1. Hệ sinh thái là gì? Một số khái niệm liên quan
a. Hệ sinh thái là gì?
Nội dung chính
- 1. Hệ sinh thái là gì? Một số khái niệm liên quan
- So Sánh Hệ Sinh Thái Tự Nhiên Và Hệ Sinh Thái Nhân Tạo
- Bài 3 trang 190 SGK Sinh học 12. Hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo có những đặc điểm gì giống và khác nhau?
- So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo
- 1. Hệ sinh thái là gì?
- 2. Vídụ về hệ sinh thái:
- 3. Hệ sinh thái tự nhiên
- 4. Hệ sinh thái nhân tạo
- 5. So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo
- HỆ SINH THÁI NÔNG NGHIỆP – NÔNG THÔN BỀN VỮNG
- Hệ sinh thái nông nghiệp
- Video liên quan
Hệ sinh thái là một mạng lưới hệ thống mở hoàn hảo gồm có những quần xã sinh vật và là khu vực sống của sinh vật còn được gọi là sinh cảnh. Nói cách khác, hệ sinh thái là những quần thể gồm cả sinh vật có sự sống và không có sự sống, toàn bộ cùng sống sót và tăng trưởng trong môi trường tự nhiên gọi là quần xã. Những quần thể này không ít có sự tương tác qua lại với nhau .
Khái niệm hệ sinh thái có thể điều hòa bao gồm quần xã sinh vật (động vật, vi thực vật, thực vật) và môi trường vô sinh (ánh sáng, nhiệt động,…). Sinh vật tồn tại trong hệ sinh thái tồn tại dưới 3 nhóm đó là: Sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân hủy.
Ví dụ về hệ sinh thái :– Hệ sinh thái trên cạn : Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa+ Thành phần vô sinh : đất, đá, nước, …+ Sinh vật sản xuất : Các cây gỗ to, vừa, nhỏ, cây leo, cây bụi, …+ Sinh vật tiêu thụ : Chim, hổ, báo, trâu, …+ Sinh vật phân giải : Sâu bọ, vi trùng, nấm, …– Hệ sinh thái ao hồ : Hệ sinh thái đầm nước nông+ Thành phần vô sinh : Đất, nước, đá, thảm mục, nhiệt độ, ánh sáng, …+ Sinh vật sản xuất : Tảo, rong, cây cối, … .+ Sinh vật tiêu thu : Cua, ốc, tôm, ếch, rắn, … .+ Sinh vật phân hủy : Các loại vi sinh vật, giun, …
b. Rừng là gì?
Khái niệm rừng là một hệ sinh thái gồm có những quần thể thực vật rừng, động vật hoang dã rừng, vi sinh vật rừng, … và những yếu tố thiên nhiên và môi trường khác trong đó những loại cây gỗ, tre nứa hoặc hệ thực vật là thành phần chính có mức độ bao trùm của tán rừng từ 0.1 trở lên. Rừng gồm có rừng tự nhiên trên đất sản xuất, đất phòng hộ, đất rừng đặc dụng và rừng trồng .
c. Quần xã là gì?
Quần xã là tập hợp những quần thể khác loài cùng sinh sống trong một khoảng trống xác lập, gắn bó với nhau giống như một thể thống nhất, thích nghi với môi trường tự nhiên sống. Ví dụ như quần xã rừng cây ngập mặn, quần xã ao hồ, quần xã đồng cỏ, … .
d. Môi trường sinh thái là gì?
Môi trường sinh thái là mạng lưới chỉnh thể, có mối liên hệ ngặt nghèo với nhau giữa nước, đất, không khí và những khung hình sống trong khoanh vùng phạm vi toàn thế giới. Sự rối loạn, không ổn định ở một khâu nào đó trong mạng lưới hệ thống sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Con người và xã hội xuất thân từ tự nhiên và là một bộ phận của vạn vật thiên nhiên. Thông qua quy trình lao động, con người sẽ khai thác, bảo vệ và bồi đắp cho vạn vật thiên nhiên .
e. Quần thể sinh vật là gì?
Quần thể sinh vật là gì?Quần thể sinh vật là tập hợp những thành viên cùng loài cùng sinh sống trong một khoảng trống nhất định ở một thời gian xác lập. Những thành viên trong quần thể có năng lực sinh sản, tạo thành những thành viên mới. Ví dụ như thành viên chuột đồng sống trên một đồng lúa, hoặc rừng cây thông nhựa phân bổ tại vùng Đông Bắc Nước Ta .
f. Nhân tố sinh thái là gì?
Nhân tố sinh thái còn được biết đến với tên gọi là tác nhân thiên nhiên và môi trường. Là những yếu tố trong môi trường tự nhiên có ảnh hưởng tác động đến quy trình sống của sinh vật dù là trực tiếp hoặc gián tiếp. Các ảnh hưởng tác động này sẽ làm biến hóa tập tính của những loài sinh vật giúp con người thuận tiện thích nghi với thiên nhiên và môi trường sống, hình thành nên những đặc thù riêng .
g. Giới hạn sinh thái là gì?
Giới hạn sinh thái là năng lực chịu đựng của sinh vật so với một tác nhân sinh thái nhất định nào đó trong thiên nhiên và môi trường. Nhờ vậy, sinh vật hoàn toàn có thể sống sót, tăng trưởng một cách không thay đổi theo thời hạn. Mỗi một loài sinh vật đều có số lượng giới hạn sinh thái khác nhau .Ví dụ như phần cây xanh ở vùng nhiệt đới gió mùa quang hợp tốt nhất trong điều kiện kèm theo nhiệt độ từ 20-30 độ C, nếu như nhiệt độ dưới 0 độ C và trên 40 độ C thì cây sẽ ngừng quang hợp .
h. Các nhân tố sinh thái ?
Nhân tố sinh thái được chia ra làm 2 loại đó là tác nhân vô sinh và tác nhân hữu sinh. Nhân tố vô sinh là nước, đất, không khí, … còn tác nhân hữu sinh là con người và những sinh vật khác. Sự trao đổi vật chất trong hệ sinh thái được diễn ra rõ ràng nhất giữa những tác nhân vô sinh, ví dụ như cây trao đổi, quang hợp khí CO2 và O2 .Con người là một loài mưu trí nên được phân tách là tác nhân riêng trong tác nhân hữu sinh. Các tác nhân sinh thái sẽ ảnh hưởng tác động trực tiếp tới đời sống sinh vật vì tổng thể những thành phần của hệ sinh thái đều có mối quan hệ và ảnh hưởng tác động qua lại với nhau .
i. Hệ sinh thái rừng là gì?
