Nuôi dê thịt vỗ béo là hướng chăn nuôi dê thương phẩm được nhiều nông dân tìm kiếm và áp dụng để phát triển kinh tế nông thôn, vùng ngoại ô. Là mô hình làm giàu không mới, tuy nhiên, để chăn nuôi thành công, đòi hỏi chủ trang trại cần nắm vững kiến thức, học hỏi thêm kinh nghiệm thực tế từ những người đi trước. Cụ thể trong bài viết này, LamnongTV sẽ tiếp tục chia sẻ những kỹ thuật nuôi dê vỗ béo và tổng hợp một số kinh nghiệm nuôi dê vỗ béo từ các trang trại thành công. Người chăn nuôi dê mới bước vào nghề nên tham khảo, học hỏi.
1. Hạch toán nuôi dê thịt
Để khởi đầu một trang trại nuôi dê, bà con cần lên kế hoạch đơn cử, chi tiết cụ thể. Quan trọng nhất là có một bản hạch toán sơ bộ những ngân sách nuôi dê thịt. Cụ thể, khi mở trang trại nuôi dê, sẽ có những khoản chi sau :
-
Chi phí chuồng trại.
- Ngân sách chi tiêu mua con giống .
- giá thành mua máy móc, thiết bị, vật tư, dụng cụ thiết yếu .
- Ngân sách chi tiêu mua thức ăn, sản xuất thức ăn chăn nuôi dê .
- giá thành thú y, vệ sinh phòng bệnh .
- giá thành thuê nhân công ( nếu trang trại to lớn ) .
Trước tiên, chủ trang trại cần đo lường và thống kê tổng số con dê sẽ nuôi là bao nhiêu. Từ đó mới có giải pháp làm chuồng trại diện tích quy hoạnh tương thích, mùa trang thiết bị có hiệu suất tương thích để sản xuất, chăn nuôi, tránh tiêu tốn lãng phí hoặc quá tải .Theo kinh nghiệm tay nghề nuôi dê của anh Dương Hoàng Sơn ( Mỏ Cày Bắc, Bến Tre ), giá dê thịt lên xuống khó lường, có lúc giảm xuống 50 %. Tuy nhiên, người chăn nuôi vẫn có lời nếu biết kiểm soát và điều chỉnh tỉ lệ thức ăn. Thời điểm năm 2005 – 2007, có lúc giá dê thịt dưới 10.000 đồng / kg. Để giảm thiểu ngân sách chăn nuôi và duy trì đàn dê, anh đã hạn chế sử dụng thức ăn công nghiệp. Thay vào đó là dùng thức ăn từ cây cối, rơm rạ, thân cây lúa, trái cây trong vườn .
2. Cách làm chuồng nuôi dê thịt
Nguyên tắc:
Dê là loại vật nuôi ưa thật sạch, do đó, chuồng trại phải cao ráo và sạch, thông thoáng .
Cách làm chuồng nuôi dê thịt:
- Có thể làm chuồng dê sát nhà hoặc sát nhà bếp nhưng cần hòn đảo bảo cao ráo, thật sạch, thuận tiện đi lại, chăm nom, không gây mùi hôi thối .
- Hướng chuồng dê tốt nhất là hướng đông nam, mát về mùa hè, ấm về mùa đông .
- Giá đỡ hàng loạt chuồng dê nên làm bằng bê tông, xây gạch để chắc như đinh .
- Khung chuồng dê hoàn toàn có thể làm bằng gỗ hoặc tre .
- Mái chuồng đua ra tối thiểu 60 cm để tránh gió tạt, mưa hắt .
- Vật liệu làm chuồng : thép, gỗ, tre, nứa, lá cọ, lá dừa, mái bro
- Sàn chuồng cách mặt đất 60 – 80 cm. Có thể làm bằng thanh gỗ ghép vào nhau, size 2,5 – 3 cm. Đóng kiểu dát giường với khe hởi chỉ 1 – 1,5 cm, không làm lọt chân dê .
- Cửa chuồng dê có kích cỡ khoảng chừng 60 – 80 cm, thuận tiện cho dê đi lại .
- Thành chuồng : cao từ 1,5 – 1,8 m tính từ sàn. Các nan ở thành chuồng làm theo kiểu nan dọc, cách nhau từ 6 – 10 cm để dê không lọt qua .
