Hướng đến phục hồi các hệ sinh thái cỏ biển miền Trung Việt Nam
Tình trạng phát triển các cơ sở hạ tầng và khu du lịch cũng như việc khai thác các nguồn tài nguyên quá mức, ô nhiễm rác thải nhựa đang khiến hệ sinh thái cỏ biển miền Trung Việt Nam suy giảm nghiêm trọng.
Tóm tắt
Vùng ven biển miền Trung là một trong những khu vực có thảm cỏ biển phân bổ đa dạng chủng loại và phong phú của Nước Ta, những thảm cỏ biển ở đây đang ngày một suy giảm và tàn lụi, đang đương đầu với nhiều nguyên do gây suy thoái và khủng hoảng do hoạt động giải trí của con người như nuôi trồng thủy hải sản, kiến thiết xây dựng cảng biển, tăng trưởng những hạ tầng và khu du lịch cũng như thực trạng khai thác những nguồn tài nguyên quá mức, ô nhiễm rác thải nhựa. Số lượng và diện tích quy hoạnh phân bổ của những loài cỏ biển ở tổng thể những khu vực biển miền Trung đều đang giảm dần theo thời hạn, thậm chí còn có khu vực suy giảm 80 % tỷ suất diện tích quy hoạnh. Trên cơ sở đó, 1 số ít giải pháp được đề xuất kiến nghị nhằm mục đích hồi sinh hệ sinh thái cỏ biển miền Trung .
Đặt vấn đề
Trong những hệ sinh thái đất ngập nước ven biển, hệ sinh thái cỏ biển sống ở thiên nhiên và môi trường nước biển hoặc nước lợ, đóng vai trò quan trọng so với hệ sinh thái biển ven bờ, gồm có cửa sông, đầm phá và vũng vịnh. Các thảm cỏ này có mối quan hệ ngặt nghèo với động vật hoang dã, môi trường tự nhiên xung quanh, chúng là cầu nối trong con đường di cư của sinh vật và là quần cư ươm giống cho biển ( Hình 1 ). Các thảm cỏ biển tăng trưởng ở vùng trung gian giữa rừng ngập mặn và rạn sinh vật biển hoặc là vùng đệm của hai hệ sinh thái khác nhau. Do đó, chúng trở thành điểm dừng chân của nhiều loài cá, động vật hoang dã không xương sống, thú và bò sát. Lượng thủy hải sản và những dịch vụ được phân phối từ hệ sinh thái cỏ biển ước tính trên 20 triệu USD mỗi năm. Nhóm thực vật bậc cao này hoàn toàn có thể giải quyết và xử lý 1 số ít chất ô nhiễm thiên nhiên và môi trường bằng chiêu thức sinh học, giúp bảo vệ những sinh vật và chống xói mòn. Ngoài những giá trị sử dụng trực tiếp và gián tiếp, thì giá trị hấp thụ và tàng trữ carbon của cỏ biển cũng rất cao. Mỗi hecta cỏ biển có năng lực lưu giữ lượng CO2 cao gấp đôi so với mỗi hecta rừng mưa nhiệt đới gió mùa ( Nguyễn Văn Tiến, 2013 ), lượng khí CO2 hoàn toàn có thể được trao đổi trên thị trường nguồn năng lượng của châu Âu ( BLUENEXT ). Giá trị mỗi tín chỉ carbon phụ thuộc vào vào loại dự án Bất Động Sản triển khai, giao động từ 4-6 Euro. Tuy nhiên, cỏ biển một trong những hệ sinh thái có giá trị nhất ở vùng biển ven bờ và chúng cũng bị rình rập đe dọa nhiều nhất trên quốc tế ( Tan và tập sự, 2020 ). Thảm cỏ biển là một trong những nơi tàng trữ carbon hiệu suất cao nhất trên Trái đất, ngăn ngừa carbon thoát ra ngoài khí quyển dưới dạng carbon dioxide. Do đó, thảm thực vật này được xem như thể những bể chứa carbon xanh. Những thảm cỏ biển cũng tương hỗ nghề cá gần bờ và xa bờ, đồng thời bảo vệ bờ biển cũng như những sinh cảnh khác .Thực trạng hệ sinh thái cỏ biển miền TrungVùng ven biển miền Trung là một trong những khu vực có thảm cỏ biển phân bổ đa dạng và phong phú và phong phú của Nước Ta ( Hoàng Công Tín và tập