Hệ sinh thái rừng gồm có những loài sinh vật rừng và môi trường tự nhiên vật lý xung quanh. Các tác nhân như nước, cây, đất, …. đều giữ vai trò quan trọng cấu thành nên hệ sinh thái rừng .Hệ sinh thái rừng giúp cân đối sinh thái, nhờ lượng cây xanh lớn nên giúp ích khi Trái Đất đang gặp phải thực trạng hiệu ứng nhà kính. Thành phần thực vật của rừng gồm có cây thân gỗ, cây tái sinh, cây bụi, thành phần thảm tươi và thực vật ngoại tầng.
So Sánh Hệ Sinh Thái Tự Nhiên Và Hệ Sinh Thái Nhân Tạo
Hệ sinh thái là một hệ thống mở vô cùng lớn trên trái đất. Nó được nghiên cứu và chia ra thành hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo. Vậy giữa hai dạng hệ sinh thái này có gì khác nhau? Cùng đọc so sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo mà chúng tôi tổng hợp dưới đây.
Bài 3 trang 190 SGK Sinh học 12. Hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo có những đặc điểm gì giống và khác nhau?
Hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái tự tạo có những đặc thù gì giống và khác nhau ?Hệ sinh thái tự nhiên và tự tạo có những điểm giống và khác nhau :
Giống nhau:
+ Đều có đặc thù chung về thành phần cấu trúc, gồm có thành phần chất vô sinh và thành phần chất hữu sinh. Thành phần vật chất vô sinh là môi trường tự nhiên vật lí ( sinh cảnh ) và thành phần hữu sinh là quần xã sinh vật .+ Các sinh vật trong quần xã luôn ảnh hưởng tác động lẫn nhau đồng thời tác động ảnh hưởng với những thành phần vô sinh của sinh cảnh .
Khác nhau:
+ Hệ sinh thái tự nhiên : có thành phần loài và kích cỡ rất phong phú .+ Hệ sinh thái tự tạo có thành phần loài ít, do đó tính không thay đổi của hệ sinh thái thấp, dễ bị dịch bệnh. Hệ sinh thái tự tạo nhờ được vận dụng những giải pháp canh tác và kĩ thuật tân tiến nên sinh trưởng của những thành viên nhanh, hiệu suất sinh học cao …
So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo
- 1. Hệ sinh thái là gì?
- 2. Vídụ về hệ sinh thái:
- 3. Hệ sinh thái tự nhiên
- 4. Hệ sinh thái nhân tạo
- 5. So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo
1. Hệ sinh thái là gì?
Hệ sinh thái là một mạng lưới hệ thống mở hoàn hảo gồm có những quần xã sinh vật và là khu vực sống của sinh vật còn được gọi là sinh cảnh. Nói cách khác, hệ sinh thái là những quần thể gồm cả sinh vật có sự sống và không có sự sống, tổng thể cùng sống sót và tăng trưởng trong môi trường tự nhiên gọi là quần xã. Những quần thể này không ít có sự tương tác qua lại với nhau .Khái niệm hệ sinh thái hoàn toàn có thể điều hòa gồm có quần xã sinh vật ( động vật hoang dã, vi thực vật, thực vật ) và thiên nhiên và môi trường vô sinh ( ánh sáng, nhiệt động, … ). Sinh vật sống sót trong hệ sinh thái sống sót dưới 3 nhóm đó là : Sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân hủy .
2. Vídụ về hệ sinh thái:
– Hệ sinh thái trên cạn : Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa+ Thành phần vô sinh : đất, đá, nước, …+ Sinh vật sản xuất : Các cây gỗ to, vừa, nhỏ, cây leo, cây bụi, …+ Sinh vật tiêu thụ : Chim, hổ, báo, trâu, …+ Sinh vật phân giải : Sâu bọ, vi trùng, nấm, …– Hệ sinh thái ao hồ : Hệ sinh thái đầm nước nông+ Thành phần vô sinh : Đất, nước, đá, thảm mục, nhiệt độ, ánh sáng, …+ Sinh vật sản xuất : Tảo, rong, cây xanh, … .+ Sinh vật tiêu thu : Cua, ốc, tôm, ếch, rắn, … .+ Sinh vật phân hủy : Các loại vi sinh vật, giun ,
3. Hệ sinh thái tự nhiên
a. Khái niệm
Hệ sinh thái tự nhiên là gì ?Hệ sinh thái tự nhiên là hệ sinh thái được hình thành và tăng trưởng dựa theo quy luật của tự nhiên và vẫn còn giữ được những nét hoang sơ .
b. Thành phần, cấu trúc và các quá trình trong hệ sinh thái
* Thành phần hệ sinh tháiHệ sinh thái có 3 thành phần sinh đó chính là yếu tố vật lý, yếu tố hữu cơ và yếu tố vô cơ, trong đó :– Yếu tố vật lý : Là những yếu tố tạo nên nguồn nguồn năng lượng như ánh sáng, nhiệt độ, dòng chảy, nhiệt độ, … .– Yếu tố vô cơ : Bao gồm những nguyên tố và hợp chất hóa học có tính năng tổng hợp chất sống. Yếu tố vô cơ hoàn toàn có thể ở dạng khí, lỏng, … tham gia vào quy trình tuần hoàn vật chất .– Yếu tố hữu cơ : Là những chất giữ vai trò liên kết giữa yếu tố vô sinh và hữu sinh ; chất đó hoàn toàn có thể là chất mùn, protein, …* Cấu trúc hệ sinh tháiHệ sinh thái có 3 nhóm chính đó là :– Sinh vật sản xuất : Còn được biết đến với tên gọi là sinh vật tự dưỡng, đa phần là những thực vật màu xanh, có năng lực quang hợp. Các công dụng của nhóm sinh vật này là những hợp chất hữu cơ glucid, protein, … được tổng hợp từ những chất vô cơ có trong môi trường tự nhiên .
