Để trồng nấm linh chi đỏ đạt năng suất cao bà con phải tìm hiểu học hỏi kĩ thuật và kinh nghiệm của rất nhiều người, vì mỗi người trồng nấm đều có cách thức, kỹ thuật nuôi trồng khác nhau tùy theo về kiến thức và kinh nghiệm lâu năm trong nghề.
Thực tế quy trình trồng nấm linh chi nói chung không dễ và cũng không quá khó, đã có rất nhiều người nuôi trồng thành công và trở thành tỷ phú, nhưng cũng có một số thất bại nặng nề do thiếu kiến thức kỹ thuật nuôi trồng.
Những người thất bại thường chưa có kinh nghiệm tay nghề hoặc chưa tự thiết kế xây dựng nuôi trồng theo qui trình, hầu hết còn phải phụ thuộc vào trọn vẹn những nhà sản xuất phôi giống .
Điều đó tạo ra rủi ro do phôi giống kém chất lượng, môi trường bị nhiễm bệnh gây ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển của cây nấm làm cho năng xuất bị sụt giảm.
Với một số kiến thức về kĩ thuật và kinh nghiệm tại trại nấm linh chi Tiên Thảo chúng tôi xin chia sẻ với bà con mô hình trồng nấm linh chi đỏ đạt năng xuất cao.
Cách trồng nấm linh chi tại nhà
1, Thời vụ nuôi trồng nấm linh chi
Thời vụ để nuôi trồng nấm linh chi phát triển tốt là bắt đầu cấy giống và nuôi trồng từ tháng 1 tới tháng 10, vì sau tháng 10 gặp mưa nhiều, độ ẩm cao có thể làm nấm bị nhiễm bệnh và phát triển không đồng đều, đa số người trồng thường dừng trồng trong khoảng thời gian này cho đến sau tết.
Với những người đã từng có kinh nghiêm và kỹ thuật trồng nấm linh chi đỏ đạt năng suất cao thì vẫn có thể nuôi trồng vào khoảng thời gian từ tháng 10 trở đi.
Có thể trồng nấm linh chi từ 3-4 vụ mỗi năm tùy theo từng chủng loại giống mà có thời gian nuôi trồng 3 đến 4 tháng. Có loại nuôi trồng tới 6 tháng, nhưng đa số ở nước ta hiện nay chủ yếu trồng nấm linh chi đỏ thời gian từ 3 – 4 tháng kể từ ngày cấy giống.
2, Nguyên Liệu trồng nấm linh chi đỏ
Trồng nấm linh chi đỏ cần nguyên liệu chủ yếu là mùn cưa của các loại gỗ mềm không chứa tinh dầu độc tố như bã mía, mùn cưa gỗ cao su, gỗ mít hoặc một số cây thuốc họ thân thảo. Ở nước ta bà con chủ yếu dùng nguyên liệu dồi dào và không bị hạn chế như mùn cưa cao su, bã mía.
Ngoài ra, cần bổ trợ thêm nhiều phụ gia và nhiều chất dinh dưỡng, vi khoáng chất tự nhiên như bột ngô, bột cám, MgSO4, CaCO3, vôi và nguồn nước phải sạch ( nước hoạt động và sinh hoạt ) .Phối trộn nguyên vật liệu như nhau với nhau để sẵn sàng chuẩn bị khâu ủ mạt cưa, ủ mạt cưa để lên men tỏa nhiệt làm phân giải chất sơ và giúp bay hơi những tinh dầu có trong mạt cưa để tạo điều kiện kèm theo nguyên vật liệu thấm nước, những vi trùng phân hủy làm diệt bớt những mầm bệnh gây nhiễm bệnh có trong nguyên vật liệu .Nên sàn lượt những tạp chất có trong mạt cưa để dễ hấp thu nước và tránh gây rách nát bịch. Kiểm tra nhiệt độ mạt cưa, theo kinh nghiệm tay nghề thì nguyên vật liệu thiếu nước sẽ tốt hơn, vì nguyên vật liệu dư nước sẽ gây yếm khí làm chết tơ nấm .Ủ phôi nấm nhanh trong vòng 6 tiếng trở lên, không nên ủ thời hạn quá 30 ngày .