sự, 2020 ). Với địa hình phong phú, nhiều vũng vịnh, không chịu ảnh hưởng tác động của những con sông lớn như sông Hồng hay sông Cửu Long nên đây là khu vực lý tưởng cho những thảm cỏ biển tăng trưởng. Sự phong phú và đa dạng về nguồn lợi thủy hải sản ở khu vực biển miền Trung một phần cũng nhờ vào những thảm cỏ biển này. Vì vậy, những nghiên cứu và điều tra về sự phân bổ và đặc thù sinh thái của thảm thực vật này rất là thiết yếu . Một hệ sinh thái thảm cỏ biển tiêu biểu ở vùng biển ven bờ miền Trung (Ảnh HC. Tín, Lý Sơn – tháng 8/2018). Gần đây, những nhà khoa học đã nhìn nhận đặc thù sinh thái của những loài cỏ biển bằng cách tích hợp những chiêu thức điều tra và nghiên cứu khác nhau. Ban đầu những nhà nghiên cứu dùng thuyền khảo sát trực tiếp trên thảm cỏ biển để tích lũy mẫu cỏ biển, xác lập những loại nền đáy. Sau đó, mẫu cỏ biển được dữ gìn và bảo vệ rồi luân chuyển về phòng thí nghiệm để xác lập loài và nghiên cứu và phân tích những đặc thù sinh thái như chiều cao chồi, tỷ lệ chồi, sinh khối trên mặt đất, sinh khối dưới mặt đất, độ phủ. Một số nghiên cứu và điều tra về cỏ biển miền Trung hoàn toàn có thể kể đến là Cao Văn Lương và cs đã xác lập được 5 loài ( Enhalus acoroides, Halophila ovalis, H. major, Halodule pinifolia và Ruppia maritima ) tại Đầm Nại – Ninh Thuận vào năm năm trước, nâng tổng số loài cỏ biển đã biết lại đây từ 3 loài lên đến 6 loài. Tổng diện tích phân bổ cỏ biển ước tính lên tới 90 ha ( Cao Văn Lương và tập sự, năm trước ). Cũng trong năm này, Cao Văn Lương và tập sự cũng đã tìm hiểu khảo sát về thành phần loài, sinh lượng, phân bổ và độ phủ của cỏ biển dọc những tỉnh ven biển từ Quảng Ninh đến Quảng Bình. Kết quả cho thấy Quảng Ninh là khu vực có nhiều loài cỏ biển nhất ( Halophila beccarii, Halophila ovalis, Halodule pinifolia, Ruppia maritima và Zostera japonica ) .
Sơ đồ vị trí các thảm cỏ biển ở vùng ven biển miền Trung đã được Nhóm nghiên cứu Tài nguyên, Môi trường và Sinh thái vùng ven biển (CORE), Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế tiến hành điều tra, khảo sát. Giá trị kinh tế tài chính của thảm cỏ biển được ước tính gồm có ( i ) giá trị sử dụng từ thủy hải sản và du lịch sinh thái ; ( ii ) giá trị sử dụng gián tiếp từ quy trình hấp thụ carbon và tính năng tàng trữ ; và ( iii ) giá trị phi sử dụng của hệ sinh thái cỏ biển. Cỏ biển được xem là thiên nhiên và môi trường thuận tiện cho nghề nuôi biển. Cỏ biển phân phối thiên nhiên và môi trường sống và thức ăn cho nhiều loại động vật hoang dã biển, từ động vật hoang dã không xương sống nhỏ đến cá lớn, cua, rùa và động vật hoang dã có vú. Theo điều tra và nghiên cứu thu được của Suhatai Praisankul, diện tích quy hoạnh thảm cỏ biển tại những vùng ven biển ở Xứ sở nụ cười Thái Lan vào năm 2013 đã lan rộng ra lên đến 18.986 ha, trong đó giá trị kinh tế tài chính của thảm cỏ biển thu được từ ngư nghiệp và du lịch ước tính là 1,2 triệu USD và 5 triệu USD tương ứng ( Praisankul và Nabangchang-Srisawalak, năm nay ) .Bên cạnh đó, những thảm cỏ biển được xem là những bể chứa carbon hiệu suất cao nhất trên Trái đất. Giá trị sử dụng gián tiếp được ước tính từ năng lực hấp thụ carbon của những thảm cỏ biển tại Thailand trị giá