Từ xa xưa, con người đã có những hiểu biết nhất định về môi trường sống tự nhiên, về thế giới động thực vật xung quanh mình… Con người muốn duy trì và nâng cao trình độ nền văn minh của mình thì hơn hết sẽ cần trang bị đầy đủ những kiến thức về môi trường mà mình sinh sống. Chính vì vậy mà việc tìm hiểu về sinh thái học lại trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Vậy Sinh thái học là gì? Ý nghĩa, vai trò và cấu trúc của sinh thái học như thế nào?
Sinh thái học là gì ?
Sinh thái học là một môn khoa học điều tra và nghiên cứu về tác động ảnh hưởng qua lại giữa một thành viên sinh vật hoặc những loài riêng không liên quan gì đến nhau với những thành phần sống và không sống của môi trường tự nhiên xung quanh, hay nói một cách khác, sinh thái học là sự nghiên cứu và điều tra về những hệ sinh thái .
Sinh thái theo gốc tiếng La tinh là Oikos có nghĩa là nhà tại, nơi cư trú, nơi sinh sống của những khung hình sống ( từ đơn bào, đa bào, quần thể, quần xã sinh vật, hệ sinh thái đến con người và xã hội loài người ), ngày này nó được gọi là môi trường tự nhiên sống, môi trường tự nhiên xung quanh hay môi trường sinh thái .
Sinh thái học là một thuật ngữ được nhà sinh học người Đức Haken (Ernst Haekel) đặt ra vào năm 1866, dựa trên hai từ Hy Lạp là oikos có nghĩa là “nhà” hay “nơi để sống”.
Do đó với nghĩa đen, sinh thái học có nghĩa là sự điều tra và nghiên cứu về những sinh vật ở “ nhà ” của chúng. Sinh thái học thường chăm sóc đến những nguyên Ií tổng quát vận dụng cho hệ động vật hoang dã và thực vật .
Sinh thái học trong tiếng Anh là “ Ecology ” .
Cấu trúc của sinh thái học?
Ngoài việc hiểu rõ Sinh thái học là gì? thì việc nắm rõ cấu trúc của sinh thái học cũng rất quan trọng. Theo đó cấu trúc của sinh thái học thường được tổ chức theo các mức độ khác nhau:
+ Cá thể
+ Quần thể : là tập hợp những thành viên cùng loài, cùng sinh sống ở trong một khoảng chừng khoảng trống xác lập, vào một thời hạn nhất định, có năng lực sinh sản và tạo ra thế hệ mới .
+ Quần xã : là tập hợp những quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một khoảng trống / sinh cảnh và thời hạn nhất định .
Các quần thể sinh vật trong quần xã có mối quan hệ, tác động ảnh hưởng qua lại lẫn nhau và với môi trường tự nhiên để sống sót và tăng trưởng không thay đổi qua thời hạn, do đó quần xã có cấu trúc tương đối không thay đổi .
+ Hệ sinh thái : là một mạng lưới hệ thống gồm có sinh vật và thiên nhiên và môi trường ảnh hưởng tác động lẫn nhau mà ở đó triển khai vòng tuần hoàn vật chất và dòng nguồn năng lượng. Hệ sinh thái gồm có quần xã sinh vật và sinh cảnh của nó .
Xét về mặt cấu trúc, hệ sinh thái gồm có bốn thành phần sau :
+ Môi trường : gồm có những yếu tố vô sinh tồn tại trong tự nhiên tổng hợp lại thành thiên nhiên và môi trường sống như khí hậu, thủy văn, đất đai, …
+ Sinh vật sản xuất : là những sinh vật tự dưỡng, gồm những loài thực vật có màu xanh và 1 số ít nấm, vi trùng có năng lực quang hợp hoặc hóa tổng hợp .
