Chúng ta đang sống trong một quốc tế ồn ào, nơi những mạng xã hội và tiếp xúc trải qua trung gian như Facebook, Zalo, Instagram, … khuyến khích mỗi người liên tục nói, viết và đưa ra quan điểm của mình. Tuy nhiên, tất cả chúng ta thường khó lắng nghe nhau một cách cẩn trọng, chính vì thế việc tăng trưởng kỹ năng lắng nghe là rất quan trọng .
Lắng nghe là hành vi tập trung chuyên sâu và quan tâm để nghe và hiểu những gì người khác đang nói một cách chân thành và tôn trọng. Khi lắng nghe, tất cả chúng ta tập trung chuyên sâu vào người đang nói, không phân tán tâm lý và không gián đoạn. Hành động lắng nghe gồm có cả việc chú ý quan tâm đến cả những điều ý niệm, cử chỉ và ngôn từ khung hình của người khác .
Lắng nghe không riêng gì đơn thuần là việc nghe và hiểu quan điểm hoặc thông tin của người khác, mà còn là biểu lộ sự chăm sóc và đồng cảm. Khi lắng nghe, tất cả chúng ta tạo điều kiện kèm theo thuận tiện để người khác san sẻ xúc cảm, tâm lý và kinh nghiệm tay nghề của họ một cách tự nhiên và tự do hơn .
Để giao tiếp hiệu quả và xây dựng mối quan hệ tốt với người khác thì kỹ năng lắng nghe rất quan trọng. Khi ta lắng nghe một cách chân thành, chúng ta có thể hiểu rõ hơn về tình cảm, ý kiến và nhu cầu của người khác, giúp tăng cường sự tin tưởng và đồng cảm trong mối quan hệ giữa các cá nhân.
Kỹ năng lắng nghe là gì ?
Kỹ năng lắng nghe là năng lực tập trung chuyên sâu vào người nói và hiểu rõ ý nghĩa của những gì họ đang truyền tải. Điều này gồm có việc chú ý quan tâm đến nội dung được truyền tải và cả những xúc cảm, tâm lý, động cơ của người nói. Kỹ năng lắng nghe còn là việc phản hồi lại người nói bằng cách sử dụng những thắc mắc, tóm tắt lại những gì đã được nghe để bảo vệ rằng thông điệp đã được hiểu đúng và vừa đủ .
Lắng nghe hiệu suất cao giúp người khác cảm thấy được tôn trọng và lời nói của mình có giá trị. Kỹ năng này được xem là nền tảng của một cuộc trò chuyện thành công xuất sắc trong bất kể toàn cảnh nào, dù ở nơi thao tác hay trong những trường hợp hằng ngày .
Tầm quan trọng của kỹ năng lắng nghe
-
Tiếp nhận thông tin: Thông thường, người nghe có tương tác cao với người nói, họ cần nhớ lại các chi tiết cụ thể, đặc biệt là khi người nói đang hướng dẫn, giới thiệu về một quy trình, hoạt động cụ thể hoặc đưa ra những thông tin mà người nghe cần có trách nhiệm truyền đạt lại cho nhiều người nữa.
-
Thể hiện người có hiểu biết: Kỹ năng lắng nghe tốt thể hiện một người có sự hiểu biết sâu sắc, có thể phân tích và đánh giá chất lượng thông tin, lập luận của người nói, điều này đồng thời cũng cho thấy họ là người có tư duy phản biện và tôn trọng người khác.
-
Mở rộng kiến thức: Khi lắng nghe, chúng ta có thể học hỏi được rất nhiều điều mới từ đối phương. Đây chính là cơ hội để nâng cao hiểu biết và học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm quý báu.
-
Xây dựng lòng tin: Khi người nói cảm thấy đối phương tập trung lắng nghe và không phán xét hay can thiệp những lời mình nói, họ sẽ có cơ hội tâm sự và kể chuyện nhiều hơn. Điều này rất hữu ích khi gặp khách hàng hoặc đối tác làm việc mới.
-
Nhận biết và giải quyết vấn đề: Kỹ năng lắng nghe xuất sắc giúp người nghe dễ dàng nhận ra những khó khăn mà đối phương đang gặp phải hoặc các vấn đề không mong muốn. Điều này giúp họ nhanh chóng xác định và có kế hoạch, phương pháp để giải quyết chúng.
