HỆ SINH THÁI
I. Khái niệm hệ sinh thái
Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và sinh cảnh
VD: Hệ sinh thái ao hồ,đồng ruộng, rừng
Hệ sinh thái là một mạng lưới hệ thống sinh học hoàn hảo và tương đối không thay đổi nhờ những sinh vật luôn tác động ảnh hưởng lẫn nhau và đồng thời ảnh hưởng tác động qua lại với những thành phần vô sinh
Trong hệ sinh thái, trao đổi chất và nguồn năng lượng giữa những sinh vật trong nội bộ quần xã và giữa quần xã sinh cảnh chúng bộc lộ tính năng của một tổ chức triển khai sống .
II. Các thành phấn cấu trúc của hệ sinh thái
Gồm có 2 thành phần
1. Thành phần vô sinh ( sinh cảnh )
+ Các yếu tố khí hậu
+ Các yếu tố thổ nhưỡng
+ Nước và xác sinh vật trong môi trường
2. Thành phần hữu sinh ( quần xã sinh vật )
Thực vật, động vật hoang dã và vi sinh vật
Tuỳ theo tính năng dinh dưỡng trong hệ sinh thái chúng được xếp thành 3 nhóm
+ Sinh vật sản xuất :
+ Sinh vật tiêu thụ :
+ Sinh vật phân giải :
III. Các kiểu hệ sinh thái trên trái đất
Gồm hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái tự tạo
1. Hệ sinh thái tự nhiên : gồm : Trên cạn, Dưới nước
2. Hệ sinh thái tự tạo : Hệ sinh thái tự tạo góp phần vai trò rất là quan trọng trong đời sống của con người vì thế con người phải biết sử dụng và cải tạo1 cách phải chăng .
TRAO ĐỔI VẬT CHẤT TRONG HỆ SINH THÁI
I- Trao đổi vật chất trong quần xã sinh vật
1. Chuỗi thức ăn
– Một chuỗi thức ăn gồm nhiều loài có quan hệ dinh dưỡng với nhau và mỗi loài là một mắt xích của chuỗi .
– Trong một chuỗi thức ăn, một mắt xích vừa có nguồn thức ăn là mắt xích phía trước, vừa là nguồn thức ăn của mắt xích phía sau .
– Trong hệ sinh thái có hai loại chuỗi thức ăn :
+ Chuỗi thức ăn gồm những sinh vật tự dưỡng, sau đến là động vật hoang dã ăn sinh vật tự dưỡng và tiếp nữa là động vật hoang dã ăn động vật hoang dã .
+ Chuỗi thức ăn gồm những sinh vật phân giải mùn bã hữu cơ, sau đến những loài động vật hoang dã ăn sinh vật phân giải và tiếp nữa là những động vật hoang dã ăn động vật hoang dã .
2. Lưới thức ăn
– Lưới thức ăn gồm nhiều chuỗi thức ăn có nhiều mắt xích chung .
– Quần xã sinh vật càng phong phú về thành phần loài thì lưới thức ăn trong quần xã càng phức tạp .
3. Bậc dinh dưỡng
– Tập hợp những loài sinh vật có cùng mức dinh dưỡng hợp thành một bậc dinh dưỡng .
– Trong quần xã có nhiều bậc dinh dưỡng :
+ Bậc dinh dưỡng cấp 1 ( Sinh vật sản xuất )
+ Bậc dinh dưỡng cấp 2 ( Sinh vật tiêu thụ bậc 1 )
+ Bậc dinh dưỡng cấp 3 ( Sinh vật tiêu thụ bậc 2 )
II. Tháp sinh thái
Khái niệm – Tháp sinh thái bao gồm nhiều hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, những hình chữ nhật có chiều cao bằng nhau, còn chiều dài thì khác nhau biểu thị độ lớn của mỗi bậc dinh dưỡng .
– Để xem xét mức độ dinh dưỡng ở từng bậc dinh dưỡng và hàng loạt quần xã, người ta kiến thiết xây dựng những tháp sinh thái
– Có ba loại tháp sinh thái :
Tháp số lượng, Tháp sinh khối, Tháp nguồn năng lượng .