3, Đóng bịch trồng nấm
Yêu cầu phải thật chật tay khi đóng bịch, không đóng lỏng, sao cho túi nặng từ 1,2 kg đến 1,5 kg, số lượng phôi nấm phải đủ không nên quá thiếu hoặc quá dư. Mục đích đóng bịch là giúp tơ chất bị đứt và nhiễm bệnh do môi trường tự nhiên và khi vận động và di chuyển .Dùng que soi nấm để tạo lỗ nông tiện khi cấy giống sẽ giúp cho tơ nấm tránh bị va chạm .Dùng túi nilong có kích cỡ 19 – 20 đóng mạt cưa xong thực thi làm cổ, dùng nút nhựa làm cổ rồi nhét bông gòn vào miệng bịch không cho thấm, sau đó mới mang đi hấp thanh trùng .
4, Phương Pháp Thanh Trùng
Kĩ thuật hấp thanh trùng rất quan trọng giúp tàn phá hàng loạt những vi sinh vật có trong nguyên vật liệu. Dùng giải pháp hấp cách thủy ở 100 độ C trong vòng 12 giờ. Trong quy trình hấp thanh trùng thì nồi hấp phải đủ hơi nước và đạt nhiệt độ thiết yếu .Ngoài ra, hoàn toàn có thể dùng nồi áp suất Autoclave hấp thanh trùng nhanh 90 – 120 phút, ở nhiệt độ 119 – 126 độ C ( áp suất đạt 1,2 – 1,5 at ) .Khi hấp xong, cần giảm nhiệt độ về 50 độ C rồi mới lấy bịch phôi giống ra khỏi lò để tránh nhiệt độ cao dễ gây cháy bịch .
5, Chọn lọc cây giống
Để nuôi trồng nấm linh chi đỏ đạt năng suất cao thì quan trọng nhất là khâu phân lập giống phải thường xuyên, vì nếu không làm tốt giống nấm sẽ bị thoái hóa,dễ nhiễm bệnh, sụt giảm năng suất.
Chuẩn bị : Khử trùng tổng thể từ dụng cụ cấy giống cho tới phòng cấy giống, phòng cấy giống phải chắn gió, không cần quá kín, bịch phôi giống sau khi hấp để nguội là phải cấy ngay .Dụng cụ cấy giống : Que kẹp, bàn cấy, cồn sát trùng, đèn cồn và chai giống toàn bộ phải thanh trùng để nguội .
Cần lưu ý khi cấy giống;
- Giống cấy phải đúng độ tuổi, khi cấy không được đưa kẹp đèn cồn vào lửa quá lâu để đốt.
- Trong quá trình cấy chai cấy giống luôn phải để nằm ngang, tốt nhất nên sử dụng tủ cấy sẽ giảm bớt mầm bệnh từ không khí, khi nói chuyện và hơi thở.
Cấy giống có thể thực hiện theo cách thức sau đây:
Phương pháp 1 : Cấy giống linh chi trên que gỗ, cần tạo lỗ bịch phôi giống với đường kính 1.8 – 2 cm, sâu 15-17 cm, lúc cấy cần đặt bịch nguyên vật liệu gần đèn cồn, rồi gắp từng que ở túi giống cấy vào túi nguyên vật liệu .Phương pháp 2 : Cấy giống linh chi trên hạt, dùng que cấy kều nhẹ nhàng giống cho đều trên mặt phẳng bịch nguyên vật liệu để tránh dập nát giống, cho khoảng chừng 10-15 g giống cho vào bịch nguyên vật liệu, tương tự mỗi bịch meo giống cấy được 40-50 bịch nguyên vật liệu .Sau khi cấy giống đậy nút bông lại luân chuyển đến nơi ủ nấm, luôn vệ sinh thật sạch phòng ủ nấm .
