Nước thải chưa được giải quyết và xử lý và rác thải công nghiệp chảy từ México vào Hoa Kỳ theo sông Mới chảy từ Mexicali, Baja California đến Calexico, California .
Ô nhiễm nước là hiện tượng các vùng nước như sông, hồ, biển, nước ngầm… bị các hoạt động của môi trường tự nhiên và con người làm nhiễm các chất độc hại như chất có trong thuốc bảo vệ thực vật, chất thải công nghiệp chưa được xử lý,… tất cả có thể gây hại cho con người và cuộc sống các sinh vật trong tự nhiên.
Ô nhiễm nước là sự thay đổi thành phần và chất lượng nước không đáp ứng được cho các mục đích sử dụng khác nhau, vượt quá tiêu chuẩn cho phép và có ảnh hưởng xấu đến đời sống, sức khỏe con người và sinh vật
Nước trong tự nhiên tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau: nước cống, nước ở các sông hồ, tồn tại ở thể hơi trong không khí. Nước bị ô nhiễm nghĩa là thành phần của nó tồn tại các chất khác, mà các chất này có thể gây hại cho con người và cuộc sống các sinh vật trong tự nhiên. Nước ô nhiễm thường là khó khắc phục mà phải phòng tránh từ đầu.
Trong quy trình hoạt động và sinh hoạt hàng ngày, dưới vận tốc tăng trưởng như lúc bấy giờ con người vô tình làm ô nhiễm nguồn nước bằng những hóa chất, chất thải từ những xí nghiệp sản xuất, xí nghiệp sản xuất. Các đơn vị chức năng cá thể sử dụng nước ngầm dưới hình thức khoan giếng, sau khi ngưng không sử dụng không bịt kín những lỗ khoan lại làm cho nước bẩn chảy lẫn vào làm ô nhiễm nguồn nước ngầm. Các xí nghiệp sản xuất xí nghiệp sản xuất xả khói bụi công nghiệp vào không khí làm ô nhiễm không khí, khi trời mưa, những chất ô nhiễm này sẽ lẫn vào trong nước mưa cũng góp thêm phần làm ô nhiễm nguồn nước .Hiến chương châu Âu về nước đã định nghĩa : ” Ô nhiễm nước là sự biến hóa nói chung do con người so với chất lượng nước, làm nhiễm bẩn nước và gây nguy hại cho con người, cho công nghiệp, nông nghiệp, cho động vật nuôi và những loài hoang dã. ”
- Ô nhiễm nước có nguồn gốc tự nhiên: do mưa, tuyết tan, gió bão, lũ lụt đưa vào môi trường nước các chất thải bẩn, các sinh vật có hại kể cả xác chết của chúng.
- Ô nhiễm nước có nguồn gốc nhân tạo: quá trình thải các chất độc hại chủ yếu dưới dạng lỏng như các chất thải sinh hoạt, công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vào môi trường nước.
- Theo bản chất các tác nhân gây ô nhiễm, người ta phân ra các loại ô nhiễm nước: ô nhiễm vô cơ, hữu cơ, ô nhiễm hóa chất, ô nhiễm sinh học, ô nhiễm bởi các tác nhân vật lý.
- Ô nhiễm nước mặn, ô nhiễm nước ngầm và biển.
Ô nhiễm nước là sự thay đổi theo chiều xấu đi các tính chất vật lý – hoá học – sinh học của nước, với sự xuất hiện các chất lạ ở thể lỏng, rắn làm cho nguồn
nước trở nên độc hại với con người và sinh vật. Làm giảm độ đa dạng sinh vật trong nước. Xét về tốc độ lan truyền và quy mô ảnh hưởng thì ô nhiễm nước là vấn đề đáng lo ngại hơn ô nhiễm đất.
