Chúng ta đang trong thời kỳ của cách mạng công nghiệp 4.0 – quá trình tăng trưởng rực rỡ tỏa nắng nhất cho đến nay trong thời đại kỹ thuật số. Rất nhiều những hoạt động giải trí đã và đang dần biến hóa phương pháp tổ chức triển khai và hoạt động giải trí, trong đó có hoạt động giải trí thông tin. Để tổ chức triển khai hoạt động giải trí thông tin tốt hơn, cần phải xem xét những yếu tố trong thời đại kỹ thuật số ảnh hưởng tác động như thế nào tới nhu yếu tin của người dùng tin ( NDT ) để có những giải pháp tổ chức triển khai thông tin tương thích, phân phối tốt nhu yếu của NDT .
Bạn đang xem : Kỹ thuật số là gì
1. Thời đại kỹ thuật số
Thời đại kỹ thuật số (Digital age) còn gọi dưới các thuật ngữ khác như: thời đại máy tính, thời đại thông tin hoặc thời đại truyền thông mới. Đây là một giai đoạn trong lịch sử nhân loại với sự chuyển đổi từ ngành công nghiệp truyền thống mà cách mạng công nghiệp đã mang lại thông qua công nghiệp hoá, tới nền kinh tế dựa trên tin học hoá. Thời đại kỹ thuật số được hình thành bằng cách tận dụng sự tiến bộ của máy tính. Sự tiến triển của công nghệ trong cuộc sống hàng ngày và tổ chức xã hội đã dẫn đến sự hiện đại hoá các quá trình thông tin và truyền thông, trở thành động lực của tiến hoá xã hội.
Theo Từ điển Cambridge : “ Thời đại kỹ thuật số là thời gian hiện tại, khi hầu hết thông tin ở dưới dạng số ” < 2 >. Từ điển Your Dictionary đưa ra định nghĩa thời đại kỹ thuật số “ là khoảng chừng thời hạn mở màn vào những năm 1970 với sự sinh ra của máy tính cá thể cùng với công nghệ tiên tiến tiếp theo được trình làng cung ứng năng lực truyền tải thông tin một cách tự do và nhanh gọn ” < 4 >. Các khái niệm này đều gắn sự Open của thời đại kỹ thuật số với hình thức hay năng lực truyền tải thông tin điện tử .
Cụ thể hơn, hoàn toàn có thể hiểu thời đại kỹ thuật số là <3 > :
1. Khoảng thời hạn trong lịch sử vẻ vang mà việc sử dụng công nghệ tiên tiến kỹ thuật số đã trở nên rộng khắp và sử dụng thông dụng trên khắp quốc tế. Thời đại kỹ thuật số đã khởi đầu thực sự với việc sử dụng thoáng rộng Internet .
2. Từ khoảng chừng năm 1980, trùng hợp với sự sinh ra của World Wide Web .
3. Đôi khi được gọi là kỷ nguyên thông tin, hoặc thời đại máy tính, khái niệm này bắt nguồn từ tính thông dụng của máy tính và việc sử dụng công nghệ tiên tiến thoáng rộng trong hầu hết những hoạt động giải trí của con người, do đó tương tác số là một đặc thù xác lập hoạt động giải trí của con người .
4. Thời đại tăng trưởng hiện tại, trong đó những hoạt động giải trí / quy trình xã hội, kinh tế tài chính và chính trị được thôi thúc bởi ứng dụng công nghệ thông tin và tiếp thị quảng cáo ( Information Communication Technology – ICT ) / công nghệ tiên tiến kỹ thuật số .
5. Việc sử dụng thoáng đãng những công nghệ tiên tiến số như : máy tính, email, Internet, game show điện tử, video …
2. Người dùng tin và nhu cầu tin
Người dùng tin
NDT là thuật ngữ đã được những nhà khoa học đưa ra định nghĩa ở nhiều phương diện khác nhau .
Theo Từ điển Khoa học tin tức và Thư viện trực tuyến ( The Online Dictionary for Library and Information Science – ODLIS ), NDT là “ người sử dụng những nguồn và dịch vụ của một thư viện, không nhất thiết phải là người ĐK mượn ” < 7 > .
