(TN&MT) – Những hạn chế trong quản lý chất thải đang ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế và tăng trưởng bền vững ở Việt Nam. Các hậu quả về môi trường và sức khỏe cộng đồng khá nghiêm trọng.
Ảnh hưởng tiêu cực đến phát triển kinh tế
Một điều tra và nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới ( WB ) mới gần đây đã đưa ra dự báo với Nước Ta về phát sinh chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt là 8,4 % / năm so với khu vực đô thị và tổng mức độ tăng dự báo khoảng chừng 5 % mỗi năm, tổng lượng chất thải ước trên cả nước tính tăng lên 54 triệu tấn vào năm 2030 .
Theo nhìn nhận của WB, quản trị chất thải ở Nước Ta có đặc thù là khá hạn chế trong việc thu gom, giải quyết và xử lý và tiêu hủy so với hầu hết toàn bộ những loại chất thải. Đối với những loại chất thải khác nhau, việc quản trị và hoạt động giải trí gắn liền với hạn chế trong giám sát và thiếu vốn để góp vốn đầu tư và quản lý và vận hành. Do đó, một lượng lớn những loại chất thải không được giải quyết và xử lý hoặc tiêu hủy một cách có trấn áp .
Đặc biệt ở những địa phương có mức phát thải cao và mật độ dân số cao, dẫn đến nước ngầm bị ô nhiễm, nguồn nước bị nhiễm bẩn, ô nhiễm đất, lây lan bệnh tật và bị phơi nhiễm với ô nhiễm không khí nghiêm trọng từ đốt chất thải.
Không chỉ có vậy, quy trình đô thị hóa, cùng với việc tăng trưởng kinh tế tài chính và dân số một cách nhanh gọn đang tạo ra lượng chất thải ngày càng tăng cao, với khối lượng phát sinh chất thải ở Nước Ta tăng gấp đôi trong vòng chưa đầy 15 năm. Bởi vậy, theo khuyến nghị của WB, thời hạn tới, Nước Ta cần ưu tiên những cơ sở giải quyết và xử lý quy mô lớn sử dụng công nghệ tiên tiến văn minh và tập trung chuyên sâu đáng kể vào việc tái chế và tăng cấp những bãi chôn lấp để ngăn ngừa những tác động ảnh hưởng môi trường tự nhiên và sức khỏe thể chất .
 |
|
Quá trình đô thị hóa, cùng với việc tăng trưởng kinh tế tài chính đang tạo ra lượng chất thải ngày càng tăng cao. Ảnh : Hoàng Minh
|
Tích tụ rác thải trong môi trường còn lớn
Tái chế chất thải bị chi phối bởi khu vực không chính thức, những vật tư tái chế được giải quyết và xử lý tại những làng nghề mà không có sự giám sát hoạt động giải trí giải quyết và xử lý tương thích và gây ô nhiễm đáng kể và những mối nguy cơ tiềm ẩn nghiêm trọng cho sức khỏe thể chất người lao động và thiên nhiên và môi trường. Việt Nam có 2.800 làng nghề gồm có không chỉ có những làng nghề bằng tay thủ công mỹ nghệ Giao hàng khách du lịch mà còn nhiều làng nghề về hoạt động giải trí công nghiệp và những làng nghề chuyên tái chế tổng thể những loại nhựa phế thải, kể cả từ rác thải .
Khu vực không chính thức thường thu gom những vật liệu tái chế có giá trị nhất trực tiếp từ các hộ gia đình và ở đường phố trước khi chất thải đi vào kênh thu gom chính thức. Khu vực không chính thức phân loại, đóng kiện và bán sản phẩm cho ngành công nghiệp chế biến, tái chế khoảng 10% chất thải rắn sinh hoạt. Việc chế biến các vật liệu tái chế chủ yếu được thực hiện ở các làng nghề mà không có quy định, giám sát và thực thi đúng đắn về quy trình tái chế thích hợp. Những hoạt động này dẫn đến ô nhiễm đáng kể về không khí, nước và đất và các mối nguy hại nghiêm trọng cho sức khỏe người lao động. Đồng thời, các làng nghề tạo ra số lượng việc làm đáng kể.
Nhận thức hội đồng thấp, tiếp cận hạn chế với mạng lưới hệ thống thu gom rác thải và tái chế chính thức dẫn đến việc xả rác thải phạm pháp của những hộ mái ấm gia đình vào những kênh, hồ và ruộng lúa, trên những bờ biển và vào đại dương. Các nhóm tình nguyện, những sáng tạo độc đáo tăng cường sự tham gia của người dân để làm sạch thành phố và nâng cao ý thức về những yếu tố chất thải rắn đã được tiến hành, nhưng vẫn chưa đủ để tránh được sự tích tụ chất thải và nhựa trong môi trường tự nhiên .
Ngay cả so với chất thải được thu gom bởi chính quyền sở tại đô thị, phần nhiều vẫn được giải quyết và xử lý trong những bãi chôn lấp với phong cách thiết kế không hợp vệ sinh và quản trị yếu kém, gây ra những yếu tố môi trường tự nhiên nghiêm trọng .
Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, để hướng tới các mục tiêu quản lý chất thải đã được phê duyệt, cần phải xây dựng quy hoạch/lộ trình mang tính thực tế để quản lý chất thải trong tương lai, có xét đến tính bền vững tài chính của cơ sở hạ tầng, khả năng chi trả, cải cách thể chế và pháp lý và tăng cường năng lực và nhận thức/tiếp cận cộng đồng. Với nhu cầu cải cách rộng như vậy, cần xác định nhu cầu về cơ sở hạ tầng và tăng cường năng lực, các ưu tiên và lĩnh vực hành động, ngoài ra, và các cân nhắc về hiệu quả chi phí và tiêu chí chấp nhận của xã hội sẽ có vai trò trong quá trình ra quyết định.