- Nền chuồng dê : có độ dốc từ 3 – 5 độ về phía sau để thuận tiện cho việc quét dọn vệ sinh .
- Xung quanh chuồng dê có hố phân, rãnh thoát nước .
- Dê thịt vỗ béo chỉ cần làm gian chuồng to để nuôi nhốt nhiều con cùng lúc .
- Mỗi ô chuồng lớn nuôi dê cần sắp xếp đủ máng ăn, máng uống .
- Sân chơi : bà con nên phong cách thiết kế sân chơi cho đàn đê. Sân chơi làm phía trước cửa chuồng, diện tích quy hoạnh tối thiểu là 1,5 mét vuông / con. Nền sân làm bằng đất nện chặt hoặc lát xi-măng .
- Xung quanh chuồng nuôi quây lưới thép B40 chắc như đinh .
Mật độ nuôi dê thịt
- Dê dưới 6 tháng tuổi nhốt chung : 0,4 – 0,6 mét vuông / con
- Dê từ 7 – 12 tháng tuổi nhốt chung : 0,8 – 1,0 mét vuông / con
3. Kỹ thuật nuôi dê thịt
3.1. Các giống dê thịt cao sản được nuôi phổ biến hiện nay
Giống dê Boer
Khối lượng khung hình con trưởng thành :
- Dê cái : 80 – 100 kg / con .
- Dê đực : 100 – 140 kg / con .
Dê Boer là giống dê chuyên thịt có nguồn gốc từ Châu Phi. Chúng có lông màu vàng nhạt, vòng nâu vàng quanh đầu và cổ, cơ bắp đầy đặn, tăng trưởng nhanh, thích ứng tốt với điều kiện kèm theo khí hậu Nước Ta. Sau nhiều lần thử nghiệm, nhiều trang trại nuôi dê thịt ở Nước Ta đã lựa chọn giống dê Boer để vỗ béo, tăng trưởng kinh tế tài chính hộ mái ấm gia đình .
Giống dê Bách Thảo
Khối lượng hoàn toàn có thể con trưởng thành :
- Dê cái : 40 – 45 kg / con .
- Dê đực : 75 – 90 kg / con .
- Dê sơ sinh : 2,6 – 2,8 kg / con .
Dê Bách Thảo là giống dê kiêm dụng, hoàn toàn có thể nuôi lấy thịt và lấy sữa. Giống dê này tương đối hiền lành, dễ nuôi, tương thích với quy mô nuôi nhốt trọn vẹn và nuôi thả vườn .
Giống dê Boer lai
Ngoài ra còn có một số ít giống dê lai F1 từ những giống thuần chủng bà con hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm :
- Dê lai Jumnapari x Dê Cỏ .
- Dê lai Bách Thảo x Dê Cỏ .
- Dê lai Bách Thảo x Dê Beetal .
- Giống dê Jumnapari
Khối lượng khung hình con trưởng thành :
- Dê cái : 40 – 45 kg / con .
- Dê đực : 70 – 80 kg / con .
- Dê sơ sinh : 2,8 – 3,5 kg / con .
Giống dê Jumnapari có nguồn gốc từ Ấn Độ, được nhập vào nước ta từ năm 1994. Đây là giống dê tương đối phàm ăn, chịu đựng được thời tiết nực nội, thích hợp nuôi lấy thịt .
Giống dê cỏ địa phương
Khối lượng khung hình con trưởng thành :
- Dê cái : 28 – 32 kg / con .
- Dê đực : 32 – 35 kg / con .
- Dê sơ sinh : 1,7 – 1,9 kg / con .
Dê Cỏ tương thích với điều kiện kèm theo nuôi chăn thả quảng canh và quy mô nuôi dê công nghiệp lấy thịt. Tuy nhiên, tỷ suất nuôi sống từ khi sơ sinh đến lúc cai sữa chỉ đạt khoảng chừng 65 – 70 % .
3.2. Cách chọn giống dê thịt vỗ béo
Con giống là yếu tố quyết định rất lớn đến năng suất đầu ra. Vì thế, trong kỹ thuật nuôi dê vỗ béo, khi chọn giống bà con cần lưu ý những điểm sau:
- Giống dê phải có nguồn gốc nguồn gốc rõ ràng, nếu truy xuất được nguồn gốc của dê cha mẹ thì càng tốt .
