Trong bài viết này, tôi xin trích một vài số liệu nghiên cứu và điều tra của GSTS Phạm Ngọc Đăng, nguyên Hiệu trưởng trường Đại học Xây dựng Hà Nội về chủ đề này .
Con người hoàn toàn có thể nhịn ăn từ 7-10 ngày, nhịn uống từ 3-5 ngày, nhưng chỉ 3-5 phút mà không thở là chết. Nói thế để thấy không khí quan trong như thế nào so với sự sống .
Ô nhiễm không khí gây ra bệnh tật, tức thời và lâu bền hơn. Về thời gian ngắn là những bệnh dị ứng da, mề đay, ngứa ; nhiễm trùng mắt ( viêm kết mạc ) ; Kích ứng mũi và họng ; Ho, suyễn ; Viêm phế quản, viêm mũi ; Khó thở, viêm họng, viêm phổi ; Đau đầu và nôn. Về lâu dài hơn là những những bệnh đường hô hấp mãn tính ; Ung thư phổi ; Làm trầm trọng bệnh tim ; Gây tổn thương não và thần kinh ; Gây tổn thương cơ quan nội tạng ( như gan và thận ) .
Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), năm 2006, trên thế giới có 777.000 người chết non do phơi nhiễm ô nhiễm bụi không khí, trong đó châu Á có 531.000 người chết, chiếm 68%.
Theo tác dụng nghiên cứu và điều tra của Đề tài Chương trình khoa học quốc gia số 23 do Cục Y tế, Bộ Giao thông Vận tải thực thi trong hai năm 2011 – 2012, tỷ suất số người bị mắc những bệnh đường hô hấp ở Hà Nội cao hơn thành phố Hồ Chí Minh từ 1,3 – 1,5 lần. Số liệu quốc tế cho thấy, hiệu suất lao động tăng khoảng chừng 5 % khi người ta thao tác trong thiên nhiên và môi trường không khí có chất lượng tốt, tiện lợi .
 |
| Cầu Bình Lợi (thành phố Hồ Chí Minh), ở khoảng cách 500m, tất cả chìm trong màn sương mờ ảo |
Chất lượng không khí được cải tổ
Trong quá trình 2011 – 2018, chất lượng không khí đô thị ở Nước Ta có cải tổ chút ít so với quá trình 2005 – 2010 .
Các đô thị lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, hay những đô thị có hoạt động giải trí công nghiệp mạnh như Việt Trì ( Phú Thọ ), ô nhiễm bụi vẫn còn ở ngưỡng cao, đặc biệt quan trọng là những khu vực gần những trục giao thông vận tải chính. Tại những đô thị này, số ngày có chỉ số chất lượng không khí AQI ở mức kém, xấu ( AQI = 101 – 200 ), và rất xấu ( AQI = 201 – 300 ) chiếm tỷ suất khá lớn .
Điển hình như tại Hà Nội, số ngày trong năm năm trước có AQI ở mức kém chiếm tỷ suất hơn 50 % tổng số ngày quan trắc trong năm, thậm chí còn, có những ngày chất lượng không khí suy giảm đến ngưỡng rất xấu và nguy cơ tiềm ẩn ( AQI trên 300 ) .
Các đô thị ở khu vực phía Bắc có tỷ suất ngày bị ô nhiễm bụi mịn cao hơn hẳn so với những đô thị ở những khu vực phía Nam. Các đô thị vùng ven biển có chất lượng thiên nhiên và môi trường không khí tốt hơn so với những đô thị ở trong đất liền xa biển .
Ở khu vực miền Bắc, nồng độ bụi đổi khác qua những tháng trong năm, theo diễn biến mùa. Ô nhiễm bụi, đặc biệt quan trọng là bụi mịn, thường tập trung chuyên sâu vào những tháng mùa Đông, từ tháng 11 đến tháng 3 .
