.I
Sự biến đổi năng lượng trong hệ sinh thái
−
Bức xạ quang hợp khi đi vào hệ sinh thái thì phần lớn bị thất thoát, chỉ một lượng rất nhỏ được thực vật hấp thụ, chuyển thành
hóa năng chứa trong mô, tạo nên sản lượng sinh vật sơ cấp thô.
− Thực vật sử dụng một phần sản lượng sinh vật sơ cấp thô cho sinh trưởng và tăng trưởng. Phần còn lại làm thức ăn cho sinh vật tiêu thụ, trước hết là động vật hoang dã ăn cỏ. Động vật ăn cỏ lại làm thức ăn cho động vật hoang dã ăn thịt. Xác, những chất trao đổi và bài tiết của sinh vật được vi sinh vật hoại sinh phân hủy, trả lại cho môi trường tự nhiên những chất vô cơ, còn năng lượng bị phát tán ra thiên nhiên và môi trường dưới dạng nhiệt. Như vậy, năng lượng đi theo dòng và chỉ được sinh vật sử dụng một lần qua chuỗi thức ăn .
−
Nói chung, trong các hệ sinh thái, khi chuyển từ bậc dinh dưỡng thấp đến bậc dinh dưỡng cao liền kề, trung bình năng lượng mất
đi 90%, nghĩa là hiệu suất sử dụng năng lượng (hay hiệu suất sinh thái) của bậc sau là 10%.
− Sự thất thóat năng lượng lớn là do :
∗ Một phần năng lượng của thức ăn không sử dụng được.
∗ Một phần được động vật sử dụng nhưng không được đồng hóa mà thải ra môi trường dưới dạng các chất bài tiết.
∗ Phần quan trọng khác bị mất đi do hô hấp của động vật.
− Nếu chuỗi thức ăn lê dài 5 bậc thì hiệu suất sinh thái của bậc thứ 5 là 1/1000 so với động vật hoang dã ăn cỏ hay chỉ bằng 1/1000 0 so với năng lượng chứa trong sản lượng sơ cấp tinh .
− Do năng lượng mất mát quá lớn, chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái không dài, thường là 4-5 bậc so với hệ sinh thái trên cạn và 6-7 bậc so với những hệ dưới nước và đương nhiên tháp năng lượng khi nào cũng có dạng chuẩn .
.II
Sản lượng sinh vật sơ cấp
− Sản lượng sinh vật sơ cấp được sinh vật sản xuất tạo ra trong quy trình quang hợp .
−
Trong quang hợp, cây xanh chỉ tiếp nhận từ 0,2 – 0,5% tổng lượng bức xạ để tạo ra sản lượng sinh vật sơ cấp thô (PG). Thực vật
tiêu thụ trung bình từ 30 – 40% sản lượng sinh vật sơ cấp thô (hay tổng sản lượng chất hữu cơ đồng hóa được) cho các hoạt động
sống (R), 60-70% còn lại được tích lũy làm thức ăn cho sinh vật dị dưỡng. Đó là sản lượng sinh vật sơ cấp tinh hay sản lượng
thực tế.
− Trong sinh quyển, tổng sản lượng sơ cấp tinh được nhìn nhận là 104,9 tỉ tấn C / năm, gồm có 56,4 tỉ tấn thuộc về những hệ sinh thái trên cạn và 48,5 tỉ tấn được hình thành trong những hệ sinh thái ở nước, hầu hết là trong những đại dương .
− Những hệ sinh thái có sức sản xuất cao nhất là những hồ nông, hệ cửa sông, rạn sinh vật biển và rừng ẩm thường xanh nhiệt đới gió mùa, còn nơi nghèo nhất là những hoang mạc và vùng nước của đại dương thuộc vĩ độ thấp .
.III
Sản lượng sinh vật thứ cấp
− Sản lượng sinh vật thứ cấp được hình thành bởi các sinh vật dị dưỡng, chủ yếu là động vật.
− Ở những bậc dinh dưỡng càng cao, nhất là ở sinh vật ăn thịt ở đầu cuối của chuỗi thức ăn, tổng năng lượng của chúng là nhỏ nhất .. Bởi vậy trong chăn nuôi, người ta thường sử dụng thức ăn là thực vật hoặc gần với nguồn thức ăn thực vật như : thỏ, trâu, bò, gà vịt … để thu được tổng năng lượng tối đa .
(Trang 40 -41 )
Một phần của tài liệu ÔN THI SINH 12NC
