Hệ sinh thái biển là hệ sinh thái thủy sinh lớn nhất trên thế giới và được phân biệt bởi các vùng nước có hàm lượng muối cao. Các hệ sinh thái này tương phản với hệ sinh thái nước ngọt, nơi có hàm lượng muối thấp hơn. Nước biển bao phủ hơn 70% bề mặt Trái Đất, chiếm hơn 97% lượng nước cung cấp cho Trái Đất[1][2] và 90% những khu vực có sự sống trên hành tinh.[3] Hệ sinh thái biển bao gồm các hệ sinh thái gần bờ, chẳng hạn như ruộng muối, bãi bồi, đồng cỏ biển, rừng ngập mặn, hệ thống bãi triều đá và các rạn san hô ngầm. Chúng cũng mở rộng ra ngoài từ bờ biển để bao gồm các hệ sinh thái ngoài khơi, bao gồm đại dương, nước biển bề mặt, biển sâu, miệng phun thủy nhiệt đại dương và đáy biển. Các hệ sinh thái biển được đặc trưng bởi quần xã sinh vật liên kết với chúng và môi trường vật chất của chúng.
Bài viết chính: Ruộng muối
Ruộng muối là nơi chuyển tiếp từ đại dương vào đất liền, nơi nước ngọt và nước mặn trộn lẫn. [ 4 ] Đất ở những đầm lầy này thường được tạo thành từ bùn và một lớp vật chất hữu cơ gọi là than bùn. Than bùn được đặc tính hóa bởi chất thực vật phân hủy ngập úng và ngập úng rễ thường gây ra mức oxy thấp ( thiếu oxy ). Những điều kiện kèm theo thiếu oxy này gây ra sự tăng trưởng của vi trùng cũng tạo cho đầm lầy muối có mùi lưu huỳnh đặc trưng. [ 5 ]
Các ruộng muối tồn tại trên khắp thế giới và cần thiết cho các hệ sinh thái lành mạnh và một nền kinh tế lành mạnh. Chúng là những hệ sinh thái có năng suất cao, cung cấp các dịch vụ thiết yếu cho hơn 75% các loài thủy sản và bảo vệ bờ biển khỏi xói mòn và lũ lụt.[5] Ruộng muối có thể được chia thành ruộng cao, ruộng thấp và biên giới vùng cao. Khu vực ruộng thấp gần đại dương hơn, nó bị ngập ở hầu hết mọi lần thủy triều trừ thủy triều xuống.[4] Khu vực ruộng cao nằm giữa ruộng thấp và biên giới vùng cao và nó thường chỉ bị ngập khi có thủy triều cao hơn bình thường.[4] Biên giới vùng cao là rìa nước ngọt của ruộng và thường nằm ở độ cao hơn một chút so với khu vực ruộng cao. Vùng này thường chỉ bị ngập trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt và ít bị úng nước, nhiễm mặn hơn nhiều so với các vùng khác của ruộng muối.[4]
Rừng ngập mặn[sửa|sửa mã nguồn]
Bài viết chính: Rừng ngập mặn
Rừng ngập mặn được tạo nên từ những cây gỗ hoặc cây bụi mọc ở vùng đất ít oxy gần bờ biển ở vùng nhiệt đới gió mùa hoặc cận nhiệt đới. [ 6 ] Đó là một hệ sinh thái vô cùng hiệu suất và phức tạp liên kết đất liền và biển. Rừng ngập mặn gồm có những loài không nhất thiết phải có quan hệ họ hàng với nhau và thường được xếp thành nhóm vì những đặc thù chung hơn là sự tương đương về mặt di truyền. [ 7 ] Do ở gần bờ biển nên chúng đều tăng trưởng những cách thích nghi riêng như bài tiết muối và sục khí ra rễ để sống trong thiên nhiên và môi trường nước mặn, thiếu oxy. [ 7 ] Rừng ngập mặn thường hoàn toàn có thể được nhận ra bởi đám rễ rậm rạp của những loài cây của nó, có tính năng bảo vệ bờ biển bằng cách giảm xói mòn do triều cường, dòng chảy, sóng và thủy triều. [ 6 ] Hệ sinh thái rừng ngập mặn cũng là nguồn cung ứng thức ăn quan trọng cho nhiều loài cũng như đóng vai trò quan trọng trong việc cô lập carbon dioxide từ khí quyển. Trữ lượng carbon của rừng ngập mặn toàn thế giới ước tính khoảng chừng 34 triệu tấn mỗi năm. [ 7 ]
Vùng gian triều[sửa|sửa mã nguồn]
Bài viết chính: Vùng gian triều
