9. Phòng trừ sâu bệnh
Áp dụng giải pháp phòng trừ tổng hợp ( IPM ) để phòng trừ sâu bệnh hại trên dưa lưới. Dưa lưới trồng trong nhà màng đa phần bị một số ít đối tượng người tiêu dùng côn trùng nhỏ gây hại nghiêm trọng như bọ trĩ, bọ phấn, rầy mềm, bệnh khảm, bệnh phấn trắng. Phòng trị theo hướng sinh học ( thuốc sinh học ), vật lý ( bẫy dính màu vàng ). Nên sử dụng những loại thuốc phòng trừ có tính tiếp xúc, mau phân hủy và có thời hạn cách ly ngắn đồng thời tuân thủ theo nguyên tắc “ 4 đúng ” .
9.1 Bệnh hại
Bệnh phấn trắng (Erysiphe cichoracearum)
Bộ phận bị hại : Phá hại toàn bộ những bộ phận của cây dưa lưới .
Triệu chứng: Bệnh xuất hiện phá hại ngay từ thời kỳ cây con. Ban đầu trên lá xuất hiện những đốm nhỏ mất màu xanh hóa vàng, dần dần được bao phủ bởi một lớp nấm trắng dày đặc như bột phấn, bao trùm cả phiến lá (không bị giới hạn bởi gân lá). Lá bệnh chuyển dần từ màu xanh sang vàng lá khô cháy và dễ rụng. Bệnh nặng lớp phấn trắng xuất hiện trên cả thân, cành, hoa làm hoa khô và chết. Cây bị bệnh sinh trưởng yếu, phẩm chất kém, năng suất thấp.
Điều kiện phát sinh, tăng trưởng : Bệnh tăng trưởng gây hại mạnh trong điều kiện kèm theo ẩm độ cao, tuy nhiên, điều kiện kèm theo khô khô hanh lại thuận tiện cho sự phát tán của bào tử nấm bệnh trên đồng ruộng. Đặc biệt, bệnh phấn trắng gây hại cả 2 mặt lá, nhưng thường phát sinh gây hại mạnh ở mặt trên. Nấm bệnh sống sót trong hạt giống tàn dư cây bệnh và Viral theo gió .Biện pháp phòng trừ :– Vệ sinh giải quyết và xử lý nhà màng trước khi trồng, thu gom những bộ phận đem tiêu hủy– Trồng tỷ lệ vừa phải để bảo vệ ánh sáng và độ thông thoáng bên trong nhà màng khi cây giao tán .– Có chính sách dinh dưỡng cân đối .
– Sử dụng luân phiên các loại thuốc: Topsin M50SC, 70 WP (Thiophanate Methyl), Score 250EC (Difenoconazole), Aliette 80WP, 800WG (Fosetyl – aluminium), Amistar Top 325SC (Azoxystrobin + Difenoconazole).
Bệnh giả sương mai (Pseudoperonospora cubensis)
Bộ phận bị hại : Phá hại toàn bộ những bộ phận của cây dưa lưới nhưng đa phần phá hại đa phần trên lá .Triệu chứng : Vết bệnh khởi đầu là những chấm nhỏ, không màu hoặc màu xanh nhạt sau đó chuyển sang màu xanh vàng đến nâu nhạt, hình tròn trụ đa giác hoặc hình bất định. Vết bệnh nằm rải rác trên lá hoặc nằm dọc những gân lá thường có góc cạnh và bị số lượng giới hạn bởi những gân lá. Quan sát mặt dưới lá, chỗ vết bệnh thường thấy một lớp nấm mọc thưa, màu trắng xám ( nên dễ nhầm lẫn với bệnh phấn trắng ), bệnh nặng gây rách nát những mô tế bào, thậm chí còn làm lá biến dạng, cây tăng trưởng yếu, toàn lá héo khô và chết. Khác với bệnh phấn trắng, bệnh giả sương mai thường tăng trưởng và gây hại mạnh ở mặt dưới của lá. Khi nhìn phía trên xuống chỉ thấy những đốm vàng loang lổ. Nguồn bệnh sống sót trong lá và tàn dư cây bệnh .Điều kiện phát sinh, tăng trưởng : Bệnh nặng và lây lan nhanh khi gặp điều kiện kèm theo thời tiết thuận tiện ( mưa phùn, nhiệt độ tương đối thấp ) .Biện pháp phòng trừ :– Vệ sinh giải quyết và xử lý nhà màng trước khi trồng, thu gom những bộ phận đem tiêu hủy .– Trồng tỷ lệ vừa phải để bảo vệ ánh sáng và độ thông thoáng bên trong nhà màng khi cây giao tán .– Có chính sách dinh dưỡng cân đối .– Ngắt bỏ bớt những lá già và lá bị bệnh, dùng màng phủ đất, tránh để lá gốc tiếp xúc đất .– Sử dụng luân phiên những loại thuốc : Mataxyl 500WP ( Metalaxyl ), Aliette 800WG ( Fosetyl Aluminium ), Vicarben 50HP ( Carbendazim ), Vialphos 80 BHN ( Fosetyl Aluminium ) .– Ở những vùng đang có bệnh, phun phòng khi dưa có từ 3 – 4 lá thật bằng những thuốc Zineb bul 80WP ( Zineb ), Topsin – M 70WP ( Thiophanate Methyl ) .