Tác giả Nwalo xác lập NDT là bất kỳ ai truy vấn vào thư viện với mục tiêu khai thác tài nguyên để phân phối nhu yếu thông tin của mình < 6 >. Từ “ truy vấn ” được nhấn mạnh vấn đề trong thế kỷ XXI, gồm có truy vấn từ xa vào cổng thông tin thư viện hoặc website .
Tác giả Aina cho rằng thuật ngữ “ người dùng tin ” gồm có tổng thể những người tận dụng những dịch vụ được phân phối bởi một thư viện < 6 >. Thuật ngữ này gồm có những thuật ngữ khác nhau như người mua, người sử dụng thông tin, người tìm kiếm thông tin, người tiêu dùng, fan hâm mộ … những thuật ngữ này hoàn toàn có thể được sử dụng hoán đổi cho nhau, chính bới tổng thể đều sử dụng cho những người tìm kiếm dịch vụ của thư viện .
Có thể nhận thấy, trong những định nghĩa trên, thuật ngữ “ người dùng tin ” được hiểu với ý nghĩa rộng, là người sử dụng những nguồn và dịch vụ của một thư viện nói chung chứ không phải chỉ là người có nhu yếu về thông tin và sử dụng những dịch vụ thư viện – thông tin chỉ để phân phối nhu yếu thông tin của mình .
Trong bài viết này, tác giả hiểu NDT là người có nhu yếu thông tin và đồng thời có nhu yếu sử dụng những mẫu sản phẩm dịch vụ thông tin để thoả mãn nhu yếu tin của họ .
Nhu cầu tin
Theo quan điểm của tâm lý học Mác xít : Nhu cầu tin là yên cầu khách quan của con người ( cá thể, nhóm, xã hội ), so với việc đảm nhiệm và sử dụng thông tin nhằm mục đích duy trì hoạt động giải trí sống của con người < 1 > .
Nhu cầu tin rất khó để định lượng, nghiên cứu và điều tra hoặc thống kê giám sát. Nhu cầu tin thường phát sinh khi con người có yếu tố không xử lý được. Nó hoàn toàn có thể phát sinh khi người ta nhận ra rằng trạng thái tri thức hiện tại của họ không đủ để giải quyết và xử lý việc làm, để xử lý những xích míc về một chủ đề, hoặc lấp vào khoảng chừng trống tri thức của họ. Như vậy, nhu yếu tin không phải là nhu yếu sơ cấp, mà nó là nhu yếu thứ cấp được phát sinh từ nhu yếu khác .
Năm 1954, Maslow đã phân loại nhu yếu của con người thành 5 loại theo trật tự thứ bậc hình tháp kiểu kim tự tháp. Những nhu yếu cơ bản ở phía đáy tháp phải được thoả mãn trước khi nghĩ đến những nhu yếu cao hơn. Các nhu yếu bậc cao sẽ phát sinh và mong ước được thoả mãn ngày càng mãnh liệt khi toàn bộ những nhu yếu cơ bản ở dưới ( phía đáy tháp ) đã được phân phối vừa đủ .
Dựa vào biểu đồ này, tác giả Gobinda Chowdhury và Subdata Showdhury < 5 > đã chia nhu yếu thông tin thành năm loại sau :
Hình 1 : Tháp nhu yếu thông tin của Gobinda Chowdhury và Subdata Showdhury
– Nhu cầu thông tin sao chép : Là nhu yếu thông tin của con người ở mức thấp nhất. Con người cần sao chép thông tin do nhu yếu của việc làm hoặc trách nhiệm .
– Nhu cầu thông tin trợ giúp : Là nhu yếu về thông tin để tránh rủi ro đáng tiếc và nguy hại trong việc làm, hoạt động giải trí và đưa ra quyết định hành động hàng ngày. Các nguồn thông tin để cung ứng nhu yếu này phong phú như : những nguyên tắc, những công cụ, hướng dẫn thực hành thực tế … trang bị cho con người những kiến thức và kỹ năng để họ hoàn toàn có thể triển khai tốt hơn những hoạt động giải trí và xử lý những yếu tố hàng ngày .