Vùng gian triều là vùng hoàn toàn có thể nhìn thấy và tiếp xúc với không khí khi thủy triều xuống và bị nước biển bao trùm khi thủy triều lên. Có bốn khu vực vật lý của vùng, với những đặc thù và quần xã động vật hoang dã hoang dã riêng không liên quan gì đến nhau. Các khu vực này là Vùng phun, Vùng triều cao, Vùng triều giữa và Vùng triều thấp. Vùng phun là một khu vực khí ẩm thường chỉ tiếp cận với đại dương và chỉ bị ngập dưới triều cường hoặc bão. Vùng triều cao bị ngập khi triều cường nhưng vẫn khô trong thời hạn dài giữa những đợt triều cường. [ 8 ] Do sự độc lạ lớn về điều kiện kèm theo hoàn toàn có thể xảy ra ở khu vực này, nó là nơi sinh sống của những loài động vật hoang dã hoang dã có năng lực chống chọi được những đổi khác về môi trường tự nhiên như vẹt đuôi dài, ốc biển, trai và cua ẩn cư. [ 8 ] Thủy triều chảy qua vùng giữa triều hai lần một ngày và vùng này có nhiều loại động vật hoang dã hoang dã hơn. [ 8 ] Vùng triều thấp bị ngập gần như mọi lúc ngoại trừ khi thủy triều xuống thấp nhất và sự sống ở đây đa dạng chủng loại hơn do sự bảo vệ mà nước mang lại. [ 8 ]
Bài viết chính: Cửa sông
Các cửa sông là những vị trí trên những con sông có sự biến hóa đáng kể về độ mặn giữa những nguồn nước mặn và nước ngọt. Điều này thường được tìm thấy ở những nơi sông gặp biển hoặc biển. Động vật hoang dã được tìm thấy trong những cửa sông là độc nhất, không hề tìm thấy ở hệ sinh thái nào khác, vì nước ở những khu vực này là nước lợ – sự trộn lẫn giữa nước ngọt chảy ra đại dương và nước biển mặn. [ 9 ] Các loại cửa sông khác cũng sống sót và có đặc thù tựa như như cửa sông nước lợ truyền thống cuội nguồn. Great Lakes là một ví dụ nổi bật. Ở đó, nước sông hòa với nước hồ và tạo ra những cửa sông nước ngọt. [ 9 ] Cửa sông là hệ sinh thái cực kỳ hữu dụng mà nhiều loài động vật hoang dã và con người nhờ vào vào cho nhiều hoạt động giải trí khác nhau. [ 10 ] Đây hoàn toàn có thể được coi là, trong số 32 thành phố lớn nhất trên quốc tế, 22 thành phố chọn nằm trên những cửa sông vì chúng mang lại nhiều quyền lợi về thiên nhiên và môi trường và kinh tế tài chính như tạo nên môi trường tự nhiên sống quan trọng cho nhiều loài và TT kinh tế tài chính của nhiều hội đồng ven biển. [ 10 ] Các cửa sông cũng cung ứng những dịch vụ hệ sinh thái thiết yếu như lọc nước, bảo vệ môi trường tự nhiên sống, trấn áp xói mòn, quy trình dinh dưỡng điều hòa khí và chúng thậm chí còn còn mang lại thời cơ giáo dục, vui chơi và du lịch cho con người. [ 11 ]
Bài viết chính: Đầm phá
Đầm phá là những khu vực được ngăn cách với vùng nước lớn hơn bởi những rào cản tự nhiên như rạn sinh vật biển hoặc bãi cát. Có hai loại đầm phá, đầm phá ven biển và đầm phá đại dương / hòn đảo sinh vật biển. [ 12 ] Một đầm phá ven biển, như định nghĩa ở trên, chỉ đơn thuần là một vùng nước được ngăn cách với đại dương bởi một rào cản. Đầm hòn đảo sinh vật biển là một rạn sinh vật biển hình tròn trụ hoặc một số ít hòn đảo sinh vật biển bao quanh đầm phá. Các đầm phá sinh vật biển thường sâu hơn nhiều so với những đầm phá ven biển. [ 13 ] Hầu hết những đầm phá đều rất nông do ảnh hưởng tác động lớn của sự biến hóa lượng mưa, bốc hơi và gió. Điều này có nghĩa là độ mặn và nhiệt độ ở những đầm phá rất khác nhau và chúng hoàn toàn có thể có nước từ ngọt đến siêu kiềm. [ 13 ]
Các đầm phá có thể được tìm thấy ở các bờ biển trên khắp thế giới, trên mọi lục địa ngoại trừ Nam Cực và là một môi trường sống vô cùng đa dạng, là nơi sinh sống của nhiều loài bao gồm chim, cá, cua, sinh vật phù du và nhiều loài khác.[13] Các đầm phá cũng rất quan trọng đối với nền kinh tế vì chúng cung cấp một loạt các dịch vụ hệ sinh thái ngoài việc là ngôi nhà của rất nhiều loài khác nhau. Một số dịch vụ này bao gồm nghề cá, chu trình dinh dưỡng, chống lũ lụt, lọc nước, và thậm chí đóng một phần không nhỏ vào đời sống tinh thần và văn hóa của không ít cộng đồng.[13]
Rạn sinh vật biển[sửa|sửa mã nguồn]
Bài viết chính: Rạn san hô