Bệnh nứt thân, xì mủ (Mycosphaerella melonis)
Bộ phận bị hại : Phá hại tổng thể những bộ phận của cây bí xanhTriệu chứng :– Trên lá : Đốm bệnh không đều và lan rộng dần, size khoảng chừng 1 – 2 cm hoặc lớn hơn, lúc đầu là đốm úng nước, sau đó sẽ khô lại và có màu nâu nhạt. Bệnh thường Open từ bìa lá lan vào, theo những mảng hình vòng cung, trong đó có những vòng đồng tâm nâu sậm, sau đó, đốm có màu nâu đen với những vòng đen đồng tâm, lá bị cháy. Tâm vết bệnh có nhiều bào nang có miệng, còn được gọi là quả thể .– Trên thân : nhất là trên nhánh thân có hình bầu dục, màu xám trắng, kích cỡ khoảng chừng 1 – 2 cm, đốm hơi lõm, làm khuyết một bên thân hay nhánh. Trên vùng bệnh, nhựa màu nâu đỏ ứa ra thành giọt, ở đầu cuối đổi thành màu nâu đen và khô cứng lại. Nơi vùng bệnh, vỏ thân hoàn toàn có thể bị nứt nẻ, trên đó cũng có mang nhiều quả thể nấm màu đen và nhỏ. Bệnh làm héo dây hay héo nhánh .– Trên trái : Lúc đầu có những đốm nhũn nước, sau đó, đốm bệnh khô, có màu nâu và bị nứt nẻ .Biện pháp phòng trừ :– Vệ sinh giải quyết và xử lý nhà màng trước khi trồng, thu gom những bộ phận đem tiêu hủy .
– Trồng mật độ vừa phải để đảm bảo ánh sáng và độ thông thoáng bên trong nhà màng khi cây giao tán.
– Có chính sách dinh dưỡng cân đối .– Hạn chế tưới nước quá nhiều vào buổi chiều. Khi tưới nước cần chú ý quan tâm không nên té nước lên thân, lá .– Sử dụng luân phiên những loại thuốc : Bavistin 50FL ( Carbendazim ) ; Carbenda 50SC ( Carbendazim ) ; Dithane M45 80WP ( Mancozeb ) ; Manozeb 80WP ( Mancozeb ), Topsin – M 70WP ( Thiophanate Methyl ). Phun ướt đẫm thân cây dưa và gốc .
9.2 Sâu hại
Bọ trĩ (Thrip palmi)
Đặc điểm nhận diện và triệu chứng gây hại : Bọ trĩ thường sống tập trung chuyên sâu trong đọt non hay mặt dưới lá non, chích hút nhựa làm cho đọt bị xoăn chùn lại, sượng ngẩng đầu lên cao, cây không vươn lóng, trái không tăng trưởng. Bọ trĩ có rất nhiều loài và tổng thể đều cực kỳ nhỏ bé. Chúng rất mảnh và hoàn toàn có thể có màu trắng, vàng, nâu hay màu đen. Bọ trĩ đẻ trứng trong mô mặt dưới lá .Điều kiện phát sinh, tăng trưởng : Chúng tăng trưởng mạnh trong điều kiện kèm theo thời tiết nóng và khô. Chúng gây hại nặng từ quy trình tiến độ cây con đến ra hoa. Bọ trĩ còn là môi giới truyền bệnh virus cho cây .Biện pháp phòng trừ :– Không sử dụng nguồn giống ở những ruộng bị nhiễm– Giống F1 kháng được nhiều loại sâu, bệnh– Chăm sóc cho cây sinh trưởng tốt. Trong mùa khô nóng, sử dụng mạng lưới hệ thống phun sương và quạt thông gió làm mát để giảm bớt nhiệt độ nhằm mục đích hạn chế bọ trĩ tăng trưởng .– Luân phiên sử dụng thuốc trừ nhóm côn trùng nhỏ chích hút bằng thuốc Actara 25WG ( Thiamethoxam ), Radian 60SC ( Spinetoram ), SK Enspray 99 ( Petroleum spray oil ) .– Dùng bẫy màu vàng ( Thu bắt trưởng thành của bọ trĩ ), đặt bẫy cách mặt đất 20 – 25 cm, khoảng cách 15 – 20 mét vuông / bẫy ) .
