Hội Thanh Niên Cách Mạng Việt Nam được Nguyễn Ái Quốc xây dựng vào tháng 6 năm 1925 từ 9 thành viên của Tâm Tâm xã đã được ông giác ngộ. Nguyễn Ái Quốc là người chỉ huy Hội. Trong số các thành viên lớp đầu có Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Sơn, Lê Hồng Phong, Vương Thúc Oánh, Trương Vân Lĩnh, Lưu Quốc Long, Lâm Đức Thụ, Nguyễn Thanh Phúc. Trụ sở của Hội đặt tại Quảng Châu Trung Quốc. [ 2 ]Theo Chánh mật thám Pháp là Louis Marty, Nguyễn Ái Quốc ngay sau khi đến Quảng Châu Trung Quốc đã điều tra và nghiên cứu tính cách của từng cá thể của tổng thể những người Việt Nam ở Quảng Châu Trung Quốc từng theo Phan Bội Châu ( Tâm Tâm xã, … ) và chọn ra những người nói trên để thành lập Hội Thanh Niên Cách Mạng Việt Nam [ 3 ] .
Điều lệ của Hội Thanh Niên Cách Mạng Việt Nam nêu: “Hội Thanh Niên Cách Mạng Việt Nam phấn đấu để thu phục lấy đại bộ phận thợ thuyền, dân cày và binh lính, dẫn đạo cho quần chúng bị lao khổ ấy liên hiệp với vô sản giai cấp thế giới để một mặt đánh đổ đế quốc chủ nghĩa Pháp, chế độ phong kiến; một mặt tham gia vào cuộc thế giới cách mạng sản trừ tư bản chủ nghĩa cả thế giới đặng thực hiện chủ nghĩa cộng sản”.[4]
Trong cuốn Đường kách mệnh, Nguyễn Ái Quốc viết rằng : ” Nói tóm lại là phải theo chủ nghĩa Mã Khắc Tư Marx và Lênin “. [ 5 ]
Hoạt động chính[sửa|sửa mã nguồn]
Tuần báo Thanh niên của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên với chức năng tuyên truyền và vận động.
Bìa tập Đường Kách mệnh, là tập hợp các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc tại các lớp bồi dưỡng chính trị do Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên tổ chức.
Sau khi thành lập, Hội đã phái người về nước để tuyển người sang Trung Quốc dự các lớp huấn luyện ở Quảng Châu hay để gửi sang Liên Xô học tại Trường Đại học Phương Đông. Đồng thời, Hội tiến hành lập các chi bộ các cấp ở trong nước. Từ đầu năm 1925 đến tháng 9 năm 1927, Hội đã tổ chức được 10 khóa đào tạo cho các học viên được tuyển mộ. Các bài giảng của Nguyễn Ái Quốc cho các học viên sau đó được tập hợp lại thành tập sách Đường kách mệnh.
Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Nguyễn Ái Quốc, Hội xuất bản tuần báo tiếng Việt Thanh niên từ tháng 6 năm 1925 phát hành trong số những người Việt Nam sống ở miền Nam Trung Quốc cũng như đưa về nước và đưa sang Xiêm. Báo này vừa tuyên truyền đường lối cách mạng của Hội vừa phê phán những tồn tại ở các tổ chức cách mạng khác như Việt Nam Quang Phục Hội và Việt Nam Quốc dân Đảng.[6]
Hội cũng tuyển người đi học quân sự để sau này thành lập một lực lượng vũ trang cách mạng ở Việt Nam. Lê Hồng Phong được gửi tới Leningrad học về không quân. Một số khác được gửi tới Trường Quân sự Hoàng Phố. Tháng 2 năm 1927, Hội lại ra tờ Lính Cách mệnh để tuyên truyền giác ngộ binh lính Việt Nam.
Năm 1927, các kì bộ lần lượt sinh ra, sau đó là tỉnh bộ, thành bộ và ở đầu cuối là huyện bộ. Năm 1929, cơ cấu tổ chức tổ chức triển khai của Hội gồm 5 cấp được thiết lập và tăng trưởng khắp quốc gia. Số lượng hội viên lên tới 1.700 người và có cơ sở trong Việt kiều ở Xiêm ( Thailand ). Hội đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin trong nhân dân và trở thành hạt nhân chỉ huy trào lưu đấu tranh của nhân dân chống Pháp .Năm 1928, Hội chủ trương ” vô sản hóa “, tuyên truyền hoạt động cách mạng, nâng cao ý thức chính trị cho giai cấp công nhân. Phong trào công nhân càng tăng trưởng mạnh, trở thành nòng cốt của trào lưu dân tộc bản địa trong cả nước, nổ ra tại các TT kinh tế tài chính, chính trị .Năm 1927, Tưởng Giới Thạch tổ chức triển khai bắt bớ những người Cộng sản Trung Quốc. Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên cũng bị đàn áp. Nguyễn Ái Quốc phải lánh sang Liên Xô. Nhiều đảng viên xuất sắc ưu tú của Hội như Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Sơn, Lê Duy Điếm, Trần Văn Cung, Trương Vân Lĩnh, Lê Thiết Hùng, Nguyễn Thanh Phúc v.v… bị bắt. Tổng bộ Hội phải sơ tán sang Ung Châu, ( Quảng Tây ) rồi lại sang Hồng Kông .