Đối với những đô thị phía Nam, nồng độ những loại bụi mịn có sự độc lạ đáng kể giữa mùa khô ( tháng 12 đến tháng 4 ) và mùa mưa ( tháng 5 đến tháng 11 ). Nồng độ bụi đô thị thường cao trong mùa khô và thấp trong mùa mưa .
Diễn biến ô nhiễm bụi theo những năm cho thấy, những năm 2011 – 2013, ô nhiễm bụi khá nặng tại nhiều đô thị. Những năm gần đây, nồng độ bụi trong không khí có xu thế giảm chút ít .
Ở khu vực đô thị, nguồn gốc phát sinh những loại khí độc hầu hết từ hoạt động giải trí giao thông vận tải, phát thải từ đốt than và dầu chứa lưu huỳnh ( xe buýt, sản xuất công nghiệp và đun nấu bằng than ) .
Tám nguồn gây ô nhiễm đa phần
Ô nhiễm không khí ở Hà Nội là do Hà Nội gây ra, không phải do những nguồn phát thải từ những tỉnh đến. Các nguồn thải ô nhiễm không khí đều phát ra từ mỗi thành phố .
1. Các chất ô nhiễm thải ra từ những ống xả của những phương tiện đi lại giao thông vận tải cơ giới, đặc biệt quan trọng từ những xe cũ không được bảo trì liên tục .
2. Phát thải từ những hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng mới và thay thế sửa chữa những khu công trình nhà cửa, giao thông vận tải, hạ tầng kỹ thuật đô thị ; từ sự rơi vãi, phát tán từ hoạt động giải trí luân chuyển nguyên vật liệu rời, nhất là luân chuyển đất cát .
3. Phát thải từ những cơ sở sản xuất công nghiệp, thủ công nghiệp ở bên trong và xung quanh thành phố .
4. Từ vệ sinh đường phố còn kém, mặt đường và hè phố với chất lượng xấu, lại bị bẩn, thực trạng vất rác bừa bãi, mất vệ sinh …
5. Phát thải từ những nhà bếp đun than tổ ong .
6.Rò rỉ và bốc hơi khí xăng dầu từ các trạm bán xăng dầu, từ các xe cộ cơ giới, từ các nơi sản xuất chế biến sơn, véc ni và từ các nơi quét sơn, véc ni.
7. Mùi hôi thối bốc lên từ cống rãnh, ao hồ, sông ngòi bị ô nhiễm môi trường tự nhiên nước .
8. Nông dân ngoài thành phố đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch lúa .
Các giải pháp yêu cầu
Thứ nhất, trấn áp ô nhiễm giao thông vận tải vận tải đường bộ :
Về thời gian ngắn, tất cả chúng ta cần trấn áp nguồn thải từ những phương tiện đi lại giao thông vận tải vận tải đường bộ. Định kỳ kiểm tra về khí thải so với toàn bộ những phương tiện đi lại giao thông vận tải vận tải đường bộ ( những loại xe xe hơi, đặc biệt quan trọng là những loại xe xe hơi chạy dầu, và những loại xe máy ). Cấm lưu hành so với tổng thể những xe không cung ứng nhu yếu về bảo vệ thiên nhiên và môi trường theo quy chuẩn kỹ thuật môi trường tự nhiên vương quốc. Phun nước rửa đường, đặc biệt quan trọng là vào những ngày trời nắng hanh khô .
Về lâu dài hơn, cần triển khai xong quy hoạch chung đô thị, đặc biệt quan trọng là quy hoạch giao thông vận tải đô thị mưu trí. Phát triển mạng lưới hệ thống giao thông vận tải đô thị công cộng. Khuyến khích hình thành những thành phố đi bộ, khuyến khích đi lại bằng xe đạp điện. Phát triển những loại xe cơ giới chạy bằng khí gas, khí hóa lỏng và xe chạy điện .