-
Mở rộng và nuôi dưỡng mối quan hệ tốt đẹp: Khi chân thành lắng nghe người khác nói, đối phương sẽ nhanh chóng cảm thấy thoải mái và giao tiếp thường xuyên hơn. Điều này giúp mở rộng và nuôi dưỡng nhiều mối quan hệ, phát triển hợp tác hiệu quả hơn với các đối tác, khách hàng.
Nguyên tắc rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu suất cao
Giữ tiếp xúc bằng mắt tốt
Trong một cuộc trò chuyện, tiếp xúc bằng mắt đặc biệt quan trọng quan trọng, điều này cho đối phương biết rằng người nghe đang xuất hiện. lắng nghe những gì họ nói và không bị phân tâm bởi bất kỳ điều gì khác xung quanh .
Hãy vận dụng quy tắc 50/70, tức là duy trì tiếp xúc bằng mắt trong 50 % đến 70 % thời hạn lắng nghe, giữ liên lạc trong 4 – 5 giây trước khi nhìn đi chỗ khác .
Đặt câu hỏi mở
Những câu hỏi “ Có hoặc Không ” thường tạo ra những câu vấn đáp cụt ngủn và khiến cuộc trò chuyện trở nên bức bối. Điều này không có ích trong kỹ năng lắng nghe hiệu suất cao, gây khó khăn vất vả cho việc đồng cảm đối phương vì không hề mày mò được nhiều điều từ một câu vấn đáp ngắn, không mang tính diễn đạt .
Thay vào đó, hãy hỏi những câu hỏi mở để biểu lộ bản thân đang chăm sóc đến những gì đối phương nói, ví dụ điển hình :
- Bạn có thể cho tôi biết sâu hơn về điều đó?
- Bạn nghĩ thế nào về chúng?
- Có những khía cạnh nào của vấn đề mà chúng ta chưa đề cập đến?
- Bạn nghĩ kết quả tốt nhất trong tình huống này là gì?
Hãy kiên trì
Kiên nhẫn là một kỹ thuật lắng nghe hiệu suất cao vì nó được cho phép bản thân mỗi người tập trung chuyên sâu lắng nghe mà không ngắt lời người khác. Kiên nhẫn không có nghĩa là cố gắng nỗ lực lấp đầy khoảng chừng thời hạn tĩnh mịch bằng những tâm lý hoặc câu truyện của người nghe. Đừng sẵn sàng chuẩn bị câu vấn đáp trong khi đối phương vẫn đang nói, cũng đừng biến hóa chủ đề quá bất ngờ đột ngột vì nó bộc lộ sự thiếu kiên trì .
Để lắng nghe tốt, cần phải tập trung chuyên sâu trọn vẹn vào người nói, cố gắng nỗ lực hiểu rõ ý muốn và tâm lý của họ. Đôi khi, người nói sẽ miêu tả những tâm lý phức tạp hoặc không rõ ràng, lúc này người nghe cần phải kiên trì để đối phương hoàn toàn có thể miêu tả rõ hơn .
Tuyệt đối không được ngắt lời
Tuyệt đối không ngắt lời khi đối phương đang nói, điều này khiến đối phương cảm thấy không được tôn trọng và mất hứng thú để san sẻ tiếp câu truyện. Hãy để người nói có khoảng trống và thời hạn để san sẻ, giãi bày, đặt bản thân vào đối phương để cảm nhận và đồng cảm .
Không phán xét, áp đặt
Không ai muốn san sẻ những câu truyện của mình với một người bảo thủ, luôn lấy tư tưởng của mình áp đặt, phán xét người khác, rồi yên cầu đối phương phải đồng thuận và không được bảo vệ quan điểm của họ. Do đó, để có được kỹ năng tiếp xúc hiệu suất cao, mỗi người cần có một tư tưởng cởi mở, khách quan và nhìn nhận mọi việc từ nhiều hướng khác nhau .
Hãy hạn chế cái tôi của bản thân trong giao tiếp, đừng lúc nào cũng cho rằng quan điểm của mình là đúng, việc tiếp thu, học hỏi từ người khác sẽ giúp mỗi người tiến bộ và hoàn thiện hơn mỗi ngày.
Thấu hiểu khi lắng nghe
Trong nhiều trường hợp, người nghe cần tinh ý để nhận ra những ẩn ý mà đối phương muốn truyền đạt. Việc đồng cảm giúp mỗi người hoàn toàn có thể đưa ra phản hồi tương thích, tạo ra khoảng trống tiếp xúc tự do và hiệu suất cao hơn .