lên tới 65 triệu USD ( Praisankul và Nabangchang-Srisawalak, năm nay ). Ngoài ra, những khu vực ven biển miền Trung Nước Ta được đặc trưng bởi những hệ sinh thái thảm cỏ biển. Năm 2019, Cao Văn Lương đã điều tra và nghiên cứu năng lực tàng trữ carbon và lượng giá giá trị hấp thụ CO2 của những thảm cỏ biển bằng giá tín chỉ carbon dự báo đến năm 2030 của Societe Generale là 60 Euro ( tương tự với 67 USD ) ở 1 số ít đầm phá tiêu biểu vượt trội miền Trung, gồm có : đầm phá Tam Giang – Cầu Hai, đầm Thị Nại và đầm Nại. Kết quả ước tính cho thấy, tổng giá trị hấp thụ CO2 của cỏ biển tại ba đầm phá đạt được khoảng chừng 2.561.263 USD, tương tự với khoảng chừng 59 tỷ VNĐ. Lượng carbon hữu cơ trong sinh khối cỏ biển mang lại thu nhập cho hội đồng tại ba khu vực điều tra và nghiên cứu trung bình khoảng chừng 25,5 triệu đồng / ha, trong đó giá trị hấp thụ và tàng trữ của thảm cỏ biển tại đầm phá Tam Giang – Cầu Hai, đầm Thị Nại và đầm Nại lần lượt là 27,9 triệu đồng / ha, 4,3 triệu đồng / ha và 13,2 triệu đồng / ha. Qua đây hoàn toàn có thể thấy rằng nếu thực thi được việc quy đổi và bán tín chỉ carbon ở mỗi đơn vị chức năng diện tích quy hoạnh cỏ biển ( ha ) sẽ mang lại thu nhập cho hội đồng tại những khu vực ven biển và đầm phá .Giá trị phi sử dụng của hệ sinh thái cỏ biển được nhìn nhận dựa trên nhận thức của người dân sinh sống trải qua sự sẵn lòng chi trả của họ nhằm mục đích bảo vệ những hệ sinh thái này ( Trần và Hoàng, 2017 ). Giá trị vô hình dung và phi thương mại của chúng tại những khu vực ven biển ở xứ sở của những nụ cười thân thiện được ước tính lên đến 275 triệu USD ( Praisankul và Nabangchang-Srisawalak, năm nay ). Chính thế cho nên, giá trị của hệ sinh thái thảm cỏ biển là rất lớn và đầy hứa hẹn nhằm mục đích thôi thúc kinh tế tài chính của những vùng ven biển nếu chúng được khai thác một cách hài hòa và hợp lý .Diện tích phân bổ của cỏ biển ở Quảng Ninh, Hải Phòng Đất Cảng và Quảng Bình lần lượt là 1.450 ha, 490 ha, và 350 ha. Các tỉnh còn lại trung bình có khoảng chừng 100 ha ( Cao Văn Lương và tập sự, năm trước ). Đến nay, những nhà khoa học đang phối hợp giải pháp khảo sát thực địa, công nghệ GIS và kỹ thuật ảnh viễn thám vệ tinh để nghiên cứu và điều tra đặc thù của nhóm thực vật này. Đây là một trong những quy trình phức tạp nhất trong quy trình điều tra và nghiên cứu. Nhóm nghiên cứu và điều tra phải thu thập dữ liệu vệ tinh, hiệu chỉnh bức xạ, hiệu chỉnh khí quyển, hiệu chỉnh cột nước và giải đoán ảnh viễn thám dựa trên những điểm chìa khóa được xác lập trong quy trình thực địa. Với sự tăng trưởng trong những năm gần đây của ảnh viễn thám vệ tinh, đặc biệt quan trọng là hình ảnh vệ tinh có độ phân giải cao SPOT, IKONOS, Quickbird, OrbView-3, PlanetScope và chụp ảnh trên không cùng với tần suất chụp ảnh tăng, nhiều dự án Bất Động Sản điều tra và nghiên cứu về thực trạng phân bổ cỏ biển đã được triển khai bằng tài liệu viễn thám vệ tinh như Hoàng Công Tín và tập sự ( 2019, 2021 ), Trần Ngọc Khánh Ni và tập sự ( 2020 ), Nguyễn Hữu Chí Tư và tập sự ( 2021 ). Trần Ngọc Khánh Ni và tập sự ( 2020 ) đã ước tính diện tích quy hoạnh cỏ biển tại vịnh Vân Phong lớn nhất ( 324,2 ha ) trong vùng biển tỉnh Khánh