MỤC LỤC
- MỤC LỤC
- CÁC CHỮ VIẾT TẮT
- DANH SÁCH BẢNG
- DANH SÁCH BẢNG ĐỒ
- LỜI CẢM ƠN
- LỜI CAM ĐOAN
- PHẦN MỞ ĐẦU
-
- Lí do chọn đề tài:
-
- Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
-
- Phạm vi nghiên cứu
-
- Lịch sử nghiên cứu vấn đề
-
- Hệ quan điểm và phương pháp nghiên cứu
- 5 Hệ quan điểm
- 5.1 Quan điểm tổng hợp lãnh thổ
- 5.1 Quan điểm hệ thống
- 5.1 Quan điểm phát triển bền vững
- 5.1 Quan điểm lịch sử viễn cảnh
- 5 Phương pháp nghiên cứu
- 5.2 Phương pháp khảo sát thực địa
- 5.2 Phương pháp bản đồ
- 5.2 Phương pháp tổng hợp tài liệu số liệu thống kê
- 5.2 Phương pháp xử lí và phân tích tài liệu số liệu
- 5.2 Phương pháp phỏng vấn
-
- Cấu trúc của khóa luận………………………………………………………………………………………..
- PHẦN NỘI DUNG
- CHƯƠNG I:
- NHỮNG CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG
- 1 Cơ sở lí luận về vấn đề ô nhiễm môi trường
- 1.1 Khái niệm
- 1.1 Nguồn gây ô nhiễm không khí
- 1.1.2 Nguồn tự nhiên
- 1.1.2.1 Núi lửa
- 1.1.2.1 Cháy rừng
- 1.1.2.1 Bão bụi
- 1.1.2.1 Xác động, thực vật, tự nhiên
- 1.1.2 Nguồn nhân tạo:
- 1.1.2.2 Giao thông vận tải
- 1.1.2.2 Đô thị hóa
- 1.1.2.2 Ô nhiễm do hoạt động xây dựng
- 1.1.2.2 Ô nhiễm do hoạt động đun nấu
- 1.1.2.2 Ô nhiễm do rác thải
- 1.1.2.2 Do quá trình sản xuất
- 1 Cơ sở thực tiễn về vấn đề ô nhiễm môi trường
- CHƯƠNG II:
- THỰC TRẠNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở TP HCM
- 2 Các yếu tố ảnh hưởng đến ô nhiễm môi trường không khí ở thành phố Hồ Chí Minh
- 2.1 Ý thức của người dân
- 2.1 Các tổ chức bảo vệ môi trường
- 2.1 Công tác thanh tra, kiểm tra về môi trường của các cơ quan chức năng
- 2.1 Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ chuyên trách công tác bảo vệ
- 2.1 Những hạn chế, bất cập của cơ chế, chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường
- 2 Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ở thành phố Hồ Chí Minh.
CÁC CHỮ VIẾT TẮT
TP. Hồ Chí Minh : Thành phố Hồ Chí Minh KT-XH : Kinh tế – Xã hội TCVN : Tiêu chuẩn Nước Ta TCCP : Tiêu chuẩn được cho phép GDP : Tổng sản phẩm quốc dân CTR : Chất thải rắn BVMT : Bảo vệ môi trường GTCC : Giao thông công cộng
DANH SÁCH BẢNG
Bảng 1 : Nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí ở dạng bụi Bảng 2 : Nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí ở dạng khí
DANH SÁCH BẢNG ĐỒ
Bản đồ vị trí những trạm quan trắc chất lượng không khí .
LỜI CẢM ƠN
Thực tế luôn cho thấy, sự thành công nào cũng cần những sự hỗ
trợ. Từ khi bắt đầu làm luận văn đến nay, em đã nhận được rất nhiều
sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình của giảng viên và bạn bè.
Với tấm lòng biết ơn vô cùng sâu sắc, em xin gửi lời cảm ơn
chân thành nhất đến Thạc sĩ Nguyễn Thị Bình. Cô đã tận tâm chỉ bảo
hướng dẫn cho chúng em qua từng buổi học, từng buổi thảo luận về
đề tài nghiên cứu. Nhờ có những lời hướng dẫn, dạy bảo tận tình đó,
bài luận văn của em đã hoàn thành một cách tốt nhất.
Vì vốn kiến thức còn hạn chế nên không tránh khỏi những thiếu
sót, em rất mong sẽ nhận được ý kiến đóng góp của Cô và các bạn để
giúp bài luận được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài:
Trong những năm gần đây, môi trường không khí của thành phố Hồ Chí Minh luôn là yếu tố được sự chăm sóc của nhiều nhà môi trường học và toàn thể người dân đang sinh sống tại địa phận thành phố cũng như nhân dân cả nước. Việc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của thành phố đã thôi thúc nền kinh tế tài chính chung của nước ta ngày càng đổi khác với vận tốc nhanh gọn. Thành phố Hồ Chí Minh là thành phố hoạt động giải trí kinh tế tài chính năng động nhất, là tỉnh thành đi đầu trong cả nước về vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính. Nếu như năm 2001 vận tốc tăng GDP của thành phố là 7,4 % thì đến năm 2005 tăng lên 12,2 %. Phát triển kinh tế tài chính với vận tốc tăng trưởng cao đã tạo ra mức góp phần GDP lớn cho cả nước. TP chỉ chiếm 0,6 % diện tích quy hoạnh và 6,6 % dân số so với cả nước nhưng tỷ trọng GDP của thành phố chiếm gần 1/3 GDP của cả nước. Với vai trò đầu tàu trong đa giác kế hoạch tăng trưởng kinh tê – xã hội, TP đã trở thành TT kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống – du lịch, giáo dục – khoa học kỹ thuật – y tế lớn. Tuy nhiên, sự tăng trưởng kinh tế tài chính trên cũng đã kéo theo nhiều hậu quả trầm trọng và thử thách lớn về môi trường .
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
2 Mục tiêu : Tìm hiểu tình hình của ô nhiễm môi trường không khí, tác động ảnh hưởng của nó đến những hoạt động giải trí kinh tế tài chính – xã hội của thành phố, cũng như yêu cầu những giải pháp cho yếu tố này. Từ đó hướng đến sự tăng trưởng bền vững và kiên cố môi trường tại Tp. Hồ Chí Minh .2 Nhiệm vụ : – Tổng quan có tinh lọc những yếu tố lí luận và thực tiễn về ô nhiễm môi trường không khí trong môi trường lúc bấy giờ. – Phân tích những yếu tố gây ô nhiễm không khí và tình hình ô nhiễm môi trường không khí ở địa phận TP Hồ Chí Minh
- Đánh giá thực trạng ô nhiễm không khí môi trường của TP HCM
- Đề xuất giải pháp hạn chế tình trạng ô nhiễm không khí ở TP HCM.
3. Phạm vi nghiên cứu
- Thời gian: Đề tài chúng tôi nghiên cứu vấn đề “Thực trạng và giải pháp
giảm ô nhiễm môi trường không khí ở thành phố Hồ Chí Minh” trong đó các số
liệu, dữ kiện được tìm hiểu nằm trong khoảng thời gian giới hạn từ thập kỷ 90
đến nay.
- Không gian: Địa bàn nghiên cứu của đề tài bao gồm các quận, khu vực
diễn ra quá trình đô thị hóa, các huyện nằm trong ranh giới hành chính của thành
phố Hồ Chí Minh.
- Nội dung: Sơ lược ảnh hưởng quá trình ô nhiễm môi trường không khí
đến một vài vấn đề xã hội (đời sống dân cư, sức khỏe, giáo dục,…). Nhận định
tác động của ô nhiễm môi trường không khí đến kinh tế – xã hội thành phố Hồ
Chí Minh.
4. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Ô nhiễm môi trường không khí là một trong những yếu tố đang được chăm sóc số 1 lúc bấy giờ. Tình trạng ô nhiễm xảy ra ở khắp mọi nơi cùng với sự tăng trưởng về kinh tế tài chính – xã hội của những nước, đặc biệt quan trọng là ở những nước đang tăng trưởng thực trạng này càng đáng báo động. Việt Nam cũng không là một trường hợp ngoại lệ. Phát triển kinh tế tài chính – xã hội cũng phải song song với yếu tố bảo vệ môi trường
5. Hệ quan điểm và phương pháp nghiên cứu
5 Hệ quan điểm 5.1 Quan điểm tổng hợp chủ quyền lãnh thổ Quan điểm chủ quyền lãnh thổ xem xét những yếu tố trong mối quan hệ ảnh hưởng tác động qua lại lẫn nhau, tác động ảnh hưởng đến môi trường không khí. Theo quan điểm chủ quyền lãnh thổ, yếu tố ô nhiễm môi trường không khí phải được đặt trong mối quan hệ giữa những tác nhân tự nhiên, kinh tế tài chính – xã hội trên địa phận điều tra và nghiên cứu là TP 5.1 Quan điểm mạng lưới hệ thống Ô nhiễm môi trường không khí không chỉ gồm có những hoạt động giải trí ô nhiễm xảy ra trong thành phố Hồ Chí Minh mà còn gồm có những hoạt động giải trí có nguồn từ những tỉnh lân cận. Vì thế ô nhiễm môi trường không khí tại Tp. Hồ Chí Minh có tương quan mật thiết đến những hoạt động giải trí gây ô nhiễm tại những tỉnh Tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, … Vì vậy khi điều tra và nghiên cứu yếu tố ô nhiễm môi trường không khí tại Tp. Hồ Chí Minh cần liên hệ với những yếu tố môi trường không khí tại hai tỉnh lân cận này. Bên cạnh đó, ô nhiễm môi trường không khí không chỉ là yếu tố nhức nhối của Nước Ta mà còn rất nhiều nước trong khu vực Biển Đông và trên quốc tế, chính thế cho nên trên cơ sở mạng lưới hệ thống của khu vực, vùng giúp tất cả chúng ta có cái nhìn đúng đắn về yếu tố này lúc bấy giờ. Từ đó học hỏi kinh nghiệm tay nghề của những nước tiên tiến và phát triển, phát huy những thế mạnh của tất cả chúng ta để khắc phục triệt để yếu tố ô nhiễm môi trường không khí cũng như hạn chế đến mức thấp nhất tai hại của nó đến kinh tế tài chính – xã hội và môi trường .5.1 Quan điểm tăng trưởng bền vững và kiên cố Khi nghiên cứu và điều tra yếu tố ô nhiễm môi trường không khí cần phải dựa trên quan điểm sinh thái xanh và tăng trưởng vững chắc. Phát triển kinh tế tài chính – xã hội của TP phải song song với sử dụng hợp lý, bảo vệ và tái tạo tài nguyên vạn vật thiên nhiên, chống gây ô nhiễm môi trường ; tích hợp hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế tài chính với tân tiến và công minh xã hội nhằm mục đích nâng cao chất lượng đời sống của con người. 