3 Hiểu lầm trong kỹ năng lắng nghe
Lắng nghe là lép vế
Nhiều người cho rằng chỉ ngồi nghe người khác nói thôi là đang lép vế, không được biểu lộ quan điểm của bản thân. Tuy nhiên, lắng nghe là một cuộc tiếp xúc hai chiều, người nghe hoàn toàn có thể dẫn dắt cuộc chuyện trò theo hướng mình mong ước, bằng cách lắng nghe hiệu suất cao, họ hoàn toàn có thể đặt ra những câu hỏi tương thích .
Khi lắng nghe, tất cả chúng ta dành thời hạn và sự tập trung chuyên sâu để đảm nhiệm và hiểu những gì đối phương nói. Điều này giúp tất cả chúng ta hiểu rõ hơn, phản hồi tốt hơn và tạo ra sự liên kết thâm thúy hơn với nhau. Nói cách khác, lắng nghe cũng là đang dẫn dắt và trấn áp câu truyện .
Lắng nghe là ngồi im
Lắng nghe không phải là ngồi im và chỉ nhìn những người xung quanh buôn chuyện sôi sục về một chủ đề nào đó. Kiểu lắng nghe bị động và cuối buổi không đọng lại bất kể một điều gì không mang lại tác dụng gì cả .
Lắng nghe là một hành vi ý thức, một trạng thái tập trung chuyên sâu và đồng cảm những gì đang diễn ra xung quanh. Mặc dù việc ngồi im hoàn toàn có thể giúp tất cả chúng ta tập trung chuyên sâu hơn vào người nói, nhưng phải trong một trạng thái tư duy mở để nhận thông tin một cách chân thành, sẵn lòng đồng cảm và cung ứng .
Lắng nghe trong mọi trường hợp đều giống nhau
Lắng nghe trong nhiều trường hợp là khác nhau, mỗi loại lắng nghe mang một đặc trưng riêng. Do đó, mỗi người cần hiểu đúng để vận dụng cho những trường hợp phong phú, tránh làm ảnh hưởng tác động đến những mối quan hệ xung quanh .
Chẳng hạn, trong một cuộc hội thảo chiến lược trình độ, cần lắng nghe kỹ lưỡng để hiểu rõ những thông tin kỹ thuật và kỹ năng và kiến thức được trình diễn. Trong khi đó, trong một cuộc hội thoại giữa bạn hữu, hoàn toàn có thể lắng nghe một cách tự do, sử dụng ngôn từ khung hình để làm cuộc hội thoại trở nên mê hoặc, sinh động hơn .
Ngoài ra, lắng nghe cũng hoàn toàn có thể khác nhau tùy thuộc vào mục tiêu của mỗi người. Nếu đang cố gắng nỗ lực xử lý một yếu tố hoặc trao đổi quan điểm, cần phải lắng nghe một cách cẩn trọng để hiểu rõ yếu tố và quan điểm của người khác, từ đó đưa ra phản hồi tương thích. Trong khi đó, nếu đối phương đang tâm sự hay kể những câu truyện của riêng họ, hãy tỏ ra cảm thông, đồng cảm và san sẻ để người nói cảm thấy được an ủi, san sẻ .
Một số lỗi thường gặp trong kỹ năng lắng nghe
Tập trung trình diễn quan điểm của bản thân
Kỹ năng lắng nghe thường ít được chăm sóc hơn vì nhiều người cho rằng nó không quan trọng. Chính thế cho nên mà hầu hết mọi người chỉ muốn tập trung chuyên sâu trình diễn quan điểm, quan điểm cá thể của mình, biểu lộ sự nổi trội của bản thân trong đám đông. Điều này vô tình khiến họ vô tâm và thiếu đi tính khách quan khi chỉ khăng khăng bảo vệ quan điểm, chính kiến của mình .
Không tập trung chuyên sâu
Không phải câu truyện nào cũng mê hoặc và giúp tất cả chúng ta có hứng thú. Sẽ có những người không thực sự giỏi kể chuyện, điều này vô tình khiến người nghe dễ bị xao nhãng, hờ hững với những gì mà đối phương đang nỗ lực truyền tải, khiến họ cảm thấy bị tổn thương và tự ti hơn. Chính thế cho nên, không tập trung chuyên sâu vào câu truyện với người nói là một sai lầm đáng tiếc cần tránh để rèn luyện kỹ năng lắng nghe tốt hơn .