– Sinh vật tiêu thụ : Gồm 3 bậc đó là 1,2,3. Nhóm này hầu hết là động vật hoang dã, sinh vật tiêu thụ bậc 1 tiêu thụ trực tiếp những sinh vật sản xuất ; sinh vật tiêu thụ bậc 2 sẽ ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1 ; sinh vật bậc 3 sẽ ăn sinh vật bậc 2 .– Sinh vật phân hủy : Là những loại sinh vật, động vật hoang dã nhỏ hoặc sinh vật hoại sinh, … có năng lực phân hủy chất hữu cơ. Nhóm này sẽ gồm có những nhóm sinh vật chuyển hóa chất vô cơ từ dạng này sang dạng khác .* Quá trình của hệ sinh tháiTrong hệ sinh thái luôn diễn ra quy trình trao đổi nguồn năng lượng, quy trình tuần hoàn, sự tương tác giữa những loài. Nguồn nguồn năng lượng trong hệ sinh thái sẽ từ ánh sáng mặt trời, nguồn năng lượng hóa học – quang học và chuỗi thức ăn. Sinh vật trong hệ sinh thái sẽ là nguồn thực phẩm quan trọng cho những loài sinh vật khác, tạo ra sự sống sống sót trong quần thể .– Chuỗi thức ăn : Sinh vật sau ăn sinh vật trước– Lưới thức ăn : Gồm nhiều những chuỗi thức ăn .
4. Hệ sinh thái nhân tạo
hệ sinh thái tự tạo là hệ sinh thái được tạo ra bởi con người và không sống sót trong tự nhiên, chúng phong phú về kích cỡ, cấu trúc. Ví dụ : nhà kính, đê và bể cá, những khu định cư đô thị …. là những ví dụ về hệ sinh thái tự tạo .Quần xã sinh vật với loài lợi thế trong hệ sinh thái tự tạo được con ng lựa chọn cho mục tiêu sử dụng của mình. Ví dụ như : đồng ruộng, nương rẫy …Những hệ sinh thái như thế thương không không thay đổi, sự sống sót và tăng trưởng của chúng trọn vẹn dựa vào sự chăm nom của con người. Nếu không có sự chăm nom, hệ sẽ suy thoái và khủng hoảng và nhanh gọn được sửa chữa thay thế bằng một hệ tự nhiên khác không thay đổi hơn .
5. So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo
Điểm giống nhau:
+ Đều có đặc thù chung về thành phần cấu trúc, gồm có thành phần chất vô sinh và thành phần chất hữu sinh. Thành phần vật chất vô sinh là môi trường tự nhiên vật lí ( sinh cảnh ) và thành phần hữu sinh là quần xã sinh vật .+ Các sinh vật trong quần xã luôn tác động ảnh hưởng lẫn nhau đồng thời tác động ảnh hưởng với những thành phần vô sinh của sinh cảnh .
Điểm khác nhau:
+ Hệ sinh thái tự nhiên : có thành phần loài và size rất phong phú .+ Hệ sinh thái tự tạo có thành phần loài ít, do đó tính không thay đổi của hệ sinh thái thấp, dễ bị dịch bệnh. Hệ sinh thái tự tạo nhờ được vận dụng những giải pháp canh tác và kĩ thuật tân tiến nên sinh trưởng của những thành viên nhanh, hiệu suất sinh học cao …
HỆ SINH THÁI NÔNG NGHIỆP – NÔNG THÔN BỀN VỮNG
07/02/2018HỆ SINH THÁI NÔNG NGHIỆP – NÔNG NGHIỆP BỀN VỮNGSản xuất nông nghiệp là một hoạt động giải trí toàn diện và tổng thể và tổng lực của con người. Vì vậy, thiết yếu phải đặt cây cối, vật nuôi là những đối tượng người tiêu dùng chính của nông nghiệp trong mối quan hệ giữa chúng với môi trường tự nhiên và giữa chúng với nhau .Sự chuyển biến từ hệ sinh thái tự nhiên sang hệ sinh thái nông nghiệp đã trải qua một quy trình tăng trưởng tiến hóa lâu dài hơn, trong đó con người có vai trò quan trọng nhất. Sự ảnh hưởng tác động của con người vào tự nhiên ngày càng sâu rộng hơn về quy mô lẫn đặc thù và được biểu lộ trải qua những quy trình tiến độ tăng trưởng của lịch sử vẻ vang loài người. Từ hái lượm ? Săn bắt ? Chăn thả ? Nông nghiệp ? Công nghiệp ? Siêu công nghiệp, ở mỗi quá trình mức độ tác động ảnh hưởng của con người vào tự nhiên đều khác nhau, càng về sau mức độ tác động ảnh hưởng và cường độ tác động ảnh hưởng càng can đảm và mạnh mẽ và thâm thúy hơn. Con người ngày càng can thiệp nhiều hơn vào chính sách tự kiểm soát và điều chỉnh của tự nhiên hoặc nỗ lực biến hóa chính sách tự nhiên bằng những chính sách tự tạo nhằm mục đích khai thác, sử dụng tối đa năng suất của hệ. Thế nhưng dù có đủ tri thức và sức mạnh thì con người cũng chỉ một bộ phận của quy trình sinh – địa – hóa. Hay nói cách khác loài người cũng chỉ là một thành phần của tự nhiên, nên loài người phải chịu sự ảnh hưởng tác động của vạn vật thiên nhiên trong quan hệ sống sót .1. Quan niệm về hệ sinh thái nông nghiệpNgoài hệ sinh thái tự nhiên, con người đã tạo ra nhiều hệ sinh thái trọn vẹn tự tạo. Như vậy, hệ sinh thái nông nghiệp là một hệ sinh thái tự tạo và trong hệ sinh thái nông nghiệp thành phần sinh vật hầu hết là thực vật ( đồng cỏ ) hay cây xanh. Thực vật hấp thụ nguồn năng lượng bức xạ mặt trời, nước và chất dinh dưỡng từ đất để tổng hợp nên chất hữu cơ tạo thành hiệu suất sơ cấp của hệ sinh thái nông nghiệp. Chất hữu cơ được động vật hoang dã, kể cả con người hay vi trùng sử dụng một phần để tạo nên hiệu suất thứ cấpHệ sinh thái nông nghiệp là một hệ sinh thái tương đối đơn thuần về thành phần và giống hệt về cấu trúc nên nó kém vững chắc dễ bị phá vỡ trạng thái cân đối hay hoàn toàn có thể nói cách khác hệ sinh thái nông nghiệp là hệ sinh thái có quy trình vật chất không kín và chưa cân đối. Vì vậy, nên hệ sinh thái nông nghiệp được duy trì trong sự ảnh hưởng tác động liên tục của con người. Nghĩa là con người phải đấu tranh liên tục với vạn vật thiên nhiên nhằm mục đích duy trì hệ sinh thái theo theo hướng có lợi cho con người, nếu không quá trình diễn thế tự nhiên sẽ để hệ sinh thái quay lại trạng thái tự nhiên của nó. Ví dụ : Một cánh đồng muốn gieo lúa nếu không có sự tác động ảnh hưởng tiếp tục của con người, hệ sinh thái này sẽ từ từ biến thành một cánh đồng cỏ và khi đó hiệu suất sinh thái mà con người thu được từ hệ sinh thái mới không cao như trạng thái mà con người mong ước khi kiến thiết xây dựng .2. Đặc điểm của hệ sinh thái nông nghiệp
- Hệ sinh thái nông nghiệp là một hệ sinh thái nhân tạo, tuy nhiên nó được xác lập ở điều kiện tự nhiên nên không có ranh giới rõ rành giữa hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nông nghiệp. Và tiêu chuẩn để phân biệt giữa chúng là sự tác động của con người.