Ô nhiễm nước xảy ra khi nước bề mặt chảy qua rác thải sinh hoạt, nước rác công nghiệp, các chất ô nhiễm trên mặt đất, rồi thấm xuống nước ngầm. Hiện tượng ô nhiễm nước xảy ra khi các loại hoá chất độc hại, các loại vi khuẩn gây bệnh, virut, ký sinh trùng phát sinh từ các nguồn thải khác nhau như chất thải công nghiệp từ các nhà máy sản xuất, các loại rác thải của các bệnh viện, các loại rác thải sinh hoạt bình thường của con người hay hoá chất, thuốc trừ sâu, phân bón hữu cơ… sử dụng trong sản xuất nông nghiệp được đẩy ra các ao, hồ, sông, suối hoặc ngấm xuống nước dưới đất mà không qua xử lý hoặc với khối lượng quá lớn vượt quá khả năng tự điều chỉnh và tự làm sạch của các loại ao, hồ, sông, suối.
Nước bị ô nhiễm là do sự phủ dưỡng xảy ra hầu hết ở những khu vực nước ngọt và những vùng ven biển, vùng biển khép kín. Do lượng muối khoáng và hàm lượng những chất hữu cơ quá dư thừa làm cho những quần thể sinh vật trong nước không hề đồng hoá được. Kết quả làm cho hàm lượng oxy trong nước giảm bất ngờ đột ngột, những khí độc tăng lên, tăng độ đục của nước, gây suy thoái và khủng hoảng thủy vực .
Ô nhiễm tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]
Do những hiện tượng kỳ lạ thời tiết ( mưa, lũ lụt, gió bão, … ) hoặc do những mẫu sản phẩm hoạt động giải trí sống của sinh vật, kể cả xác chết của chúng. Cây cối, sinh vật chết đi, chúng bị vi sinh vật phân hủy thành chất hữu cơ. Một phần sẽ ngấm vào lòng đất, sau đó ăn sâu vào nước ngầm, gây ô nhiễm hoặc theo dòng nước ngầm hòa vào dòng lớn. Lụt lội hoàn toàn có thể làm nước mất sự trong sáng, khuấy động những chất dơ trong mạng lưới hệ thống cống rãnh, mang theo nhiều chất thải ô nhiễm từ nơi đổ rác và cuốn theo những loại hoá chất trước kia đã được cất giữ. Nước lụt hoàn toàn có thể bị ô nhiễm do hoá chất dùng trong nông nghiệp, kỹ nghệ hoặc do những tác nhân ô nhiễm ở những khu phế thải. Công nhân thu dọn lân cận những công trường thi công kỹ nghệ bị lụt hoàn toàn có thể bị mối đe dọa bởi nước ô nhiễm hoá chất. Ô nhiễm nước do những yếu tố tự nhiên ( núi lửa, xói mòn, bão, lụt, … ) hoàn toàn có thể rất nghiêm trọng, nhưng không liên tục, và không phải là nguyên do chính gây suy thoái và khủng hoảng chất lượng nước toàn thế giới .
Ô nhiễm tự tạo[sửa|sửa mã nguồn]
Nước thải hoạt động và sinh hoạt ( Sewage ) : là nước thải phát sinh từ những hộ mái ấm gia đình, bệnh viện, khách sạn, cơ quan trường học, chứa những chất thải trong quy trình hoạt động và sinh hoạt, vệ sinh của con người. Thành phần cơ bản của nước thải hoạt động và sinh hoạt là những chất hữu cơ dễ bị phân hủy sinh học ( cacbohydrat, protein, dầu mỡ ), chất dinh dưỡng ( phosphor, nitơ ), chất rắn và vi trùng. Tùy theo mức sống và lối sống mà lượng nước thải cũng như tải lượng những chất có trong nước thải của mỗi người trong một ngày là khác nhau. Nhìn chung mức sống càng cao thì lượng nước thải và tải lượng thải càng cao .
