Lòng tốt đáng giá bao nhiêu?
Phía sau cái gọi là cơm, áo, gạo, tiền của người nghèo, cận nghèo, mái ấm gia đình chủ trương tự nguyện không nhận tương hỗ là cả tấm lòng bác ái, cao quý, mà nói rộng ra đó là truyền thống cuội nguồn tương thân tương ái của người Việt .
Một góc xã Xuân Sinh ( Thọ Xuân ) .
Quê tôi – xã Xuân Sinh, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa bỗng dưng nổi tiếng trên đài báo vì lý do hết sức đơn giản đó là, nhiều người dân tự nguyện không nhận hỗ trợ do ảnh hưởng từ dịch COVID-19 của Chính phủ. Thoạt nghe thì có vẻ khó tin, bởi nhiều người có lẽ cùng chung suy nghĩ, chẳng ai dại đến mức người ta cho không nhận. Thậm chí có người buông lời mỉa mai, “đã nghèo mà còn sĩ diện”.
Tất nhiên, tôi cũng chẳng chăm sóc đến những mẩu tin đang Viral trên mạng xã hội với nội dung “ cán bộ ép dân ký vào đơn tự nguyện không nhận tương hỗ ” nếu chưa kiểm chứng. Đặc biệt với nghĩa vụ và trách nhiệm của nhà báo, thông tin này càng phải được làm rõ để xu thế dư luận một cách đúng mực nhất .Trên chuyến xe trở về sau nhiều ngày xa quê, trong đầu tôi cũng tự đặt ra cho mình hàng tá câu hỏi : Tại sao nhiều người quê mình đang nghèo khó, khó khăn vất vả lại chuẩn bị sẵn sàng khước từ không nhận tiền tương hỗ ? Số tiền tương hỗ đó hoàn toàn có thể giúp người dân quê tôi giàn trải đời sống trong một vài tháng, nhất là thời gian giáp hạt cơ mà ? Họ có bị ép không nhận tiền tương hỗ không, hay còn nguyên do gì khác ?Nhưng rồi bản thân cũng tự “ truy vấn ” bằng cách tìm câu vấn đáp cho chính mình : “ Liệu dân mình có thuận tiện bị “ ép ” để không nhận tiền tương hỗ như thông tin đang Viral trên mạng xã hội ? Nếu dân cư không thích tự nguyện “ nhường cơm sẻ áo ” thì cán bộ có ép được không ? Có điều gì đó chưa rõ ràng nếu chỉ tiếp cận những thông tin một chiều đang Viral trên mạng xã hội ?Cả làng Bàn Thạch rất ít người biết tôi làm báo. Cho nên, để có những thông tin chân thực khách quan nhất, trước khi trao đổi với chính quyền sở tại địa phương, tôi cùng một đồng nghiệp đã “ bí hiểm ” nắm thông tin từ phía người dân. Ở vùng quê nghèo này, nhiều người dân cũng chẳng lạ mặt tôi, bởi tuổi thơ của đồng đội chúng tôi đã trôi đi một cách êm đềm, dung dị trong cái tình làng nghĩa xóm ấy. Cho nên mọi chuyện đều được người dân mở lòng san sẻ …Ban đầu tôi cứ tưởng chắc phải có nguyên do gì đó xa xỉ đến mức khiến người dân quê tôi đi đến quyết định hành động phủ nhận nhận tiền tương hỗ của nhà nước. Nhưng những san sẻ thật lòng của những người nông dân, chân chất, ngay thật, thân mật có sức lôi cuốn đến đến mức khiến tôi bỏ quên lối tâm lý có phần cầu kỳ trước đó của mình .Ở quê tôi có những người tự nguyện không nhận tiền tương hỗ dịch bệnh COVID-19 của nhà nước là bởi nhiều người dân bày tỏ cảm phục, cảm động khi biết được hình ảnh 1 số ít cụ già hết tuổi lao động vẫn còn lặn lội đường xa góp gạo, góp tiền cùng cả nước chống dịch. Họ cho rằng những bác sĩ, người dân tại những nơi đang có dịch khó khăn vất vả thì mới cần sự tương hỗ .
