[ Luận án năm nay ] Pháp luật về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ở Nước Ta
THÔNG TIN LUẬN ÁN
- Trường: Học viện Khoa học xã hội
- Tác giả: TS. Bùi Đức Hiển
- Định dạng: PDF/Word
- Số trang: 172 trang
- Năm: 2016
1. Tính cấp thiết của đề tài
Không khí là một thành phần quan trọng cấu thành môi trường tự nhiên toàn cầu, cung ứng điều kiện kèm theo thiết yếu bảo vệ sự hình thành, sống sót, tăng trưởng của con người và những sinh vật. Tuy nhiên, cùng với sự tăng trưởng nhanh của kinh tế tài chính xã hội, bên cạnh những thành tựu, trái đất cũng đã và đang đương đầu với nhiều mặt trái, đặc biệt quan trọng là ô nhiễm môi trường không khí. gây đổi khác khí hậu và suy giảm tầng ozon, … rình rập đe dọa đời sống của con người cũng như sinh vật trên quốc tế [ 58 ] .
Ở Việt Nam, từ khi tiến hành sự nghiệp đổi mới, mở cửa đến nay, nhiều nhà máy, xí nghiệp được thành lập đi vào sản xuất ở khắp các tỉnh, thành, nhưng sự phát triển thiếu quy hoạch trong thời gian dài dẫn đến ô nhiễm không khí cũng ngày càng nghiêm trọng. Trong một nghiên cứu thường niên về môi trường do các trường Đại học của Mỹ thực hiện và công bố tại Diễn đàn kinh tế thế giởi ở Davos, Thụy Sĩ thì Việt Nam nằm trong số 10 quốc gia có không khí ô nhiễm nhất thế giới [85], điển hình là ở các đô thị lớn như: Tp. Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh, các khu công nghiệp và làng nghề,. làm ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người dân, tác động tiêu cực đến mùa màng, quần thể động, thực vật, các công trình xây dựng, thậm chí gâybiến đổi khí hậu… Cụ thể tại Tp. Hồ Chí Minh, theo thống kê nồng độ chất ô nhiễm trong không khí khu vực ven đường giao thông, trong đó chủ yếu là CO tăng 1,44 lần và bụi PM10 (tức bụi có kích thước bé hơn 10^ tăng 1,07 lần). Tại Hà Nội theo dự đoán nếu không có biện pháp nào, nồng độ phát thải bụi có thể đạt 200mg/m3 vào năm 2020, gấp 10 lần mức khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới [125]. Thực tiễn này đặt ra vấn đề là phải hoàn thiện các cơ chế nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí có hiệu quả, bảo vệ môi trường, trong đó có việc hoàn thiện các quy định pháp luật về vấn đề này. Vấn đề đặt ra, quy định và thực thi pháp luật, trong đó có pháp luật về kiểm soát ô nhiễm không khí như thế nào để vừa giữ gìn được một môi trường không khí sạch, bảo đảm quyền được sống trong môi trường trong lành của người dân đồng thời vẫn có các điều kiện phát huy tối đa các nguồn lực cho phát triển kinh tế đất nước là vấn đề hết sức quan trọng.
Nghiên cứu những pháp luật pháp lý hiện hành về trấn áp ô nhiễm không khí trong Luật Bảo vệ môi trường năm năm trước, hoàn toàn có thể thấy Luật pháp luật còn khá chung chung, nhiều thiếu sót, chưa mang tính mạng lưới hệ thống, thiếu minh bạch, thiếu đơn cử dẫn tới khó khả thi. Ví dụ : về nội hàm trấn áp ô nhiễm không khí chưa được làm rõ, pháp luật về nhìn nhận tác động ảnh hưởng môi trường không khí còn thiếu sót dẫn tới nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh thương mại vẫn hoàn toàn có thể lách qua những pháp luật pháp lý để không phải lập báo cáo giải trình nhìn nhận ảnh hưởng tác động môi trường ; thiếu những pháp luật về phí bảo vệ môi trường với khí thải, về xác lập thiệt hại môi trường không khí, … Bên cạnh đó, pháp luật về quy chuẩn môi trường không khí lúc bấy giờ đã lỗi thời so với khu vực và quốc tế ; chưa có pháp luật đơn cử về quy chuẩn môi trường không khí trong nhà. Những điểm thiếu sót hạn chế trong những pháp luật pháp lý đã gây khó khăn vất vả rất lớn cho những cơ quan quản trị nhà nước cũng như người dân trong trấn áp ô nhiễm không khí .