- Từ các chất thải công nghiệp
Nước thải công nghiệp ( industrial wastewater ) : là nước thải từ những cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, giao thông vận tải vận tải đường bộ. Khác với nước thải hoạt động và sinh hoạt hay nước thải đô thị, nước thải công nghiệp không có thành phần cơ bản giống nhau, mà nhờ vào vào ngành sản xuất công nghiệp đơn cử. Ví dụ : nước thải của những nhà máy sản xuất chế biến thực phẩm thường chứa lượng lớn những chất hữu cơ ; nước thải của những xí nghiệp sản xuất thuộc da ngoài những chất hữu cơ còn có những sắt kẽm kim loại nặng, sulfide, … Người ta thường sử dụng đại lượng PE ( population equivalent ) để so sánh một cách tương đối mức độ gây ô nhiễm của nước thải công nghiệp với nước thải đô thị. Đại lượng này được xác lập dựa vào lượng thải trung bình của một người trong một ngày so với một tác nhân gây ô nhiễm xác lập. Các tác nhân gây ô nhiễm chính thường được sử dụng để so sánh là COD ( nhu yếu oxy hóa học ), BOD5 ( nhu yếu oxy sinh hóa ), SS ( chất rắn lơ lửng ). Ngoài những nguồn gây ô nhiễm chính như trên thì còn có những nguồn gây ô nhiếm nước khác như từ y tế hay từ những hoạt động giải trí sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp của con người …
Các tác nhân gây ô nhiễm nước[sửa|sửa mã nguồn]
Các ion hòa tan[sửa|sửa mã nguồn]
Nhiều ion hữu cơ có nồng độ rất cao trong nước tự nhiên, đặc biệt quan trọng là trong nước biển. Trong nước thải đô thị luôn chứa một lượng lớn những ion Cl -, SO42 -, PO43, Na +, K +. Trong nước thải công nghiệp, ngoài những ion kể trên còn hoàn toàn có thể có những chất vô cơ có độc tính rất cao như những hợp chất của Hg, Pb, Cd, As, Sb, Cr, F. ..
Các chất dinh dưỡng ( N, P. )[sửa|sửa mã nguồn]
Muối của nitơ và phosphor là những chất dinh dưỡng so với thực vật, ở nồng độ thích hợp chúng tạo điều kiện kèm theo cho cây xanh, rong tảo tăng trưởng. Amoni, nitrat, phosphat là những chất dinh dưỡng thường xuất hiện trong những nguồn nước tự nhiên, hoạt động giải trí hoạt động và sinh hoạt và sản xuất của con người đã làm ngày càng tăng nồng độ những ion này trong nước tự nhiên. Mặc dù không ô nhiễm so với người, tuy nhiên khi xuất hiện trong nước ở nồng độ tương đối lớn, cùng với nitơ, phosphat sẽ gây ra hiện tượng kỳ lạ phú dưỡng ( eutrophication, còn được gọi là phì dưỡng ). Theo nhiều tác giả, khi hàm lượng phosphat trong nước đạt đến mức 0,01 mg / l ( tính theo P. ) và tỷ suất P. : N : C vượt quá 1 : 16 : 100, thì sẽ gây ra hiện tượng kỳ lạ phú dưỡng nguồn nước. Từ eutrophication bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp, có nghĩa là ” được nuôi dưỡng tốt “. Phú dưỡng chỉ thực trạng của một hồ nước đang có sự tăng trưởng mạnh của tảo. Mặc dầu tảo tăng trưởng mạnh trong điều kiện kèm theo phú dưỡng hoàn toàn có thể tương hỗ cho chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái nước, nhưng sự tăng trưởng bùng nổ của tảo sẽ gây ra những hậu quả làm suy giảm mạnh chất lượng nước. Hiện tượng phú dưỡng thường xảy ra với những hồ, hoặc những vùng nước ít lưu thông trao đổi. Khi mới hình thành, những hồ đều ở thực trạng nghèo chất dinh dưỡng ( oligotrophic ) nước hồ thường khá trong. Sau một thời hạn, do sự xâm nhập của những chất dinh dưỡng từ nước chảy tràn, sự tăng trưởng và phân hủy của sinh vật thủy sinh, hồ khởi đầu tích tụ một lượng lớn những chất hữu cơ. Lúc đó khởi đầu xảy ra hiện tượng kỳ lạ phú dưỡng với sự tăng trưởng bùng nổ của tảo, nước hồ trở nên có màu xanh, một lượng lớn bùn lắng được tạo thành do xác của tảo chết. Dần dần, hồ sẽ trở thành vùng đầm lầy và ở đầu cuối là vùng đất khô, đời sống của động vật hoang dã thủy sinh trong hồ bị ngừng trệ .
