Hệ sinh thái giữ một vai trò quan trọng giúp bảo vệ nguồn nước, đảm bảo an ninh lương thực, mang lại nhiều giá trị lợi ích cho con người. Vậy hệ sinh thái là gì? Phân loại và đặc điểm như thế nào? Tất cả sẽ có trong nội dung bài viết chi tiết dưới đây của chúng tôi.
Hệ sinh thái là gì ? Một số khái niệm tương quan
Hệ sinh thái là gì ?
Hệ sinh thái là một mạng lưới hệ thống mở hoàn hảo gồm có những quần xã sinh vật và là khu vực sống của sinh vật còn được gọi là sinh cảnh. Nói cách khác, hệ sinh thái là những quần thể gồm cả sinh vật có sự sống và không có sự sống, toàn bộ cùng sống sót và tăng trưởng trong thiên nhiên và môi trường gọi là quần xã. Những quần thể này không ít có sự tương tác qua lại với nhau .
Theo Wikipedia, khái niệm hệ sinh thái hoàn toàn có thể điều hòa gồm có quần xã sinh vật ( động vật hoang dã, vi thực vật, thực vật ) và môi trường tự nhiên vô sinh ( ánh sáng, nhiệt động, … ). Sinh vật sống sót trong hệ sinh thái sống sót dưới 3 nhóm đó là : Sinh vật sản xuất, sinh vật tiêu thụ, sinh vật phân hủy .
Ví dụ về hệ sinh thái:
– Hệ sinh thái trên cạn : Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa
+ Thành phần vô sinh : đất, đá, nước, …
+ Sinh vật sản xuất : Các cây gỗ to, vừa, nhỏ, cây leo, cây bụi, …
+ Sinh vật tiêu thụ : Chim, hổ, báo, trâu, …
+ Sinh vật phân giải : Sâu bọ, vi trùng, nấm, …
– Hệ sinh thái ao hồ : Hệ sinh thái đầm nước nông
+ Thành phần vô sinh : Đất, nước, đá, thảm mục, nhiệt độ, ánh sáng, …
+ Sinh vật sản xuất : Tảo, rong, cây cối, … .
+ Sinh vật tiêu thu : Cua, ốc, tôm, ếch, rắn, … .
+ Sinh vật phân hủy : Các loại vi sinh vật, giun, …
Rừng là gì ?
Khái niệm rừng là một hệ sinh thái gồm có những quần thể thực vật rừng, động vật hoang dã rừng, vi sinh vật rừng, … và những yếu tố thiên nhiên và môi trường khác trong đó những loại cây gỗ, tre nứa hoặc hệ thực vật là thành phần chính có mức độ bao trùm của tán rừng từ 0.1 trở lên. Rừng gồm có rừng tự nhiên trên đất sản xuất, đất phòng hộ, đất rừng đặc dụng và rừng trồng .
Quần xã là gì ?
Quần xã là tập hợp những quần thể khác loài cùng sinh sống trong một khoảng trống xác lập, gắn bó với nhau giống như một thể thống nhất, thích nghi với môi trường tự nhiên sống. Ví dụ như quần xã rừng cây ngập mặn, quần xã ao hồ, quần xã đồng cỏ, … .
Môi trường sinh thái là gì ?
Môi trường sinh thái là mạng lưới chỉnh thể, có mối liên hệ ngặt nghèo với nhau giữa nước, đất, không khí và những khung hình sống trong khoanh vùng phạm vi toàn thế giới. Sự rối loạn, không ổn định ở một khâu nào đó trong mạng lưới hệ thống sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Con người và xã hội xuất thân từ tự nhiên và là một bộ phận của vạn vật thiên nhiên. Thông qua quy trình lao động, con người sẽ khai thác, bảo vệ và bồi đắp cho vạn vật thiên nhiên .
Quần thể sinh vật là gì ?
Quần thể sinh vật là tập hợp những thành viên cùng loài cùng sinh sống trong một khoảng trống nhất định ở một thời gian xác lập. Những thành viên trong quần thể có năng lực sinh sản, tạo thành những thành viên mới. Ví dụ như thành viên chuột đồng sống trên một đồng lúa, hoặc rừng cây thông nhựa phân bổ tại vùng Đông Bắc Nước Ta .
Nhân tố sinh thái là gì ?
Nhân tố sinh thái còn được biết đến với tên gọi là tác nhân thiên nhiên và môi trường. Là những yếu tố trong môi trường tự nhiên có ảnh hưởng tác động đến quy trình sống của sinh vật dù là trực tiếp hoặc gián tiếp. Các ảnh hưởng tác động này sẽ làm đổi khác tập tính của những loài sinh vật giúp con người thuận tiện thích nghi với môi trường tự nhiên sống, hình thành nên những đặc thù riêng .
Giới hạn sinh thái là gì ?
