Theo quy định, chất thải công nghiệp phải được chủ nguồn thải phân loại, lưu giữ, ký hợp đồng và chuyển giao cho đơn vị chức năng xử lý. Thế nhưng, loại rác thải này thời gian qua vẫn bị vứt bỏ lén lút trên bờ kênh, khu đất trống hoặc trộn lẫn với rác thải sinh hoạt, gây ô nhiễm môi trường, tốn kém kinh phí để xử lý.
Vừa ô nhiễm vừa mất mỹ quan
Đường Tân Thới Nhất 1A dẫn vào khu tái định cư 38 ha, phường Tân Thới Nhất, Q. 12, TP TP HCM nhiều năm nay trở thành điểm ” lý tưởng ” để nhiều người lén lút đổ chất thải công nghiệp, chất thải kiến thiết xây dựng. Do khu đất này đã được giải phóng mặt phẳng thực thi dự án Bất Động Sản ” treo ” nhiều năm nay, không có nhà dân nên dọc đường chính, đường nhánh Open nhiều ” núi ” rác .
Lãnh đạo phường Tân Thới Nhất cho biết nơi đây là khu quy hoạch treo, đang được UBND quận 12 thúc đẩy tiến độ bồi thường, giải phóng mặt bằng. Một số vụ đổ rác, chất thải xây dựng và công nghiệp được UBND phường phát hiện xử lý kịp thời nhưng đa số vụ việc không phát hiện được bởi hành vi lén lút, xảy ra đêm khuya.
Bức xúc trước tình hình này, người dân sống gần đó tự xử bằng cách đốt lượng rác thải trên ; việc đốt rác này gây ô nhiễm môi trường .Rác thải công nghiệp là vải vụn, xà bần đổ đống trong khu đất trống thuộc khu tái định cư 38 ha, phường Tân Thới Nhất, Q. 12, TP Hồ Chí MinhDọc rạch Cầu Suối, đi qua 2 xã Vĩnh Lộc A và Vĩnh Lộc B, huyện Bình Chánh, cũng là nơi người ta tiếp tục lén lút mang chất thải công nghiệp đến đổ. Ngày 23-3, chúng tôi ghi nhận nhiều bao vải vụn, cao su đặc nằm chất đống bên bờ kênh, đoạn đi qua xã Vĩnh Lộc B .Ông Nguyễn Văn Sáu, người dân sống gần đoạn kênh này, bức xúc : ” Việc xả lén chất thải hầu hết diễn ra vào đêm hôm nên người dân khó phát hiện. Đoạn kênh này nhiều lần được chính quyền sở tại quét dọn thật sạch nhưng được vài tháng lại có người lén mang rác ra vứt vào đó ” .Tương tự, một số ít đoạn bờ kênh An Hạ, thuộc xã Tân Thới Nhì, huyện Hóc Môn, cũng bị người ta lén đổ rác thải công nghiệp như nhựa và mút xốp. Nhiều người dân kinh doanh chậu gốm dọc bờ kênh cho biết đoạn kênh này rất sạch, dân quanh khu vực đều ra sức bảo vệ môi trường nhưng nhiều lúc lại thấy vài bao đựng vải vụn, nhựa vụn … vứt bỏ dọc bờ kênh. ” Dù không dễ chịu nhưng sợ cháy những hàng cây cối dọc kênh nên không ai dám đốt, chỉ nhắc nhở nhau cùng giám sát, phát hiện hành vi xấu này ” – một người dân nơi đây cho biết .Ngoài việc đổ chất thải ra môi trường, nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, với số lượng rác thải công nghiệp không lớn, thường trộn lẫn rác công nghiệp vào rác hoạt động và sinh hoạt thường thì để dễ tẩu tán. Hành vi này diễn ra ở nhiều nơi tại những địa phương có nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ xen cài khu dân cư .
Việc trộn lẫn rác thải công nghiệp vào rác sinh hoạt gây tốn kém cho ngân sách nhà nước khi phải chi kinh phí xử lý; thay vì chủ nguồn thải phải có trách nhiệm xử lý chúng.