- Trong hệ sinh thái nông nghiệp con người đã tác động nhằm hạn chế hoặc chống lại một số quá trình tự nhiên của hệ, đặc biệt là trong tìm kiếm thức ăn và năng lượng xuyên suốt quá trình phát triển của hệ.
- Nếu hệ phát triển tự nhiên, từ khi trẻ đến lúc trưởng thành thì theo cơ chế của nó, các mức độ quang hợp, hô hấp, tích lũy sinh khối của hệ đều thay đổi. Còn trong hệ sinh thái nông nghiệp một hệ sinh thái trẻ thì sản xuất tổng thể tức là quang hợp bao giờ cũng vượt nhu cầu hô hấp, tạo nên phần dư thừa tích lũy năng lượng trong các chất hữu cơ hay còn gọi là sinh khối. Khi hệ trưởng thành, nhu cầu hô hấp tương đương với lượng năng lượng mà quá trình quang hợp thu nhận được. Trong trường hợp này, phần tích lũy hầu như không có. Chính vì vậy, các hoạt động của con người là nhằm mục đích chống lại các khuynh hướng phát triển tự nhiên thông qua các hoạt động của con người. Hay nói cách khác, hệ sinh thái nông nghiệp là hệ sinh thái trẻ vì các hệ sinh thái trẻ tạo ra năng suất hữu hiệu (tỷ số giữa năng lượng quang hợp thu được trên khối lượng vật chất tích lũy, còn gọi là sinh khối) cao nhất. Và con người khai thác các hệ sinh thái khi chúng còn trẻ nhằm thu được năng suất cao nhất. Đó là lúc mức sản xuất của hệ đạt cực đại.
- Các hệ sinh thái tự nhiên có mục đích chủ yếu là kéo dài sự sống của các cộng đồng sinh vật. Trái lại, hệ sinh thái nông nghiệp chủ yếu cung cấp cho con người những sản phẩm của cây trồng vật nuôi. Ở các hệ sinh thái tự nhiên có sự trả lại hầu như hoàn toàn khối lượng chất hữu cơ và chất khoáng trong sinh khối của các vật sống trong đất, chu trình vật chất trong hệ được khép kín. Ngược lại, trong các hệ sinh thái nông nghiệp trong từng mùa vụ, khối lượng sinh khối của từng cây trồng vật nuôi bị con người lấy đi trong hệ, cho nên chu trình vật chất không được khép kín.
- Hệ sinh thái tự nhiên là các hệ sinh thái tự phục hồi và có một quá trình phát triển lâu dài để đạt được trạng thái cân bằng. Trái lại, hệ sinh thái nông nghiệp là các hệ sinh thái thứ cấp là do con người tạo nên thông qua quá trình lao động thủ công hoặc máy móc. Con người dựa vào kinh nghiệm lâu đời được đúc kết từ nhiều thế hệ đã tạo nên các hệ sinh thái nông nghiệp thay cho các hệ sinh thái tự nhiên nhằm thu được năng suất cao hơn, đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của mình. Thực ra, lao động lao động của con người không phải là yếu tố duy nhất tạo nên các hệ sinh thái nông nghiệp mà chỉ tạo ra điều kiện cho các hệ sinh thái nông nghiệp phát triển theo quy luật tự nhiên.
- Hiện nay, con người bằng trí tuệ và sức lao động của mình đầu tư cho các hệ sinh thái nông nghiệp theo hai hướng: Lao động sống và lao động quá khứ được tích lũy theo thông qua các vật tư, kỹ thuật, máy móc, phân bón,… Những đầu tư này thực chất là đưa thêm vào chu trình trao đổi của hệ sinh thái để bù đắp phần năng lượng và vật chất bị lấy đi khỏi hệ trong quá trình con người khai thác, sử dụng các sản phẩm cây trồng, vật nuôi nhằm duy trì sự phát triển của hệ phục vụ cho các nhu cầu của con người.
- Hệ sinh thái tự nhiên thường đa dạng về thành phần loài, phức tạp về cấu trúc cũng như chức năng. Có nhiều mức tiêu thụ trong dây chuyền thức ăn. Nên khi có một mắt xích nào đó bị “tắc nghẽn” thì hệ dễ dàng tự điều chỉnh, giữ cho hệ cân bằng ổn định không bị đe dọa bởi các yếu tố ngoại cảnh – chức năng của hệ được duy trì. Trong khi đó, các hệ sinh thái nông nghiệp là một hệ trẻ nên sinh trưởng mạnh, năng suất cao, do vậy tính ổn định của hệ thấp, dễ bị mất cân bằng khi có một mắt xích nào đó trong dây truyền thức ăn bị rối loạn. Đặc biệt, khi có thiên tai và dịch bệnh phá hoại, hệ sinh thái nông nghiệp dễ bị phá hủy. Do vậy, để duy trì sự ổn định của các hệ sinh thái nông nghiệp con người phải đầu tư thêm lao động, phân bón, hóa chất,… để bảo vệ chúng.
- Các hệ sinh thái tự nhiên có nguồn năng lượng cơ bản, đó là ánh sáng mặt trời, thế nhưng các hệ sinh thái nông nghiệp ngoài nguồn năng do bức xạ mặt trời, chúng còn được công nghiệp cung cấp phân bón hóa học, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng… Nguồn vật chất bổ sung này trong một giới hạn nhất định, chính là một trong những yếu tố để tăng thêm tính ổn định của hệ.
3. Sự hình thành của hệ sinh thái nông nghiệpHệ sinh thái nông nghiệp được hình thành do ảnh hưởng tác động của con người vào hệ sinh thái tự nhiên trải qua quy trình lao động nhằm mục đích tăng hiệu suất của hệ nhằm mục đích Giao hàng cho nhu yếu của con người. Vì vậy, hệ sinh thái là một bộ phận của sinh quyển và trong sinh quyển có 3 hệ sinh thái hầu hết là :
- Các hệ sinh thái tự nhiên như rừng, đồng cỏ, sông, hồ, biển.
