Vườn tược – Cây trồng
-Tên khoa học: Cucumis Sativus, L.
– Tên Pháp : Concombre .
– Tên Anh : Cucumber .
– Họ : Cucurbitacées .
– Điều kiện khí hậu : Khí hậu ở nước ta rất thích hợp để trồng dưa leo. Có thể trồng dưa leo trong nước và trồng được quanh năm. Tuy nhiên trồng mùa nắng, hiệu suất sẽ cao hơn trời mùa mưa và dưa cũng ít bị bệnh hơn .
– Điều kiện đất đai : Đất phải xốp, Tốt nhất là đất cát pha nhiều chất hữu cơ thoáng khí. Đất nhiều cát sẽ làm cho dưa mau già, giảm chất lượng củ. Đất nhiều sét, cây tăng trưởng yếu. Dưa leo cần độ chua ít, độ pH 5,7 – 7. pH dưới 5,7 dưa không sống nổi. Nên bón 1.500 – 1.800 kg vôi cho một mẫu đất .
Kỹ thuật trồng dưa leo :
a) Làm đất: Vì dưa leo có rất nhiều rễ con, nên cần cày sâu 25-30cm, nhặt sạch cỏ và bừa cho thật nhuyễn. Sau đó bón lót 0,5kg bột TC-Mobi pha dung dịch thủy canh
b ) Cách trồng : Dưa leo trồng bằng cách gieo hạt tại chỗ. Để mau nảy mầm nên ngâm hạt giống vào nước lã 1 đêm, vớt ra để ráo nước rồi mới đem gieo. Nên khử trùng độc bằng cách trộn hạt giống với Spergon hay Semesan ( 1 kg hạt với 3 g thuốc ), để trong chai hay bao giấy lắc cho trộn đều. Nếu đất có nhiều kiến, muốn ngừa thì trộn với thuốc DDT 75 %. Lỗ gieo rộng 20-30 cm, sâu 15 cm, được móc sẵn và bón phân chuồng ( trộn đều với đất mặt ) trước khi gieo 3 ngày. Lỗ cách nhau khoảng chừng 30 cm. Hàng này cách hàng kia 1 m. Trước khi gieo vài giờ, tưới ướt đều những lỗ. Gieo mỗi lỗ 4 hạt ( cách rời nhau cho dễ mọc ) bằng cách lấy ngón tay đè hạt sâu xuống 1 cm rồi lấp lại bằng một lớp đất mặt nhuyễn mỏng dính. Để thuốc giữ hạt ( không tróc ra ) chỉ nên tưới sau khi gieo 24 tiếng. Gieo như vậy, mỗi mẫu cần 2 kg hạt giống .
c ) Mùa trồng : Dưa leo trồng được khắp nơi và quanh năm trồng mùa nằng thì thuận tiện hơn .
d ) Chăm sóc :
– Tưới đãm nước : Vì vây dưa chứa hơn 93 % nước và riêng trái dưa gần 97 % nước nên tưới nhiều nước cho cây dưa. Tưới xung quanh gốc lúc đầu. Sau khi làm giàn hay cắm chà thì đào đường mương dẫn nước dọc theo hàng dưa tốt hơn .. Nên tưới vào buổi chiều và tưới rất đầy đủ, nhưng không quá nhiều .
– Tỉa cây con : Tỉa bớt cây con là để vô hiệu cây yếu, xấu và cho cây còn lại được mập mạnh. Nên dùng dao nhỏ bén, cắt sát gốc cây để tỉa. Như vậy sẽ không động gốc cây còn lại .
+ Tỉa lần 1 : Chừa mỗi lỗ 2 cây, khi dưa có vài lá .
+ Tỉa lần 2 : Chừa mỗi lỗ 1 cây khi cây có 5-6 lá .
– Tủ gốc : Dùng rơm rạ hay cỏ khô tủ gốc dưa cho im mát ( mùa nắng ) và để che cỏ, giữ đất xốp ( mùa mưa ). Trồng chưa leo thì tủ khắp mặt đất nơi dây dưa bò ( vì không cần cắm chà ) .