Cần siết chặt quản lý
Thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường ( TN-MT ) TP TP HCM cho thấy tổng lượng chất thải công nghiệp phát sinh mỗi ngày trên địa phận TP Hồ Chí Minh khoảng chừng 4.000 đến 4.500 tấn ; ngoài những còn khoảng chừng 1.500 tấn chất thải rắn thiết kế xây dựng phát sinh mỗi ngày. Con số này sẽ tăng trong những năm tới, khi số lượng doanh nghiệp hồi sinh sản xuất sau đại dịch Covid-19 .Theo Sở TN-MT, lao lý pháp lý về giải quyết và xử lý chất thải công nghiệp lúc bấy giờ đã không thiếu ; tuy nhiên khi thực thi, nhiều chủ cơ sở sản xuất ngại tốn thêm ngân sách giải quyết và xử lý, nên dù ký hợp đồng với những đơn vị chức năng có công dụng giải quyết và xử lý nhưng không thực thi hoặc thực thi không khá đầy đủ. Do đó, những địa phương cần giám sát, giải quyết và xử lý nghiêm những trường hợp không ký hợp đồng với đơn vị chức năng giải quyết và xử lý hoặc có ký nhưng chỉ để đối phó, không triển khai. Ngoài ra, lực lượng tính năng nên tăng cường kiểm tra bắt quả tang hành vi lén lút đổ bậy, xử phạt mạnh để răn đe .
Rác thải công nghiệp là vải vụn, xà bần đổ đống trong khu đất trống thuộc khu tái định cư 38 ha, phường Tân Thới Nhất, Q. 12, TP TP HCMCũng cần nói thêm, theo khám phá của chúng tôi, ngoài nguyên do chủ nguồn thải ngại tốn kinh phí đầu tư giải quyết và xử lý rác thải công nghiệp, những đơn vị chức năng giải quyết và xử lý chất thải công nghiệp hiện chưa phong phú ; hầu hết cơ sở tái chế, giải quyết và xử lý chất thải công nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, thường tập trung chuyên sâu giải quyết và xử lý tái chế phế liệu .Đại diện Thanh tra Sở TN-MT TP TP HCM cho biết Luật Bảo vệ môi trường năm năm ngoái lao lý chủ nguồn thải phải có nghĩa vụ và trách nhiệm phân loại, lưu giữ, ký hợp đồng và chuyển giao chất thải rắn ( gồm chất thải rắn hoạt động và sinh hoạt, công nghiệp, nguy cơ tiềm ẩn, kiến thiết xây dựng … ) cho đơn vị chức năng có tính năng giải quyết và xử lý. Mức xử phạt vi phạm hành chính cũng đã được pháp luật tại Nghị định 155 / năm nay / NĐ-CP ( được sửa đổi, bổ trợ tại Nghị định 55/2021 / NĐ-CP ) so với hành vi không phân loại, không lưu giữ chất thải rắn công nghiệp thường thì ; không ký hợp đồng hoặc không chuyển giao chất thải công nghiệp thường thì cho đơn vị chức năng có công dụng thu gom, luân chuyển và giải quyết và xử lý theo lao lý ; chôn, lấp, đổ, thải chất thải công nghiệp và công nghiệp đặc trưng .
Mới đây, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020, có hiệu lực từ ngày 1-1-2022, cũng quy định trách nhiệm chủ nguồn thải trong việc phân loại, quản lý, tái sử dụng, tái chế làm nguyên liệu sản xuất; ký hợp đồng chuyển giao chất thải cho đơn vị có chức năng thu gom xử lý.
Thử nghiệm mạng lưới thu gom, tái chế
Vừa qua, Sở TN-MT TP TP HCM chấp thuận đồng ý cho Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP Hồ Chí Minh ( Citenco ) quản lý và vận hành thử nghiệm ” Mạng lưới thu gom và tái chế chất thải rắn công nghiệp thường thì ” với hiệu suất 50 tấn / ngày. Hệ thống quản lý và vận hành thử nghiệm được 1 năm và mang lại nhiều hiệu suất cao .Đại diện Citenco cho biết đơn vị chức năng này đang chờ Ủy Ban Nhân Dân thành phố chấp thuận đồng ý chủ trương để quản lý và vận hành chính thức mạng lưới trên. Đây là giải pháp giúp nâng cao năng lượng giải quyết và xử lý chất thải rắn công nghiệp, tiết giảm ngân sách giải quyết và xử lý, tiến tới kiến thiết xây dựng kinh tế tài chính tuần hoàn, biến rác thải thành nguyên vật liệu nguồn vào thay vì phải đem thải bỏ như lúc bấy giờ .