Giới hạn sinh thái là năng lực chịu đựng của sinh vật so với một tác nhân sinh thái nhất định nào đó trong thiên nhiên và môi trường. Nhờ vậy, sinh vật hoàn toàn có thể sống sót, tăng trưởng một cách không thay đổi theo thời hạn. Mỗi một loài sinh vật đều có số lượng giới hạn sinh thái khác nhau .
Ví dụ như phần cây cối ở vùng nhiệt đới gió mùa quang hợp tốt nhất trong điều kiện kèm theo nhiệt độ từ 20-30 độ C, nếu như nhiệt độ dưới 0 độ C và trên 40 độ C thì cây sẽ ngừng quang hợp .
Các tác nhân sinh thái ?
Nhân tố sinh thái được chia ra làm 2 loại đó là tác nhân vô sinh và tác nhân hữu sinh. Nhân tố vô sinh là nước, đất, không khí, … còn tác nhân hữu sinh là con người và những sinh vật khác. Sự trao đổi vật chất trong hệ sinh thái được diễn ra rõ ràng nhất giữa những tác nhân vô sinh, ví dụ như cây trao đổi, quang hợp khí CO2 và O2 .
Con người là một loài mưu trí nên được phân tách là tác nhân riêng trong tác nhân hữu sinh. Các tác nhân sinh thái sẽ ảnh hưởng tác động trực tiếp tới đời sống sinh vật vì toàn bộ những thành phần của hệ sinh thái đều có mối quan hệ và tác động ảnh hưởng qua lại với nhau .
Hệ sinh thái rừng là gì ?
Hệ sinh thái rừng gồm có những loài sinh vật rừng và thiên nhiên và môi trường vật lý xung quanh. Các tác nhân như nước, cây, đất, …. đều giữ vai trò quan trọng cấu thành nên hệ sinh thái rừng .
Hệ sinh thái rừng giúp cân đối sinh thái, nhờ lượng cây xanh lớn nên giúp ích khi Trái Đất đang gặp phải thực trạng hiệu ứng nhà kính. Thành phần thực vật của rừng gồm có cây thân gỗ, cây tái sinh, cây bụi, thành phần thảm tươi và thực vật ngoại tầng .
Hệ sinh thái tự nhiên là gì ?
Hệ sinh thái tự nhiên là hệ sinh thái được hình thành và tăng trưởng dựa theo quy luật của tự nhiên và vẫn còn giữ được những nét hoang sơ .
Thành phần, cấu trúc và những quy trình trong hệ sinh thái
Thành phần hệ sinh thái
Hệ sinh thái có 3 thành phần sinh đó chính là yếu tố vật lý, yếu tố hữu cơ và yếu tố vô cơ, trong đó :
– Yếu tố vật lý : Là những yếu tố tạo nên nguồn nguồn năng lượng như ánh sáng, nhiệt độ, dòng chảy, nhiệt độ, … .
– Yếu tố vô cơ : Bao gồm những nguyên tố và hợp chất hóa học có công dụng tổng hợp chất sống. Yếu tố vô cơ hoàn toàn có thể ở dạng khí, lỏng, … tham gia vào quy trình tuần hoàn vật chất .
– Yếu tố hữu cơ : Là những chất giữ vai trò liên kết giữa yếu tố vô sinh và hữu sinh ; chất đó hoàn toàn có thể là chất mùn, protein, …
Cấu trúc hệ sinh thái
Hệ sinh thái có 3 nhóm chính đó là :
– Sinh vật sản xuất : Còn được biết đến với tên gọi là sinh vật tự dưỡng, hầu hết là những thực vật màu xanh, có năng lực quang hợp. Các tính năng của nhóm sinh vật này là những hợp chất hữu cơ glucid, protein, … được tổng hợp từ những chất vô cơ có trong thiên nhiên và môi trường .
– Sinh vật tiêu thụ: Gồm 3 bậc đó là 1,2,3. Nhóm này chủ yếu là động vật, sinh vật tiêu thụ bậc 1 tiêu thụ trực tiếp các sinh vật sản xuất; sinh vật tiêu thụ bậc 2 sẽ ăn sinh vật tiêu thụ bậc 1; sinh vật bậc 3 sẽ ăn sinh vật bậc 2.
– Sinh vật phân hủy : Là những loại sinh vật, động vật hoang dã nhỏ hoặc sinh vật hoại sinh, … có năng lực phân hủy chất hữu cơ. Nhóm này sẽ gồm có những nhóm sinh vật chuyển hóa chất vô cơ từ dạng này sang dạng khác .
Quá trình của hệ sinh thái
Trong hệ sinh thái luôn diễn ra quy trình trao đổi nguồn năng lượng, quy trình tuần hoàn, sự tương tác giữa những loài. Nguồn nguồn năng lượng trong hệ sinh thái sẽ từ ánh sáng mặt trời, nguồn năng lượng hóa học – quang học và chuỗi thức ăn. Sinh vật trong hệ sinh thái sẽ là nguồn thực phẩm quan trọng cho những loài sinh vật khác, tạo ra sự sống sống sót trong quần thể .
