Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ( NN&PTNT ) Lê Minh Hoan cho rằng, làm NNHC suy cho cùng là câu truyện của những người làm nông nghiệp tử tế, làm những câu truyện tử tế. Để thành công xuất sắc sẽ phải thiết kế xây dựng được một hệ sinh thái hữu cơ ; trong đó gồm có người nông dân, những nhà khoa học, những doanh nghiệp, người tiêu dùng, những cơ quan tiếp thị quảng cáo kết nối, mang đặc thù cộng sinh với nhau. Hệ sinh thái đó rộng hơn chuỗi giá trị.
Khó từ sản xuất đến thị trường
Là một doanh nghiệp lớn góp vốn đầu tư từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ và trực tiếp xuất khẩu, Vinamit đã sớm nhận thấy tiềm năng từ mẫu sản phẩm hữu cơ và có sự góp vốn đầu tư chuyên nghiệp từ rất sớm. Nếu như trào lưu sản xuất hữu cơ mới tăng trưởng mạnh trên cả nước trong mấy năm trở lại đây, thì ông Nguyễn Lâm Viên, quản trị HĐQT, Tổng Giám đốc Vinamit đã đam mê theo đuổi sản xuất hướng hữu cơ từ khi mới xây dựng.
Theo ông Viên, chứng chỉ hữu cơ (organic) không đơn giản chỉ là tờ giấy chứng nhận mà là cả một quá trình tuân thủ nghiêm ngặt với quan điểm chủ đạo vì sức khỏe, vì môi trường. Ngay cả trong khâu chế biến thực phẩm, Vinamit cũng đã đi theo hướng không sử dụng chất bảo quản để bảo đảm cho các sản phẩm hoàn toàn hữu cơ.
” Giờ không còn ăn để cho no, cho ngon mà là ăn cho đẹp, trẻ khỏe, sống lâu … Mong muốn đó của người tiêu dùng buộc những doanh nghiệp như Vinamit phải có được những loại sản phẩm phân phối được nhu yếu chính đáng đó “, ông Nguyễn Lâm Viên cho hay. Nhưng trước khi có được thị trường cho loại sản phẩm hữu cơ của mình, Vinamit đã trải qua vô vàn khó khăn vất vả trong sản xuất, những thiệt hại, thua lỗ trong tiến trình đầu là khó hoàn toàn có thể tránh khỏi. Nhưng doanh nghiệp đã vượt qua và chinh phục người tiêu dùng trong nước và quốc tế. Đến nay, Vinamit đã đạt ghi nhận theo tiêu chuẩn của Bộ Nông nghiệp Mỹ ( USDA Organic ) và Liên minh châu Âu ( EU ). Ngoài những nông trại riêng của mình, ông Nguyễn Lâm Viên vẫn liên tục tăng nhanh link với nông dân sản xuất theo hướng hữu cơ ở nhiều địa phương, hình thành nên những vùng nguyên vật liệu lớn như vùng trồng chuối ở Cà Mau và Tuyên Quang, vùng trồng mít ở Đăk Lăk, Đăk Nông và Tây Ninh, vùng trồng khoai lang ở Đăk Nông … Là vương quốc đi lên từ nông nghiệp, điều kiện kèm theo tự nhiên, xã hội giúp Nước Ta chiếm hữu lợi thế tăng trưởng sản xuất NNHC. Nhiều nông sản mà Nước Ta có thế mạnh sản xuất như : rau quả, chè, cà-phê, mật ong … đang tăng trưởng ngày càng cao chính là động lực và thời cơ để tất cả chúng ta lan rộng ra sản xuất mẫu sản