Thành phần của hệ sinh thái biển là các hệ sinh thái đại diện cho bản chất liên kết của các sinh vật sống và thế giới của chúng. Hệ sinh thái được cấu thành bởi các thành phần sinh vật và phi sinh vật, chúng tương tác với nhau thông qua một chuỗi các hoạt động liên quan đến năng lượng và trao đổi năng lượng. Tất cả các mối liên kết trong hệ thống tạo nên cấu trúc dinh dưỡng là một tính năng đặc trưng của các hệ sinh thái.
Cấp độ dinh dưỡng tiên phong là mức độ tự dưỡng, gồm những sinh vật sản xuất. Cấp độ dinh dưỡng tiếp theo là mức độ dị dưỡng, gồm có sinh vật tiêu thụ và sinh vật phân hủy. Sinh vật tiêu thụ gồm có động vật hoang dã ăn cỏ và động vật hoang dã ăn thịt. Động vật ăn cỏ được tiêu thụ bởi động vật hoang dã ăn thịt, những động vật hoang dã ăn thịt bị những động vật hoang dã ăn thịt khác lớn hơn tiêu thụ. Các thành phần phi sinh học rất thiết yếu cho cấu trúc dinh dưỡng của một hệ sinh thái, nó gồm có nguồn nguồn năng lượng, nguồn dinh dưỡng và nguồn nước .Sơ đồ cấu trúc thành phần cơ bản của một hệ sinh thái
Hệ sinh thái biển nằm trong mạng lưới các hệ sinh thái thủy sinh của trái đất. Hệ sinh thái biển gồm có hai thành phần cơ bản là thành phần sinh học và thành phần phi sinh học.
Sinh vật sản xuất : trong đại dương những sinh vật sản xuất chính là những loài thực vật phù du ( những loài tảo rất nhỏ ), rong biển, thực vật, thường được tiêu thụ bởi những sinh vật cực nhỏ gọi là động vật hoang dã phù du hoặc những động vật hoang dã ăn cỏ khác .Sinh vật tiêu thụ :- Sinh vật tiêu thụ bậc 1 : những động vật hoang dã ăn những loài thực vật ( đa phần tiêu thụ những sinh vật phù du ) và ăn trực tiếp những động vật hoang dã sản xuất. Nhóm này gồm những loài động vật hoang dã phù du, động vật hoang dã giáp xác, động vật hoang dã thân mềm, cá, sứa, một số ít loài cá mập và cá voi cũng ăn động vật hoang dã phù du .- Sinh vật tiêu thụ bậc 2 : nhóm có chính sách dinh dưỡng gồm những loài gồm thực vật phù du, động vật hoang dã phù du, những loài động vật hoang dã ăn thịt khác ( như cá, cua, rắn biển, cá voi xanh … )- Sinh vật tiêu thụ bậc 3 : nhóm ăn tạp hoặc ăn động vật hoang dã, chúng ăn những sinh vật tiêu thụ bậc 1 và bậc 2, nhiều lúc ăn cả sinh vật sản xuất. Nhóm này gồm những loài cá lớn hơn như cá ngừ, cá mú, cá chình, rùa, cá mập, cá heo, cá voi, hải cẩu, sư tử biển chim cánh cụt và 1 số ít loài chim biển như mòng biển, chim cắt .- Sinh vật tiêu thụ bậc 4 : nhóm tiêu thụ những sinh vật tiêu thụ bậc 3 ( cá mập trắng, cá tuyết, cá sấu, gấu bắc cực … )Sinh vật phân hủy :
Những loài vi sinh vật như vi khuẩn, nấm. Chúng thực hiện nhiệm vụ phân hủy các chất thải trong môi trường biển và các sinh vật chết.