6, Giai đoạn nuôi ủ tơ
Yêu cầu nhà nuôi ủ tơ phải thật sạch thông thoáng để cung ứng đủ oxy cho nấm, giảm nhiệt độ, giảm độ ấm và tránh nấm mốc tăng trưởng .Độ ẩm nhà ủ phôi giống khoảng chừng 75 % – 85 % nhiệt độ từ 20 đến 30 độ C. Tránh ánh nắng chiếu sáng trực tiếp, kiểm soát và điều chỉnh ánh sáng yếu nhưng không được quá tối .Nhà ủ phôi giống không bị mưa dột, không để chung với nấm khô hoặc phôi nấm đang trồng, nên để một nhà ủ riêng không liên quan gì đến nhau. Nhà ủ tơ phải được vệ sinh xịt thuốc diệt côn trùng nhỏ và rắc vôi .Đặt phôi nấm lên kệ đặt hoặc kệ treo, thời hạn ủ phôi nấm không tưới nước, tránh vận động và di chuyển, liên tục kiểm tra xem nấm bị mốc hay nhiễm bệnh thì vô hiệu khỏi nhà ủ .
Theo dõi quá trình lan tơ nấm đến sợi nấm 1/2 đến 1/3 là lúc tơ nấm bắt đầu hình thành quả thể, tháo bớt một ít lớp bông tại cổ bịch phôi giống để nấm có chỗ mọc ra không bị kẹt.
Sau đó ủ tới khi tơ nấm phủ đều bịch sau khoảng chừng 2 ngày mới tưới nước duy trì nhiệt độ ở 28 độ C, nhiệt độ 90 % .Theo kinh nghiệm tay nghề thì thời hạn ủ phôi giống ngắn mà thấy tơ trắng tăng trưởng nhanh thường không đạt năng xuất cao .
7, Giai đoạn chăm nom và thu hái
Chuẩn bị nhà trồng nấm linh chi phải đạt những điều kiện sau:
Nhà trồng nấm phải thật sạch, đủ ánh sáng, thông thoáng, tạo ánh sáng khuyết tán đều mọi phía giúp nấm tăng trưởng đều .Nhà trồng nấm phải kín, mái chống mưa dột, chống gió lùa nhưng đừng để ngộp, bọc lưới tránh nắng xunh quanh, nhà phải chắc để dữ thế chủ động trước mọi thời tiết, phải giữ ẩm nhưng phải thông thoáng để việc hô hấp của nấm tốt tránh nhiễm bệnh .Luôn bảo vệ nhiệt độ cho nấm tăng trưởng tốt từ 22 đến 28 độ C, nhiệt độ không khí vừa phải .Tưới nguồn nước sạch, vệ sinh quanh khu vực trồng nấm cho thật sạch để nấm tránh bị nhiễm bệnh .
Quá trình chăm sóc và thu hái thường áp dụng theo 2 phương pháp sau:
Phương pháp phủ đất :Quan sát thấy sợi nấm tăng trưởng khoảng chừng 3/4 bịch gỡ bỏ lớp bông mở miện túi, thì phủ lên mặt phẳng 1 lớp đất mỏng dính khoảng chừng 3 cm .Sau khi phủ đất nấm linh đỏ cần phải chăm nom cẩn trọng, hoàn toàn có thể tưới phun sương để cho đất ẩm, không nên tưới nhiều nước làm đất bị đọng nước sẽ gây nhiễm bệnh .Kể từ lúc phủ đất khoảng chừng 7 đến 10 ngày đầu cần kiểm soát và điều chỉnh nhiệt độ đạt 75 % đến 90 %, mỗi ngày tiếp tục tưới nước lên nền đất .Cần duy trì nhiệt độ từ lúc quả thể nấm linh chi đỏ khởi đầu nhô lên khỏi lớp đất phủ cho tới thời kỳ thu hái .Mỗi ngày tưới phun sương nhẹ khoảng chừng 3 đến 4 lần tùy vào điều kiện kèm theo thời tiết, việc chăm nom lê dài đến thời gian tai nấm mở màn sản sinh bào tử thì ngưng tưới phun sương khoảng chừng 10 ngày trước khi thu hái .Phương pháp phủ đất giúp nấm tăng trưởng rất tốt nhưng khá tốn diện tích quy hoạnh và dễ gây nhiễm bệnh hơn nhiều, vì bịch phôi giống tiếp xúc trực tiếp với đất, nếu giải quyết và xử lý đất không tốt vẫn còn nhiều vi trùng gây bệnh .
