Biểu đồ xương cá trong sản xuất (Fishbone Diagram) và cách vẽ

1. Biểu đồ xương cá (Fishbone Diagram) là gì?

Biểu đồ xương cá ( Fishbone Diagram ), hay còn gọi là biểu đồ Ishikawa, là biểu đồ biểu lộ mối đối sánh tương quan giữa nguyên do và tác dụng. Đây là giải pháp nằm trong 7 QC Tools – bộ công cụ dùng để quản trị và kiểm định chất lượng .

Tên của biểu đồ được đặt theo tên của tiến sĩ Kaoru Ishikawa, một trong những nhà khoa học hàng đầu thế giới về quản lý chất lượng. Biểu đồ xương cá được xây dựng vào thập niên 50 tại trường đại học Tokyo, với mục đích giúp các nhà quản lý điều chỉnh cũng như nắm bắt mối liên hệ giữa các nhóm nguyên nhân tác động hay ảnh hưởng trực tiếp đến vấn đề.

Biểu đồ này được gọi là biểu đồ xương cá vì cấu trúc của nó giống với hình xương cá. Trục xương TT được coi là quy trình dẫn đến yếu tố. Các xương lớn gắn vào xương sống bộc lộ những yếu tố chính hay những khuôn khổ tổng quát, những xương vừa và nhỏ biểu lộ những nguyên do đơn cử, cụ thể .Biểu đồ xương cá giúp những nhóm nguyên do được sắp xếp có mạng lưới hệ thống. Điều này tương hỗ việc tìm kiếm nguyên do dẫn đến yếu tố và nhanh gọn thực thi những giải pháp khắc phục, ngăn ngừa, tránh tác động ảnh hưởng đến quy trình sản xuất .

2. Lợi ích sử dụng biểu đồ xương cá trong sản xuất

Biểu đồ xương cá được coi là công cụ tìm kiếm nguyên do. Biểu đồ này hay được dùng khi muốn nghiên cứu và phân tích, tư duy logic những yếu tố xảy ra có tương quan đến nhau để từ đó truy xuất, Dự kiến những nguyên do căn nguyên gây ra những yếu tố nghiêm trọng là gì .1. Việc nghiên cứu và phân tích biểu đồ xương cá giúp những nhà quản trị, doanh nghiệp hoàn toàn có thể tưởng tượng yếu tố trên cả một quy trình xuyên thấu, xác lập được nguyên do đúng chuẩn, nền tảng của yếu tố .

2. Các nhà quản lý có thể sử dụng biểu đồ xương cá để tìm kiếm lý do khiến một quy trình hoặc một thành phẩm thất bại hoặc không đạt kết quả mong muốn. 

3. Công cụ này cũng dùng để nghiên cứu và điều tra, dự báo những yếu tố và mối nguy tiềm ẩn, từ đó đưa ra những giải pháp phòng ngừa kịp thời, bảo vệ chất lượng sản xuất .4. Biểu đồ xương cá được sử dụng khi những nhà quản trị cần tìm hiểu và khám phá nguyên do dẫn đến những yếu tố phát sinh trong quy trình sản xuất .Biểu đồ xương cá hoàn toàn có thể mạng lưới hệ thống những nguyên do từ tổng quát đến cụ thể dẫn đến yếu tố, tương hỗ những nhà quản trị hay nhóm sản xuất hoàn toàn có thể truy vết từng khâu thao tác. Việc xác lập nguyên do nhỏ dựa trên những nhóm lớn giúp việc nghiên cứu và phân tích trở nên thuận tiện hơn .Biểu đồ biểu lộ mối tương quan giữa những nhóm nguyên do, tạo thành một mạng lưới hệ thống tổng lực. Thay vì phán đoán và xử lý từng phần rời rạc, nhóm quản trị và nhân viên cấp dưới hoàn toàn có thể sử dụng biểu đồ xương cá để lưu lại những phần cần chú ý quan tâm. Việc tạo một biểu đồ xương cá cần sự tương hỗ từ nhiều người, điều này cũng thôi thúc việc hoạt động giải trí nhóm, kết nối nhân viên cấp dưới, đồng thời cũng giúp nhanh gọn tìm ra nguyên do yếu tố .