Rạn sinh vật biển là một trong những hệ sinh thái biển nổi tiếng nhất trên quốc tế, trong đó lớn nhất là Rạn sinh vật biển Great Barrier. Những rạn sinh vật biển này gồm có những đàn sinh vật biển lớn gồm nhiều loài cùng sinh sống. Các loài sinh vật biển từ nhiều mối quan hệ cộng sinh với những sinh vật xung quanh chúng. [ 14 ]
Biển sâu và đáy biển[sửa|sửa mã nguồn]
Biển sâu chứa tới 95 % khoảng trống do những sinh vật sống chiếm giữ. [ 15 ] Kết hợp với đáy biển ( hoặc vùng sinh vật đáy ), hai khu vực này vẫn chưa được tò mò tối đa hay có tài liệu vừa đủ về sinh vật của chúng. [ 15 ] [ 16 ]
Các dịch vụ hệ sinh thái[sửa|sửa mã nguồn]
Bài viết chính: Dịch vụ hệ sinh thái
Ngoài việc cung ứng nhiều quyền lợi cho quốc tế tự nhiên, những hệ sinh thái biển còn cung ứng nhiều dịch vụ, quyền lợi tương quan đến xã hội, kinh tế tài chính và hệ sinh thái sinh học của con người. Các mạng lưới hệ thống biển Pelagic điều hòa khí hậu toàn thế giới, góp thêm phần vào quy trình nước, duy trì đa dạng sinh học, cung ứng nguồn thực phẩm và nguồn năng lượng, đồng thời tạo thời cơ cho vui chơi và du lịch. [ 17 ] Về mặt kinh tế tài chính, những hệ sinh thái biển còn giúp con người khai thác hàng tỷ đô la qua đánh bắt cá, nuôi trồng thủy hải sản, dầu khí ngoài khơi, thương mại và vận tải biển .Dịch Vụ Thương Mại hệ sinh thái được chia thành nhiều loại, gồm có dịch vụ tương hỗ, dịch vụ phân phối, dịch vụ điều tiết và dịch vụ văn hóa truyền thống. [ 18 ]
Những mối rình rập đe dọa[sửa|sửa mã nguồn]
Mặc dù những hệ sinh thái biển cung ứng những dịch vụ hệ sinh thái thiết yếu, chúng phải đương đầu với nhiều mối rình rập đe dọa khác nhau. [ 19 ]
Sự khai thác và tăng trưởng của con người[sửa|sửa mã nguồn]
Các hệ sinh thái biển ven bờ phải chịu áp lực về dân số ngày càng tăng, với gần 40% dân số trên thế giới sống cách bờ biển 100 km.[20] Con người thường tập hợp gần các sinh cảnh ven biển để tận dụng các dịch vụ hệ sinh thái. Ví dụ, thủy sản đánh bắt ven biển từ rừng ngập mặn và các sinh cảnh rạn san hô được ước tính đem về tối thiểu 34 tỷ đô la lợi nhuận mỗi năm.[20] Tuy nhiên, nhiều sinh cảnh trong số này được bảo vệ một cách hời hợt hoặc không được bảo vệ. Diện tích rừng ngập mặn trên toàn thế giới đã giảm hơn 1/3 kể từ năm 1950,[21] và 60% rạn san hô trên thế giới hiện đang bị đe dọa ngay lập tức hoặc trực tiếp.[22][23] Sự phát triển của con người, nuôi trồng thủy sản và công nghiệp hóa thường dẫn đến sự phá hủy, thay thế hoặc suy thoái các sinh cảnh ven biển.[20]
Ngoài khơi, những mạng lưới hệ thống biển nổi đang bị rình rập đe dọa trực tiếp do đánh bắt cá quá mức. [ 24 ] Đánh bắt thủy hải sản toàn thế giới đạt đỉnh vào cuối những năm 1980, nhưng hiện đang giảm, mặc dầu nỗ lực đánh bắt cá ngày càng tăng. [ 17 ] Sinh khối cá và mức độ dinh dưỡng trung bình của nghề cá đang giảm dần, dẫn đến suy giảm đa dạng sinh học biển. Đặc biệt, sự tuyệt chủng cục bộ đã dẫn đến sự suy giảm những loài lớn, sống lâu, tăng trưởng chậm và những loài có khoanh vùng phạm vi địa lý hẹp. [ 17 ] Suy giảm đa dạng sinh học hoàn toàn có thể dẫn đến suy giảm tương quan đến những dịch vụ hệ sinh thái. Một nghiên cứu và điều tra dài hạn báo cáo giải trình sự sụt giảm 74 – 92 % sản lượng đánh bắt cá trên một đơn vị chức năng nỗ lực của cá mập ở bờ biển Úc từ những năm 1960 đến năm 2010. [ 25 ]
Bài viết chính: Ô nhiễm biển
- Dinh dưỡng[26]
- Lắng cặn
- Mầm bệnh
- Các chất độc hại
- Rác thải và vi nhựa
Những yếu tố tác động ảnh hưởng tự tạo[sửa|sửa mã nguồn]
- Thương mại hàng hải, thủy hải sản toàn cầu
- Vận chuyển nước dằn
- Nuôi trồng thủy sản
Biến đổi khí hậu[sửa|sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
