Lý thuyết Sinh học 12 Bài 35: Môi trường sống và các nhân tố sinh thái

Lý thuyết Sinh học 12 Bài 35: Môi trường sống và các nhân tố sinh thái

Bài giảng: Bài 35: Môi trường sống và các nhân tố sinh thái – Cô Quỳnh Thư (Giáo viên VietJack)

I. MÔI TRƯỜNG SỐNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI

1. Định nghĩa:

– Môi trường sống là nơi sinh sống của sinh vật bao gồm tất cả các nhân tố ở xung quanh sinh vật, có tác động trực tiếp, gián tiếp, hoặc qua lại với sinh vật, làm ảnh hưởng đến sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển và những hoạt động của sinh vật.

2. Phân loại

– Nhân tố sinh thái là toàn bộ những nhân tố môi trường có tác động ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới đời sống sinh vật. được chia thành 2 nhóm :
* Nhóm nhân tố sinh thái vô sinh : Là tổng thể các nhân tố vật lí, hóa học của môi trường quanh sinh vật .
* Nhóm nhân tố sinh thái hữu sinh : Là mối quan hệ giữa sinh vật này với sinh vật khác sống xung quanh, trong đó con người là nhân tố sinh thái có ảnh hưởng tác động rất lớn tới sự sinh trưởng và tăng trưởng của sinh vật .

II. GIỚI HẠN SINH THÁI VÀ Ổ SINH THÁI

1. Giới hạn sinh thái

– Là số lượng giới hạn chịu đựng của sinh vật so với một nhân tố sinh thái nhất định của môi trường, nằm ngoài số lượng giới hạn sinh thái thì sinh vật không sống sót được .
Giới hạn sinh thái có :
+ Khoảng thuận tiện : là khoảng chừng nhân tố ST ở mức tương thích, bảo vệ cho sinh vật sống tốt nhất .
+ Khoảng chống chịu : là khoảng chừng nhân tố ST gây ức chế cho hoạt động giải trí sống của sinh vật .
2. Ổ sinh thái

– Ổ sinh thái của 1 loài là 1 khoảng trống sinh thái mà ở đó toàn bộ các nhân tố sinh thái của môi trường nằm trong 1 số lượng giới hạn sinh thái được cho phép loài đó sống sót và tăng trưởng lâu dài hơn .
– Ổ sinh thái của một loài khác với nơi ở của chúng. Nơi ở chỉ là nơi cư trú, còn ổ sinh thái bộc lộ cách sinh sống của loài đó .
+ Ổ sinh thái tầng cây, ổ sinh thái dinh dưỡng, ổ sinh thái thời hạn hoạt động giải trí …
+ Kích thước thức ăn, loại thức ăn, hình thức bắt mồi … của mỗi loài tạo nên ổ sinh thái khác nhau

+ Thời gian hoạt động kiếm mồi, sinh sản, … là ổ sinh thái về thời gian sống của loài đó

– Việc phân hoá thành các ổ sinh thái khác nhau là do mỗi loài sinh vật thích nghi với những điều kiện kèm theo sinh thái khác nhau, sự phân hoá còn giúp giảm sự cạnh tranh đối đầu và tận dụng tốt nguồn sống

III. SỰ THÍCH NGHI CỦA SINH VẬT VỚI MÔI TRƯỜNG SỐNG

1. Thích nghi của sinh vật với ánh sáng

– Thực vật thích nghi với điều kiện kèm theo chiếu sáng khác nhau của môi trường, biểu lộ qua các đặc thù về hình thái, cấu trúc giải phẩu và hoạt động giải trí sinh lý
– Một số đặc thù thích nghi với môi trường chiếu sáng khác nhau của cây ưa sáng và cây ưa bóng

– Động vật có cơ quan thu nhận ánh sáng chuyên hóa. Ánh sáng giúp cho động vật hoang dã có năng lực khuynh hướng trong khoảng trống và phân biệt các vật xung quanh. Một số loài chim di cư xác lập đường bay bằng ánh sáng mặt trời, các vì sao .
– Tuỳ mức độ hoạt động giải trí khác nhau người ta chia động vật hoang dã thành các nhóm :
+ Nhóm hoạt động giải trí ban ngày : gà, chim, người …
+ Nhóm hoạt động giải trí đêm hôm, trong bóng tối : dơi, cú mèo, hổ …

2. Thích nghi của sinh vật với nhiệt độ

– Động vật hằng nhiệt sống ở nơi có nhiệt độ thấp có tỉ số giữa diện tích quy hoạnh mặt phẳng khung hình với thể tích khung hình ( S / V ) giảm, để hạn chế sự toả nhiệt của khung hình .

a. Quy tắc về kích cỡ khung hình ( quy tắc Becman )
– Động vật hằng nhiệt sống ở vùng có khí hậu lạnh thì có kích cỡ khung hình lớn hơn so với những động vật hoang dã cùng loài sống ở vùng nhiệt đới gió mùa ấm cúng. Đồng thời, chúng có lớp mỡ dày nên năng lực chống rét tốt. Ví dụ : voi, gấu sống ở vùng lạnh size to hơn voi, gấu ở vùng nhiệt đới gió mùa

b. Quy tắc về các bộ phận tai, đuôi, chi… của cơ thể (quy tắc Anlen)

– Động vật hằng nhiệt sống ở vùng ôn đới có tai, đuôi, chi … bé hơn tai, đuôi, chi … của loài động vật hoang dã tựa như sống ở vùng nóng. Ví dụ : tai và đuôi thỏ ở vùng ôn đới luôn nhỏ hơn tai và đuôi thỏ nhiệt đới gió mùa .
 

Xem thêm kim chỉ nan sinh học lớp 12 hay nhất, chi tiết cụ thể khác :

Ngân hàng trắc nghiệm miễn phí ôn thi THPT Quốc Gia tại khoahoc.vietjack.com

bai-35-moi-truong-song-va-cac-nhan-to-sinh-thai.jsp

Source: https://vvc.vn
Category : Môi trường