– Nhu cầu thông tin làm sáng tỏ : Đây là những thông tin mà người ở vị trí cao hơn trong mạng lưới hệ thống phân cấp nhu yếu Maslow cần. Nó làm con người hiểu biết thâm thúy, làm sáng tỏ về những hoạt động giải trí đơn cử và được cho phép họ hiểu tại sao con người làm cái họ làm – cho họ đồng cảm việc làm của mình với những hoạt động giải trí tương quan khác của xã hội. Thông tin này hoàn toàn có thể đến từ tư liệu và những nguồn trình độ của con người – hội thảo chiến lược, toạ đàm, Internet …
– Nhu cầu thông tin được trao quyền : tin tức giúp con người đạt được sự quý trọng. Thông tin này độc lạ với thông tin được nhu yếu cho những hoạt động giải trí thường ngày hoặc thông tin chung. Nó được nhu yếu để giúp con người đạt được sự hiểu biết tốt hơn về môi trường tự nhiên, thực trạng việc làm và nó hoàn toàn có thể giúp cho con người hiểu biết những chủ trương hoặc kế hoạch của công ty, hiểu biết về chính trị hoặc những yếu tố xã hội tương quan tới thiên nhiên và môi trường của họ. Nguồn thông tin hoàn toàn có thể là chính thức hoặc không chính thức và hoàn toàn có thể dựa vào trình độ nhiều hơn dựa vào tài liệu .
– Nhu cầu thông tin khai sáng : tin tức được nhu yếu bởi người đạt tới trình độ cao nhất trong mạng lưới hệ thống phân cấp nhu yếu của Maslow, con người cần thông tin cho việc biểu lộ bản thân. Thông tin này hoàn toàn có thể không nhằm mục đích xử lý một yếu tố đơn cử hoặc một việc làm đơn cử, nhưng thay vào đó là một mức độ cao hơn của việc đạt được về mặt tâm ý. Thông tin này hoàn toàn có thể có được từ những nguồn thông tin về tôn giáo, tâm ý, lịch sử dân tộc, khoa học …, hoặc từ trình độ của con người – người uyên bác và người có uy tín .
3. Những yếu tố ảnh hưởng tới nhu cầu tin của người dùng tin trong thời đại kỹ thuật số
NDT là một thực thể xã hội, bị chi phối bởi những điều kiện kèm theo xã hội nhất định. Nhu cầu tin của họ vì thế sẽ có những điểm độc lạ và luôn dịch chuyển. Nhu cầu tin của NDT sẽ chịu sự chi phối của những yếu tố chủ quan và khách quan trong quy trình hình thành và tăng trưởng. Các yếu tố tác động ảnh hưởng tới nhu yếu tin gồm những yếu tố khách quan và chủ quan như : môi trường tự nhiên xã hội, môi trường tự nhiên tự nhiên, nghề nghiệp, lứa tuổi, giới tính, mức độ thoả mãn nhu yếu, trình độ văn hoá và nhân cách < 1 >. Trong thời đại kỹ thuật số, những yếu tố này cũng đều tác động ảnh hưởng tới nhu yếu tin của NDT, tuy nhiên có những yếu tố sẽ tác động ảnh hưởng can đảm và mạnh mẽ hơn những yếu tố khác. Trong bài viết này, tác giả chỉ đề cập tới 1 số ít yếu tố tác động ảnh hưởng mạnh nhất tới nhu yếu tin của NDT trong thời đại kỹ thuật số như : chủ trương nhà nước về ICT, sự tăng trưởng của ICT, nghề nghiệp và năng lực sử dụng ICT của NDT .
3.1. Chính sách nhà nước về công nghệ thông tin và truyền thông
Có thể nói ICT là một trong những yếu tố cơ bản kiến thiết xây dựng nên thời đại kỹ thuật số. Tại mỗi vương quốc đều có những chủ trương riêng về ICT dựa trên kế hoạch và quan điểm tăng trưởng của vương quốc đó. Những chủ trương này ảnh hưởng tác động rất lớn tới năng lực truy vấn và sử dụng thông tin số của NDT tại vương quốc đó. Những vương quốc nào có chủ trương mở, không hạn chế năng lực truy vấn thông tin của NDT thì nhu yếu thông tin ở dạng số ( nhu yếu thông tin số ) của NDT càng tăng trưởng và ngược lại, những vương quốc nào hạn chế năng lực truy vấn thông tin thì nhu yếu thông tin số của NDT sẽ bị hạn chế. Ví dụ như Triều Tiên, theo quan điểm vương quốc, ở thời gian hiện tại, quốc gia này đang hạn chế việc sử dụng Internet so với người dân và số lượng giới hạn quyền truy vấn tới rất nhiều nguồn thông tin trên Internet. Điều này làm cho người dân khó có năng lực biết đến, tiếp cận và sử dụng những mẫu sản phẩm và dịch vụ thông tin số. Chính vì thế, nhu yếu thông tin số của họ cũng rất hạn chế .