Hòa, theo sau là vịnh Cam Ranh và đầm Thủy Triều với diện tích quy hoạnh cỏ biển lần lượt là 193,9 ha và 155,3 ha. Diện tích cỏ biển thấp nhất tại vịnh Nha Trang ( 63,4 ha ) và đầm Nha Phu ( 62,6 ha ). Tại khu vực Trung Trung bộ, Nguyễn Hữu Chí Tư và tập sự đã xác lập 42,57 ha cỏ biển tại đầm Lăng Cô năm 2020. Tại 1 số ít hòn đảo miền Trung, Hoàng Công Tín đã ghi nhận diện tích quy hoạnh thảm cỏ biển năm 2019 khoảng chừng 332,096 ha tại hòn đảo Lý Sơn, khoảng chừng 12,78 ha tại Cù Lao Chàm với 5 loài cỏ biển được định danh trong quy trình khảo sát, gồm có Halophila decipiens, Halophila ovalis, Cymodocea serrulata, Thalassia hemprichii, Zostera japonica ( Hoàng Công Tín và tập sự, 2019, 2020 ). So với tổng số 15 loài cỏ biển đã được xác lập ở Nước Ta, độ phong phú loài của thảm cỏ biển ở miền Trung tương đối cao ( chiếm 53,3 % tổng số loài ). Các nghiên cứu và điều tra này đại diện thay mặt cho những hệ sinh thái ven biển tiêu biểu vượt trội ở miền Trung, vì thế hoàn toàn có thể xác lập được đặc trưng sinh thái của mỗi khu vực qua những nghiên cứu và điều tra này, góp thêm phần quan trọng cho việc quản trị hệ sinh thái cỏ biển khu vực miền Trung . Ảnh viễn thám vệ tinh VNREDSat-1 sau khi hiệu chỉnh bức xạ ở vùng biển ven bờ vịnh Cam Ranh năm 2017. Tuy nhiên, những thảm cỏ biển ở miền Trung đang ngày một suy giảm và tàn lụi. Chúng đang sống sót trong thế rất mong manh. Hàng năm vào mùa mưa bão, miền Trung chịu tác động ảnh hưởng rất nhiều từ những cơn bão, số lượng và tần suất những cơn bão ngày càng tăng lên. Khi bão nhiệt đới gió mùa vào bờ, sẽ gây trộn lẫn ở những tầng đất phía dưới thảm cỏ biển, tác động ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên sống của những thảm cỏ biển ( Hình 4 ). Do vậy, hệ sinh thái thảm cỏ biển ở miền Trung rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương. Bên cạnh những yếu tố do vạn vật thiên nhiên, quy trình đô thị hóa và dịch chuyển thảm thực vật trên đất liền cũng có tác động ảnh hưởng đến những thảm cỏ biển phía dưới những thủy vực ( Nguyễn Hữu Chí Tư và tập sự, 2021 ) .Số lượng và diện tích quy hoạnh phân bổ của những loài cỏ biển ở tổng thể những khu vực miền Trung đều đang giảm dần theo thời hạn, thậm chí còn có khu vực suy giảm 80 % tỷ suất diện tích quy hoạnh ( Bảng 1 ). Chẳng hạn như tại vịnh Vân Phong, một khảo sát do Viện Hải dương học Nha Trang triển khai vào năm năm trước đã tìm thấy 9 loài cỏ biển ở đây, nhưng khi nghiên cứu và điều tra của Trần Ngọc Khánh Ni và tập sự vào năm 2019, số lượng này đã giảm xuống chỉ còn 2 loài . Thảm cỏ biển bị bật rễ vì ảnh hưởng bão. Nguyên nhân được xác lập do sự tăng trưởng của 1 số ít khu kinh tế tài chính, đơn cử việc thiết kế xây dựng cảng và hoạt động giải trí thay thế sửa chữa tàu biển của xí nghiệp sản xuất đóng tàu gây ảnh hưởng tác động xấu đến thiên nhiên và môi trường sống của cỏ biển. Tại vịnh Nha Trang, việc triển khai lấn biển, san nền để kiến thiết xây dựng 1 số ít hạ tầng khu du lịch, trong đó hoàn toàn có thể kể đến khu du lịch lấn biển thiết kế xây dựng sân golf đã làm mất đi hơn 18 ha cỏ biển nơi đây .Bảng 1. Sự biến động và tỷ suất diện tích quy hoạnh thảm cỏ biển ở một số ít thủy vực ở miền Trung .