Hơn nữa, trong toàn cảnh hội nhập kinh tế tài chính toàn thế giới, Nước Ta đã, đang và sẽ tham gia vào những sân chơi chung của khu vực và quốc tế như : Khu vực mậu dịch tự do ASEAN, Tổ chức Thương mại quốc tế WTO, Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương ( TPP ), Liên minh thuế quan Nga, Kazakhstan, Belarusia ,. Việc tham gia vào những sân chơi chung này yên cầu Nước Ta phải triển khai xong những pháp luật pháp lý trong nước tương thích với luật chơi chung của quốc tế. Bên cạnh đó, Nước Ta đã tham gia một số ít công ước quốc tế về bảo vệ môi trường không khí, ứng phó với biến hóa khí hậu, như : Công ước khung về ứng phó với đổi khác khí hậu của Liên Hợp quốc, Nghị định thư Kyoto về ứng phó với biến hóa khí hậu, Công ước về bảo vệ tầng ozon, … Bởi vậy, nghiên cứu và điều tra, triển khai xong pháp lý về trấn áp ô nhiễm không khí là một yên cầu cấp thiết .
Mặt khác, Nhà nước ta là Nhà nước của dân, do dân và vì dân, nhân dân nộp thuế để nuôi Nhà nước. Nhà nước có rất nhiều nghĩa vụ và trách nhiệm trong đó có việc phải trấn áp những mặt trái của kinh tế thị trường ( tăng trưởng rơi lệch ), trong cái rơi lệch đó là việc ngăn ngừa những hành vi làm ô nhiễm môi trường, đặc biệt quan trọng là ô nhiễm môi trường không khí là rất quan trọng. Nhà nước phải bảo vệ môi trường sống trong lành bảo đảm an toàn, lành mạnh nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ về tự nhiên của con người, và để triển khai được điều này, Nhà nước phải sử dụng pháp lý .
Ngoài ra, qua tổng quan những tài liệu nghiên cứu và điều tra ở Nước Ta chưa có một khu công trình khoa học nào nghiên cứu và điều tra một cách có mạng lưới hệ thống, chuyên nghiệp và bài bản tương quan trực tiếp đến pháp lý về trấn áp ô nhiễm không khí. Do vậy, tác giả lựa chọn chủ đề “ Pháp luật về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ở Nước Ta ” là đề tài nghiên cứu sinh của mình .
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu điều tra và nghiên cứu của đề tài luận án nhằm mục đích làm sáng tỏ những yếu tố lý luận, pháp lý và thực tiễn về pháp lý trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ở Nước Ta. Từ đó yêu cầu giải pháp nhằm mục đích triển khai xong chủ trương, pháp lý về trấn áp ô nhiễm không khí, góp thêm phần bảo vệ sức khỏe thể chất nhân dân, bảo vệ quyền được sống trong môi trường trong lành .
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được tiềm năng điều tra và nghiên cứu trên, đề tài tập trung chuyên sâu vào những trách nhiệm điều tra và nghiên cứu sau :
– Phân tích nhận thức lý luận về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí : khái niệm, đặc thù, phân loại, vai trò ; mục tiêu của trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, chủ thể trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, đối tượng người dùng trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, công cụ trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, nội dung trấn áp ô nhiệm môi trường không khí ; tiêu chuẩn của kiểm soát và điều chỉnh pháp lý về trấn áp ô nhiễm mô trường không khí ;
– Phân tích những lao lý pháp lý hiện hành về trấn áp ô nhiễm không khí ở Nước Ta và chỉ ra những thành tựu, hạn chế và nguyên do của những hạn chế đó ;
– Phân tích thực tiễn triển khai pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ở Nước Ta lúc bấy giờ ;
– Kiến nghị nhằm mục đích thiết kế xây dựng, triển khai xong pháp lý về trấn áp ô nhiễm không khí ở Nước Ta trong điều kiện kèm theo mới .
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
– Về đối tượng người dùng điều tra và nghiên cứu của đề tài luận án hầu hết là những lao lý pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí được ghi nhận trong Luật Bảo vệ môi trường năm năm trước và những văn bản pháp lý tương quan khác. Bên cạnh đó, tác giả cũng có sự chăm sóc thích đáng đến việc điều tra và nghiên cứu những quan điểm, kim chỉ nan khoa học về trấn áp ô nhiễm môi trường nói chung, môi trường không khí nói riêng cũng như 1 số ít những lao lý pháp luật quốc tế và một số ít nước trên quốc tế về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí .
– Về khoanh vùng phạm vi điều tra và nghiên cứu của đề tài, tập trung chuyên sâu nghiên cứu và điều tra những yếu tố lý luận, pháp lý và thực tiễn xoanh quanh pháp lý trấn áp ô nhiễm môi trường không khí. Không gian nghiên cứu và điều tra của đề tài luận án là Nước Ta và thời hạn nghiên cứu và điều tra ở thời gian lúc bấy giờ .