Xem thêm : Bề Bề Là Con Gì – 【 5/2021 】 Bề Bề Biển Sống Là Con Gì
3.2. Sự phát triển công nghệ thông tin và truyền thông
Như đã nói ở trên, ICT là một thành phần quan trọng tạo nên thời đại kỹ thuật số. Đây chính là nền tảng giúp những nhà sản xuất loại sản phẩm và dịch vụ thông tin số tăng trưởng những mẫu sản phẩm và dịch vụ của mình, tạo thời cơ thuận tiện cho nhiều chủ thể là tổ chức triển khai, cá thể tham gia vào quy trình tạo lập những loại sản phẩm và dịch vụ thông tin. Điều này dẫn tới sự cạnh tranh đối đầu can đảm và mạnh mẽ giữa những chủ thể trong việc tạo ra những mẫu sản phẩm và dịch vụ thông tin phong phú, có chất lượng nhằm mục đích lôi cuốn đối tượng người dùng NDT tiềm năng của mình. Các chủ thể này hoàn toàn có thể là những nhà xuất bản, những thư viện, những cơ quan phát hành sách, những cơ quan công quyền, những nhà sản xuất dịch vụ thông tin số … Có thể nói, nếu ICT tăng trưởng sẽ làm cho những loại sản phẩm dịch vụ thông tin số phong phú, nhiều mẫu mã, mê hoặc NDT .
Không chỉ từ phía những nhà sản xuất mẫu sản phẩm và dịch vụ thông tin số, sự tăng trưởng của ICT còn giúp cho NDT thuận tiện tiếp cận với những thiết bị công nghệ thông tin trong việc truy vấn tới những nguồn thông tin số. Trong những năm tiên phong của thế kỷ XXI, thời cơ để NDT sử dụng máy tính và có năng lực truy vấn Internet tại những thành phố lớn ở Nước Ta là điều vô cùng khó khăn vất vả. Với sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của ICT, sau khoảng chừng 15 năm, hầu hết người dân tại đây đều hoàn toàn có thể chiếm hữu những thiết bị di động cá thể, có liên kết Internet, hoàn toàn có thể truy vấn bất kể loại sản phẩm và dịch vụ thông tin số nào mọi lúc, mọi nơi. Thói quen truy vấn Internet để tìm kiếm thông tin, xử lý những yếu tố của người dân đã trở nên thông dụng trong xã hội .
Như vậy, hoàn toàn có thể khẳng định chắc chắn, sự tăng trưởng của ICT ảnh hưởng tác động rất lớn tới nhu yếu tin của NDT. Nếu ICT càng tăng trưởng thì những loại sản phẩm và dịch vụ thông tin số sẽ tăng trưởng, NDT thuận tiện tiếp cận, sử dụng hơn với những thiết bị công nghệ thông tin, điều này dẫn tới nhu yếu thông tin số của NDT càng tăng .
3.3. Nghề nghiệp
Nhu cầu tin vốn là nhu yếu tin thứ cấp, nó chỉ Open khi con người muốn xử lý việc làm đơn cử nào đó của họ. Trong khi đó, hoạt động giải trí lao động nghề nghiệp là hoạt động giải trí chủ yếu trong một tiến trình rất dài của cuộc sống, từ khi con người trưởng thành ( là công dân ) đến khi hết độ tuổi lao động < 1 >. Có thể nói, nghề nghiệp là một trong những yếu tố làm phát sinh nhiều nhất những yếu tố cần xử lý của mỗi con người trong đời sống. Để xử lý những yếu tố đặt ra, con người sẽ phải tìm kiếm những thông tin để lấp đầy khoảng chừng trống hiểu biết để đưa ra những giải pháp, những quyết định hành động triển khai trách nhiệm của mình .
