Công tắc là loại khí cụ điện đóng ngắt nhờ ngoại lực ( hoàn toàn có thể bằng tay hoặc tinh chỉnh và điều khiển qua một cơ cấu tổ chức nào đó … ). Trạng thái của công tắc sẽ bị biến hóa khi có ngoại lực ảnh hưởng tác động và giữ nguyên khi bỏ lực ảnh hưởng tác động ( trừ công tắc hành trình dài ) .
Thông thường công tắc hay chuyển mạch nói chung dùng để đóng ngắt mạch điện có hiệu suất nhỏ, điện áp thấp. Có rất nhiều loại công tắc ứng dụng trong mạch công nghiệp ví dụ như công tắc gạt, công tắc hành trình dài, công tắc chuyển mạch, công tắc dừng khẩn cấp …
Công tắc gạt là một phần của hệ thống điều khiển, không có nó hoạt động điều khiển sẽ không hoạt động được.Một công tắc gạt sẽ thực hiện hai chức năng cụ thể là bật hoàn toàn (bằng cách đóng các tiếp điểm của nó) hoặc tắt hoàn toàn bằng cách mở các tiếp điểm của nó.
Hình 2. Sơ đồ đấu dây khởi động motor
Hình 3. Sơ đồ đấu dâu khởi động đèn và motor
3. Công tắc hành trình
3.1. Công tắc hành trình là gì?
- Công tắc hành trình dùng để đóng, ngắt, chuyển đổi mạch điện điều khiển trong truyền động điện tự động theo tín hiệu “hành trình” ở các cơ cấu chuyển động cơ khí nhằm tự động điều khiển hành trình làm việc hay tự động ngắt mạch điện ở cuối hành trình để đảm bảo an toàn. Một loại công tắc hoạt động theo kiểu nhấn đè hay gạt cần để điều khiển thiết bị điện đóng ngắt được dùng trong cửa cuốn, băng chuyền, Palang, máy CNC, cẩu trục…
- Công tắc hành trình cũng như công tắc thường nhưng được trang bị thêm một cần gạt để giới hạn hành trình đi hoặc hoặc dùng để điều khiển một loại thiết bị điện nào khác. Ví dụ như tác động vào công tắc hành trình thì thiết bị sẽ dừng ngay tại vị trí đó hoặc cấp điện cho một thiết bị khác.
Hình 4. Công tắc hành trình
3.2. Cấu tạo công tắc hành trình
- Bao gồm 1 cò đá (hay cần gạt) ở bên ngoài, bên trong có 3 chân và 1 Reley đóng ngắt.
- Chân trái: cấp nguồn.
- Chân giữa: thường đóng, sẽ mở khi nhấn nút.
- Chân phải: thường mở, sẽ đóng khi nhấn nút.
Hình 5. Cấu tạo công tắc hành trình
Hình 6. Hình cắt công tắc hành trình
3.3. Nguyên lý công tắc hành trình
- Công tắc hành trình dùng để đóng mở mạch điện trong lưới điện, thay vì ta ấn nút bằng tay như công tắc thường thì nó sẽ được tương tác với một bộ điều khiển và Reley. Reley này chuyển thông tin về bộ điều khiển, sau đó tín hiệu đóng ngắt mạch điện sẽ tự động phản hồi. Có ba chân trong công tắc hành trình, khi đóng mở mạch điện sẽ làm hở các tiếp điểm, có thể nối công tắc này với hai thiết bị điện, đóng thiết bị này là mở thiết bị kia hoặc nếu chỉ dùng với một thiết bị thì chỉ có đóng/ngắt. Mục đích của nó là làm thay đổi hướng dòng điện đi vào các thiết bị điện.
- Chúng ta hoàn toàn có thể thấy cấu tạo vô cùng đơn thuần của công tắc hành trình dài. Bao gồm có : cần tác động ảnh hưởng, chân COM, chân thường đóng ( NC ), chân thường hở ( NO ). Nguyên lý hoạt động giải trí công tắc hành trình dài : ở điều kiện kèm theo thông thường, tiếp điểm giữa chân COM và chân NC sẽ được đấu với nhau. Khi có lực tác động ảnh hưởng lên cần tác động ảnh hưởng thì tiếp điểm giữa chân COM + chân NC sẽ hở và chuyển qua chân COM + chân NO .
- Công tắc hành trình dài là thiết bị giúp quy đổi chuyển động cơ thành tín hiệu điện để ship hàng cho quy trình tinh chỉnh và điều khiển và giám sát .
- Công tắc hành trình dùng để đóng cắt mạch điện ở lưới điện hạ áp. Nó có tác động tương tự nút ấn, chỉ khác là động tác ấn bằng tay sẽ được thay thế bằng động tác và chạm của các bộ phận cơ khí, từ đó quá trình chuyển động cơ khí thành tín hiệu điện.
3.4. Ứng dụng công tắc hành trình
3.4.1. Vận hành cửa cuốn
Cửa cuốn được sử dụng để chống trộm thường được lắp đặt trong nhà hoặc xí nghiệp. Cửa cuốn tự động gồm một tấm nhôm cuốn được cuốn vào một trục. Trục này gắn với ổ trục và nối với một motor Servo, chân của công tắc hành trình được nối với motor. Cửa kéo lên thì motor quay cùng chiều, kéo xuống thì quay ngược chiều nhờ hai công tắc hành trình được gắn và một Reley. Còn gọi là mạch thuận – nghịch như mình đã giới thiệu ở trên. Ngày nay, cửa cuốn được sử dụng rộng rãi vì tính tiện nghi của nó, chỉ với hai nút bấm hoặc cần gạt, không cần người đi đóng mở. Vừa an toàn vừa đở tốn công.
