Xung quanh những nội dung này, Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Bùi Thị An – Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, một trong những thành viên tích cực của Nhóm hành động vì Công lý, Môi trường và Sức khỏe (gọi tắt là “nhóm JEH”).Xung quanh những nội dung này, Kinh tế và Đô thị đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Bùi Thị An – Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và tăng trưởng hội đồng, một trong những thành viên tích cực của Nhóm hành vi vì Công lý, Môi trường và Sức khỏe ( gọi tắt là “ nhóm JEH ” ) .
Bà đánh giá thế nào về dự thảo Luật BVMT sửa đổi lần này?
– Dự thảo Luật sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều của Luật BVMT lần này được kỳ vọng khắc phục sự chồng chéo, xung đột, thiếu thống nhất và phân tán trong những lao lý về BVMT của những luật có tương quan. Tạo nền tảng pháp lý để hình thành và tăng trưởng những quy mô tăng trưởng vững chắc, tương thích với quy luật của kinh tế thị trường ; vận dụng rất đầy đủ nguyên tắc “ người gây ô nhiễm môi trường phải trả tiền ”, “ người hưởng lợi từ giá trị của môi trường phải chi trả ”. Đồng thời, dữ thế chủ động phòng ngừa, trấn áp ô nhiễm, song song với tăng cường cải tổ, hồi sinh, nâng cao chất lượng môi trường. Đẩy mạnh cải cách hành chính cũng như tăng cường công bố, công khai thông tin về môi trường …
Vì vậy, tôi cho rằng, dự Luật BVMT sửa đổi cơ bản đáp ứng với yêu cầu mới, nhiệm vụ mới của ngành, lĩnh vực trong công tác quản lý, phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, để Luật đi vào cuộc sống hiệu quả, tôi nghĩ cần tiếp tục nghiên cứu, thảo luận và cụ thể hóa một số nội dung, nhất là về sự tham gia của người dân vào quản lý, giám sát thực thi pháp luật về BVMT.
Trong dự Luật BVMT sửa đổi cũng đã quy định người dân có quyền được biết thông tin, được tham gia quá trình thực hiện đánh giá tác động môi trường. Vậy, theo bà sự tham gia của người dân ở đây, cụ thể là như thế nào?
– Việc người dân tham gia trực tiếp vào quản trị và giám sát thực thi pháp luật là một trụ cột chính của thể chế quản trị công, đồng thời là bộc lộ đơn cử của dân chủ đã được ghi nhận tại Điều 28 của Hiến pháp năm 2013. Để thực thi được quyền tham gia vào quản trị và giám sát thực thi pháp luật, công dân cần 3 điều kiện kèm theo .Thứ nhất là công khai minh bạch, minh bạch thông tin quản trị và triển khai quyền của công dân về tiếp cận thông tin. Thứ hai, tạo chính sách được pháp luật lao lý về phương pháp cơ quan Nhà nước đảm nhiệm thông tin từ sự tham gia quản trị và giám sát của dân cư. Thứ ba là nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình của cơ quan quản trị Nhà nước trước những quan điểm tham gia của dân .Trong dự Luật BVMT sửa đổi cho tới thời gian này đã có nhiều biến hóa tương thích, đặc biệt quan trọng là những pháp luật trong Chương XIII : ” Quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của MTTQ Nước Ta, tổ chức triển khai chính trị – xã hội, tổ chức triển khai xã hội – nghề nghiệp và hội đồng dân cư trong BVMT ” được chỉnh sửa, bổ trợ và lao lý mới. Tuy nhiên, dự thảo mới vẫn chưa pháp luật về quyền tham gia trực tiếp của dân cư mà chỉ pháp luật về quyền tham gia gián tiếp trải qua MTTQ Nước Ta và những tổ chức triển khai chính trị, xã hội thành viên hoặc lan rộng ra thêm tới những tổ chức triển khai xã hội – nghề nghiệp. Điều này khiến cho yếu tố tương quan trong thực tiễn vẫn chưa được xử lý .Cụ thể, người dân muốn tham gia cũng không biết đưa quan điểm qua kênh nào, hình thức và quy trình tiến độ như thế nào. Luật có tương quan là Luật MTTQ Nước Ta năm ngoái có một chương riêng lao lý về công dụng phản biện và giám sát nhưng cũng không rõ phương pháp người dân tham gia gián tiếp trải qua MTTQ .
Vậy theo bà, dự thảo Luật cần phải quy định thế nào mới đảm bảo được “sự tham gia của người dân”?
– Thứ nhất, để bảo vệ tính khách quan và tổng lực, cần pháp luật rõ dân cư hoàn toàn có thể trực tiếp tham gia vào hàng loạt quy trình từ góp ý thiết kế xây dựng đến giám sát thực thi pháp luật về BVMT. Thứ hai, cần có một mục riêng gồm những pháp luật về chính sách bảo vệ quyền tham gia, giám sát trực tiếp của người dân so với việc kiến thiết xây dựng và thực thi pháp luật về môi trường, gồm có những yếu tố chủ thể, đối tượng người tiêu dùng, nội dung, hình thức triển khai và chế tài giải quyết và xử lý so với những chủ thể vi phạm nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ việc thực thi của quyền này .Thứ ba, cần bộc lộ rõ hơn vai trò tham gia, giám sát của những nhà khoa học độc lập và những tổ chức triển khai xã hội nghề nghiệp thuộc nghành phòng chống những bệnh không lây nhiễm, BVMT, sức khỏe thể chất sinh thái xanh so với tiến trình kiến thiết xây dựng và thực thi pháp luật về môi trường .
Ngoài ý kiến trên, bà còn có đề xuất gì khác để góp ý vào dự thảo Luật này?
– Dự thảo mới dành riêng một mục về Quản lý chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt phát sinh từ hộ mái ấm gia đình, cá thể. Trong khi đó, những loại chất thải từ hoạt động giải trí công nghiệp lại đang gây ra những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe thể chất con người hơn rất nhiều lần chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt nhưng lại không được lao lý riêng. Hơn nữa, những lao lý hiện tại trong dự thảo về chất thải nguy cơ tiềm ẩn cũng chưa biểu lộ đúng ý thức của nguyên tắc “ người gây ô nhiễm phải trả tiền ” .
Do đó, theo tôi, Ban soạn thảo cần bổ sung thêm những quy định về phí BVMT để áp dụng đúng và đủ lên các hoạt động công nghiệp, đặc biệt là các hoạt động có xả các chất và phế thải nguy hại ra môi trường, không chỉ ngay trước mắt gây ảnh hưởng trầm trọng đến sức khỏe cộng đồng mà còn ảnh hưởng lâu dài tới nhiều thế hệ sau (như phế thải chứa Amiang trắng và các bụi tro xỉ than … gây ung thư).
Xin trân trọng cảm ơn bà!
| Theo thống kê, với 878 khu đô thị, 280 khu công nghiệp, 683 cụm công nghiệp, hơn 500.000 cơ sở sản xuất, hơn 13.000 cơ sở y tế, hơn 5.400 làng nghề … đang hoạt động giải trí, đã phát sinh hàng triệu mét vuông nước thải mỗi ngày, khiến nhiều sông, hồ trên cả nước không còn năng lực tự làm sạch, trở thành nơi chứa nước thải . |