Một số người nói với tôi rằng, họ tuy còn nghèo, nhưng không đến mức đói ăn. Gia đình vẫn có thể trang trải được cuộc sống bằng mớ rau, con cá ngoài vườn. Họ vẫn tự mình sản xuất ra vật chất chứ chưa đến mức độ nhận hỗ trợ của nhà nước. Rồi cứ thế người này học tập người kia, người kia học tập người nọ và nó trở thành phong trào lan rộng ra cộng đồng.
Họ cùng có chung tâm lý rằng, không có nguyên do gì để nhận tiền tương hỗ của Nhà nước trong khi mình còn khỏe, vẫn hoàn toàn có thể làm ra gạo, tiền để tự giàn trải đời sống. Chính vì lẽ đó, nhiều người đã viết đơn tự nguyện không nhận tiền tương hỗ COVID-19 để “ nhường cơm sẻ áo ” cho những thực trạng khó khăn vất vả hơn. Rồi có những người thuộc diện được tương hỗ chuẩn bị sẵn sàng trả lại tiền sau khi nhận cũng chỉ bởi nguyên do đơn thuần “ nhiều người cần trợ giúp hơn mình ” .Nghe xong những câu truyện của người dân, tôi vội gói ghém cái tâm lý có phần hẹp hòi và thiển cận vì đã từng có lúc hoài nghi lòng tốt của họ. Với cảm nhận của riêng mình, tôi nghĩ, có lẽ rằng mình học được ở người dân quê tôi cách cho đi để yêu thương nhiều hơn .Và rồi, phía sau cái gọi cơm, áo, gạo, tiền của người nghèo, cận nghèo, mái ấm gia đình chủ trương tự nguyện không nhận tương hỗ có hiện hữu những thứ cao quý hơn. Đó là cả tấm lòng bác ái, cao quý của dân cư, mà nói rộng ra đó là truyền thống cuội nguồn tương thân tương ái của người Việt ta. Tôi cũng nhìn thấy cái “ tốt bản năng ” từ họ. Điều đó đã được khơi dậy và nhân rộng một cách đúng lúc, đúng chỗ .Tôi cũng từng đặt hoài nghi cho những thông tin đã, đang Viral trên mạng xã hội và vẫn tin, mong ước một cái kết có hậu cho quê nhà. Giờ thì mọi thứ đã khác và sự thực đã được trình diện .Tôi tin vào lý trí và con tim của mình trước những gì đã tận mắt chứng kiến và giờ đây chẳng mảy may hoài nghi khi nghe xong những câu truyện xúc động về tình làng, nghĩa xóm, của sự đùm bọc, nhường cơm xẻ áo của người dân nơi tôi sinh ra. Tấm lòng bao dung của người dân quê tôi có lẽ rằng không nằm ở lá đơn “ tự nguyện ” được đánh máy sẵn .
Tôi chẳng thể ngồi được lâu với họ vì công việc đang chờ phía trước. Trên con đường quê ngoằn ngoèo lắm ngõ ngách, trong đầu tôi vẫn thường trực suy nghĩ vẫn chưa thể lý giải. Điều khiến tôi khó hiểu nhất là tại sao có những thứ thuộc về các giá trị nhân văn, truyền thống tốt đẹp của người Việt lại dễ dàng bị đổi trắng thay đen chỉ bằng những mẩu tin không kiểm chứng đang lan truyền trên mạng xã hội?
Tại sao họ hoàn toàn có thể xuyên tạc những điều tốt đẹp chính trong ý nghĩ, thái độ và nghĩa vụ và trách nhiệm của bản thân họ so với hội đồng với những ngôn từ tục tĩu. Không lẽ những giá trị nhân văn tốt đẹp của tất cả chúng ta – của những người Nước Ta yêu nước thương nòi lại thuận tiện bị đánh đổi vậy sao ?Người ta cũng từng đặt cho tôi câu hỏi : Lòng tốt của người nghèo đáng giá bao nhiêu ? Cá nhân tôi thì nghĩ rằng, nó không hề quy đổi thành tiền, bởi thứ vô giá đó thuộc về “ bản ngã ” của mỗi con người. Đã là thứ vô giá thì chẳng ai dại gì mà quy đổi thành tiền cả .
Quốc Toản