Trong quy trình nghiên cứu và điều tra để có những nhìn nhận mang tính tổng lực về chủ đề điều tra và nghiên cứu, nghiên cứu sinh sẽ có sự chăm sóc thích đáng đến pháp lý của 1 số ít nước trên quốc tế về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí cũng như những cam kết khu vực, quốc tế tương quan đến yếu tố này. Bên cạnh đó, luận án cũng điều tra và nghiên cứu về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí trong mối quan hệ với ứng phó, thích nghi với đổi khác khí hậu. Bởi nguyên do gây ra đổi khác khí hậu là do việc xả thải quá nhiều chất ô nhiễm, như CO2, C’FC ’ s, … vào bầu khí quyền toàn cầu gây nên hiện tượng kỳ lạ hiệu ứng nhà kính và đổi khác khí hậu toàn thế giới và ứng phó với đổi khác khí hậu góp thêm phần vào trấn áp ô nhiễm môi trường không khí. Tuy nhiên, luận án này sẽ không đi quá sâu vào nghiên cứu và phân tích tình hình pháp lý về ứng phó với đổi khác khí hậu, mà ứng phó với biến hóa chỉ là một trong những nội dung quan trọng của trấn áp ô nhiễm môi trường không khí .
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận án
Luận án cũng dựa trên những thành tựu của những chuyên ngành khoa học pháp lý như : Luật Môi trường, Lịch sử Nhà nước và pháp lý, Lý luận về Nhà nước và Pháp luật, Xã hội học pháp lý, Luật Hành chính, Luật Hình sự, Luật Dân sự, … Những vấn đề khoa học trong những khu công trình điều tra và nghiên cứu, sách chuyên khảo và những bài viết đăng trên những Tạp chí chuyên ngành tương quan đến trấn áp ô nhiễm không khí, pháp lý trấn áp ô nhiễm không khí .
Các giải pháp được sử dụng trong luận án là : chiêu thức nghiên cứu và phân tích – tổng hợp, chiêu thức so sánh, chiêu thức quy nạp, diễn dịch, … Đồng thời luận án còn dựa vào những số liệu thống kê, tổng kết hàng năm trong những báo cáo giải trình của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Tổng Cục Môi trường và những địa phương cũng như những thông tin trên mạng Internet, … Cụ thể :
– Phương pháp luận chủ nghĩa Mác – Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh được sử dụng trong điều tra và nghiên cứu mối quan hệ biện chứng giữa hành vi xả thải những chất thải của những cá thể, tổ chức triển khai với ô nhiễm môi trường không khí ; mối quan hệ giữa ô nhiễm môi trường không khí và đổi khác khí hậu và nhu yếu trấn áp ô nhiễm môi trường không khí bằng pháp lý ;
– Phương pháp phân tích – tổng hợp được sử dụng khi đánh giá, bình luận các quan điểm, các quy định pháp luật, các tình huống thực tiễn làm cơ sở cho những kết luận khoa học về kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí nhằm đưa ra được khung pháp luật hoàn thiện về kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam hiện nay. Phương pháp nghiên cứu này sẽ được tác giả sử dụng trong suốt quá trình nghiên cứu.
– Chương 1, tác giả sử dụng giải pháp nghiên cứu và phân tích tài liệu để tổng quan những khu công trình điều tra và nghiên cứu lý luận và thực tiễn về pháp lý trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, chiêu thức so sánh, tổng hợp nhằm mục đích xác lập rõ những hiệu quả đã điều tra và nghiên cứu được tương quan đến đề tài để thừa kế, đồng thời chỉ ra những yếu tố tương quan đến đề tài luận án mà những khu công trình, bài viết trước đó còn bỏ ngỏ cần phải nghiên cứu và điều tra bổ trợ, tăng trưởng .
– Chương 2, tác giả sử dụng giải pháp nghiên cứu và phân tích, tổng hợp, phỏng vấn chuyên viên, những nhà quản trị để nhìn nhận những nghiên cứu và điều tra về khái niệm, đặc thù của pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, nguồn gốc sinh ra của trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, so sánh để phân biệt trấn áp ô nhiễm môi trường với quản trị nhà nước về môi trường không khí, bảo vệ môi trường. Ngoài ra, giải pháp phỏng vấn chuyên viên cũng nhằm mục đích xác lập những tiêu chuẩn kiểm soát và điều chỉnh pháp lý, nội dung kiểm soát và điều chỉnh pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ;
– Chương 3, tác giả sử dụng chiêu thức thống kê, nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận những pháp luật pháp lý hiện hành về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, so sánh đưa ra những số liệu để nhìn nhận tình hình, rút ra những chưa ổn, hạn chế, thiếu sót trong pháp luật và thực thi pháp lý về yếu tố này. Bên cạnh đó, để nhìn nhận thực tiễn thực thi pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, tác giả dự kiến sử dụng giải pháp tìm hiểu xã hội học để tìm hiểu và khám phá quan điểm quan điểm của những cơ quan quản trị nhà nước, tổ chức triển khai, cá thể chủ nguồn thải và người dân về yếu tố này .