Ở trong nước, các chi bộ Hội phát triển mạnh. Theo tổng kết của mật thám Pháp, ở trong nước Hội có khoảng 1000 đảng viên và cảm tình, có kỳ hội ở cả ba miền.[7] Tuy nhiên các chi bộ này cũng bị chính quyền thực dân lùng bắt ráo riết. Ở Nam Kỳ, tháng 12 năm 1928, Ngô Thiêm bị bắt và bị tử hình.[cần dẫn nguồn] Tôn Đức Thắng bị kết án chung thân. Phạm Văn Đồng bị đày đi Côn Đảo. Ở Bắc Kỳ, Nguyễn Văn Lân bị bắt và bị tử hình.[8]
Cuối tháng 3 năm 1929, tại TP.HN một nhóm Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên gồm 7 người đã họp nhau tự lập tổ chức triển khai Cộng sản tiên phong trong nước. Nhóm này đặt ra tiềm năng hoạt động chuyển Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên thành Đảng Cộng sản nhân ngày Đại hội lần thứ nhất của Hội dự kiến họp ở Hồng Kông vào tháng 5 năm 1929 .
Tại Đại hội lần thứ nhất của Hội, 3 đại biểu của nhóm Cộng sản mới thành lập do Trần Văn Cung (bí danh là Quốc Anh) dẫn đầu nêu vấn đề đã dự định, nhưng bị Tổng bộ Hội bác bỏ. Cả ba đại biểu của Bắc Kỳ liền bỏ ra về và cho rằng:
- “Hội Việt Nam Thanh niên Cách mạng không phải là một đảng chân chính vì lợi ích của vô sản giai cấp.”[9]
Đáp lại, Hội ra Nghị quyết về việc các đại biểu Hội Việt Nam Thanh niên Cách mạng Bắc Kỳ bỏ Đại hội ra về, trong đó có ghi :
- “Quyết nghị về tụi Quốc Anh bỏ Đại hội mà ra đi… Đại hội nhận định rằng trong một đoàn thể cách mạng không thể dung thứ được những phần tử như thế nên quyết nghị vĩnh viễn khai trừ.”
Sự kiện này đánh dấu sự phân liệt của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Sau Đại hội lần thứ nhất, Hội lên kế hoạch thành lập Đảng Cộng sản vào cuối năm 1930. Nhưng trước tình hình, Đông Dương Cộng sản Đảng được thành lập vào tháng 6 năm 1929 và tình hình Hội bị đàn áp trong nước, Tổng bộ Hội cho rằng Việt Nam Cách mạng Thanh niên “… không thể và không nên tồn tại nữa, nên đã cử các đồng chí về nước tổ chức và liên kết các chi bộ cộng sản lại để thành lập Đảng Cộng sản”. Sau khi Đại hội toàn quốc của Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí Hội bế mạc, 6 ủy viên mới được bầu vào Tổng bộ là Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Thiệu, Châu Văn Liêm, Nguyễn Sĩ Sách, Lê Hồng Sơn, Phạm Văn Đồng đã họp bàn việc thành lập Đảng cộng sản, cử ra ban trù bị gồm các đồng chí lãnh đạo Tổng bộ nói trên. Thực hiện chủ trương này, những cộng sản đoàn còn lại trong Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chí Hội đã hình thành các chi bộ cộng sản. Ngoài hai chi bộ cộng sản ở Trung Kỳ và Nam Kỳ còn có chi bộ cộng sản người Việt Nam ở Thái Lan và một chi bộ ở Hồng Kông (Trung Quốc).[10]
Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên tan rã từ đây. Song các đảng viên của Hội đã xây dựng và tham gia các Đảng Cộng sản trong nước mà sau này hợp nhất thành Đảng Cộng sản Việt Nam. [ 11 ]
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 483 .
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 481 .
- ^
Louis Marty, Parti communiste Indochinois, p. 15-16. (Dẫn lại từ Viện Sử học (2007), trang 482-483)
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 483 – 484 .
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 497 .
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 488 – 490 .
- ^ Dẫn lại từ Vũ Huy Phúc, ” Các tổ chức triển khai cách mạng sinh ra trong những năm 1925 – 1929 ” trong Viện Sử học ( 2007 ), trang 501 .
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 499 – 501 .
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 557 – 558 .
- ^
Viện Sử học (2007), trang 580.
- ^ Viện Sử học ( 2007 ), trang 572 – 579 .
- Viện Sử học (2007), Lịch sử Việt Nam, tập VIII (1919-1930), các chương VIII và IX, Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội
