Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lê Thị Minh Hương – Bác sĩ Hồi sức cấp cứu – Khoa Hồi sức – Cấp cứu – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang. Bác sĩ đã có hơn 06 năm kinh nghiệm khám và điều trị các bệnh lý nội khoa, cấp cứu và hồi sức cấp cứu.
Sự phát triển của các ngành công nghiệp cũng như tốc độ gia tăng nhanh chóng của đô thị hóa khiến cho tình trạng ô nhiễm không khí kéo theo các bệnh đường hô hấp ngày càng trở nên cấp bách.
1. Thực trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam
Theo bảng xếp hạng các thành phố có mức độ ô nhiễm không khí cao nhất thế giới ngày 31/10/2019 (Airvisual), tình trạng ô nhiễm không khí Hà Nội đứng thứ 16 còn TP. Hồ Chí Minh đứng thứ 53. Thời gian có nồng độ bụi mịn, siêu mịn cao thường là vào ban đêm và sáng sớm vì đó là các khoảng thời gian gió lặng cùng với nhiệt độ giảm hơn so với ban ngày càng làm cho không khí ô nhiễm không thể khuếch tán, duy trì ở mức cao.
Việc ngày càng tăng mức độ ô nhiễm và hiện tượng kỳ lạ sương mù quang hóa đã gây ra những tác động ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất của con người .
2. Ô nhiễm không khí – Nguyên nhân gây các bệnh đường hô hấp
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) liên tục cảnh báo mối đe dọa từ ô nhiễm không khí tới sức khỏe con người. Nguồn gốc của tác nhân gây ô nhiễm không khí đến từ các hoạt động của con người như khí thải của các xe cơ giới, hoạt động công nghiệp, xây dựng cơ sở hạ tầng, nhiệt điện, lọc dầu, đốt rác thải công nghiệp, nông nghiệp, các hoạt động nấu ăn, sưởi ấm nhiên liệu.
Ô nhiễm không khí là sự xuất hiện của các loại bụi, bụi mịn, bụi siêu mịn hoặc các khí như CO, SO2, NO2. Các hạt bụi tồn tại trong không khí có vai trò quan trọng quyết định chất lượng bầu không khí. Các loại bụi mà mắt thường chúng ta có thể nhìn thấy hay cảm nhận được là các hạt bụi có kích thước lớn. Bên cạnh đó còn có các hạt bụi mịn (nhỏ hơn 1/30 đường kính sợi tóc) thì mắt thường không thể nhìn thấy hay cảm nhận lại là tác nhân gây ra các vấn đề bệnh đường hô hấp nghiêm trọng như: các phản ứng viêm đường hô hấp trên, viêm đường hô hấp dưới, tấn công sau vào mạch máu và quả tim.
Ở trẻ em và cả người lớn, khi tiếp xúc ngắn hạn hay dài hạn với ô nhiễm không khí có thể dẫn đến giảm chức năng phổi, nhiễm trùng đường hô hấp và hen suyễn nặng hơn. Bằng chứng mới nổi cũng cho thấy ô nhiễm không khí xung quanh có thể ảnh hưởng đến bệnh đái tháo đường và sự phát triển thần kinh ở trẻ em.
Ở người lớn có sức khoẻ bình thường cũng có thể gặp các triệu chứng như kích ứng mắt, da, mũi và cổ họng; ho, khạc đờm, tức ngực, khó thở khi hít thở trong bầu không khí bị ô nhiễm. Và những triệu chứng này sẽ biến mất khi chất lượng không khí được cải thiện. Còn đối với người có sẵn bệnh phổi như hen suyễn, COPD tính có thể làm tăng các triệu chứng của bệnh như khó thở nhiều hơn kèm theo tức nặng ngực, ho nhiều hơn, thở khò khè. Các nghiên cứu cho thấy ở những thời điểm thời tiết khắc nghiệt hoặc bị ô nhiễm không khí cao, tần suất nhập viện do các căn nguyên về bệnh đường hô hấp và tim mạch tăng cao hơn.
3. Cải thiện chất lượng không khí – Bảo vệ sức khoẻ của chính mình
Các điều tra và nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khi bụi mịn giảm 20 – 70 μg / m3 thì tỷ suất người có rủi ro tiềm ẩn tử trận do những bệnh tương quan đến ô nhiễm không khí cũng giảm 15 % .Để bảo vệ sức khỏe thể chất của chính mình, mọi người nên hình thành thói quen đeo khẩu trang mỗi khi đi ra đường. Khẩu trang bằng vải cotton sẽ giúp ngăn ngừa khoảng chừng 30 % những hạt bụi trong không khí. Các loại mặt nạ chuyên được dùng dành cho những phẫu thuật viên sẽ ngăn ngừa được khoảng chừng 80 % bụi. Bên cạnh đó, trong mái ấm gia đình cần tránh khói từ nhà bếp than, nhà bếp củi, từ người hút thuốc lá, thuốc lào trong phòng kín, làm tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất của những thành viên .
Đối với toàn xã hội, thực hiện nghiêm chỉnh luật bảo vệ môi trường, quản lý là kiểm soát ô nhiễm không khí hay những nguồn tác nhân gây ô nhiễm môi trường bằng các biện pháp như:
- Thay thế các trang thiết bị cũ bằng trang thiết bị hiện đại;
- Quản lý và xử lý chặt chẽ các chất thải hay khí thải ra ngoài ngoài môi trường;
- Sử dụng buồng lắng bụi, lọc bụi để giảm ô nhiễm không khí;
- Hạn chế tối đa việc sử dụng các nguồn nhiên liệu như than đá, củi, dầu trong sản xuất hay tiêu dùng hàng ngày;
- Phòng, chống cháy rừng;
- Hạn chế đốt rơm rạ;
- Trồng nhiều cây xanh.
Nhằm duy trì, củng cố “ hàng rào ” bảo vệ sức khỏe thể chất của chính mình mọi người nên :
- Tránh các hoạt động thể dục mạnh khi ở nơi bị ô nhiễm không khí, khiến phải hít thở nhanh hơn hoặc sâu như đạp xe, chạy bộ…;
- Giữ nhà cửa sạch sẽ, lau khăn ướt; trồng nhiều cây xanh xung quanh nhà, trên đường đi giúp làm sạch không khí;
- Ăn nhiều thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau, trái cây để bảo vệ sức khỏe chung và tránh sự hình thành các gốc tự do từ không khí ô nhiễm;
- Có một chế độ ăn giàu dinh dưỡng, như rau xanh và đậu cá, thịt, trứng và sữa. Bổ sung các bữa ăn phụ với các chế phẩm giàu vitamin và khoáng chất, lợi khuẩn cần thiết cho cơ thể, nâng cao sức đề kháng, tăng cường sức khỏe.
Trường hợp Open những triệu chứng dai dẳng như ho, khó thở, đau mắt, ngứa họng ; người dân cần đi khám bác sĩ ngay, nhằm mục đích hạn chế tối đa rủi ro tiềm ẩn mắc những bệnh hô hấp mạn tính khác hay khởi phát triệu chứng của một căn bệnh tim mạch .
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số
hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 15% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 17/10 – 31/12/2022).
Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn
tư vấn từ xa qua video
với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