Hầu hết các trang trại nuôi trồng nấm linh chi đỏ tại Việt Nam không chọn nuôi trồng theo phương pháp phủ đất. Thời gian nuôi trồng tính từ ngày cấy phôi nấm khoảng 70 – 90 ngày tùy theo từng chủng giống có thời gian nuôi trồng khác nhau.
Phương pháp không ủ đất :Khoảng thời hạn 25 – 30 ngày khi thấy sợi nấm ăn hết 3/4 bịch giống thì mở màn rạch túi và tưới nước, từ 7-10 ngày tiếp tục tưới nước trên nền nhà để duy trì nhiệt độ từ 80 % – 90 % đạt được độ thông thoáng nhất định .Đa số những trang trại nấm linh chi đỏ tại Nước Ta thường vận dụng nuôi trồng theo giải pháp này, do giúp tiết kiệm chi phí được diện tích quy hoạnh nuôi trồng hoàn toàn có thể đặt phôi nấm theo dạng dây treo hoặc đặt trên sàn nhà, nấm tăng trưởng tốt nhất khi đặt bịch phôi giống trên kệ chữ A .Thời kỳ thu hái khi nấm khởi đầu sản sinh bào tử nấm khoảng chừng hơn 10 ngày sau đó thì thu hái, khi nấm vừa sản sinh lớp bào tử thì dừng tưới khoảng chừng 10 ngày .Dùng cao cắt phần thân tai nấm sát gốc kèm sát khuẩn bằng vôi sau đó liên tục nuôi trồng thêm 1 đợt cách chăm nom như lúc bắt đầu, tỉ lệ năng xuất đợt 2 sẽ thấp hơn đợt 1 .Cứ phơi khô 3 kg nấm linh chi đỏ tươi sẽ thu được 1 kg khô, cứ 1000 bịch phôi giống sau khi phơi khô thu được 16 đến 20 kg tùy theo chất lượng phôi giống .Khi kết thúc nuôi trồng cần phải giải quyết và xử lý và thanh trùng chuồng trại bằng fooc môn nồng độ 1 % .Thời gian kiến thiết xây dựng trại và nuôi trồng khoảng chừng 1 đến 3 năm thì môi trường tự nhiên xung quanh trại bị nhiễm bệnh, ô nhiễm gây bệnh cho nấm, tỉ lệ năng xuất không cao cần nên cần phải di tán và đổi khác đia điểm nuôi trồng một nơi mới .Sau khi thu hái nấm sẽ được phơi khô hoặc sấy khô :Nếu điều kiện kèm theo thời tiết mưa nhiều thì cần dùng lò sấy nấm ở nhiệt độ 35 đến 40 độ C trong thời hạn 1 – 4 giờ khi nào thấy tai nấm khô cứng là đã sấy xong .
Tốt nhất là phơi khô nấm linh chi đỏ dưới ánh nắng tự nhiên khoảng 2 đến 3 ngày nắng, cần phơi thật khô để khi bảo quản tránh bị ẩm mốc, thời gian bảo quản lâu hơn.
8, Đóng gói loại sản phẩm
Sau khi phơi khô nấm linh chi đỏ cần được giải quyết và xử lý vi sinh, những vi trùng trước khi được đóng gói .Thời gian dữ gìn và bảo vệ được 1 – 2 năm nếu đóng gói bằng túi hút chân không, khi sử dụng nấm linh chi đỏ phải dùng tay thật khô để lấy nấm rồi đậy kín bịch không để cho không khí ẩm tràn vào .Nguồn : thanhhoaquatestcert.gov.vn