5.1 Quan điểm lịch sử dân tộc viễn cảnh Các hoạt động giải trí sản xuất, hoạt động và sinh hoạt đã làm cho môi trường bị ô nhiễm không khí và nó trở thành một trong những yếu tố đang được chăm sóc trong quá trình lúc bấy giờ và cả trong tương lai. Vì vậy trên quan điểm lịch sử dân tộc – viễn cảnh, tất cả chúng ta sẽ nhìn nhận khách quan về yếu tố này trong quá khứ cũng như đưa ra nhưng dự báo trong tương lai. Từ đó, tất cả chúng ta sẽ có những đánh giá và nhận định đúng đắn cho yếu tố này để hoàn toàn có thể phát huy được những lợi thế của đề tài, đồng thời khắc phục những hạn chế, thiếu sót của nó. 5 Phương pháp điều tra và nghiên cứu 5.2 Phương pháp khảo sát thực địa Chúng tôi đã triển khai đến điều tra và nghiên cứu tại những Q. Tân Bình, Q1, Qò Vấp, Q., Q7, Q11 của TPHCM. Chúng tôi đều ghi chép cẩn trọng những thông tin về những nơi đã đến khảo sát, về tình hình ô nhiễm không khí, lượng khói bụi, tình hình tồn động và quy trình tiến độ xử lí rác thải, .. của Q. Tân Bình, Q1, Qò Vấp, Q., Q7, Q11 của TPHCM. Tất cả được nhìn nhận bằng định tính, trên cơ sở nhận định và đánh giá thực tiễn về yếu tố ô nhiễm không khí và những kỹ năng và kiến thức đã học để đưa ra Kết luận .đã xử lí thành SPSS, EXEL để xây dựng những bản số liệu, vẽ biểu đồ nhằm mục đích trực quan hóa những số liệu mà chúng tôi đã tích lũy được để Giao hàng nghiên cứu và điều tra .
5.2 Phương pháp phỏng vấn
Nhằm thực hiện đề tài sát với tình hình thực tế, chúng tôi đã tiến hành
phỏng vấn những bên có liên quan (ban quản lý đầu tư dự án Vệ sinh môi trường
TP, các hộ gia đình, thương nhân buôn bán, người dân địa phương,…) để
có những ý kiến đóng góp sát với thực tế.
6. Cấu trúc của khóa luận
Ngoài phần khởi đầu, phần Tóm lại, tài liệu tìm hiểu thêm, phụ lục thì nội dung nghiên cứu và điều tra của đề tài được cấu trúc thành 3 chương : Chương 1 : Cở sở lý luận và thực tiễn điều tra và nghiên cứu về yếu tố ô nhiễm môi
trường không khí.
Chương 2: Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ở TP
Chương 3 : Một số giải pháp nhằm mục đích giảm thực trạng ô nhiễm môi trường
không khí ở TP
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I:
NHỮNG CƠ SỞ THỰC TIỄN VÀ LÍ LUẬN VỀ VẤN ĐỀ
Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG KHÔNG KHÍ
1 Cơ sở lí luận về vấn đề ô nhiễm môi trường
1.1 Khái niệm Ô nhiễm môi trường là sự xuất hiện của những vật thể lạ hoặc một sự biến hóa quan trọng trong thành phần không khí, làm cho không khí không sạch hoặc gây ra sự tỏa mùi không dễ chịu, giảm tầm nhìn xa ( do bụi ). 1.1 Nguồn gây ô nhiễm không khí Có rất nhiều nguồn gây ô nhiễm không khí. Có thể chia thành nguồn tự nhiên và nguồn tự tạo .
