Văn phòng công chứng đã lập văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản và tặng cho quyền sử dụng đất trong cùng một văn bản công chứng. Trong đó, có những nội dung như sau : Ghi nhận việc những thừa kế theo pháp lý thỏa thuận hợp tác phân loại di sản của chú bà để lại, trong đó có việc cô tặng cho phần được hưởng từ di sản thừa kế của chú cho những con ; ghi nhận việc cô tặng cho những con phần quyền sử dụng đất của cô trong khối gia tài chung vợ chồng .
Theo bà Dung hiểu ở đây có 2 thanh toán giao dịch, một là thỏa thuận hợp tác phân loại di sản thừa kế của người chồng, hai là thanh toán giao dịch tặng cho gia tài của người vợ. Do vậy, phải tách 2 thanh toán giao dịch để công chứng riêng .
Bà Dung hỏi, văn phòng công chứng thực hiện gộp cả thỏa thuận hợp tác phân loại di sản và tặng cho quyền sử dụng đất trong cùng một văn bản như vậy có đúng theo luật công chứng không ?
Về vấn đề này, Luật sư Trần Văn Toàn, Văn phòng luật sư Khánh Hưng, Đoàn luật sư Hà Nội trả lời như sau:
Sự việc bà Tống Thị Phương Dung nêu đúng là có hai thanh toán giao dịch dân sự được triển khai gồm :
Giao dịch thứ nhất : Thỏa thuận phân loại di sản giữa những người thừa kế theo pháp lý để phân loại di sản là quyền sử dụng đất của người chồng để lại khi chết ( 50% quyền sử dụng đất chung vợ chồng ), trong đó có việc người vợ tặng cho hàng loạt phần di sản mà người vợ được hưởng cho người thừa kế khác là những con .
Giao dịch thứ hai : Hợp đồng ( thỏa thuận hợp tác ) tặng cho quyền sử dụng đất, người vợ tặng cho những con quyền sử dụng đất của người vợ ( 50% quyền sử dụng đất chung vợ chồng ) .
Việc công chứng văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản triển khai theo thủ tục pháp luật tại Điều 57 Luật Công chứng .
Theo đó, những người thừa kế theo pháp lý hoặc theo di chúc mà trong di chúc không xác lập rõ phần di sản được hưởng của từng người thì có quyền nhu yếu công chứng văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản .
Trong văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản, người được hưởng di sản hoàn toàn có thể tặng cho hàng loạt hoặc một phần di sản mà mình được hưởng cho người thừa kế khác ; Văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản đã được công chứng là một trong những địa thế căn cứ để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ĐK việc chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người được hưởng di sản .
Việc công chứng so với hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất được thực thi theo thủ tục pháp luật tại những Điều 41, 42, 43 Luật Công chứng .
Trường hợp bà Tống Thị Phương Dung nêu, nếu thực thi theo hai thủ tục công chứng nêu trên thì phải thực thi 2 bước :
Bước 1: Những người thừa kế theo pháp luật (vợ và các con) đến tổ chức công chứng thỏa thuận phân chia di sản của người chồng. Các người con tặng cho toàn bộ phần di sản mà mình được hưởng cho mẹ (là vợ người chết). Văn bản thỏa thuận phân chia di sản này được công chứng là một trong những căn cứ để đăng ký chuyển quyền sử dụng đất của người chồng đã chết (1/2 đất chung vợ chồng) sang cho người vợ, cộng với quyền sử dụng đất của người vợ (1/2 đất chung vợ chồng), người vợ sẽ đứng tên trên Giấy chứng nhận, được quyền sử dụng toàn bộ thửa đất mà trước đây là tài sản chung của vợ chồng.
Bước 2 : Người vợ mang Giấy ghi nhận quyền sử dụng đất thay mặt đứng tên mình là người sử dụng hàng loạt thửa đất, cùng những con đến tổ chức triển khai công chứng lập hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất cho những con .