- Các hệ sinh thái đô thị gồm các đô thị lớn, các khu công nghiệp.
- Hệ sinh thái nông nghiệp gồm đồng ruộng, trang trại, làng, xóm, nương rẫy,..
Giữa 3 hệ trên đều có sự trao đổi vật chất và nguồn năng lượng và giữa chúng có mối liên hệ với nhau trải qua quy trình trao đổi thông tin .Hệ sinh thái nông nghiệp được hình thành gồm nhiều hệ phụ khác, ta hoàn toàn có thể chia những hệ phụ trong hệ sinh thái nông nghệp như sau :
- Hệ đồng ruộng
- Vườn cây lâu năm hay rừng cây phòng hộ (Băng cây chắn gió, cây làm bóng mát,..)
- Đồng cỏ chăn nuôi
- Ao cá
- Khu vực dân cư
Trong số này thì hệ sinh thái đồng ruộng là hầu hết nhất, quan trọng nhất của hệ sinh thái nông nghiệp. Người ta thường nhầm lẫn giữa Hệ sinh thái đồng ruộng với Hệ sinh thái nông nghiệp. Thực ra, hệ sinh thái đồng ruộng chỉ là bộ phận TT của Hệ sinh thái nông nghiệp .4. Hoạt động của những Hệ sinh thái nông nghiệpHoạt động sản xuất nông nghiệp thực ra là một quy trình điều khiển và tinh chỉnh những hệ sinh thái. Ở quy trình tiến độ khởi đầu khi con người chuyển từ hái lượm, săn bắt sang trồng trọt và chăn nuôi cách đây khoảng chừng 14-15 ngàn năm cho đến khi ý tưởng ra máy hơi nước vào thế kỷ 18 đã lưu lại một cuộc cách mạng khoa học, kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp .Vào thời gian này, con người tác động ảnh hưởng vào vạn vật thiên nhiên hầu hết là lao động sống với những phương pháp sản xuất đơn thuần đa phần là do kinh nhiệm để lại, vật tư kỹ thuật chưa nhiều nên khối lượng loại sản phẩm nông nghiệp làm ra còn hạn chế .Hệ sinh thái nông nghiệp do con người tạo nên là hệ sinh thái cây cối, lúc đầu chỉ có những cây hoang dại, từ từ con người đã thuần hóa thành cây trông. Sau đó Hệ sinh thái được tăng trưởng dần theo thời hạn dưới những ảnh hưởng tác động của con người .Trong quá trình từ thế kỷ XVIII đến thập kỷ 70 của thế kỷ XX sản xuất nông nghiệp đã có những bước tiến nhảy vọt, lao động sống hòa nhập với vật tư, kỹ thuật luôn được nâng cấp cải tiến nhằm mục đích tăng hiệu suất và sản lượng trong Hệ sinh thái nông nghiệp. Con người đã thực sự tạo ra một cuộc cách mạng trong sản xuất nông nghiệp với những chương trình như cơ khí hóa, thủy lợi hóa, điện khí hóa, hóa học hóa và sinh học hóa trong nông nghiệp. Năng xuất và sản lượng lương thực thực phẩm của Hệ sinh thái nông nghiệp của tiến trình này tăng lên đáng kể. Tuy nhiên, trong quy trình tăng trưởng, để tạo ra nhiều của cải vật chất con người đã sử dụng quá nhiều tài nguyên nguồn năng lượng hóa thạch và ảnh hưởng tác động vào vạn vật thiên nhiên một cách can đảm và mạnh mẽ làm cho tài nguyên vạn vật thiên nhiên bị tổn thất năng nề, môi trường tự nhiên bị suy thoái và khủng hoảng, chất lượng đời sống của nhân dân ở nhiều khu vực trên quốc tế ngày càng bị suy giảm, bần hàn hơn. Một trong những nguyên do gây ra thực trạng này là sự trả giá do vạn vật thiên nhiên đã “ phản ứng ” lại những ảnh hưởng tác động mà con người đã tác động ảnh hưởng vào vạn vật thiên nhiên thiếu khôn khéo. Đó là những đợt hạn hán lê dài, những trận lũ lụt chưa từng thấy trong lịch sử vẻ vang xảy ra ở nhiều nơi trên quốc tế, đất đai bị thái hóa nghiêm trọng, nguồn nước bị khô kiệt hoặc ô nhiễm nặng. Sự sống sót của nhiều hội đồng với hàng triệu người đang bị rình rập đe dọa. Trước tình hình đó, nhiều cuộc hội thảo chiến lược trên khoanh vùng phạm vi toàn quốc tế đã và đang bàn luận để hướng tới một nền nông nghiệp mới hoàn toàn có thể phân phối được nhu yếu yên cầu ngày càng cao của con người, đồng thời có năng lực bảo tồn, tiết kiệm chi phí, trấn áp dược tài nguyên vạn vật thiên nhiên, giảm suy thoái và khủng hoảng thiên nhiên và môi trường sống của chính con người và nhiều loài sinh vật khác. Đó là nền nông nghiệp vững chắc hay còn gọi là nền công nghiệp sinh thái .5. Những quy luật hoạt động giải trí của Hệ sinh thái nông nghiệpHệ sinh thái nông nghiệp cũng như những hệ sinh thái khác đều hoạt động giải trí theo những quy luật nhất định. Trong Hệ sinh thái nông nghiệp hoạt động giải trí trao đổi chất và nguồn năng lượng diễn ra như sau :
- Ruộng cây trồng và trao đổi lượng với khí quyển, nhân ánh sáng mặt trời tổng hợp chất hữu cơ và trao đổi CO2 với khí quyển. Chất hữu cơ làm thức ăn cho người và gia súc, đó chính là năng lượng sơ cấp của Hệ sinh thái nông nghiệp.
- Năng lượng trong lương thực thực phẩm cung cấp cho dân cư và gia súc. Ngược lại, con người và gia súc cung cấp cho hệ phân bón, sức lao động. Vật nuôi chế biến các sản phẩm của cây trồng hình thành các sản phẩm chăn nuôi như thịt, trứng, sữa. Đó là năng suất thứ cấp của hệ. Thực chất quá trình trao đổi chất và năng lượng trong Hệ sinh thái nông nghiệp có thể toám tắt thành 2 quá trình chính sau đây:
- Quá trình tạo năng suất sơ cấp (sản phẩm trồng trọt của ruộng cây trồng – lương thực).
- Quá trình tạo năng suất thứ cấp (sản phẩm của chăn nuôi thịt, trứng, sữa – thực phẩm). Trong sản xuất thứ cấp cần tính cả sự tăng dân số và trọng lượng của con người.