Những lợi thế của sự tăng trưởng ICT trong thời đại kỹ thuật số, đặc biệt quan trọng là năng lực tàng trữ, truyền tải và tiếp cận thông tin một cách thuận tiện, nhanh gọn, tác động ảnh hưởng rất lớn tới cơ cấu tổ chức nghề nghiệp trong xã hội. Nhiều mô hình nghề nghiệp biến hóa phương pháp hoạt động giải trí, có nghề nghiệp mất đi và có nghề nghiệp được sinh ra. Các việc làm so với trước đây hầu hết đều được triển khai với thời hạn nhanh hơn gấp nhiều lần. Chính vì thế, điều này cũng tác động ảnh hưởng tới thói quen, phương pháp sử dụng thông tin của NDT lúc bấy giờ .
Nghề nghiệp khác nhau để lại những dấu ấn khác nhau trong nội dung nhu yếu tin và tập quán sử dụng thông tin của mỗi người < 1 >. Trong thời đại kỹ thuật số, phần lớn NDT từ những cán bộ chỉ huy, những nhà nghiên cứu, nhân viên cấp dưới văn phòng tới những người làm việc làm nội trợ đều có xu thế sử dụng thông tin dưới dạng số để xử lý những việc làm của mình. Sự khác nhau trong nhu yếu tin của họ là nội dung thông tin và phương pháp tìm kiếm. Ví dụ, với nhà nghiên cứu, nhà khoa học, để xử lý trách nhiệm nghiên cứu và điều tra khoa học, họ thường có nhu yếu sử dụng những bài viết, những tài liệu khoa học. Các tài liệu này thường nằm ở cơ sở tài liệu của những thư viện, nhà xuất bản tài liệu khoa học … Để sử dụng những tài liệu có hàm lượng khoa học cao, đa số NDT phải trả phí. Với những người làm việc làm nội trợ, nhu yếu thông tin của họ hoàn toàn có thể đơn thuần là tìm kiếm những công thức nấu ăn, những thông tin vui chơi. Các thông tin này thuận tiện tìm kiếm trên Internet và ít khi phải trả phí .
3.4. Độ tuổi
Mỗi quy trình tiến độ lứa tuổi trong cuộc sống con người có những đặc thù tâm ý riêng do hoạt động giải trí chủ yếu chi phối. Các đặc thù tâm ý lứa tuổi có ảnh hưởng tác động khá rõ ràng tới nội dung và phương pháp thoả mãn nhu yếu tin < 1 > .
Về nội dung nhu yếu tin bị chi phối bởi những hoạt động giải trí chủ yếu của từng quá trình lứa tuổi. Ví dụ, trẻ nhỏ thích đọc sách mần nin thiếu nhi ; người trẻ tuổi thích đọc tiểu thuyết tình cảm ; trung niên có xu thế ưu tiên những thông tin gắn với nghành hoạt động giải trí nghề nghiệp ; người già thích đọc sách y học và bảo vệ sức khoẻ … < 1 > .
Về nhu yếu dạng tài liệu có sự độc lạ giữa những lứa tuổi. Người cao tuổi thường có nhu yếu sử dụng tài liệu dưới dạng truyền thống lịch sử cao hơn người trẻ tuổi. Trong khi đó, người trẻ tuổi thường có nhu yếu sử dụng những nguồn tin dạng số nhiều hơn. Có một số nguyên do cho yếu tố này. Trước hết, người trẻ tuổi thường có khuynh hướng thuận tiện thích nghi và tiếp cận những công nghệ tiên tiến mới hơn người cao tuổi. Vì vậy, việc tiếp cận với những nguồn tin dưới dạng số cũng thuận tiện hơn so với nhóm người này. Bên cạnh đó, những người trẻ tuổi có khuynh hướng năng động hơn, vì thế họ sẽ có những nhu yếu tin nhanh gọn, update hơn và tài liệu dưới dạng số phân phối tốt nhu yếu này hơn tài liệu dạng truyền thống cuội nguồn. Bên cạnh đó, để tiếp cận thông tin dạng số yên cầu phải sử dụng đến những thiết bị điện tử. Việc đọc thông tin trên màn hình hiển thị điện tử lâu dễ làm cho mắt người trở nên căng thẳng mệt mỏi, không dễ chịu. Điều này cũng là một trong những nguyên do cản trở người cao tuổi tiếp cận với nguồn tin số khi năng lực thị giác của họ trở nên kém dần đi .