Khu vực
|
Giai đoạn
|
2001 (ha)
|
2017/20018 (ha)
|
Tỷ lệ diện tích suy giảm (-%)
|
Đầm Lăng Cô, tỉnh Thừa Thiên – Huế |
2001 – 2018 |
94,32 |
53,0 |
43,8 |
Khu bảo tồn biển Cù Lao Chàm, Quảng Nam
|
2001 – 2017 |
55,98 |
12,78 |
77,2 |
Khu bảo tồn biển Lý Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi |
2001 – 2018 |
355,4 |
269,8 |
24,1 |
Khu bảo tồn biển Nha Trang ,Khánh Hòa |
2001 – 2018 |
274,8 |
52,7 |
80,8 |
Hiện nay, những thảm cỏ biển đang đương đầu với nhiều nguyên do gây suy thoái và khủng hoảng do hoạt động giải trí của con người như nuôi trồng thủy hải sản, kiến thiết xây dựng cảng biển, tăng trưởng những hạ tầng, những khu du lịch cũng như thực trạng khai thác những nguồn tài nguyên quá mức, ô nhiễm rác thải nhựa. Nguyễn Hữu Chí Tư và tập sự ( 2021 ) trong bước đầu khám phá nguyên do suy giảm đa phần do ảnh hưởng tác động từ những hoạt động giải trí kinh tế tài chính – xã hội trong tiến trình 1998 – 2020. Nếu nhìn lại cả tiến trình này, sẽ thấy một điều là vào những năm 1998 – 2004, thảm cỏ biển chưa chịu nhiều tác động ảnh hưởng của con người. Tuy nhiên, khi bước vào quá trình tăng trưởng kinh tế tài chính, vận tốc suy giảm diện tích quy hoạnh cỏ biển trong khu vực này đã tăng lên đáng kể. Diện tích những thảm cỏ biển tại hòn đảo Lý Sơn và Cù Lao Chàm cũng có khuynh hướng suy giảm theo thời hạn do thực trạng khai thác cát biển để trồng hành tỏi, tàn phá nơi sinh sống của những thảm cỏ biển, kiến thiết xây dựng nơi trú bão tàu thuyền, cầu cảng, bờ đê, bến thuyền du lịch ( Hình 5 ) . Hoạt động khai thác thủy sản trong cỏ biển ở đầm Lăng Cô (trái) và xây dựng cơ sở hạ tầng – cầu cảng tại đảo Lý Sơn (phải). Sự suy thoái và khủng hoảng của thảm cỏ biển, không riêng gì ảnh hưởng tác động xấu đi đến hệ sinh thái biển mà còn hoàn toàn có thể làm suy giảm nguồn lợi thủy hải sản ở vùng biển miền Trung. Do đó, cần có những giải pháp bảo tồn, hồi sinh và quản lí hệ sinh thái thảm có biển miền Trung tương thích để bảo vệ tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội và duy trì hệ sinh thái thảm có biến vốn có hướng đến tăng trưởng bền vững và kiên cố .Giải pháp hồi sinhPhục hồi thảm có biển có nghĩa là giảm áp lực đè nén lên hệ sinh thái này để cỏ biển có đủ thời hạn hồi sinh theo cách tự nhiên hoặc nuôi cấy giống những loài chủ chốt. Phục hồi cỏ biển đã trở thành một công cụ quản trị phổ cập để phục sinh những công dụng và dịch vụ sinh thái bị mất do thiên nhiên và môi trường sống bị suy thoái và khủng hoảng. Tuy nhiên, 1 số ít nghiên cứu và điều tra gần đây đã nhìn nhận những thảm cỏ biển là một trong số những hệ sinh thái ven biển tốn kém nhất để hồi sinh, sự thành công xuất sắc của những dự án Bất Động Sản hồi sinh hoàn toàn có thể khó Dự kiến ( Rezek và tập sự, 2019 ). Thực tế cũng cho thấy nhiều công cụ và kỹ thuật phục sinh mới đã được tăng trưởng và thử nghiệm ở một số ít vương quốc trên quốc tế cho thấy mức độ thành công xuất sắc tương đối cao ( Hình 6 ). Tuy nhiên, không có cách tiếp cận “ một giải pháp tương thích với toàn bộ ” để tương thích với đặc thù sinh thái những loài trong mọi điều kiện kèm theo. Các công cụ mới lúc bấy giờ làm cho việc phục sinh nhiều loài cỏ biển và những dịch vụ hệ sinh thái tương quan trở nên khả thi. Các chiêu thức tiếp cận mới tập trung chuyên sâu vào hồi sinh tổng lực với mục tiêu tạo ra “ sự hồi sinh toàn thế giới ” nhằm mục đích cải tổ sức khỏe thể chất con người và hệ sinh thái ( Orth Robert và tập sự, 2020 ; Sinclair và tập sự, 2021 ) . Một số công cụ và kỹ thuật trong quá trình phục hồi cỏ biển. Hàng đầu tiên từ trái sang phải: gieo hạt bằng phao (©Jannes Heusinkveld); gieo hạt bằng máy tiêm gieo mầm (©Laura Govers). Hàng thứ hai từ trái sang phải: vườn ươm cỏ biển (©Gary Kendrick và John Statton); gieo chồi bằng đinh sắt (©Troels Lange). Hàng thứ ba từ trái sang phải: các cấu trúc nhân tạo trong nước (©Peter Macreadie), thu thập và sử dụng các nguồn cấy ghép thay thế (©Harriet Spark) (nguồn Tan và cộng sự, 2020). Sự thành công xuất sắc của những công cụ, kỹ thuật và chiêu thức tiếp cận này được cải tổ từ những bài học kinh nghiệm kinh nghiệm tay nghề trước đó, gồm có nhiều “ bài học kinh nghiệm thất bại ” trong việc Phục hồi. Trong điều kiện kèm theo lúc bấy giờ của miền Trung, ưu tiên trách nhiệm bảo tồn thảm cỏ biển bảo vệ ngân sách hiệu suất cao nhất, có nghĩa là phải bảo vệ những thảm thực vật quan trọng này không bị ảnh hưởng tác động xấu đi từ hoạt động giải trí tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội và thiên tai, từ đó hoàn toàn có thể phục sinh theo quy luật tự nhiên, do vậy chưa cần trồng, nuôi cấy giống tốn kém về mặt kinh tế tài chính .Để kiến thiết xây dựng kế hoạch bảo tồn và quản trị hệ sinh thái cỏ biển, những nhóm điều tra và nghiên cứu cần thôi thúc hoạt động giải trí quan trắc định kỳ và nghiên cứu và điều tra nâng cao về dịch chuyển sinh khối, thành phần loài, cấu trúc hệ sinh thái, và mối liên hệ giữa những hoạt động giải trí như tăng trưởng du lịch, hạ tầng, … đến những thảm cỏ biển và ảnh hưởng tác động của sự suy giảm cỏ biển đến những tài nguyên sinh vật biển khác, ví dụ điển hình như nguồn lợi thủy hải sản nhằm mục đích thiết kế xây dựng, update cơ sở tài liệu về hệ sinh thái, thành phần loài, diện tích quy hoạnh phân bổ, khu vực phân bổ. Việc vận dụng mạng lưới quan trắc sẽ giúp những nhà quản trị phát hiện những đổi khác của cỏ biển, nhìn nhận xu thế dịch chuyển và triển khai xong những chỉ số cảnh báo nhắc nhở sớm. Cùng với hoạt động giải trí quan trắc, những giải pháp quản trị và trấn áp những hoạt động giải trí khai thác, thiết kế xây dựng, du lịch làm suy thoát hệ sinh thái cỏ biển, triển khai xong những chủ trương bảo vệ cỏ biển cũng cần được tăng cường, trước hết thực thi những lao lý của Luật Bảo vệ thiên nhiên và môi trường 2020, Luật Bảo vệ tài nguyên và môi trường tự nhiên biển, hải đảo năm năm ngoái và Luật Đa dạng sinh học 2008. Từ đó thiết kế xây dựng chính sách quản trị hợp tác trong bảo tồn và san sẻ quyền lợi giữa những bên tương quan, đặc biệt quan trọng là sự tham gia hội đồng