Ngoài ra, Hệ sinh thái nông nghiệp còn trao đổi vật chất và nguồn năng lượng với những Hệ sinh thái khác như Hệ sinh thái đô thị, khu công nghiệp và cả với những Hệ sinh thái tự nhiên .Năng suất của Hệ sinh thái nông nghiệp đa phần phụ thuộc vào vào hai nguồn nguồn năng lượng chính :
- Năng lượng do bức xạ mặt trời cung cấp (quá trình quang hợp)
- Năng lượng do công nghiệp cung cấp (quá trình cung cấp phân bón, chất khoáng cho cây trồng vật nuôi)
Năng lượng do công nghiệp cung ứng không trực tiếp tạo ra năng xuất sơ cấp mà chỉ tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho cây cối hấp thụ, tích góp được nhiều nguồn năng lượng bức xạ mặt trời. Tuy nhiên, nguồn năng lượng do công nghiệp phân phối có tham gia vào quy trình tạo ra hiệu suất thứ cấp của hệ như thức ăn gia súc. Thực chất nguồn nguồn năng lượng này là nguồn năng lượng sơ cấp hoặc thứ cấp của hệ sinh thái khác và đã được chế biến ở thành phố hay khu công nghiệp nào đó .Đối với Hệ sinh thái nông nghiệp, con người luôn ảnh hưởng tác động để duy trì ở trạng thái của một Hệ sinh thái trẻ. Tuy nhiên, trong hoạt động giải trí sản xuất con người cũng có nhiều nỗ lực trong việc làm già hóa 1 số ít quy trình của Hệ sinh thái nông nghiệp nhằm mục đích tăng tính không thay đổi của hệ .Độc canh được sửa chữa thay thế bằng chiêu thức luân canh cây xanh đã làm cho hệ thêm nhiều mẫu mã về thành phần loài và thêm phức tạp về mặt cấu trúc. Mặc dù, sự nhiều mẫu mã và phức tạp của hệ chỉ theo mùa vụ trong một thời hạn ngắn .Việc sử dụng phân hữu cơ, phối hợp trồng trọt với chăn nuôi nhằm mục đích tăng sự quay vòng của những chất hữu cơ, tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho những vi sinh vật tăng trưởng, do đó tăng thêm tính phức tạp trong chuỗi thức ăn .Sử dụng mối quan hệ sinh học trong quẩn thể để tăng hiệu suất và tính không thay đổi của hệ sinh thái như dùng những cây họ đậu, dùng những giống cây cối vật nuôi có năng lực kháng được sâu bệnh, dùng giải pháp đấu tranh sinh học trong phòng trừ sâu bệnh hại cây trông trên cơ sở hiểu biết về một số ít loài thiên địch .Mối quan hệ giữa tính phong phú và sự không thay đổi trong hệ sinh thái là một yếu tố phức tạp cẩn phải nghiên cứu và điều tra sâu hơn. Hệ sinh thái nông nghiệp do muốn đạt hiệu suất cao ngày càng tiến tới khuynh hướng đơn thuần như chuyên canh, độc canh, sử dụng những giống hiệu suất cao, thuần nhất về di truyền, sử dụng nhiều phân bón hóa học, … Làm như vậy, hệ sinh thái sẽ mất tính phong phú và giảm tính không thay đổi, để tăng tính không thay đổi cho hệ sinh thái không thiết yếu phải tạo ra sự phong phú về thành phần loài như hệ sinh thái tự nhiên. Tuy nhiên, cần phải tôn trọng quy luật tăng trưởng của hệ sinh thái .6. Quan niệm chung về nông nghiệp vững chắcBên cạnh những thành quả đạt được của nền nông nghiệp tân tiến cũng đã có những tác động ảnh hưởng rất lớn đến tài nguyên vạn vật thiên nhiên và thiên nhiên và môi trường sống. Chính vì thế, một xu thế, một quan điểm mới về sản xuất nông nghiệp đươc hình thành. Đó là kiến thiết xây dựng một nền nông nghiệp bền vững và kiên cố hay còn gọi là nền nông nghiệp sinh thái học .Định nghĩa : Nông nghiệp vững chắc đã có nhiều định nghĩa nhưng định nghĩa sau được nhiều người công nhận. “ Đó là những mạng lưới hệ thống cư trú lâu bền của con người ; là một lý luận và cách tiếp cận về sử dụng đất tạo ra mối link ngặt nghèo giữa tiểu khí hậu, cây xanh hằng năm, cây nhiều năm, súc vật, quốc gia và những nhu yếu của con người, thiết kế xây dựng một hội đồng ngặt nghèo và hiệu suất cao ”. ( Bill Mollison và Remy Slay – Đại cương về nông nghiệp vững chắc, bản dịch, NXB Nông nghiệp, Thành Phố Hà Nội – 1994 ) .Nông nghiệp bền vững và kiên cố không đồng nghĩa tương quan với nông nghiệp sinh học hay nông nghiệp hữu cơ. Nền nông nghiệp vững chắc không loại trừ phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật … mà sử dụng chúng một cách hiệu suất cao hơn và tránh thực trạng gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường .Con người là thành viên quan trong nhất của toàn bộ những hệ sinh thái nông nghiệp, so với những nền sản xuất nông nghiệp thì con người giữ một vai trò dữ thế chủ động. Với những hiểu biết, trí tuệ của mình con người hoàn toàn có thể lựa chon quy trình hài hòa và hợp lý, tương thích với quyền lợi của mình. Có thể tinh chỉnh và điều khiển những hệ sinh thái theo hướng có lợi nhất. Trong sản xuất nông nghiệp con người không chỉ số lượng giới hạn tiềm năng của mình trong việc tạo ra những sản phảm thỏa mãn nhu cầu nhu yếu cho thế hệ hiện tại, mà còn phải nghĩ đến quyền lợi của những thế hệ tương lai .Tối ưu hóa sản xuất nông nghiệp là một nhu yếu cơ bản trong nền nông nghiệp văn minh, tiên tiến và phát triển của tiến trình lúc bấy giờ. Tối ưu hóa là chọn một phương pháp sản xuất hài hòa và hợp lý nhất, tốt nhất trong điều kiện kèm theo đơn cử. Trong sản xuất nông nghiệp tối ưu hóa gồm có 4 nội dung cơ bản sau :
- Thỏa mãn nhu cầu ngày càng tăng của con người về các sản phẩm nông nghiệp, nghĩa là phải đạt năng suất cây trồng vật nuôi cao, sản lượng nông nghiệp cao, chất lượng nông sản tốt với mức đầu tư vật chất ít, đạt hiệu quả kinh tế cao.