Vùng nhiệt đới gió mùa của đại dương như Thái Bình Dương có nhiều sinh vật phân hủy hơn ở Đại Tây Dương hoặc Bắc Cực vì nhiệt độ ấm hơn. Nhìn chung, những sinh vật phân hủy chính trong hệ sinh thái biển là vi trùng. Ngoài ra còn có những sinh vật phân hủy quan trọng khác là nấm, giun biển, những loài da gai ( cầu gai, sao biển, hải sâm ), động vật hoang dã giáp xác và động vật hoang dã thân mềm. Ở vùng biển lạnh, sinh vật phân hủy chỉ có vi trùng và nấm vì những sinh vật khác không hề sống sót trong điều kiện kèm theo khắc nghiệt .Cấu trúc dinh dưỡng :Cấp độ dinh dưỡng tiên phong là mức độ tự dưỡng, hoặc những loài sinh vật sản xuất, ở đó nguồn năng lượng khởi đầu được thu giữ và tàng trữ trong những hợp chất hữu cơ. Khi nguồn năng lượng được truyền từ cấp này sang cấp khác, hầu hết nguồn năng lượng bị mất qua nhiệt và sử dụng trao đổi chất của những sinh vật. Năng lượng bị hao hụt ở mỗi bậc chuyển hóa là khoảng chừng từ 80 đến 95 %, quy trình chuyển hóa được tưởng tượng như thể một kim tự tháp nguồn năng lượng ( Hình 1 ) .Hình 1 : Tháp dinh dưỡng [ 5 ] ; ( a ) Tháp sinh khối ,( b ) Tháp nguồn năng lượng ; Kích thước của những thanh chỉ số lượng tương đối( Nybakken J. W., Mark D. Bertness, 2005, Ecosystem components )Thành phần phi sinh vật
Các thành phần phi sinh vật trong hệ sinh thái biển góp phần quan trọng cho sự sống của biển như: ánh sáng mặt trời, nhiệt độ, độ ẩm, gió hoặc dòng chảy, loại đất, và nguồn dinh dưỡng … các yếu tố phi sinh vật và các quá trình hải dương học của chúng tác động đến hệ sinh thái đại dương, ví dụ nồng độ muối Na, Ca, Mg và K, hàm lượng oxy hòa tan thay đổi, ánh sáng và nhiệt độ tạo nên môi trường ảnh hưởng đến đời sống sinh vật trong biển.
Sự tương tác giữa những thành phần trong sinh thái biểnKhai thác tính năng những thành phần của hệ sinh thái biểnTất cả những thành phần sinh vật và phi sinh vật trong hệ sinh thái biển khỏe mạnh sẽ có tương tác trao đổi, bảo vệ chuỗi thức ăn của những sinh vật biển và con người, tạo ra những nguyên vật liệu sinh học để sản xuất dược liệu, nguyên vật liệu sinh học ( từ những loài rong tảo, những loài động vật hoang dã … ) ; Nghiên cứu, giám sát những thành phần của hệ sinh thái biển trải qua những tham số môi trường tự nhiên về sinh học và phi sinh học sẽ kịp thời ngăn ngừa suy thoái và khủng hoảng trong thiên nhiên và môi trường biển, góp thêm phần trấn áp được nguồn bệnh và dịch bệnh so với sinh vật, bảo vệ nguồn gen của những loài sinh vật biển ; Nghiên cứu những dòng chảy điều hòa, sinh cảnh biển và những hệ sinh thái biển góp thêm phần bảo vệ những dải đất ven biển, giảm xói lở, bồi tụ, giảm cường độ lũ lụt và điều hòa khí hậu .
Tài liệu tìm hiểu thêm[sửa]
- Vũ Trung Tạng, Sinh học và sinh thái học biển, Nxb. Đại học Quốc gia Hà Nội, 2004, tr.: 336;
- James W. Nybakken, Mark D. Bertness, Ecosystem components, pp. 20 – 21. In the book: Marine biology: An ecological approach, Person Education – Inc Benjamin Cummings Publishing, ISBN 0-8053-4582-5, 2004, pp. 579;
- Angel Borja, Tales from a thousand and one ways to integrate marine ecosystem components when assessing the environmental status. Frontiers in Marine Science, 2014;
- Alexander, D., Rengstorf, A., Wellard, K., de Ros Moliner, A. & Fletcher, S., Exploring the Components and Processes of Marine Ecosystems Critical to Ecosystem Service Generation. JNCC Report, No. 594. JNCC, Peterborough 2016, ISSN 0963-8901, 2016;
- Andrea Becker, Four Basic Components of an Ecosystem, 2018.