Bọ phấn trắng (Bemisia myricae)
Đặc điểm nhận diện và triệu chứng gây hại : Bọ trưởng thành và bọ non chích hút nhựa cây hầu hết là ở ngọn và những lá non, làm lá có những đốm hoặcvệt màu vàng, tỷ lệ bọ cao hoàn toàn có thể làm vàng cả lá, chỉ gân lá còn xanh. Ngoài mối đe dọa trực tiếp, bọ phấn cũng là môi giới Viral bệnh khảm ( virus ) cho cây .Điều kiện phát sinh tăng trưởng : Phát triển mạnh trong những tiến trình khí ẩm và bón nhiều đạm .Biện pháp phòng trừ :– Vệ sinh những loại cỏ dại xung quanh nhà màng là nơi ký chủ của bọ phấn nhằm mục đích hạn chế xâm nhập vào bên trong nhà màng .– Ngắt bỏ những bộ phận bị hại– Luân phiên sử dụng thuốc hóa học khi sâu non Open : Actara 25WG ( Thiamethoxam ), Sokupi 0,36 SL ( Matrine ), Elsin 10EC ( Nitenpyram ), Acnipyram 50WP ( Nitenpyram ), LKSet – Up70WG ( Nitenpyram + Pymetrozine ), MAP Green 10AS ( Citrus oil ), BioRepel 10SL ( Garlic juice ), Bralic – Dầu Tỏi 1,25 SL ( Garlic juice ), Biosun 3EW ( Pyrethrins + Rotenone ) .– Có thể sử dụng ong ký sinh ngoài tự nhiên hoặc thuốc Admire 050EC ( Imidacloprid ) phun ở mặt dưới lá để phòng trị và bảo tồn ong ký sinh .– Dùng bẫy màu vàng ( Thu bắt trưởng thành của bọ phấn trắng ), đặt bẫy cách mặt đất 20 – 25 cm, khoảng cách 15 – 20 mét vuông / bẫy )– Lưu ý bảo vệ thời hạn cách ly thuốc khi sử dụng .
10. Thu hoạch, đóng gói, bảo quản
Tiêu chí xác lập độ chín, độ ngọt : Khi thấy lưới tạo đều và phần cuống quả đã Open lưới phối hợp chuyển màu hơi vàng là thời gian thu hoạch thích hợp ( tương tự khoảng chừng từ 40 – 50 ngày sau thụ phấn ) hay độ ngọt ( độ Brix ) đạt 12 % trở lên là thời gian hoàn toàn có thể thu quả. Thời điểm thu hoạch dưa tốt nhất là vào sáng sớm hoặc chiều mát. Sau khi thu hoạch, luân chuyển ngay vào nhà sơ chế hoặc nơi thoáng mát để phân loại, đóng gói và luân chuyển đến nơi tiêu thụ sớm nhất. Sản phẩm sau thu hoạch phải bảo vệ những dư lượng ( Đạm Nitrate, sắt kẽm kim loại nặng, thuốc BVTV, vi sinh vật ) dưới ngưỡng được cho phép ( Theo Quyết định số 867 / 1998 / QĐ-BYT của Bộ Y tế ), mẫu mã đẹp .Thiết bị thùng chứa và vật tư tiếp xúc trực tiếp với loại sản phẩm phải được làm từ những chất không ô nhiễm, bảo vệ thật sạch và không nên quá lớn .
Trước khi dùng bao bì đóng gói: Loại bỏ các quả bị sâu bệnh, xay sát. Việc ghi nhãn theo quy định tại quyết định 178/199/QĐ/TTG ngày 20/09/1999 của Thủ tướng chính phủ về quy chế ghi nhãn mác hàng hóa lưu thông trong nước và hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và thông tư số 15/2000/TT/BTY ngày 30/06/2000 của Bộ Y tế hướng dẫn ghi nhãn hàng hóa thực phẩm. Trường hợp đóng gói tại nhà sơ chế cần phân loại các loại trái, bỏ những trái xấu hoặc quá chín. Đóng gói trong bao bì sạch có lỗ thông hơi. Bảo quản nơi thoáng mát hoặc ở nhiệt độ thấp nếu đóng góitrong bao bì kín.
11. Vận chuyển
Cần kiểm tra những phương tiện đi lại luân chuyển trước khi xếp thùng chứa loại sản phẩm, bảo vệ thật sạch .Sản phẩm cần được bảo vệ trong quy trình luân chuyển nhầm bảo vệ chỉ tiêu về chất lượng và hình thức rau đạt VietGAP .
12. Ghi chép dữ liệu
Ghi chép rất đầy đủ tài liệu trong sổ tay ghi chép để thuận tiện kiểm tra và xử lý sự cố xảy ra như : Điều kiện thời tiết mưa nắng ; Ngày làm đất cách giải quyết và xử lý đất ; Tên giống ngày mua, ngày gieo trồng, ngày tỉa cây ; Ngày bón phân, phun thuốc, loại thuốc, loại phân ; Tưới nước, nhỏ cỏ và những chăm nom khác ; Ngày thu hoạch, diện tích quy hoạnh thu hoạch, số lượng thu hoạch ; Những sự cố, vấnđề xảy ra trong suốt quy trình trồng, thu hoạch, luân chuyển .