Hình 7. Công tắc hành trình được gắn vào hệ thống truyền động của cửa cuốn
3.4.2. Vận hành băng tải
Công tắc hành trình dài được gắn vào băng tải trong chính sách tinh chỉnh và điều khiển băng tải bằng tay, khi xếp hàng lên băng, ta cần băng tải dừng đúng chổ thực ra việc này hoàn toàn có thể dùng bộ tinh chỉnh và điều khiển servo nhưng thường ta dùng song song hai loại này vì công tắc hành trình dài giúp hòn đảo chiều quay của motor bên trong làm hòn đảo chiều chạy của băng tải. Khi có sự cố cần cho băng chạy ngược lại cũng dể dàng bh và thay thế sửa chữa chỉ với một công tắc hành trình dài có giá vài chục đến vài trăm nghìn .
Hinh 8. Ứng dụng công tắc hành trình vào băng tải
4. Công tắc xoay
4.1. Công tắc xoay là gì?
Công tắc xoay phong cách thiết kế với nhiều sắc tố lựa chọn, dạng xoay ba vị trí có hai dạng, xoay với góc 90 độ hoặc xoay với góc 45 độ. Ngoài ra, công tắc xoay còn có dạng tự trả về vị trí bắt đầu ( vị trí off ). Các dạng tiếp điểm gồm 1NO, 1NC, 1NO + 1NC, 2NC, 2NO với dòng định mức 10A. Điện áp hoạt động giải trí lên đến 500V. Có điện trở nhỏ hơn 50 mOhm. Vật liệu tiếp điểm là hard silver ( bạc cứng ) .
Hình 9. Công tắc xoay
4.2. Cấu tạo công tắc xoay
Một bộ công tắc xoay ba vị trí có đèn gồm bốn bộ phận chính :
- Phần đầu xoay là phần quyết định màu sắc và số vị trí xoay cũng như tự trả hoặc duy trì.
- Phần Holder là phần bắt chật đầu xoay vào tủ điện, phần này có hai dạng, dạng siết bằng tay hoặc dạng siết bằng vít.
- Bộ phận đầu đèn được gắn sau Holder.
- Phần tiếp điểm là phần gắn sau đầu đèn, mỗi khối tiếp điểm có tối đa hai tiếp điểm, nếu muốn thêm tiếp điểm thì ta gắn chồng thêm khối tiếp điểm thứ hai, và có thể gắn số tiếp điểm vô tận.
Hình 10. Cấu tạo công tắc xoay
4.3. Nguyên lý hoạt đông
- Khi cho điện vào cuộn dây, luồng từ thông sẽ được sinh ra trong nam châm điện. Luồng từ thông này sẽ sinh ra một lực điện từ. Khi lực điện từ lớn hơn lực cơ thì nắp mạch được hút về phía mạch từ tĩnh. Trên mạch từ tĩnh có gắn vòng ngắn mạch để chống rung. Vòng này khiến cho tiếp điểm động tiếp xúc với tiếp điểm tĩnh. Tiếp điểm tĩnh được gắn lên thanh dẫn. Đầu kia của thanh dẫn có vít bắt bắt dây điện ra, vào. Các lò xo tiếp điểm có tác dụng duy trì một lực ép tiếp điểm cần thiết lên tiếp điểm. Đồng thời tiếp điểm phụ cũng được đóng vào đối với tiếp điểm phụ thường mở và mở ra đối với tiếp điểm thường đóng. Lò xo nhả bị nén lại.
- Khi ngắt điện vào cuộn dây, luồng từ thông sẽ giảm xuống về không. Đồng thời lực điện từ do nó sinh ra cũng giảm về không. Khi đó lò xo nhả sẽ đẩy toàn bộ phần động của công tắc tơ lên và cắt dòng điện tải ra. Khi tiếp điểm động tách khỏi tiếp điểm tĩnh của mạch từ chính thì hồ quang sẽ xuất hiện giữa hai tiếp điểm. Nhờ các vách ngăn trong buồng dập hồ quang, hồ quang sẽ được dập tắt.
4.4. Ứng dụng công tắc chuyển mạch trong công nghệp
- Ứng dụng trong tủ điều khiển có hai chế độ Auto và Man.
- Vận hành lựa chọn động cơ hoạt động.
- Lựa chọn chuyển mạch đo điện áp mỗi pha, dòng điện từng pha.
5. Nút dừng khẩn cấp
5.1. Nút dừng khẩn cấp là gì
Nút dừng khẩn cấp tên tiếng anh là Emergency Stop Button hay còn goi là Emergency Stop được sử dụng nhiều trong máy tự động hóa. Emergency Stop giúp máy dừng hoạt động giải trí khẩn cấp không trải qua bộ tinh chỉnh và điều khiển. Không cắt nguồn điện của máy để tránh hư thiết bị điện đang sử dụng do mất điện bất ngờ đột ngột. Tại sao máy phải có nút nhấn dừng máy khẩn cấp ? Vì khi máy tự động hóa quản lý và vận hành sẽ phát sinh những trường hợp máy chạy không đúng quá trình mong ước gây hư hỏng máy và tai nạn đáng tiếc lao động .
Hình 11. Nút dừng khẩn cấp
5.2. Cấu tạo nút nhấn dừng khẩn cấp
- Đầu nhấn hình nấm.
- bộ tiếp điểm thường đóng ,thường mở.
- Đế.
Hình 1. Công tắc gạt