– Chương 4, tác giả sử dụng giải pháp tọa đàm, phỏng vấn chuyên viên, chiêu thức nghiên cứu và phân tích, tổng hợp để đưa ra khuynh hướng, giải pháp hoàn thành xong chủ trương, pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ở Nước Ta đồng thời dự báo khuynh hướng tăng trưởng của pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí trong tương lai gần .
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
– Đưa ra những khái niệm, đặc thù của trấn áp ô nhiễm môi trường không khí và pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí trên cơ sở nội hàm của trấn áp và đặc trưng của ô nhiễm môi trường không khí. Làm sáng tỏ nguồn gốc của thuật ngữ trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, phân biệt với thuật ngữ bảo vệ môi trường không khí ;
– Xây dựng những cơ sở lý luận nhằm mục đích xác lập rõ mục tiêu trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, chủ thể trấn áp, phương pháp, công cụ trấn áp, nội dung trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, … ;
– Xác định nguyên tắc, nội dung kiểm soát và điều chỉnh pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, như : nguyên tắc bảo vệ quyền được sống trong môi trường trong lành ; nguyên tắc bảo vệ tăng trưởng bền vững và kiên cố ; nguyên tắc xã hội hóa những hoạt động giải trí bảo vệ môi trường không khí ; nguyên tắc người gây ô nhiễm môi trường không khí phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm pháp lý, nguyên tắc hợp tác quốc tế và khu vực trong bảo vệ môt trường .
– Đưa những tiêu chuẩn kiểm soát và điều chỉnh pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí, như : tính dự báo, cảnh báo nhắc nhở ; tính phòng ngừa được rủi ro đáng tiếc phát sinh ; tính nhanh gọn, kịp thời ; tính hội đồng nghĩa vụ và trách nhiệm ; tính liên kết hợp tác vùng, vương quốc, khu vực và quốc tế .
– Đánh giá tình hình những pháp luật pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ;
– Xây dựng luận cứ và đề xuất kiến nghị những giải pháp cho việc triển khai xong pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí tại Nước Ta hướng tới kiến thiết xây dựng Luật Không khí sạch ở Nước Ta ;
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Pháp luật về trấn áp ô nhiễm không khí ở Nước Ta là khu công trình điều tra và nghiên cứu quy mô, mới, từ góc nhìn khoa học pháp lý, trên cơ sở những lao lý trong Luật BVMT năm năm trước và những văn bản pháp lý tương quan. Luận án điều tra và nghiên cứu làm rõ những yếu tố từ lý luận, pháp lý đến thực tiễn về quy trình phòng ngừa ô nhiễm môi trường không khí, phát hiện ô nhiễm không khí, ngăn ngừa ô nhiễm không khí và giải quyết và xử lý ô nhiễm không khí, … Trên cơ sở lý luận và thực tiễn về trấn áp ô nhiễm không khí ở Nước Ta, so sánh pháp lý hiện hành với pháp lý quốc tế, pháp lý 1 số ít nước trên quốc tế để phẫu thuật, nghiên cứu và phân tích chỉ ra những ưu điểm, hạn chế, thiếu sót, chưa ổn. Từ đó đưa ra nhu yếu, khuynh hướng và những giải pháp nhằm mục đích triển khai xong chủ trương, pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí ở nước ta lúc bấy giờ .
Kết quả điều tra và nghiên cứu của Luận án có giá trị tìm hiểu thêm tốt những cơ quan lập pháp, lập quy trong quy trình nghiên cứu và điều tra, kiến thiết xây dựng và hoàn thành xong pháp lý về bảo vệ môi trường nói chung, đặc biệt quan trọng là sự sinh ra của Luật Không khí sạch ở Nước Ta ; cho việc nghiên cứu và điều tra, giảng dạy tại những trường đào tạo và giảng dạy cao học, ĐH, cao đẳng chuyên ngành luật. Luận án cũng có giá trị tìm hiểu thêm so với những cơ quan thực tiễn trong quy trình thực thi, xử lý những yếu tố tương quan đến bảo vệ môi trường không khí .
7. Cơ cấu của luận án
Mở đầu
Chương 1. Tổng quan tình hình điều tra và nghiên cứu pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí .
Chương 2. Những yếu tố lý luận về pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí .
Chương 3. Thực trạng pháp luật về kiểm soát ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam hiện nay.
Chương 4. Định hướng và giải pháp hoàn thành xong pháp lý về trấn áp ô nhiễm môi trường không khí Kết luận .
Danh mục những khu công trình của tác giả đã công bố tương quan đến luận án .
Danh mục tài liệu tìm hiểu thêm .