+ Sinh vật tiêu thụ : là những sinh vật dị dưỡng gồm có toàn bộ những loài động vật hoang dã và những vi sinh vật không có năng lực quang hợp và hóa tổng hợp, nói một cách khác, chúng sống sót được là dựa vào nguồn thức ăn khởi đầu do những sinh vật tự dưỡng tạo ra, gồm có những loại :
Sinh vật tiêu thụ bậc 1 : là những loài động vật hoang dã ăn thực vật ;
Sinh vật tiêu thụ bậc 2 : là những sinh vật ăn thịt, sử dụng sinh vật tiêu thụ bậc 1 làm thức ăn .
Sinh vật tiêu thụ bậc 3 và 4 là sinh vật ăn thịt, sử dụng sinh vật tiêu thụ bậc 2 làm thức ăn; cũng có thể là ký sinh trùng sống ký sinh trên sinh vật tiêu thụ bậc 1 hoặc bậc 2 hoặc động vật ăn xác chết.
+ Vật phân hủy : là tổng thể những vi sinh vật dị dưỡng, sống hoại sinh
Mặt khác, về cấu trúc sinh học cũng hoàn toàn có thể chia thành 5 nhóm :
– Nhóm hình thái : Nội dung cơ bản của nhóm nói lên số lượng và tỷ lệ tương đối của những loài .
– Nhóm chức năng : Nói lên mối quan hệ giữa những quần thể thú dữ – con mồi và sự cạnh tranh đối đầu khác loài
– Nhóm tăng trưởng : Nói lên quá trình diễn thế của những loài trong quần xã .
– Nhóm điều hòa : Nói lên sự tự kiểm soát và điều chỉnh của những loài để tiến tới sự cân đối .
– Nhóm thích nghi : Nói lên quy trình tiến hóa, năng lực tinh lọc sinh thái, chống quân địch .
Vai trò, ý nghĩa của sinh thái học
Cũng như những khoa học khác, những kỹ năng và kiến thức của sinh thái học đã và đang góp phần to lớn cho nền văn minh của quả đât trên cả lý luận và thực tiễn .
Cùng với những nghành nghề dịch vụ khác trong sinh học, sinh thái học giúp tất cả chúng ta hiểu biết thâm thúy hơn về thực chất của sự sống trong mối tương tác với những yếu tố của thiên nhiên và môi trường, trong cả hiện tại và quá khứ, trong đó gồm có đời sống và sự tiến hoá của con người .
Hơn nữa, sinh thái học còn tạo nên những nguyên tắc và khuynh hướng cho hoạt động giải trí của con người so với tự nhiên để tăng trưởng nền văn minh ngày một cao theo đúng nghĩa tân tiến của nó, tức là không làm huỷ hoại đến đời sống sinh giới và chất lượng của thiên nhiên và môi trường .
Trong đời sống, sinh thái học đã có những thành tựu to lớn được con người ứng dụng vào những nghành nghề dịch vụ như :
+ Sinh thái học giúp nâng cao hiệu suất vật nuôi và cây cối trên cơ sở tái tạo những điều kiện kèm theo sống của chúng .
+ Sinh thái học giúp hạn chế và hủy hoại những dịch hại, bảo vệ đời sống cho vật nuôi, cây xanh và đời sống của cả con người .
+ Thuần hóa và di giống những loài sinh vật .
+ Sinh thái học là cơ sở khoa học cho việc bảo vệ và sử dụng hài hòa và hợp lý nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên, đặc biệt quan trọng là duy trì và nâng cao tính đa dạng sinh học, bảo vệ và Phục hồi những loài động thực vật quý và hiếm .
+ Sinh thái học giúp ngăn ngừa ô nhiễm môi trường.
+ Sinh thái học làm chậm quy trình đổi khác khí hậu toàn thế giới .
+ Sinh thái học là cơ sở khoa học cho việc kiến thiết xây dựng quan hệ giữa con người với tự nhiên .
Trên đây là tư vấn của chúng tôi về thắc mắc Sinh thái học là gì? để bạn đọc tham khảo. Nếu Quý bạn đọc còn thắc mắc gì liên quan đến vấn đề này hoặc muốn biết thêm thông tin chi tiết thì đừng ngần ngại vui lòng liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ.