- Thỏa mãn nhu cầu hiện tại nhưng không làm thương hại đến nhu cầu của các thế hệ tương lai.
- Thỏa mãn nhu cầu của con người về các sản phẩm nông nghiệp nhưng không ảnh hưởng đến các nhu cầu khác.
Con người là một bộ phận của tự nhiên nên phải chung sống hòa hợp với tự nhiện. Không được can thiệp “ thô bạo ” vào những quy trình tự nhiên, trái chiều với những quy luật về sinh thái .Nông nghiệp bền vững và kiên cố đồng nghĩa tương quan với việc bảo vệ thiên nhiên và môi trường, tạo dựng một môi trường tự nhiên trong lành và sử dụng hài hòa và hợp lý những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên như quốc gia, tiểu khí hậu ..Mục đích của nông nghiệp bền vững và kiên cố là thiết lập một mạng lưới hệ thống vững chắc về mặt sinh thái, có tiểm lực về mặt kinh tế tài chính, có năng lực phân phối được nhu yếu của con người mà không “ bóc lột ” đất đai và không làm ô nhiễm thiên nhiên và môi trường .Nội dung cơ bản của Nông nghiệp bền vững và kiên cố :Nông nghiệp vững chắc phải bảo vệ những nguyên tắc sau :
- Không phá hoại môi trường
- Đảm bảo năng suất ổn định
- Đảm bảo khả năng thực thi không phụ thuộc vào bên ngoài
- Ít lệ thuộc vào các vật tư, kỹ thuật nhập ngoại.
Nền nông nghiệp bền vững và kiên cố bên cạnh việc vận dụng có tinh lọc, xem xét những tân tiến của khoa học kỹ thuật. Điều thiết yếu phải mô phỏng theo những kiểu của hệ sinh thái tự nhiên, luân canh, xen canh, thực thi đa dạng sinh học với những nội dung .
- Tính đa dạng sinh học: Tính đa dạng đảm bảo tính cân bằng sinh thái, còn độc canh là kiểu sinh thái kém ổn định, dễ bị phá hủy khi có điều kiện bất lợi của ngoại cảnh như hạn hán, sâu bệnh, lũ lụt,.. Thực hiện đa dạng sinh học cũng là thực hiện tính đa dạng nguồn thu nhập cho nông dân, giảm nguy cơ thất bát toàn bộ mùa màng khi xảy ra thiên tai hoặc các điều kiện bất lợi khác. Muốn thực hiện đa dạng sinh học trong hệ sinh thái nông nghiệp cần phải thực hiện các phương thức canh tác như đa canh, xen canh, luân canh, lai tạo giống mới kết hợp với giống cũ, trồng trọt theo phương thức nông – lâm kết hợp, bảo tồn và giữ gìn các loài sinh vật khác trong hệ như tôm, cua, cá,.. bằng cách để lại cho chúng nơi sinh tồn.
- Chăn nuôi đất: Đất là một vật thể sống, vì vậy gần đây có nhiều tài liệu về thổ nhưỡng cũng như về nông nghiệp đã tồn tại và dùng rộng rãi thuật ngữ “chăn nuôi đất” hay nói cách khác gọi là quá trình nuôi dưỡng đất làm cho đất sống. Vì vậy, chúng ta càn tạo điều kiện thuận lợi để các sinh vật phát triển, vì trong đất có rất nhiều sinh vật tồn tại, sự hoạt động của chúng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định cho độ phì nhiêu của đất. Muốn vậy, chúng ta phải thường xuyên chăm sóc, nuôi dưỡng đất bằng cách:
- Thường xuyên bón phân hữu cơ cho đất
- Che phủ đất để chống xói mòn, rửa trôi
- Tìm các biện pháp khử các yếu tố gây hại cho đất như lượng dư thừa các chất hóa học làm cho đất bị chai cứng kết vón hoặc đóng cục lại.
- Đảm bảo tái sinh vật chất: Trong rừng tự nhiên vòng tái sinh vật chất chủ yếu dựa vào đất. Mọi cái bắt nguồn từ đất lại quay trở về đất. Vòng tái sinh này là điểm mấu chốt trong việc tìm ra các phương thức sử dụng và quản lý hợp lý tài nguyên. Thế nhưng trong hệ sinh thái nông nghiệp chu trình tái sinh này bị rối loạn và do đó làm nảy sinh nhiều vấn đề. Trong đất nông nghiệp, hầu như toàn bộ sản lượng sinh khối bị lấy đi khỏi đất thông qua quá trình thu hoạch mà không để lại cho đất hoặc có cũng không đáng kể. Đến mùa vụ gieo trồng lại cung cấp phân bón hóa học, phân bón hóa học dư thừa nhiều làm cạn kiệt độ phì nhiêu của đất. Thực hiện quá trình tái sinh vật chất là tạo ra một mối quan hệ đúng đắn giữa các thành phần và tác nhân của hệ sinh thái nông nghiệp.
Cấu trúc nhiều tầng : Sản lượng sinh khối trong rừng tự nhiên luôn cao hơn sinh khối của những hệ sinh thái khác. Nguyên nhân là do thảm thực vật nhiều tầng có năng lực sử dụng tối đa nguồn năng lượng do mặt trời phân phối, nước mưa, vừa trả lại cho đất nhiều loại sản phẩm hữu cơ. Trong khi đó, cấu trúc của hệ sinh thái nông nghiệp thường đơn thuần, cấu trúc ngang, nên có nhiều hạn chế trong việc khép kín vòng tuần hoàn vật chất. Do đó, cần triển khai gieo trồng theo phương pháp nông lâm tích hợp, trông xen, trồng phối ..
Hệ sinh thái nông nghiệp
Theo ý niệm của Sinh thái học tân tiến, toàn bộ hành tinh của tất cả chúng ta là một hệ sinh thái khổng lồ và được gọi là sinh quyển ( biosphere ). Sinh quyển được chia ra làm nhiều đơn vị chức năng cơ bản, đó là những diện tích quy hoạnh mặt đất hay mặt nước tương đối giống hệt, gồm những vật sống và những thiên nhiên và môi trường sống, có sự trao đổi chất và nguồn năng lượng với nhau, chúng được gọi là hệ sinh thái ( ecosystem ). Ngoài những hệ sinh thái không có hoặc có rất ít sự can thiệp của con người – đó là hệ sinh thái tự nhiên, còn có những hệ sinh thái do tác động ảnh hưởng của con người tạo ra và chịu sự điều khiển và tinh chỉnh của con người, điển hình như những ruộng cây cối và đồng cỏ ; đó chính là những HSTNN .
