền thống ; về vị trí của mối quan hệ giữa bảo tồn và tăng trưởng. Việc kiểm tra, giám sát hoạt động giải trí trùng tu, tôn tạo di tích lịch sử ở một số ít địa phương trên địa phận thành phố chưa tiếp tục, kịp thời, đã dẫn tới thực trạng vi phạm, xâm hại di tích lịch sử ở một số ít nơi chưa được phát hiện, ngăn ngừa kịp thời …
Cần chi tiết quy hoạch bảo tồn không gian di sản văn hóa
Theo những chuyên viên, những di tích lịch sử lịch sử dân tộc, di sản văn hóa truyền thống chính là nguồn gia tài quý giá, cấu thành thiên nhiên và môi trường sống của con người Thủ đô. Đây cũng chính là tiềm năng, thế mạnh, là cơ sở, nguồn lực để Thành Phố Hà Nội tăng trưởng kinh tế-xã hội, nhất là tăng trưởng du lịch văn hóa truyền thống. Vì thế, TP.HN cần tiến hành chi tiết cụ thể quy hoạch bảo tồn khoảng trống di sản văn hóa truyền thống ; tăng cường góp vốn đầu tư nguồn vốn và nguồn nhân lực cho công tác làm việc bảo tồn những di tích lịch sử lịch sử dân tộc – văn hóa truyền thống để bảo vệ giữ gìn truyền thống kiến trúc cổ trong quy trình trùng tu, tôn tạo ; kết nối hoạt động giải trí bảo tồn di sản văn hóa truyền thống đô thị với hoạt động giải trí du lịch, góp thêm phần thôi thúc tăng trưởng kinh tế-xã hội bền vững và kiên cố ; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác làm việc quản trị, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa truyền thống trên địa phận Thủ đô …
PGS.TS Phạm Mai Hùng, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam nhấn mạnh, trong thời gian qua, Thủ đô đã thực hiện việc bảo tồn cho gần 1.500 di tích. Trường hợp vi phạm di tích như chùa Hương, chùa Trăm Gian, chùa Khúc Thủy, đình Lương Xá… chỉ là một trong những điểm nhỏ trong tổng thể các di sản của Thủ đô, điều đó chưa thể làm mất đi giá trị của di sản Thủ đô.
Có thể nói, di sản không phải ” nhất thành không bao giờ thay đổi ” mà có những bổ trợ nhất định qua từng thời kỳ. Nhưng cái nào hoàn toàn có thể sửa chữa thay thế được là không hề đơn thuần phải thận trọng. Mỗi khi trùng tu, chính quyền sở tại địa phương cần sự tham gia quan điểm của người dân thường trực, đặc biệt quan trọng là tìm hiểu thêm quan điểm những chuyên viên để có giải pháp khi trùng tu di tích lịch sử, di sản bảo vệ những điều kiện kèm theo thiết yếu để còn nguyên gốc .Ngoài ra, quy trình trùng tu di tích lịch sử, di sản phải được tiến hành dưới sự giám sát tiếp tục và khắt khe của tư vấn giám sát và cộng đồng cư dân nơi có di tích lịch sử cũng như chính quyền sở tại địa phương .
Mới đây, tại cuộc họp về công tác quản lý, tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị di tích trên địa bàn, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Chử Xuân Dũng nhấn mạnh, do đặc thù kiến trúc, hàm lượng giá trị văn hóa trong mỗi công trình nhiệm vụ tu bổ, tôn tạo di tích đặc biệt đặt ra những yêu cầu về quy trình thực hiện, kiến thức, tay nghề… làm sao triển khai hiệu quả, giữ gìn và phát huy tốt giá trị nguyên gốc.
Để thực thi tốt trách nhiệm này, ngành văn hóa truyền thống Thủ đô phải thiết kế xây dựng đề án toàn diện và tổng thể về phát huy giá trị di tích lịch sử trên địa phận Thành phố, làm cơ sở, khuynh hướng cho những địa phương tiến hành trách nhiệm ; xây dựng Ban Chỉ đạo công tác làm việc quản trị trùng tu, tôn tạo và phát huy giá trị những di tích lịch sử trên địa phận TP. Thành Phố Hà Nội ; hoàn thành xong công tác làm việc kiểm kê và đẩy nhanh số hóa di tích lịch sử ;Đồng thời điều tra và nghiên cứu, kiến thiết xây dựng chính sách tương hỗ công tác làm việc quản trị di tích lịch sử tại cơ sở, có chính sách đãi ngộ cho người trông coi di tích lịch sử, kinh phí đầu tư tu dưỡng trình độ, nhiệm vụ cho đội ngũ trực tiếp tham gia hoạt động giải trí bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử tại cơ sở …
Thành Nam