– Chuỗi thức ăn : Sinh vật sau ăn sinh vật trước
– Lưới thức ăn : Gồm nhiều những chuỗi thức ăn .
Vai trò của hệ sinh thái so với đời sống con người
Hệ sinh thái giữ một vai trò vô cùng quan trọng so với con người. Cụ thể :
Ngăn ngừa và giảm nhẹ những thảm họa thiên tai
Hệ sinh thái rừng giúp giữ gìn tài nguyên đất, giảm thiểu những hiện tượng kỳ lạ thiên tai như lũ lụt, sụt lún đất đá, mưa và bão, …
Khắc phục hậu quả của biến hóa khí hậu
Hệ sinh thái rừng giữ vai trò chủ chốt trong việc hấp thu khí thải, đem tới bầu không khí trong lành. Tuy nhiên, việc khai thác và sử dụng nguồn tài nguyên quá mức đã và đang làm cho tính năng của hệ sinh thái suy giảm .
Cung cấp cho con người nguồn lương thực dồi dào
Hệ sinh thái nông nghiệp chính là nguồn phân phối lương thực, nguyên vật liệu công nghiệp cho con người. Hệ sinh thái nông nghiệp càng nhiều mẫu mã thì sự tăng trưởng và không thay đổi của nền kinh tế tài chính quốc dân càng được bảo vệ .
Một số câu hỏi khác tương quan đến hệ sinh thái
Nguyên nhân của sự mất cân đối hệ sinh thái
Sự mất cân đối của hệ sinh thái chịu ảnh hưởng tác động trực tiếp từ quy trình tự nhiên và tự tạo. Mỗi sự tác động ảnh hưởng ảnh hưởng tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến hệ sinh thái. Cụ thể :
– Quá trình tự nhiên : Hoạt động của động đất, núi lửa, … .
– Quá trình tự tạo : Các hoạt động giải trí của con người như sự hủy hại động vật hoang dã, phá vỡ nơi cư trú của những loại động – thực vật, ô nhiễm môi trường tự nhiên, … .
Sự mất cân đối hệ sinh thái gây ra những ảnh hưởng tác động nghiêm trọng so với quần xã, tác động ảnh hưởng trực tiếp đến những quần thể, tác động ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế tài chính – xã hội .
So sánh hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái tự tạo ?
Cả 2 hệ sinh thái tự nhiên và tự tạo đều có tác nhân hữu sinh và vô sinh. Tuy nhiên, hệ sinh thái tự tạo những tác nhân vô sinh có sự độc lạ thường là những khu công trình nhà cửa, bệnh viện, … còn hệ sinh thái tự tạo thường là ao hồ, rừng cây, …
Rừng có vai trò gì trong đời sống và sản xuất của xã hội ?
– Cung cấp củi, gỗ, điều hòa không khí, tạo oxy
– Là nơi cư trú của nhiều loài động thực vật, tàng trữ nhiều nguồn gen quý và hiếm
– Ngăn chặn gió bão, chống xói mòn sụt lún đất đá
– Bảo vệ sức khỏe thể chất con người
– Cung cấp nguồn dược liệu quý, nguồn thực phẩm phong phú
– Tạo ra cảnh sắc vạn vật thiên nhiên mê hoặc giúp tăng trưởng du lịch .
– Tăng độ phì nhiêu cho đất, chống cát di động ven biển .
Làm sao để bảo vệ những hệ sinh thái ?
– Xây dựng kế hoạch khai thác, bảo vệ nguồn tài nguyên rừng hài hòa và hợp lý .
– Xây dựng những khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên, vườn vương quốc để nuôi dưỡng và bảo vệ động vật hoang dã quý và hiếm .
– Trồng rừng, phủ xanh đất trống đồi núi trọc
– Phân bố dân cư hài hòa và hợp lý, tăng cường công tác làm việc tuyên truyền, bảo vệ rừng .
– Bảo vệ rừng ngập mặn, trồng rừng ngập mặn
– Xử lý tốt nước thải trước khi đổ ra ao, hồ, sông, biển .
– Nâng cao ý thức xử lý rác thải của người dân.
– Hạn chế sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, làm ô nhiễm môi trường tự nhiên nước .
– Quy hoạch, tăng trưởng hiệu suất cao tài nguyên nông nghiệp .
Mong rằng nội dung thông tin trong bài viết “Hệ sinh thái là gì? Phân loại hệ sinh thái trong đời sống” sẽ giúp ích bạn. Truy cập ngay ruaxetudong.org để tìm hiểu thêm nhiều thông tin hữu ích khác.