– Cắm chà : Sau lần vun gốc kỳ thứ 2, dưa mở màn bỏ vòi thì nên cắm chà ngay cho dưa leo lên. Nếu cắm chà trễ, dây dưa dài sẽ mất sức. Chà cao 1 m – 1.5 m làm bằng nhánh tre, cây đã rụng hết lá. Được cắm xiên dọc theo 2 hàng dưa. Hai ngọn chà chau nhau ở giữa được buộc lại bằng dây chắc như đinh cho khỏi bị ngã vì dông mưa. Chà quá nhiều nhánh nhỏ sẽ làm trở ngại sự tăng trưởng của dây dưa. Sau khi cắm chà chừng 3 hôm, dưa sẽ có nụ tiên phong nhưng không đậu. Dưa sẽ cho trái ở những kỳ nụ sau. Kỹ thuật trồng dưa leo
– Xén ngọn : Khi cây được 8-10 cm, vbaof lúc trời quang đãng, dùng dao hay kéo bén xén ngọn dưa để cho dưa đâm nhiều tượt. Nhờ đó, hiệu suất sẽ ngày càng tăng đáng kể .
e) Phân bón: Cần dùng phân đầy đủ để cây cho nhiều trái. Dùng cho mẫu đất:
– 20 tấn phân chuồng hoai ( hoặc với phân bánh dầu ) : Bón trước khi gieo hạt 3 ngày
– 400 kg Ammophosko 20-20-15 làm 3 lần :
+ Lần thứ nhất : 100 kg sau khi gieo hạt 10 ngày .
+ Lần thứ hai : 150 kg sau lần thứ nhất 10 ngày .
+ Lần thứ ba : 150 kg sau lần thứ hai 10 ngày .
– 0,5 kg Dung dịch dinh dưỡng thủy canh TC-Mobi .
Sau mỗi lần bón phân, nhớ vun gốc và tưới nước. Lần thứ ba nên dùng phân pha nước tưới. Nếu thiếu bồ tạt thì hoàn toàn có thể dùng tro rơm, củi. Tro này vừa có bần to, giúp cây tăng trưởng. Vôi cũng thiết yếu cho dưa leo. Tùy đất chua nhiều hay ít, bón 1.500 – 1.800 kg vôi mỗi mẫu .
f ) Sâu bệnh :
– Rầy mềm :, bọ rùa, rầy đục trái : Dùng Malathion 57 % nhủ dầu ( tỷ suất 1/350 ) hoặc Dieldrin 50 % nhủ dầu ( tỷ suất 1/250 ) .
– Sâu ăn lá : Sevin ( tỷ suất 1/600 ) 5-7 ngày xịt 1 lần .
– Bệnh rủ lá : Lá dưa có đốm màu vàng, sau trở thành nâu. Để ngừa bệnh dùng Maneb hoặc Zineb ( tỷ suất 1/500 ) vài tuần xịt 1 lần .
g ) Giống dưa leo : Dưa địa phương có 3 giống :
– Dưa leo xanh : Trái tròn dài 10-15 cm, vỏ màu xanh ruột vừa, vị ngọt. Trồng chừng 40 ngày có trái. Biên Hòa, Gia Định trồng nhiều nhất .
– Dưa Bà cai : Trái tròn dài 15-30 cm, ruột nhỏ, vị hơi ngọt. Trồng 50 ngày có trái. Cần Thơ, Rạch Giá trồng nhiều nhất .
– Dưa chuột : Trái tròn, ngắn độ 10 cm, ruột to, cơm mỏng dính, trái sai da láng xanh nhợt ( chín vàng ) vị ít ngọt. Trồng độ 35 ngày có trái. Sóc Trăng, Châu Đốc trồng nhiều nhất .
– Ở Cao nguyên có giống dưa chuột lớn trái, da láng ăn giòn và ngọt hơn dưa dưới xuôi. Ngoài ra còn có giống ngoại bang ( Đài Loan Big ) trái to, dài 20-30 cm, vỏ xanh đậm, ruột nhỏ, cơm dày, vị lạt, thịt hơi dai. Giống dưa này thích hợp cho việc chiên xào hơn là dùng ăn tươi. Vì vị lạt và dai nên nông dân không ưa giống dưa này cho lắm .
Thu hoạch dưa leo :
Từ khi gieo hạt đến khi thu hoạch khoảng 35-40 ngày, sau khi gieo được 25 ngày, dưa bắt đầu tượng trái. Cách 1 ngày hái 1 lần. Hái như vậy 5-8 lần mới hết trái.
Dưa Đài Loan Big cho trái chậm hơn, khoảng chừng 50-60 ngày sau khi gieo hạt. Năng suất trung bình độ 20-30 tấn trái mỗi mẫu ( giống địa phương ). Giống gia nhập có hiệu suất cao hơn : 30-50 tấn. Mùa mưa thu hoạch kém hơn mùa nắng. Giống địa phương có xén ngọn cho doanh thu nhiều hơn .