3. Cấu trúc biểu đồ xương cá sử dụng trong sản xuất

Biểu đồ xương cá được mô phỏng theo hình dạng xương cá với trục xương TT và những xương lớn, nhỏ .

1. Trục xương TT, hay mũi tên dài hướng từ trái sang phải chỉ vào yếu tố cần tìm nguyên do nền tảng, đồng thời phân tầng những nhóm nguyên do .2. Từ trục chính gắn thêm những xương nhánh, bộc lộ những yếu tố chính hoàn toàn có thể gây ra yếu tố, hay còn gọi là nguyên do sơ cấp. Thường có 6 nhóm nguyên do chính – 5M1 E, gồm có Nguyên vật liệu ( Materials ), Máy móc / Công cụ ( Machines ), Con người ( Man ), Phương pháp / Quy trình ( Methods ), Kiểm tra đo lường và thống kê ( Measurement ) và Môi trường ( Environment ) .3. Các xương con gắn vào xương nhánh biểu lộ những nguyên do chi tiết cụ thể hơn, còn được gọi là nguyên do thứ cấp4. Từ những xương con hoàn toàn có thể gắn thêm những nhánh nhỏ hơn, bổ trợ cho nhóm nguyên do thứ cấp. Tuy nhiên, không nên dẫn dắt quá nhiều nguyên do nhỏ hơn vì dễ gây nhiễu biểu đồ .

4. Phân tích biểu đồ xương cá trong sản xuất theo 5M1E

5M1E là viết tắt của 6 yếu tố tất yếu trong môi trường sản xuất kinh doanh, bao gồm:

1. Materials – Nguyên vật liệu sử dụng để tạo ra mẫu sản phẩm2. Machines – Thiết bị máy móc, công cụ sử dụng trong sản xuất3. Man – Con người4. Methods – Phương pháp / Quy trình5. Measurement – Kiểm tra, giám sát6. Environment – Môi trườngSơ đồ xương cá 5M1 E thường được sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất vì quá trình sản xuất thường gắn liền với 6 yếu tố trên .

Material – Nguyên vật liệu

Đây là yếu tố quan trọng nhất trong một quy trình tiến độ sản xuất, tạo ra thành phẩm đến tay người dùng. Việc lựa chọn nguyên vật liệu ảnh hưởng tác động trực tiếp đến chất lượng mẫu sản phẩm. Người mua hàng thường xem xét vật liệu tiên phong, nên nếu một mẫu sản phẩm không được nhìn nhận tốt, nguyên vật liệu hoàn toàn có thể là nhóm nguyên do cần phải xem xét trước nhất. Sai sót trong trong khâu lựa chọn nguyên vật liệu cũng dễ dẫn đến tổn hao chi phí sản xuất và giảm uy tín doanh nghiệp .

Machines – Thiết bị, máy móc

Để tạo ra thành phẩm sản xuất chắc như đinh phải cần đến máy móc. Nhóm nguyên do này thường tác động ảnh hưởng đến hiệu suất thao tác và cũng hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến chất lượng mẫu sản phẩm nếu không được tăng cấp và bảo dưỡng tiếp tục .

Man – Con người

Trong tổng thể những yếu tố, đây là nhóm nguyên do khó điều khiển và tinh chỉnh nhất. Chất lượng mẫu sản phẩm cũng hoàn toàn có thể bị ảnh hưởng tác động nếu con người không tay nghề cao. Con người hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng trực tiếp đến thành phẩm hoặc tinh chỉnh và điều khiển máy móc để tạo ra loại sản phẩm. Đây cũng là nhóm nguyên do cần được liệt kê cụ thể khi có yếu tố xảy ra. Doanh nghiệp cần phải đưa ra giải pháp đào tạo và giảng dạy, cũng như có những chủ trương và chính sách tương thích

Method – Phương pháp / Quy trình

Phương pháp sản xuất là cách con người quản lý và vận hành máy móc để tạo ra mẫu sản phẩm. Nếu xảy ra sai sót trong khâu này cũng dẫn đến những thành phẩm không như mong đợi, hoặc xảy ra những yếu tố tương quan đến những khâu sản xuất khác. Đây cũng là nhóm nguyên do cần được chăm sóc khi có yếu tố xảy ra .