Các nguồn nước tự nhiên, đặc biệt quan trọng nước biển và nước phèn, thường có nồng độ sulfat cao. Sulfat trong nước hoàn toàn có thể bị vi sinh vật chuyển hóa tạo ra sulfit và axit sulfuric hoàn toàn có thể gây ăn mòn đường ống và bê tông. Ở nồng độ cao, sulfat hoàn toàn có thể gây hại cho cây cối .
Là một trong những ion quan trọng trong nước và nước thải. Chloride phối hợp với những ion khác như natri, kali gây ra vị cho nước. Nguồn nước có nồng độ chloride cao có năng lực ăn mòn sắt kẽm kim loại, gây hại cho cây cối, giảm tuổi thọ của những khu công trình bằng bê tông, … Nhìn chung chloride không gây hại cho sức khỏe thể chất con người, nhưng chloride hoàn toàn có thể gây ra vị mặn của nước do đó không ít tác động ảnh hưởng đến mục tiêu nhà hàng siêu thị và hoạt động và sinh hoạt .
Các sắt kẽm kim loại nặng[sửa|sửa mã nguồn]
Pb, Hg, Cr, Cd, As, Mn, … thường có trong chất và nước thải công nghiệp. Hầu hết những sắt kẽm kim loại nặng đều có độc tính cao so với con người và những động vật hoang dã khác. Chì ( Pb ) : chì có trong nước thải của những cơ sở sản xuất pin, acqui, luyện kim, hóa dầu. Chì còn được đưa vào môi trường nước từ nguồn không khí bị ô nhiễm do khí thải giao thông vận tải. Chì có năng lực tích góp trong khung hình, gây độc thần kinh, gây chết nếu bị nhiễm độc nặng. Chì cũng rất độc so với động vật hoang dã thủy sinh. Các hợp chất chì hữu cơ độc gấp 10 – 100 lần so với chì vô cơ so với những loại cá. Thủy ngân ( Hg ) : thủy ngân là sắt kẽm kim loại được sử dụng trong nông nghiệp ( thuốc chống nấm ) và trong công nghiệp ( làm điện cực ). Trong tự nhiên, thủy ngân được đưa vào môi trường từ nguồn khí núi lửa. Ở những vùng có mỏ thủy ngân, nồng độ thủy ngân trong nước khá cao. Nhiều loại nước thải công nghiệp có chứa thủy ngân ở dạng muối vô cơ của Hg ( I ), Hg ( II ) hoặc những hợp chất hữu cơ chứa thủy ngân. Thủy ngân là sắt kẽm kim loại nặng rất độc so với con người. Vào thập niên 50, 60, ô nhiễm thủy ngân hữu cơ ở vịnh Minamata, Nhật Bản, đã gây tích góp Hg trong món ăn hải sản. Hơn 1000 người đã chết do bị nhiễm độc thủy ngân sau khi ăn những loại món ăn hải sản đánh bắt cá trong vịnh này. Asen ( As ) : asen trong những nguồn nước hoàn toàn có thể do những nguồn gây ô nhiễm tự nhiên ( những loại khoáng chứa asen ) hoặc nguồn tự tạo ( luyện kim, khai khoáng … ). Asen thường xuất hiện trong nước dưới dạng asenit ( AsO33 – ), asenat ( AsO43 – ) hoặc asen hữu cơ ( những hợp chất loại methyl asen có trong môi trường do những phản ứng chuyển hóa sinh học asen vô cơ ). Asen và những hợp chất của nó là những chất độc mạnh ( cho người, những động vật hoang dã khác và vi sinh vật ), nó có năng lực tích góp trong khung hình và gây ung thư. Độc tính của những dạng hợp chất asen : As ( III ) > As ( V ) > Asen hữu cơ .