Thực tế có trường hợp, sau khi thực thi xong thủ tục công chứng văn bản phân loại di sản ở bước 1 nêu trên, người vợ thay mặt đứng tên trên Giấy ghi nhận, được quyền sử dụng hàng loạt thửa đất ( trong đó 50% là di sản của chồng ), nhưng không triển khai tiếp bước 2 là lập hợp đồng tặng cho lại những con, dẫn đến xích míc, tranh chấp .
Còn hoàn toàn có thể thực thi theo 2 thủ tục, như sau : Bước 1, những người thừa kế theo pháp lý ( vợ và những con ) đến tổ chức triển khai công chứng thỏa thuận hợp tác phân loại di sản thừa kế của người chồng, thỏa thuận hợp tác gộp di sản của người chồng và phần gia tài của người vợ còn sống thành gia tài chung của người vợ cùng những con. Thực hiện ĐK chuyền quyền thay mặt đứng tên chiếm hữu, sử dụng chung ; người thay mặt đứng tên trên Giấy ghi nhận sử dụng, chiếm hữu chung gồm mẹ và những con. Bước 2, mẹ và những con đến tổ chức triển khai công chứng lập văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại gia tài chung .
Thực tế, địa thế căn cứ sự tự nguyện, thỏa thuận hợp tác của những chủ thể tham gia 2 thanh toán giao dịch trên ; nhằm mục đích giảm bớt thời hạn triển khai thủ tục hành chính khi ĐK dịch chuyển quyền sử dụng đất ; 1 số ít tổ chức triển khai công chứng đã phối hợp 2 thủ tục công chứng, thực thi công chứng gộp “ Văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản ” và “ Hợp đồng tặng cho ” làm một, lấy tiêu đề là “ Văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản và tặng cho gia tài ” .
Nếu được phối hợp thực thi gộp 2 thủ tục công chứng này làm một, với Giấy ghi nhận quyền sử dụng đất đã cấp chung cho vợ chồng trước khi chồng chết, trong một bộ hồ sơ ĐK dịch chuyển quyền sử dụng đất, những chủ thể tham gia thanh toán giao dịch thỏa thuận hợp tác phân loại di sản và tặng cho gia tài sẽ giảm được rất nhiều thời hạn khi thực thi thủ tục chuyển quyền sử dụng đất .
Theo luật sư, trường hợp bà Tống Thị Phương Dung nêu, việc thực thi riêng 2 thủ tục công chứng Văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản và Hợp đồng tặng cho gia tài là đúng lao lý của Luật Công chứng. Nhưng việc công chứng gộp “ Văn bản thỏa thuận hợp tác phân loại di sản và tặng cho gia tài ” có 2 nội dung : Một là, ghi nhận việc những thừa kế theo pháp lý thỏa thuận hợp tác phân loại di sản ( 50% đất chung vợ chồng ) của người chồng để lại, trong đó có việc người vợ tặng cho hàng loạt phần được hưởng từ di sản thừa kế của người chồng cho những con ; hai là, ghi nhận thỏa thuận hợp tác việc người vợ tặng cho những con phần quyền sử dụng đất của mình ( 50% đất chung vợ chồng ) cũng không trái với pháp luật .
Khi công chứng thủ tục phối hợp 2 thủ tục này trên một văn bản, Công chứng viên hướng dẫn người nhu yếu công chứng tuân thủ đúng những pháp luật về 2 thủ tục công chứng sẽ thực thi phối hợp vào một văn bản và những pháp luật pháp lý có tương quan đến việc triển khai hợp đồng, thanh toán giao dịch ; lý giải cho người nhu yếu công chứng hiểu rõ quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền lợi hợp pháp của họ, ý nghĩa và hậu quả pháp lý của việc tham gia hợp đồng, thanh toán giao dịch .
Luật sư Trần Văn Toàn
VPLS Khánh Hưng, Đoàn luật sư Hà Nội
* tin tức phân mục có giá trị tìm hiểu thêm với người đọc, không dùng làm tài liệu trong tố tụng pháp lý .