Measurement – Đo lường / Kiểm duyệt

Đây là bước kiểm duyệt cuối cùng để đưa sản phẩm đến tay khách hàng. Quy trình kiểm duyệt chặt chẽ, cẩn thận sẽ hạn chế được rủi ro khi đưa sản phẩm ra thị trường. Mỗi doanh nghiệp có những tiêu chí đánh giá riêng. Tuy nhiên, trong bất kì một khâu sản xuất nào cũng đều có thể là nguyên nhân dẫn đến vấn đề, vì thế vẫn cần được đưa vào biểu đồ xương cá

Environment – Môi trường

Môi trường thao tác cũng là yếu tố hoàn toàn có thể tác động ảnh hưởng đến loại sản phẩm hoặc hiệu suất lao động của con người. Khi có yếu tố xảy ra, đây cũng là một nhóm nguyên do cần được xem xét đến. Một môi trường thao tác bảo đảm an toàn, mưu trí hoàn toàn có thể nâng cao hiệu suất và hiệu suất cao lao động .

Toàn bộ 6 yếu tố trên đều có sự liên quan mật thiết đến nhau. Sai sót trong một khâu cũng có thể ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình sản xuất, nên khi phân tích nguyên nhân theo biểu đồ xương cá cần phải liệt kê đầy đủ sáu yếu tố này. Sau khi có cái nhìn toàn diện về mọi khâu sản xuất, nhóm phân tích sẽ dễ dàng tìm được nguyên nhân phát sinh vấn đề.

Tuy nhiên, tùy vào từng ngành nghề đặc trưng mà những yếu tố hoàn toàn có thể được tùy biến sao cho tương thích với quá trình sản xuất .Dưới đây là một vài ví dụ về việc đặt câu hỏi để tìm ra nguyên do yếu tố tương quan đến 5M1 E

5. Các bước xây dựng biểu đồ xương cá trong sản xuất

Xác định vấn đề

1. Bước tiên phong, ghi lại đúng mực yếu tố cần tìm nguyên do. Ở bước này nên vận dụng giải pháp 5W ( What – Cái gì, Who – Ai, When – Khi nào, Where – Ở đâu, How – Như thế nào ) .

2. Tiếp theo, ghi vấn đề xuống góc trái hoặc phải của trang, đồng thời kéo một đường mũi tên dài hướng về vấn đề. Đây chính là trục xương sống của biểu đồ xương cá. 

3. Đóng khung phần “ yếu tố ”, đây là phần đầu cá .

Xác định lần lượt nhân tố ảnh hưởng

1. Xác định những nhóm nguyên do sơ cấp hoàn toàn có thể dẫn đến yếu tố, thường thì là những nhóm nguyên do 5M1 E .2. Vẽ những mũi tên nhánh hướng về trục xương sống, mỗi mũi tên ứng với một nguyên do lớn. Đây là phần “ xương nhánh ” của biểu đồ .3. Áp dụng kỹ thuật brainstorming .

Xác định nguyên nhân thứ cấp

1. Ở mỗi nhóm nguyên do, vẽ những đường mũi tên nhỏ hơn hướng vào. Đây chính là những nguyên do thứ cấp hoàn toàn có thể dẫn đến yếu tố .2. Nếu vẫn còn những nguyên do nhỏ hơn, liên tục vẽ những nhánh xương con hướng vào những nguyên do thứ cấp .

Phân tích sơ đồ

1. Lúc này, biểu đồ xương cá đã được hoàn thiện, hệ thống đầy đủ những nguyên nhân có thể xảy ra. Từ đó nhóm quản lý và nhân viên có thể bắt đầu phân tích từng nhóm nguyên nhân, đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời.

2. Các nhóm nguyên do nên được đánh số thứ tự để xác lập thứ tự ưu tiên .

Lưu ý khi sử dụng biểu đồ xương cá

a. Biểu đồ xương cá là mối đối sánh tương quan giữa nguyên do và tác dụng, mỗi xương nhánh nên có khoảng chừng 3 – 4 xương con. Biểu đồ xương cá cụ thể giúp nhóm nghiên cứu và phân tích có cái nhìn tổng lực hơn và thuận tiện tìm ra nguyên do nền tảng .b. Đặc trưng của loại biểu đồ này là mạng lưới hệ thống tổng lực và xếp loại nguyên do tiềm ẩn của yếu tố, không phải giải pháp loại trừ nó .c. Khi xác lập tầm quan trọng của những yếu tố ảnh hưởng tác động phải dựa trên những vật chứng, số liệu khách quan, bảo vệ tính logic, tránh việc liệt kê nguyên do dựa trên cảm tính chủ quan .

d. Khi đã xác định tưởng cơ bản nguyên nhân dẫn đến vấn đề, nhóm phân tích vẫn cần những số liệu khách quan để nhìn rõ mối quan hệ, giúp đưa ra những giải pháp chính xác và kịp thời.