Các chất hữu cơ[sửa|sửa mã nguồn]
Các chất hữu cơ dễ bị phân hủy sinh học[sửa|sửa mã nguồn]
Cacbonhidrat, protein, chất béo … thường xuất hiện trong nước thải hoạt động và sinh hoạt, nước thải đô thị, nước thải công nghiệp chế biến thực phẩm là những chất hữu cơ dễ bị phân huỷ sinh học. Trong nước thaỉ hoạt động và sinh hoạt, có khoảng chừng 60-80 % lượng chất hữu cơ thuộc loại dễ bị phân huỷ sinh học. Chất hữu cơ dễ bị phân huỷ sinh học thường tác động ảnh hưởng có hại đến nguồn lợi thuỷ sản, vì khi bị phân huỷ những chất này sẽ làm giảm oxy hoà tan trong nước, dẫn đến chết tôm cá. ii. Các chất hữu cơ bền vững và kiên cố Các chất hữu cơ có độc tính cao thường là những chất bền vững và kiên cố, khó bị vi sinh vật phân huỷ trong môi trường. Một số chất hữu cơ có năng lực tồn lưu vĩnh viễn trong môi trường và tích luỹ sinh học trong khung hình sinh vật. Do có năng lực tích luỹ sinh học, nên chúng hoàn toàn có thể xâm nhập vào chuỗi thức ăn và từ đó đi vào khung hình con người. Các chất polychlorophenol ( PCPs ), polychlorobiphenyl ( PCBs : polychlorinated biphenyls ), những hydrocarbon đa vòng ngưng tụ ( PAHs : polycyclic aromatic hydrocarbons ), những hợp chất dị vòng N, hoặc O là những hợp chất hữu cơ vững chắc. Các chất này thường có trong nước thải công nghiệp, nước chảy tràn từ đồng ruộng ( có chứa nhiều thuốc trừ sâu, diệt cỏ, kích thích sinh trưởng … ). Các hợp chất này thường là những tác nhân gây ô nhiễm nguy hại, ngay cả khi xuất hiện với nồng độ rất nhỏ trong môi trường .
Dầu mỡ là chất khó tan trong nước, nhưng tan được trong những dung môi hữu cơ. Dầu mỡ có thành phần hóa học rất phức tạp. Dầu thô có chứa hàng ngàn những phân tử khác nhau, nhưng phần nhiều là những Hydro cacbon có số cacbon từ 2 đến 26. Trong dầu thô còn có những hợp chất lưu huỳnh, nitơ, sắt kẽm kim loại. Các loại dầu nguyên vật liệu sau tinh chế ( dầu DO2, FO ) và 1 số ít mẫu sản phẩm dầu mỡ khác còn chứa những chất độc như PAHs, PCBs, … Do đó, dầu mỡ thường có độc tính cao và tương đối bền trong môi trường nước. Độc tính và ảnh hưởng tác động của dầu mỡ đến hệ sinh thái nước không giống nhau mà phụ thuộc vào vào loại dầu mỡ .
Các vi sinh vật gây bệnh[sửa|sửa mã nguồn]
Nhiều vi sinh vật gây bệnh xuất hiện trong nước gây mối đe dọa cho mục tiêu sử dụng nước trong hoạt động và sinh hoạt. Các sinh vật này hoàn toàn có thể truyền hay gây bệnh cho người. Các sinh vật gây bệnh này vốn không bắt nguồn từ nước, chúng cần có vật chủ để sống ký sinh, tăng trưởng và sinh sản. Một số những sinh vật gây bệnh hoàn toàn có thể sống một thời hạn khá dài trong nước và là rủi ro tiềm ẩn truyền bệnh tiềm tàng. Các sinh vật này là vi trùng, virút, động vật hoang dã đơn bào, giun sán. Ngoài ra còn có một số ít tác nhân như những chất có màu, những chất gây mùi vị … .