- Chỉ chọn những con dê có đặc thù tiêu chuẩn sau : thân hình cân đối, có hình chữ nhật, lồng mềm mượt, tứ chi tăng trưởng thông thường .
- Chọn dê phàm ăn, khỏe mạnh, không bị mắc bệnh .
Trong trường hợp trang trại nuôi dê thịt tích hợp sản xuất giống, lấy sữa, những con dê đem nuôi thịt thường là :
3.3. Thức ăn và phương pháp chế biến thức ăn nuôi dê thịt
Các loại thức ăn cho dê thịt
- Thức ăn thô xanh : lá mít, keo tai tượng, chuối, la xoan, cỏ mọc tự nhiên, những loại cỏ trồng, rau xanh …
- Thức ăn củ quả : Thức ăn củ quả đem lại hiệu suất cao rõ ràng trong thời kỳ vỗ béo xuất chuồng. Củ quả sạch cung ứng tinh bột, protein, lipit, vitamin A, B1, B2, C, E … Bà con hoàn toàn có thể cho dê ăn sắn, khoai lang, chuối, bí đỏ .
- Thức ăn tinh : những loại hạt ngũ cốc, củ khoai sắn thái lát phơi khô, những loại hạt thuộc họ đậu, đỗ tương, cám, khô dầu … Thức ăn tinh giàu đạm như bột đậu tương, bột cá, bột máu … Nguồn thức ăn này cung ứng giá trị nguồn năng lượng trong giao đổi chất, giúp dê nhanh lớn, thịt săn chắc .
- Phế phụ phẩm nông nghiệp : rơm rạ, lá sắn, thân ngô, thân đậu lạc, dây lang, ngọn mía, lá mía, thân chuối lá chuối sau khi thu quả .
- Phụ phẩm công nghiệp : bã bia, bã rượu, bột xương, bột cá, bã ép hoa quả, mật rỉ đường …
- Thức ăn bổ trợ : vitamin, khoáng, chế phẩm sinh học EM .
Công thức thống kê giám sát lượng thức ăn trong ngày cho đàn dê như sau :
Lượng thức ăn trong ngày = Lượng thức ăn cho ăn – lượng thức ăn dư thừa.
Cách chế biến thức ăn – kỹ thuật nuôi dê vỗ béo quan trọng
Thức ăn thô xanh bà con triển khai cắt nhỏ thành từng đoạn nhỏ từ 5 – 7 cm, cho dê ăn trực tiếp trong máng ăn. Hoặc cũng hoàn toàn có thể cắt nhỏ sau đó ủ chua, làm thức ăn dự trữ cho đàn dê vào mùa khan hiếm .
Không cần nghiền nát nhuyễn, chỉ cần cắt thành miếng nhỏ, mỏng mảnh cho dê ăn hàng ngày. Củ quả cắt miếng nhỏ giúp dê ăn hết, tránh dư thừa, tiêu tốn lãng phí .
Giảm và không sử dụng cám tăng trọng mua ngoài thị trường là ưu tiên số 1 được nhiều trang trại nuôi dê thịt vận dụng lúc bấy giờ. Hầu hết những trang trại lớn đã khởi đầu quy đổi từ quy mô nuôi thức ăn công nghiệp sang chiêu thức bảo đảm an toàn sinh học, tăng tính vững chắc, không thay đổi kinh tế tài chính. Mặt khác, phương pháp này còn giúp giảm dịch bệnh, giảm ngân sách chăn nuôi, tăng giá trị thịt dê thương phẩm trên thị trường .Cụ thể, bà con tận dụng nguồn thức ăn tinh phối trộn với thức ăn bổ trợ vitamin, khoáng, bột xương, bột sò … Đưa nguyên vật liệu đã phối trộn vào máy ép cám viên, tự sản xuất cám viên cho đàn dê thịt .
Thân chuối là thức ăn phân phối nước rất tốt cho dê thịt. Tuy nhiên, bà con nên băm thân cây chuối thành dạng hạt hoặc thái lát mỏng dính. Sau đó trộn thân chuối với một chút ít cám gạo và muối để dê ăn. Đặc biệt, nên bổ trợ loại thức ăn này cho dê vào mùa khô .