Tập trung trấn áp, kiểm tra và giải quyết và xử lý khắt khe những nguồn thải ô nhiễm bụi phát sinh từ những hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng mới và thay thế sửa chữa những khu công trình nhà cửa, khu công trình giao thông vận tải, mạng lưới hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị. Thực hiện nghiêm những lao lý về bảo vệ thiên nhiên và môi trường so với những hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng. Phát triển công nghệ tiên tiến kiến thiết xây dựng ít chất thải, như tăng trưởng những xưởng sản xuất những cấu kiện xây dưng đưa đến công trường thi công lắp ghép, tăng trưởng những trạm sản xuất bê tông tươi chở đến công trường thi công .
Tăng cường kiểm tra, trấn áp ngặt nghèo những nguồn thải bụi phát sinh từ luân chuyển nguyên vật liệu rời, đặc biệt quan trọng là luân chuyển vào đêm hôm ( những xe luân chuyển đêm hôm thường hay vi phạm lao lý về bảo vệ thiên nhiên và môi trường ) .
Thực hiện vệ sinh đường phố thật sạch, văn minh, văn minh : Quét dọn đường phố, vỉa hè tiếp tục hút bụi hoặc rửa đường thật sạch .
Thực hiện thu gom, luân chuyển và giải quyết và xử lý đúng kỹ thuật vệ sinh 100 % rác thải đô thị. Tuyên truyền, giáo dục nhân dân giữ gìn vệ sinh đường phố, không vứt rác ra đường hay xuống cống rãnh, kênh mương thoát nước .
Kiểm tra, trấn áp ngặt nghèo những chất hữu cơ bay hơi ( VOC ), nhất là hơi xăng dầu so với những trạm bán xăng dầu, những cơ sở sản xuất, chế biến và sử dụng sơn, véc ni, xăng dầu nằm trong thành phố .
Xử lý triệt để những sông, hồ, ao, cống rãnh bị ô nhiễm nước .
Áp dụng những giải pháp kỹ thuật giải quyết và xử lý bụi phát sinh từ sản xuất công nghiệp và thủ công nghiệp ở bên trong và xung quanh thành phố .
Vận động nhân dân và vận dụng chủ trương tặng thêm để đạt được tiềm năng đến năm 2030 không còn nhà bếp đun than ở Hà Nội .
Vận động nhân dân ngoài thành phố và vận dụng những chủ trương tăng trưởng công nghệ tiên tiến thiết yếu để nông dân ngoài thành phố chấm hết việc đốt rơm rạ trong mùa thu hoạch lúa .
Tăng cường trồng mới, chăm nom và bảo vệ cây xanh trong thành phố, bảo vệ chỉ tiêu diện tích quy hoạnh cây xanh trên đầu người dân đạt pháp luật theo Quy chuẩn Nước Ta .
Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục và hướng dẫn thực hiện các quy định bảo vệ môi trường. Huy động sự tham gia tích cực của cộng đồng, mọi cơ sở sản xuất, mọi tổ chức xã hội trong công tác bảo vệ môi trường không khí nói riêng và bảo vệ môi trường thành phố nói chung.
Tăng cường năng lượng cơ quan quản trị môi trường tự nhiên không khí ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và những thành phố lớn khác, xây dựng phòng quản trị môi trường tự nhiên không khí ở Chi cục bảo vệ thiên nhiên và môi trường, bổ trợ cán bộ trình độ được đào tạo và giảng dạy đúng chuyên ngành thiên nhiên và môi trường không khí .
Ưu tiên góp vốn đầu tư triển khai xong mạng lưới hệ thống quan trắc thiên nhiên và môi trường không khí, đặc biệt quan trọng là mạng lưới hệ thống quan trắc không khí tự động hóa cố định và thắt chặt ở những thành phố. Ở thành phố Hồ Chí Minh trước đây có 9-11 trạm quan trắc không khí tự động hóa, nay đã bị hỏng 100 % ; ở Hà Nội trước đây có 6 trạm quan trắc không khí tự động hóa, nay đã bị hỏng 5 trạm .
Lê Nghiêm ghi