địa phương ven biển tương quan đến nguồn lợi từ thảm có biển. Việc xác lập những dịch vụ hệ sinh thái cỏ biển theo từng thôn, xã, hoàn toàn có thể nhìn nhận vai trò, nghĩa vụ và trách nhiệm, cam kết tham gia và quyền lợi của từng bên tương quan theo những nhóm và mức độ ưu tiên tại vùng bảo tồn đa dạng sinh học. Sau đó, xây dựng Ban Quản lý hội đồng trên nguyên tắc có sự tham gia của những bên tương quan với những tổ, đội tuần tra, giám sát chung theo những thôn, xã .Bên cạnh đó, chính quyền sở tại địa phương nên vận dụng một số ít công cụ kinh tế tài chính trong quản trị tài nguyên và thiên nhiên và môi trường biển để trấn áp quy trình bảo tồn hệ sinh thái cỏ biển trước những nguồn ô nhiễm vùng biển ven bờ, như thuế, phí ô nhiễm, lệ phí xả thải những nguồn thải từ khu đô thị, khu công nghiệp ; phí sử dụng biển từ những cơ sở nuôi trồng, chế biến thủy hải sản, những hoạt động giải trí thương mại, dịch vụ gần bờ biển, trên những hòn đảo ; và vận dụng thuế, phí cao so với những doanh nghiệp, mẫu sản phẩm có ảnh hưởng tác động xấu đi đến môi trường tự nhiên biển. Ngoài công cụ thuế, phí, chính quyền sở tại nên xây dựng Quỹ Bảo vệ thiên nhiên và môi trường biển, hòn đảo để tương hỗ những tổ chức triển khai, dự án Bất Động Sản có giải pháp bảo vệ môi trường tự nhiên biển và bảo tổn tài những hệ sinh thái biển. Từ đó, hoàn toàn có thể quy đổi kinh tế tài chính tuyến tính thành nền kinh tế tài chính tuần hoàn nhằm mục đích phục sinh, chuyển hóa, trao đổi ; tối ưu hóa hiệu suất tài nguyên trải qua tuần hoàn những mẫu sản phẩm, giảm đến mức tối thiểu và tái sử dụng, tiến tới không có chất thải góp thêm phần giảm áp lực đè nén lên những hệ sinh thái .
Hiện nay, Việt Nam nói riêng và toàn thế giới nói chung đang phải gánh chịu những tác động ngày càng gia tăng của biến đổi khí hậu, xác định nhu cầu cấp thiết hiện nay cần phải tăng cường đầu tư vào các Giải pháp dựa vào thiên nhiên (Nature-based Solutions – NBS) để tăng cường thích ứng với biến đổi khí hậu. Các giải pháp thúc đẩy quá trình thích ứng, tăng cường tính chống chịu cho các vùng dễ bị tổn thương và hệ sinh thái ven biển là những dự án có thể được nhân rộng trong cả nước và toàn châu Á. Đặc biệt, năm 2021 là năm khởi động của “Thập kỷ về phục hồi Hệ sinh thái” do Liên hợp quốc kêu gọi nhằm bảo vệ và hồi sinh các hệ sinh thái trên toàn thế giới, vì lợi ích của con người và thiên nhiên. Do đó, cần đẩy mạnh áp dụng mô hình quản lý tổng hợp vùng bờ để ước tính các giá trị cỏ biển, hạn chế sự suy thoái các hệ sinh thái biển hướng tới phát triển bền vững và giải quyết các vấn đề tồn tại trong quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường biển. Ngoài ra, các nhà khoa học, chính quyền địa phương nên xây dựng các chương trình, dự án hợp tác quốc tế trong thời gian tới nhằm trao đổi chia sẻ thông tin về quản lý, sử dụng bền vững hệ sinh thái này; và tìm kiếm các nguồn hỗ trợ quốc tế trong phục hồi các hệ sinh thái cỏ biển cũng như tăng cường công tác nghiên cứu khoa học và quản lý ở các khu bảo tồn biển.
Tài liệu tìm hiểu thêm
- [1] Cao Văn Lương và cộng sự (2014), Thành phần loài và phân bố cỏ biền tại Đầm Nại – Ninh Thuận. Tuyển tập Hội nghị Khoa học toàn quốc về sinh học biền và phát triển bền vững lần thứ II, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, tr.131-137.
- [2] Cao Văn Lương và cộng sự (2014). Hiện trạng cỏ biển ven bờ Tây vịnh Bắc bộ. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Biển, Tập 14, Số 3A, tr. 223-229.
- [3] Hoang C. Tin, Nguyen T. Uyen, Duong V. Hieu, Tran N. K. Ni, Nguyen H. C. Tu, Izuru Saizen (2019). Decadal dynamics and challenges for seagrass beds management in Cu Lao Cham Marine Protected Area, Central Vietnam, Environment, Development and Sustainability, 22: 7639-7660.
- [4] Hoang C. Tin, Bui T. Phung, Duong V. Hieu (2021). Species biodiversity and distribution of seagrass beds in several coastal areas of central Vietnam. Regional Studies in Marine Science, 41(1A):101531.
- [5] Nguyen Huu Chi Tu, Nguyen Tu Uyen, Luong Quang Doc, Le Cong Tuan, Mai Anh Thu, Hoang Cong Tin (2021). Impacts of urbanization and land transitions on seagrass beds in tropical lagoon in central Vietnam. Regional Studies in Marine Science, 45: 101860
- [6] Nguyễn Văn Tiến (2013). Nguồn lợi thảm cỏ biển Việt Nam. Nxb. Khoa học Tự nhiên và Công nghệ Quốc gia, Hà Nội.
- [7] Orth Robert J et al. (2020). Restoration of seagrass habitat leads to rapid recovery of coastal ecosystem services. Science Advances, 6, 41 eabc6434.
- [8] Rezek RJ, Furman BT, Jung RP et al. Long-term performance of seagrass restoration projects in Florida (2019). USA. Science Report. 9, 15514.
- [9] Sinclair EA, Sherman CDH, Statton J, Copeland C, Matthews A, Waycott M, van Dijk K-J, Vergés A, Kajlich L, McLeod I, and Kendrick GA (2021). Advances in approaches to seagrass restoration in Australia. Ecological Management and Restoration, 22: 10-21.
- Suhatai Praisankul, Orapan Nabangchang-Srisawalak. The Economic Value of Seagrass Ecosystem in Trang Province, Thai Lan. Kasetsart University Fishery Research Bulletin, 40, 3: 138-155.
- Tran Ngoc Khanh-Ni, Hoang Cong Tin, Vo Trong Thach, Cédric Jamet, Izuru Saizen (2020), Mapping submerged aquatic vegetation along the central Vietnamese coast using multi-source remote sensing. ISPRS International Journal of Geo-Information, 9(6), 395.
- Trần Đình Lân, Hoàng Thị Chiến (2017), Tính toán chỉ số giá trị kinh tế hệ sinh thái vùng biển đảo Cồn Cỏ. Tạp chí Khoa học và Công nghệ Biển, 17(1), 55-62. DOI: 10.15625/1859-3097/17/1/7907.
- Tan YM, Dalby O, Kendrick GA, Statton J, Sinclair EA, Fraser MW, Macreadie PI, Gillies CL, Coleman RA, Waycott M, van Dijk K, Vergés A, Ross JD, Campbell ML, Matheson FE, Jackson EL, Irving AD, Govers LL, Connolly RM, McLeod IM, Rasheed MA, Kirkman H, Flindt MR, Lange T, Miller AD and Sherman CDH (2020). Seagrass Restoration Is Possible: Insights and Lessons From Australia and New Zealand. Frontiers in Marine Science. 7:617.
Lê Văn Thăng, Hoàng Công Tín, Trần Ngọc Khánh Ni
Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học, Đại học Huế, Lê Lợi, TP Huế, Thừa Thiên – Huế