Hậu quả của ô nhiễm nước so với con người[sửa|sửa mã nguồn]
Nhiễm sắt kẽm kim loại nặng[sửa|sửa mã nguồn]
Các sắt kẽm kim loại nặng có trong nước là thiết yếu cho sinh vật và con người vì chúng là những nguyên tố vi lượng mà sinh vật cần tuy nhiên với hàm lượng cao nó lại là nguyên do gây độc cho con người, gây ra nhiều bệnh hiểm nghèo như ung thư, đột biến. Đặc biệt đau lòng hơn là nó là nguyên do gây nên những làng ung thư. Các ion sắt kẽm kim loại được phát hiện là hợp chất ngưng trệ ezyme mạnh. Chúng tính năng lên phôi tử như nhóm – SCH3 và SH trong methionin và cystein. Các sắt kẽm kim loại nặng có tính độc cao như chì ( pb ), thủy ngân ( hg ), asen ( as ) …
Do những hợp chất hữu cơ[sửa|sửa mã nguồn]
Trên quốc tế hàng năm có khoảng chừng 60.105 tấn những chất hữu cơ tổng hợp gồm có những chất nguyên vật liệu, chất màu, thuốc trừ sâu, thuốc kích thích tăng trưởng, những phụ gia trong dược phẩm thực phẩm. Các chất này thường độc và có độ bền sinh học khá cao, đặc biệt quan trọng là những hydrocarbon thơm gây ô nhiễm môi trường mạnh, gây ảnh hưởng tác động lớn đến sức khỏe thể chất con người .Các hợp chất hữu cơ như : những hợp chất hữu cơ của phenol, những hợp chất bảo vệ thực vật như thuốc trừ sâu DDT, linden ( 666 ), endrin, parathion, sevin, bassa … Các chất tẩy rửa có hoạt tính mặt phẳng cao là những chất tác động ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe thể chất, bị hoài nghi là gây ung thư. [ 1 ]
Vi khuẩn có trong nước thải[sửa|sửa mã nguồn]
Vi khuẩn có hại trong nước bị ô nhiễm có từ chất thải hoạt động và sinh hoạt của con người, động vật hoang dã hoàn toàn có thể gây ra bệnh tả, ung thư da, thương hàn và bại liệt .
- ^
UNICEF Việt Nam, 2002. Hướng tới giảm nhẹ sự ô nhiễm arsen ở Việt Nam. Báo cáo Hội thảo xây dựng chương trình hành động về arsen, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hà Nội
Thông tin tổng quan
- “Troubled Waters” – video from “Strange Days on Planet Earth” by National Geographic & PBS (US)
- “Issues: Water” – Guides, news and reports from US Natural Resources Defense Council
- “Groundwater pollution” – U.S. Geological Survey of groundwater contamination
- Th.s Đặng Đình Bạch-TS Nguyễn Văn Hải. Giáo trình hóa học môi trường. 123-176, Nhà xuất bản KHOA HỌC VÀ KỸ THUẬT.
- Đỗ Trọng Sự, 1997. Hiện trạng ô nhiễm nước dưới đất ở một số khu dân cư kinh tế quan trọng thuộc đồng bằng Bắc Bộ. Báo cáo Hội thảo Tài nguyên nước dưới đất: 99-112. Hà Nội.
- UNICEF Việt Nam, 2002. Hướng tới giảm nhẹ sự ô nhiễm arsen ở Việt Nam. Báo cáo Hội thảo xây dựng chương trình hành động về arsen, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Hà Nội.
- Th.s Hoàng Thái Long, 2007. Hóa học môi trường.51-77.Nhà xuất bản Huế.
- Báo cáo khoa học ô nhiễm nước và hậu quả của nó 11-2009
Công cụ phân tích và Nguồn chuyên ngành khác