phẩm hữu cơ. Ngoài diện tích quy hoạnh đất đồi núi đa phần canh tác quảng canh, chưa bị tác động ảnh hưởng nhiều của hóa chất, Nước Ta còn có nguồn nguyên vật liệu lớn, phong phú từ những phụ phẩm nông nghiệp ship hàng sản xuất phân bón hữu cơ. Theo Bộ NN&PTNT, diện tích quy hoạnh canh tác hữu cơ tăng từ 53.350 ha năm năm nay lên khoảng chừng 237.693 ha năm 2019 ; hầu hết những tỉnh, thành trên cả nước đang thực thi và có trào lưu sản xuất hữu cơ. Sản phẩm NNHC Nước Ta được tiêu thụ trong nước và hiện đã xuất khẩu đi 180 nước trên quốc tế, trong đó có Mỹ, EU, Trung Quốc, Nhật, Đức, Anh, Nước Hàn … là những thị trường tiêu thụ nông sản hữu cơ lớn nhất trên quốc tế. Tuy có đã có được những hiệu quả khả quan trên nhưng theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam, sản xuất NNHC Việt Nam còn nhỏ lẻ, tự phát, chưa có khuynh hướng rõ về địa phận, đối tượng người tiêu dùng cây xanh vật nuôi đơn cử, chưa tăng trưởng tương ứng với tiềm năng, lợi thế. Hiện rất nhiều hợp tác xã và hộ dân tiến hành những quy mô NNHC. Tuy nhiên để hiểu NNHC như thế nào, những tiêu chuẩn thế nào thì họ còn thiếu vắng nhiều kỹ năng và kiến thức. Nguyên nhân là bởi trong thời hạn dài ngành nông nghiệp chịu áp lực đè nén về bảo mật an ninh lương thực, yên cầu một nền nông nghiệp thâm canh cao nhằm mục đích tạo ra sản lượng nông sản lớn. Mặt khác, việc tiêu thụ nông sản hữu cơ trong nước còn gặp nhiều khó khăn vất vả, người tiêu dùng chưa nhìn nhận đúng những giá trị kinh tế tài chính, xã hội và môi trường tự nhiên mà sản xuất NNHC mang lại.
PGS, TS Đào Thế Anh, Phó Giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam thì cho rằng, Việt Nam đang thiếu các tổ chức chứng nhận sản phẩm sinh thái, hữu cơ chuyên nghiệp. Ngoài chứng chỉ hữu cơ PGS (Hệ thống bảo đảm có sự cùng tham gia (giữa các hộ nông dân), có hình thức chứng nhận của doanh nghiệp do Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ NN&PTNT cấp phép. Tuy nhiên, nhiều đơn vị sản xuất muốn xuất khẩu phải mời doanh nghiệp chứng nhận quốc tế với chi phí cao.
Thị Trường trong nước cho loại sản phẩm NNHC dù có tiềm năng nhưng chưa tăng trưởng nhanh vì nguồn hàng đạt chuẩn không nhiều. Trong khi lòng tin của người tiêu dùng so với nông sản hữu cơ chưa cao bởi thị trường có nhiều trào lưu kinh doanh thương mại nông sản tự gắn mác hữu cơ một cách tràn ngập mà chất lượng không được trấn áp ngặt nghèo. Bên cạnh đó, mức sống của hầu hết dân cư Nước Ta còn thấp trong khi giá nông sản hữu cơ rất cao so với nông sản thường, nguyên do là do ngân sách góp vốn đầu tư bắt đầu lớn, nhưng hiệu suất lại thấp.