1.1.2 Nguồn tự nhiên
1.1.2. 1 Núi lửa Núi lửa phun ra những nham thạch nóng và nhiều khói bụi giàu sunfua, meetan và những loại khí khác. Không khí chứa bụi lan tỏa đi rất xa vì nó được phun lên rất cao. 1.1.2. 1 Cháy rừng Các đám cháy rừng và đồng cỏ bởi những quy trình tự nhiên xảy ra do sấm chớp, cọ sát giữa thảm thực vật khô như tre cỏ. Các đám cháy này thường Viral rộng, phát thải nhiều bụi và khí. 1.1.2. 1 Bão bụi Gây nên do gió mạnh và bão, mưa và bão mòn đất sa mạc, đất trồng và gió thổi tung lên thành bụi muối Viral vào không khí. 1.1.2. 1 Xác động, thực vật, tự nhiênCN thủy tinh Bụi silic, khoáng Silicat, thạch anh, oxit sắt kẽm kim loại, … CN dệt, tơ sợi Bụi vải bông Bột poime hữu cơ, bột bông, … CN chế biến gỗ Bụi gỗ Bột gỗ, xenlulozo, phụ gia, … Bảng 1 : Nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí ở dạng bụi Nguồn sinh ra Thuộc loại Thành phần chính CN cốc hóa than Khí than CO, NH3, SO2, NOx, … Sản xuất xi-măng Khí lò SO2, NO2, CO, HCl, HF CN luyện gang, thép Khí lò CO, NOx, SO2, hơi sắt kẽm kim loại CN nhiệt điện Khí than CO, SO2, NOx, HCl, … CN sản xuất H2SO4 Khí vô cơ SO2, SO3, … CN sản xuất HNO3 Khí vô cơ NO, NO2, NOx, … Bảng 2 : Nguồn gây ô nhiễm môi trường không khí ở dạng khí 1.1.2. 2 Giao thông vận tải đường bộ Vì năm gần đây, những loại phương tiện đi lại giao thông vận tải, cơ giới tăng nhanh. 70 % lượng khí thải là do những phượng giao thông vận tải vận tải đường bộ. Thành phố ngày càng pháttriển thì số lượng GTVT lưu hành càng tăng nhanh. Đây là áp lực đè nén rất lớn với môi trường không khí của thành phố. 1.1.2. 2 Đô thị hóa Việt Nam đang trong quy trình đô thị hóa nhanh, kéo theo thành phố Hồ Chí Minh cũng không nằm ngoài xu thế đó mà còn nổi trội hơn cả trong yếu tố này. Dân số ngày càng tăng và tập trung chuyên sâu đa phần ở những đô thị. Các hoạt động giải trí tăng trưởng kinh tế-xã hội của những vương quốc phần đông tập trung chuyên sâu ở những đô thị và thành phố TP HCM không ngoại lệ. Năng lượng tiêu thụ ở dây hoàn toàn có thể chiếm tới ¾ tổng năng lượng tiêu thụ của vương quốc, thải ra một lượng khí thải lớn vào môi trường. Do đó yếu tố ô nhiễm không khí trầm trọng thường xảy ra tại những đô thị, những khu dân cư đông đúc gần tuyến giao thông vận tải, những xí nghiệp sản xuất, xí nghiệp sản xuất … 1.1.2. 2 Ô nhiễm do hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng Ở nước ta lúc bấy giờ hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng nhà cửa, đường xá, cầu và cống, … rất mạnhh và diễn ra ở khắp mọi nơi, đặc biệt quan trọng là ở những thành phố lớn. Các hoạt động giải trí như thiết kế xây dựng đào lấp đất, đập phá khu công trình, vật tư thiết kế xây dựng bị rơi vãi trong quy trình luân chuyển thường gây ô nhiễm bụi rất trầm trọng so với môi trường không khí xung quanh, đặc biệt quan trọng là ô nhiễm bụi nồng độ bụi trong không khí ở những nơi có hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng vượt trị số tiêu chuẩn được cho phép tới 10-20 lần. 1.1.2. 2 Ô nhiễm do hoạt động giải trí đun nấu Ở những thành phố lớn như Thành Phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, TP. Hải Phòng, Thành Phố Đà Nẵng, đặc biệt quan trọng là những thành phố và thị xã của những tỉnh phía Nam, nhiều mái ấm gia đình có mức sống cao chuyển từ đun nấu bằng than dầu sang đun nấu bằng bếp gas ngày càng nhiều. Bếp ga gây ô nhiễm không khí ít hơn rất nhiều so với đun, nấu bằng than dầu. 1.1.2. 2 Ô nhiễm do rác thải1.1.2. 2 Do quy trình sản xuất Hoạt động sản xuất của những nhà máy sản xuất, những mỏ khai thác khoàng sản, nông nghiệp, tiểu công nghiệp .
1 Cơ sở thực tiễn về vấn đề ô nhiễm môi trường
So với các quốc gia trên thế giới thì chất lượng môi trường ở Việt Nam đã
giảm dần qua từng năm. Một cuộc khảo sát được điều phối bởi các nhà khoa học
từ các trung tâm nghiên cứu môi trường của Đại học Yale và Đại học Columbia ở
Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu, những người đã thực hiện nghiên cứu này trong
nhiều năm tại 132 quốc gia. Trong chỉ số môi trường chung, Việt Nam xếp thứ
79 – phần thấp hơn của nhóm trung lưu. Nhưng theo các tiêu chí chi tiết cụ thể,
Việt Nam thậm chí còn có hiệu suất tồi tệ hơn, bao gồm cả chất lượng không khí
có ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, nước và gánh nặng bệnh tật về môi
trường.
0
2
4
6
8
10
12
Đồng bằng sông Hồng Trung du và miền núi
phía Bắc
Bắc Trung Bộ và Duyên
hải miền Trung
Đồng bằng sông Cửu
Long
Biểu đồ thể hiện chất thải rắn được xử lý bình quân
một ngày phân theo vùng (tấn)
Tổng lượng chất thải rắn thường thì được thu gom Tổng lượng chất thải rắn thường thì thu gom được giải quyết và xử lý đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật vương quốc tương ứngTheo hiệu quả tìm hiểu của EPI, chất lượng không khí ở Nước Ta đang tụt lại trong số 10 nước tồi tệ nhất trên quốc tế, đứng thứ 123, và dự báo ô nhiễm không khí sẽ liên tục xấu đi trong tương lai gần và hoàn toàn có thể rơi xuống vị trí thứ 125. Thông tin này, trong khi báo động, giờ đây mới mẻ và lạ mắt, vì những cuộc tìm hiểu độc lập bởi những cơ quan của Nước Ta đã đi đến Tóm lại rằng ô nhiễm không khí của quốc gia đã trở nên tồi tệ và trở nên trầm trọng. Ngô Đức Thế – giáo sư người Nước Ta của Đại học Quốc gia Nước Singapore. Khói và bụi do xe tải tạo ra là những yếu tố chính làm giảm chất lượng không khí ở Nước Ta, đặc biệt quan trọng là ở những thành phố lớn như Thành Phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Nút giao thông vận tải, những khu công trình khu vực kiến thiết xây dựng, ô nhiễm không khí có tín hiệu ngày càng tăng, nhất là trong những đô thị lớn. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, nồng độ chất ô nhiễm trong không khí khu vực ven đường giao thông vận tải, trong đó hầu hết là CO tăng 1,44 lần và bụi PM10 tăng 1,07 lần. Còn tại TP. Hà Nội, nếu không có giải pháp nào thì nồng độ phát thải bụi mỗi năm hoàn toàn có thể đạt 200 mg / m3 vào năm 2020, gấp 10 lần mức khuyến nghị của Tổ chức Y tế quốc tế .
CHƯƠNG II:
THỰC TRẠNG Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở TP HCM
2 Các yếu tố ảnh hưởng đến ô nhiễm môi trường không khí
ở thành phố Hồ Chí Minh
Tình trạng ô nhiễm môi trường không khí có nhiều nguyên do khác nhau, tuy nhiên tập trung chuyên sâu ở những nguyên do đa phần sau đây : 2.1 Ý thức của người dân Nhiều người vô tư vứt rác bừa bãi ( cả công khai minh bạch lẫn lén lút ) bất kể khu vực, thậm chí còn cả ở nơi có biển “ cấm đổ rác ” … Tệ hại hơn họ còn coi đó là điều thông thường, không hề cảm thấy xấu hổ. Ý thức của người dân về bảo vệ môi trường kém, chưa hiểu rõ hết tai hại của những hàn động ấy đến môi trường