3.5. Khả năng sử dụng công nghệ truyền thông của người dùng tin
Trong thời đại kỹ thuật số, việc tương tác giữa cán bộ thông tin và NDT sẽ yên cầu phải sử dụng ICT – sử dụng công nghệ tiên tiến kỹ thuật số hàng ngày, gồm có việc sử dụng máy tính, máy tính bảng hoặc điện thoại di động, gửi email, duyệt Internet, gọi điện video … để tiếp xúc. Như vậy, kỹ năng và kiến thức sử dụng ICT của NDT sẽ tác động ảnh hưởng lớn tới nhu yếu thông tin đặc biệt quan trọng là nhu yếu thông tin số của họ .
Với NDT không có kỹ năng và kiến thức sử dụng ICT, dù có sự hướng dẫn của cán bộ thông tin thì họ cũng vẫn phải sử dụng ICT. Điều này làm cho năng lực sử dụng tài nguyên của mạng lưới hệ thống thông tin đó của họ là rất yếu. Những NDT này hầu hết chỉ hoàn toàn có thể sử dụng được những mẫu sản phẩm thông tin trải qua bên thứ ba có kỹ năng và kiến thức ICT. Điều này làm cho nhu yếu thông tin số của họ rất hạn chế .
Với những người có kiến thức và kỹ năng sử dụng ICT ở mức độ thông thường hoàn toàn có thể sử dụng những thiết bị công nghệ tiên tiến để truy vấn vào mạng lưới hệ thống thông tin với ít hoặc không cần có sự tương hỗ nào. Nhóm người này hoàn toàn có thể sử dụng những công cụ tìm kiếm cơ bản, nhưng không hề sử dụng hiệu suất cao toàn bộ những tính năng của công cụ tìm kiếm của mạng lưới hệ thống thông tin. Nhu cầu thông tin số của họ do đó cũng ở mức cao hơn .
Với những người có kỹ năng và kiến thức sử dụng ICT rất tốt – đây là những người đã trải qua những khoá huấn luyện và đào tạo ICT và có được những kinh nghiệm tay nghề tương đối trong việc sử dụng những công nghệ tiên tiến mới tương quan đến việc tích lũy thông tin. Những NDT này hoàn toàn có thể có được những thông tin họ cần một cách thuận tiện, nhanh gọn. Nói cách khác, nhóm người này gồm có những người hoàn toàn có thể biến nhu yếu thông tin của họ thành những từ khóa, thiết kế xây dựng được kế hoạch tìm tối ưu, sử dụng những công cụ tìm kiếm cơ bản hoặc nâng cao để tích lũy thông tin một cách không thiếu và update. Nhu cầu thông tin số của nhóm người này là rất cao .
Tóm lại, trong thời đại kỹ thuật số, những yếu tố : chủ trương nhà nước về ICT, sự tăng trưởng của ICT, nghề nghiệp và năng lực sử dụng ICT của NDT đang ảnh hưởng tác động can đảm và mạnh mẽ tới nhu yếu tin của NDT. Các nhà sản xuất loại sản phẩm và dịch vụ thông tin cần chớp lấy và nghiên cứu và phân tích được mức độ ảnh hưởng tác động của chúng tới nhóm NDT tiềm năng của mình để tạo ra những loại sản phẩm thông tin tương thích với nhu yếu của họ .
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Trần Thị Minh Nguyệt. Bài giảng người dùng tin. – H.: Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, 2007.
3. Từ điển IGI-global. sentayho.com.vn/ dictionary / digital-age / 7562 .
5. Chowdhury, Gobinda and Chowdhury, Sudata. Information web10_users and usability in the digital age. – London: Facet, 2011.
6. Isaac Echezonam Anyira. The Anatomy of Library Users in the 21st Century // Library Philosophy and Practice. – 2011.
Bạn thấy bài viết thế nào ?