Không đặt mình vào vị trí đối phương
Nếu không đặt mình vào vị trí của đối phương, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể hiểu sai hoặc bỏ lỡ những thông tin quan trọng, từ đó dẫn đến sự hiểu nhầm và gây ra những xung đột không thiết yếu. Bên cạnh đó, việc không đặt mình vào vị trí của đối phương cũng khiến góc nhìn của mỗi người bị bó hẹp vào một chiều, thiếu đi tính khách quan, do vậy dễ gây ra những sự không tương đồng và khiến mối quan hệ trở nên xấu đi .
Thái độ không hứng thú
Trong suốt cuộc trò chuyện mà người nói không thấy được những tương tác tích cực từ người nghe khiến họ cảm thấy tự ti và không được tôn trọng. Điều này cũng biểu lộ sự thiếu chuyên nghiệp của mỗi người trong tiếp xúc, không ai muốn trò chuyện với một người không tập trung chuyên sâu vào câu truyện, đặc biệt quan trọng là khi trao đổi những thông tin quan trọng .
Những thành kiến xấu đi
Những thành kiến xấu đi về cách ăn mặc, phong thái, giọng điệu, cách sử dụng từ ngữ, thậm chí còn là chủng tộc, giới tính, … sẽ cản trở việc lắng nghe hiệu suất cao. Khi có những dị nghị không tốt về đối phương, người nghe sẽ tỏ thái độ không tôn trọng và không muốn tập trung chuyên sâu vào câu truyện. Chính vì thế, những thành kiến này sẽ là rào cản rất lớn để tăng trưởng kỹ năng lắng nghe hiệu suất cao .
Kiểu nghe “ phòng thủ ”
Kiểu nghe phòng thủ tức là chỉ chú ý quan tâm vào những điểm xấu, điểm chưa tốt nhiều hơn là những thứ tích cực, chỉ chực chờ người nói có gì sai để phản bác lại. Kiểu lắng nghe này sẽ nhanh gọn làm xấu đi mối quan hệ giữa hai bên, đồng thời không hề học hỏi, khai thác lẫn nhau để tăng trưởng thêm .
Lựa chọn yếu tố tiếp xúc phức tạp
Lựa chọn chủ đề khi tiếp xúc cũng rất quan trọng để tăng trưởng kỹ năng lắng nghe. Khi lựa chọn chủ đề quá phức tạp, người nghe hoàn toàn có thể khó hiểu và đưa ra những phản hồi thích hợp. Điều này hoàn toàn có thể dẫn đến nhiều sự không tương đồng và xung đột trong mối quan hệ .
Do đó, hãy lựa chọn chủ đề giao tiếp phù hợp với đối tượng người nghe, sử dụng những câu hỏi để làm rõ nhiều khía cạnh khác nhau, gợi ý cho người nói trình bày một cách đơn giản, rõ ràng hơn nếu cần thiết. Trường hợp chủ đề quá phức tạp, hãy yêu cầu người nói tóm tắt lại điểm quan trọng nhất hoặc trình bày theo từng phần nhỏ nhằm mổ xẻ vấn đề chi tiết hơn. Điều này góp phần giúp lắng nghe hiệu quả, xây dựng và nuôi dưỡng mối quan hệ tốt đẹp với người khác.
Không có sự sẵn sàng chuẩn bị
Thường thì mọi người chỉ sẵn sàng chuẩn bị nói mà ít khi sẵn sàng chuẩn bị phần lắng nghe. Nhưng mọi sự chỉ suôn sẻ và tốt đẹp hơn khi có sự sẵn sàng chuẩn bị, tập luyện kỹ lưỡng. Kỹ năng lắng nghe không phải là bẩm sinh, mỗi người đều cần phải rèn luyện và học hỏi mỗi ngày để nâng cao nó .
Người có năng lực lắng nghe xuất sắc thường quan tâm vào cảm hứng của người nói và nhìn nhận mọi việc theo hướng khách quan, thông cảm, tích cực và tỉnh táo. Họ sẽ tập trung chuyên sâu quan sát nét mặt, cử chỉ và ngôn từ khung hình của người nói. Nói tóm lại, một người có kỹ năng lắng nghe tốt sẽ nỗ lực hiểu được quan điểm người nói muốn truyền tải, đồng thời nỗ lực thăm dò cảm hứng của đối phương