Các thiết bị cần thiết trong sản xuất thức ăn cho dê thịt
Để tự sản xuất thức ăn giàu dinh dưỡng, đúng tiêu chuẩn ngay trong trang trại chăn nuôi dê, người nuôi cần tìm hiểu và khám phá và bổ trợ 1 số ít thiết bị máy móc thiết yếu. Dưới đây là một số ít gợi ý của 3A :
Được sử dụng để băm thân cây chuối thành dạng hạt hoặc dạng lát mỏng dính giúp đàn dê ăn ngon miệng hơn. Bà con hoàn toàn có thể tìm hiểu thêm mẫu máy băm thân cây chuối dạng hạt 3A2, 2K w. Năng suất thao tác của máy đạt từ 150 – 180 cây / giờ so với thân cây chuối có đường kính dưới 170 mm .
Máy băm cỏ, củ quả 3A3 Kw tích hợp 2 công dụng trong 1 mẫu sản phẩm. Bà con hoàn toàn có thể tận dụng để băm cỏ voi, thân ngô, lía mía, rau bèo và dùng để băm củ quả ( bí đỏ, khoai, sắn tươi ). Máy có phong cách thiết kế nhỏ gọn, thuận tiện quản lý và vận hành, thao tác không thay đổi, hiệu suất cao cao. Năng suất băm cỏ đạt từ 400 – 500 kg / giờ, hiệu suất băm củ quả đạt từ 800 – 900 kg / giờ .
Thiết bị được sử dụng để phối trộn những nguyên vật liệu tinh trước khi ép cám viên. Nguyên liệu được trộn bằng máy sẽ bảo vệ độ đồng đều, cân đối về tỉ lệ và hàm lượng dinh dưỡng. Đồng thời giúp người chăn nuôi tiết kiệm chi phí thời hạn, sức lực lao động khi chăn nuôi dê thương phẩm quy mô lớn. 3A có nhiều mẫu máy trộn thức ăn, từ loại hiệu suất nhỏ cho quy mô nuôi dê vỗ béo mái ấm gia đình đến hiệu suất lớn Giao hàng quy mô trang trại, bà con hoàn toàn có thể tìm hiểu và khám phá thêm .
Được dùng để ép nguyên vật liệu tinh đã phối trộn thành dạng cám viên. Viên cám sau khi ép được nén chặt, cắt nhỏ, giàu dinh dưỡng, giúp đàn dê ăn ngon miệng, nhanh lớn. Máy ép cám viên là dòng loại sản phẩm chủ yếu của xưởng cơ khí 3A. Tại đây, bà con hoàn toàn có thể tìm kiếm một mẫu sản phẩm với hiệu suất thao tác tương thích, cung ứng nhu yếu sử dụng .
3.4. Kỹ thuật chăm sóc, nuôi dưỡng dê thịt vỗ béo
Giai đoạn từ 7 ngày tuổi đến khi cai sữa
Đối với quy mô nuôi dê thịt, bà con nên tách và cai sữa cho dê con khi dê đạt từ 4 – 5 tháng tuổi .Giai đoạn đầu, cho dê bú mẹ trực tiếp, ngày 2 – 3 lần. Từ tuần tuổi thứ 3, tập cho dê con ăn những loại thức ăn dễ tiêu hóa như : cỏ non phơi tái, bột cám, bột ngô, bột đậu tương rang chính .Chú ý lượng sữa và thức ăn tinh cho dê con quy trình tiến độ này như sau :
- Dưới 3 tuần tuổi : cho ăn từ 400 – 600 gr sữa
- Từ 22 – 42 ngày tuổi : cho ăn 500 – 800 gr sữa + 30 – 35 gr thức ăn tinh giàu dinh dưỡng .
- Từ 43 – 90 ngày tuổi : cho ăn 500 – 600 gr sữa + 50 – 100 gr thức ăn tinh .
Ngoài thức ăn, cần phân phối đủ nước uống cho dê con. Mỗi ngày, cho đàn dê ra sân vận động từ 1 – 2 giờ .
Trước khi cho dê thịt cai sữa, tiến hành tẩy giun bằng levamisole.