HSTNN là hệ sinh thái do con người tạo ra và duy trì dựa trên những quy luật khách quan của tự nhiên, với mục tiêu thoả mãn nhu yếu trên nhiều mặt và ngày càng tăng của mình. HSTNN là một hệ sinh thái tương đối đơn thuần về thành phần và như nhau về cấu trúc, cho nên vì thế nó kém bền vững và kiên cố, dễ bị phá vỡ ; hay nói cách khác, HSTNN là những hệ sinh thái chưa cân đối. Bởi vậy, những HSTNN được duy trì trong sự tác động ảnh hưởng liên tục của con người để bảo vệ hệ sinh thái mà con người đã tạo ra và cho là phải chăng. Nếu không, qua diễn thế tự nhiên, nó sẽ quay về trạng thái hợp lý của nó trong tự nhiên .Như vậy, HSTNN cũng sẽ có những thành phần nổi bật của một hệ sinh thái như sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân huỷ và thiên nhiên và môi trường vô sinh. Tuy nhiên, với mục tiêu số 1 là tạo ra hiệu suất kinh tế tài chính cao nên đối tượng người dùng chính của hệ sinh thái nông nghiệp là những thành phần cây cối và vật nuôi .Trong thực tiễn sản xuất, dựa vào tri thức và vốn góp vốn đầu tư, con người giữ HSTNN ở mức tương thích để hoàn toàn có thể thu được hiệu suất cao nhất trong điều kiện kèm theo đơn cử. Con người càng ảnh hưởng tác động đẩy HSTNN đến tiếp cận với hệ sinh thái có hiệu suất kinh tế tài chính cao nhất thì lực kéo về mức độ phải chăng của nó trong tự nhiên ngày càng mạnh, nguồn năng lượng và vật chất con người dùng để tác động ảnh hưởng vào hệ sinh thái càng lớn, hiệu suất cao góp vốn đầu tư càng thấp .Thực tế không ở một ranh giới rõ ràng giữa những hệ sinh thái tự nhiên và những HSTNN. Tiêu chuẩn để phân biệt một hệ sinh thái tự nhiên với một hệ sinh thái tự tạo ( HSTNN ) là sự can thiệp của con người. Hiện nay con người cũng đã can thiệp vào những hệ sinh thái tự nhiên như rừng, đồng cỏ, ao hồ … để làm tăng hiệu suất của chúng. Sự can thiệp ấy có lúc đạt đến mức phải góp vốn đầu tư lao động không kém mức góp vốn đầu tư trên đồng ruộng, vì thế rất khó phân biệt một cách rạch ròi giữa một khu rừng tự nhiên có sự điều tiết trong lúc khai thác với một khu rừng trồng, giữa một đồng cỏ tự nhiên có điều tiết với một đồng cỏ trồng, giữa một ao hồ tự nhiên có điều tiết với một ao hồ tự tạo. Do đấy, giữa những HSTNN có những hệ sinh thái chuyển tiếp .Tuy vậy, giữa những hệ sinh thái tự nhiên và những HSTNN vẫn có những điểm khác nhau cơ bản, nắm được sự khác nhau này mới vận dụng được những kỹ năng và kiến thức của Sinh thái học chung vào Sinh thái học NN .
Các hệ sinh thái tự nhiên có mục đích chủ yếu kéo dài sự sống của các cộng đồng sinh vật sống trong đó. Trái lại, các HSTNN chủ yếu cung cấp cho con người các sản phẩm của cây trồng và vật nuôi. Ở các hệ sinh thái tự nhiên có sự trả lại hầu như hoàn toàn khối lượng chất hữu cơ và chất khoáng trong sinh khối của các vật sống cho đất, chu trình vật chất được khép kín. Ở các HSTNN trong từng thời gian sinh khối của cây trồng và vật nuôi bị lấy đi khỏi hệ sinh thái để cung cấp cho con người ở nơi khác, vì vậy chu trình vật chất ở đây không được khép kín.
Hệ sinh thái tự nhiên là những hệ sinh thái tự hồi sinh và có một quy trình tăng trưởng lịch sử dân tộc. Trái lại HSTNN là những hệ sinh thái thứ cấp do lao động của con người tạo ra. Thực ra, những HSTNN cũng có quy trình tăng trưởng lịch sử vẻ vang của chúng trong quy trình tăng trưởng NN. Con người, do kinh nghiệm tay nghề truyền kiếp đã tạo nên HSTNN thay chỗ cho hệ sinh thái tự nhiên nhằm mục đích đạt hiệu suất cao hơn. Lao động của con người không phải tạo ra trọn vẹn những HSTNN mà chỉ tạo điều kiện kèm theo cho những hệ sinh thái này tăng trưởng tốt hơn theo những quy luật tự nhiên của chúng. Hiện nay, con người cũng đã góp vốn đầu tư vào những hệ sinh thái chuyển tiếp, nhưng ở mức độ thấp hơn những HSTNN. Lao động góp vốn đầu tư vào những HSTNN có hai loại : lao động sống và lao động quá khứ trải qua những vật tư kĩ thuật như máy móc nông nghiệp, hoá chất nông nghiệp … Vật tư nông nghiệp chính là nguồn năng lượng và vật chất được đưa thêm vào quy trình trao đổi của hệ sinh thái để bù vào phần nguồn năng lượng, vật chất bị lấy đi .Hệ sinh thái tự nhiên ( HSTTN ) thường phức tạp về thành phần loài. Các HSTNN thường có số lượng loài cây xanh và vật nuôi đơn thuần hơn. Trong Sinh thái học, người ta phân ra những hệ sinh thái trẻ và già. Các hệ sinh thái trẻ thường đơn thuần hơn về số loài, sinh trưởng mạnh hơn, có hiệu suất cao hơn. Các hệ sinh thái già thường phức tạp hơn về thành phần loài, sinh trưởng chậm hơn, hiệu suất thấp hơn nhưng lại không thay đổi hơn vì có đặc thù tự bảo vệ. HSTNN có đặc tính của hệ sinh thái trẻ, do vậy hiệu suất cao hơn, nhưng lại không không thay đổi bằng những hệ sinh thái tự nhiên, dễ bị thiên tai hay sâu bệnh phá hoại. để tăng sự không thay đổi của những HSTNN, con người phải góp vốn đầu tư thêm lao động để bảo vệ chúng .
|