Phát triển phải đi cùng với quản lý
Đề án Phát triển NNHC quy trình tiến độ 2020 – 2030 đặt tiềm năng năm 2025, tổng diện tích quy hoạnh tăng trưởng NNHC đạt từ 1,5 – 2 % tổng diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp và năm 2030 đạt từ 2,5 – 3 %. Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho rằng, đây là tiềm năng rất khó, không đơn thuần vì sản xuất NNHC không phải trong ngày một, ngày hai là hoàn toàn có thể tăng trưởng được. Đặc biệt là tăng trưởng phải đi cùng với quản trị, không để thực trạng mẫu sản phẩm hữu cơ tràn ngập trên thị trường mà không có ghi nhận. Để hiện thực đề án trên, hiện nhiều tỉnh, thành cũng đã thiết kế xây dựng và triển khai Đề án tăng trưởng NNHC trên địa phận. Điển hình, tỉnh Lâm Đồng đặt tiềm năng đến năm 2025 tăng trưởng diện tích quy hoạnh sản xuất trồng trọt hữu cơ đạt 1.600 ha, đàn bò sữa hữu cơ 2000 con, bò thịt hữu cơ 400 con, gà hữu cơ lấy trứng 20.000 con. 100 % diện tích quy hoạnh sản xuất trồng trọt, đàn bò sữa, bò thịt, gà chăn nuôi hữu cơ đạt ghi nhận tiêu chuẩn hữu cơ Nước Ta và quốc tế. Hơn 90 % sản lượng loại sản phẩm NNHC bảo vệ đầu ra không thay đổi, có thị trường tiêu thụ không thay đổi, vững chắc trải qua việc ký kết hợp đồng tiêu thụ hoặc tham gia những chuỗi giá trị. Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Lâm Đồng Nguyễn Văn Sơn cho biết, trong quy trình tiến độ 2020 – 2025, tỉnh Lâm Đồng sẽ tập trung chuyên sâu tăng trưởng NNHC tích hợp với nông nghiệp công nghệ cao và nông nghiệp mưu trí. Trong đó, NNHC là bước tiến nòng cốt để đưa nông nghiệp tăng trưởng bền vững và kiên cố, tổng lực, tạo ra những mẫu sản phẩm bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng. Trước những tiềm năng đặt ra của những địa phương, Thứ trưởng Trần Thanh Nam khuyến nghị, những địa phương không tăng trưởng NNHC ồ ạt mà từng bước hướng đến hữu cơ và đạt hữu cơ. Địa phương phải xác lập thế mạnh, cây con nòng cốt ; xác lập được diện tích quy hoạnh và vị trí để sản xuất hữu cơ, chứ không phải cái gì cũng tăng trưởng hữu cơ.
Để tạo nền tảng cho phát triển sản xuất NNHC quy mô lớn, ông Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam cho rằng, điều tất yếu phải có dịch vụ cung cấp vật tư cho NNHC chuyên nghiệp, đủ tầm như phân bón, thức ăn gia súc, thuốc thảo mộc, chế phẩm sinh học… Tuy nhiên bộ tiêu chuẩn Việt Nam về nông sản hữu cơ hiện nay lại chưa có danh mục vật tư đầu vào gây khó khăn, lúng túng cho người sản xuất.
Chính vì thế, để tạo điều kiện kèm theo cho NNHC tăng trưởng đúng hướng, đạt tiêu chuẩn thì những cơ quan quản trị cần sớm phát hành hạng mục vật tư nguồn vào cũng như công bố những cơ sở, tổ chức triển khai ghi nhận đủ năng lượng ghi nhận nông sản hữu cơ. Thứ trưởng Trần Thanh Nam cho biết thêm, ngành sẽ tập huấn để nâng cao trình độ cho cả cán bộ những cấp trong quản trị và người sản xuất, nhất là những tiêu chuẩn NNHC ; hướng dẫn những tiến trình sản xuất hướng đến NNHC và đạt chuẩn NNHC. Việc góp vốn đầu tư NNHC yên cầu ngân sách rất lớn, không phải nơi nào cũng làm được nên cần tăng trưởng từng bước. Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp với những ngành để quản trị mẫu sản phẩm hữu cơ khi ra thị trường từ nhãn mác, chất lượng … ; tạo điều kiện kèm theo, tương hỗ những tổ chức triển khai ghi nhận trong nước nâng cao năng lượng ; tương hỗ những hợp tác xã, hộ sản xuất đạt tiêu chuẩn, đồng thời xu thế link với những tổ chức triển khai ghi nhận quốc tế để nâng cao trình độ, vị thế loại sản phẩm NNHC Nước Ta.