Kỹ thuật nuôi dê vỗ béo hiệu quả
Thời gian nuôi dê thịt vỗ béo chỉ lê dài từ 1 – 3 tháng. Bà con cần cung ứng khá đầy đủ thức ăn, nước uống, đặc biệt quan trọng là những loại thức ăn giàu nguồn năng lượng .Khối lượng thức ăn vỗ béo trung bình là :
- Thức ăn tinh : 0,4 – 0,6 kg / ngày / con
- Thức ăn thô : 4 – 5 kg / ngày / con
Hàng ngày, quét dọn vệ sinh chuồng trại và tắm rửa cho đàn dê. Ở quy trình tiến độ cuối khi vỗ béo dê thịt, hạn chế cho dê hoạt động, hầu hết là nuôi nhốt chuồng để giảm tiêu tốn nguồn năng lượng .Ngoài ra để giải quyết và xử lý mùi hôi chuồng trại của dê, bà con nên sử dụng chế phẩm sinh học EM VBio bằng cách : Pha 1 lít chế phẩm EM thứ cấp với 10 lít nước sạch, phun đều vào nơi ô nhiễm có mùi hôi thối, lặp lại 2-3 ngày / lần .
Với dê sinh sản thải đưa vào nuôi thịt, cũng cần thực thi tẩy giun trước khi vỗ béo .
Kỹ thuật thiến dê đực
Nuôi dê đực lấy thịt từ 3 tuần tuổi và dê đực giống thải sẽ thực thi thiến trước khi đưa vào vỗ béo. Cách triển khai như sau :
- Vệ sinh, sát trùng thật sạch túi dịch hoàn của dê. Kéo hai dịch hoàn ra phía ngoài, dùng dây buộc lại .
- Dùng dao sắc cắt đường 3 – 4 cm ở chính giữa túi dịch hoàn, lộ ra dịch hoàn. Tiếp tục kéo dịch hoàn của dê ra bên ngoài .
- Tiến hành buộc thắt trên thừng dịch hoàn, buộc làm 2 nút, mỗi nút cách nhau 1,5 cm. Dùng dao sắc đã khử trùng để cắt thừng giữa 2 nút buộc. Cũng làm tựa như với dịch hoàn còn lại .
- Sau khi thiến, làm sạch máu bên trong và bên ngoài. Rắc thêm một chút ít kháng sinh vào trong và khâu lại .
- Thiến xong, bà con cần kiểm tra và vệ sinh, bôi thuốc sát trùng hàng ngày cho dê .
3.5. Biện pháp phòng cách bệnh truyền nhiễm cho dê thịt
Phòng bệnh là một trong những kỹ thuật nuôi dê vỗ béo quan trọng mà người nuôi cần nắm được. Đàn dê thương phẩm có thể mắc một số bệnh truyền nhiễm với tỉ lệ tử vong cao. Cụ thể như: tụ huyết trùng, lở mồm long móng, dịch tả, nhiệt thán…
Để phòng bệnh, ngoài việc kiểm tra chất lượng con giống, khi mua giống về, cần theo dõi kỹ từ 30 – 45 ngày đầu .Hàng ngày, triển khai kiểm tra sức khỏe thể chất của đàn dê. Nếu phát hiện con bị ốm, bệnh là phải cách ly và điều trị ngay, không để lây lan rộng. Sau khi trị khỏi, nên nhốt dê cách ly thêm tối thiểu 2 tuần .Tiêm vacxin cho đàn dê vừa đủ theo từng quá trình tăng trưởng. Đây là những phòng bệnh hiệu suất cao nhất .Ngoài ra, hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng triển khai vệ sinh chuồng trại, máng ăn, máng uống định kỳ .Tuyệt đối không cho dê ăn thức ăn ôi thiu, ẩm mốc, thức ăn ướt có dính nước mưa, dính bùn đất. Các loại thức ăn này có rủi ro tiềm ẩn làm dê bị tiêu chảy .
Bổ sung đầy đủ vitamin, khoáng chất, chế phẩm sinh học cũng là cách để tăng sức đề kháng cho đàn dê nuôi lấy thịt.
Tóm lại
Nước ta có nhiều tiềm năng thuận lợi để phát triển mô hình nuôi dê thịt vỗ béo. Tuy nhiên, do chưa có nhiều hiểu biết, kinh nghiệm cũng như kỹ thuật nên nghề chăn nuôi dê chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Hi vọng qua bài viết chia sẻ trọn bộ kỹ thuật nuôi dê vỗ béo trên đây, bà con sẽ mạnh dạn, tự tin hơn trong mô hình nuôi dê thương phẩm.