CHU TRÌNH SINH ĐỊA HÓA VÀ SINH QUYỂN
I- Trao đổi vật chất qua chu trình sinh địa hóa
– Chu trình sinh địa hoá là quy trình trao đổi những chất trong tự nhiên .
– Một quy trình sinh địa hoá gồm có những phần : tổng hợp những chất, tuần hoàn vật chất trong tự nhiên, phân giải và và lắng đọng một phần vật chất trong đất, nước .
II- Một số chu trình sinh địa hoá
1/ Chu trình cacbon
– Cacbon đi vào quy trình dưới dạng cabon điôxit ( CO2 ) .
– Thực vật lấy CO2 để tạo ra chất hữu cơ tiên phong trải qua quang hợp .
– khi sử dụng và phân hủy những hợp chất chứa cacbon, sinh vật trả lại CO2 và nước cho môi trường
– Nồng độ khí CO2 trong bầu khí quyển đang tăng gây thêm nhiều thiên tai trên toàn cầu .
2/ Chu trình nitơ
– Thực vật hấp thụ nitơ dưới dạng muối amôn ( NH4 + ) và nitrat ( NO3 – ) .
– Các muồi trên được hình thành trong tự nhiên bằng con đường vật lí, hóa học và sinh học .
– Nitơ từ xác sinh vật trở lại môi trường đất, nước trải qua hoạt động giải trí phân giải chất hữu cơ của vi trùng, nấm ,
– Hoạt động phản nitrat của vi trùng trả lại một lượng nitơ phân tử cho đất, nước và bầu khí quyển .
3/ Chu trình nước
– Nước mưa rơi xuống đất, một phần thấm xuống những mạch nước ngầm, một phần tích góp trong sông, suối, ao, hồ ,
– Nước mưa trở lại bầu khí quyển dưới dạng nước trải qua hoạt động giải trí thoát hơi nước của lá cây và bốc hơi nước trên mặt đất .
III. Sinh quyển
1. Khái niệm Sinh Quyển
Sinh quyển là hàng loạt sinh vật sống trong những lớp đất, nước và không khí của toàn cầu .
2. Các khu sinh học trong sinh quyển
– Khu sinh học trên cạn: đồng rêu đới lạnh, rừng thông phương Bắc, rừng rụng lá ôn đới,
– khu sinh học nước ngọt: khu nước đứng ( đầm, hồ, ao,..)và khu nước chảy ( sông suối).
– Khu sinh học biển:
+ theo chiều thẳng đứng : SV nổi, ĐV đáy, ..
+ theo chiều ngang : vùng ven bờ và vùng khơi
DÒNG NĂNG LƯỢNG TRONG HỆ SINH THÁI
I.Dòng năng lượng trong hệ sinh thái
1. Phân bố năng lượng trên trái đất
– Mặt trời là nguồn phân phối nguồn năng lượng đa phần cho sự sống trên toàn cầu
– Sinh vật sản xuất chỉ sử dụng được những tia sáng nhìn thấy ( 50 % bức xạ ) cho quang hợp
– Quang hợp chỉ sử dụng khoảng chừng 0,2 – 0,5 % tổng lượng bức xạ để tổng hợp chất hữu cơ
2. Dòng năng lượng trong hệ sinh thái
– Trong hệ sinh thái nguồn năng lượng được truyền một chiều từ SVSX qua những bậc dinh dưỡng, tới môi trường. Vật chất được trao đổi qua quy trình sinh địa hóa .
– Càng lên bậc dinh dưỡng cao hơn thì nguồn năng lượng càng giảm ( theo quy luật hình tháp sinh thái )
II.Hiệu suất sinh thái
– Hiệu suất sinh thái là tỉ lệ % chuyển hoá nguồn năng lượng qua những bậc dinh dưỡng trong hệ sinh thái
Hiệu suất sinh thái của bậc dinh dưỡng sau tích luỹ được khoảng chừng 10 % so với bậc trước liền kề .