6. Ứng dụng phân tích biểu đồ xương cá trong giải pháp nhà máy thông minh có tích hợp 7 QC Tools 

Ví dụ về ứng dụng biểu đồ xương cá trong ngành điện tử

Giải pháp nhà máy thông minh là bước phát triển đột phá cho những doanh nghiệp sản xuất trong thời kỳ chuyển đổi số. Giải pháp nhà máy thông minh 3S iFACTORY được phát triển bởi ITG Technology là bộ giải pháp chuyển đổi số toàn diện nhà máy sản xuất, có sự kết hợp giữa tầng IT (Công nghệ thông tin) và tầng OT (Công nghệ vận hành). Bộ giải pháp này giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru từ tầng quản trị đến tầng nhà máy, phân xưởng mà không bị “đứt gãy thông tin” như các mô hình nhà máy cũ. 

Điểm nổi trội của giải pháp 3S iFACTORY là sự tối ưu các chỉ số S-Q-C-D (Tốc độ mở rộng – Chất lượng – Chi phí – Tiến độ giao hàng). Trong đó, có thể kể đến việc nâng cao chất lượng doanh nghiệp nhờ việc tích hợp bộ công cụ 7 QC Tools, giúp quản lý và chủ động kiểm soát chất lượng sản xuất một cách hiệu quả, giảm tỉ lệ lỗi, hỏng, dễ dàng phát hiện bất thường trước khi xảy ra.

Biểu đồ xương cá là công cụ nằm trong 7 QC Tools. Các số liệu thiết yếu nằm trong nhóm yếu tố 5M1 E được mạng lưới hệ thống tự động hóa ghi nhận trải qua thiết bị IoT. Thông tin được ghi nhận liền lạc, xuyên thấu về những tiến trình trong sản xuất. Điều này giúp nhóm quản trị và nhân viên cấp dưới hoàn toàn có thể thuận tiện và nhanh gọn truy xuất nguồn gốc thông tin khi kiến thiết xây dựng biểu đồ. Biểu đồ xương cá được hình thành dựa trên những tài liệu có sẵn, giúp nhóm nghiên cứu và phân tích tiết kiệm ngân sách và chi phí thời hạn thống kê giám sát mà vẫn bảo vệ được độ đúng chuẩn cao. Bên cạnh đó, ứng dụng biểu đồ xương cá còn giúp giảm NG trong sản xuất, nhờ việc thuận tiện xác lập được nguyên do nền tảng tác động ảnh hưởng đến chất lượng. Từ đó, doanh nghiệp nhanh gọn tìm kiếm ra những giải pháp để khắc phục .

Kết

Biểu đồ xương cá là một công cụ tương hỗ thiết yếu cho doanh nghiệp để trấn áp và nhanh gọn khắc phục những sai sót trong quy trình sản xuất. Nằm trong bộ công cụ 7 QC Tools, biểu đồ xương cá cũng được tích hợp trong giải pháp 3S iFACTORY của ITG. Tuy nhiên ứng dụng biểu đồ xương cá nói riêng hay 7 QC Tools vào quản trị chất lượng là câu hỏi mà những người làm quản trị chăm sóc .

Thấu hiểu điều này, ITG Technology đã xây dựng cuốn Ebook: 7 QC Tools – Thực hành ứng dụng trong quản lý chất lượng và chuyển đổi số doanh nghiệp. Cùng với những thông tin được cung cấp trong bài viết, cuốn Ebook sẽ giúp các nhà quản lý có một cái nhìn toàn diện nhất về bộ công cụ, cũng như hiểu hơn về biểu đồ xương cá. Nếu các doanh nghiệp cần tư vấn, hỗ trợ thêm, hãy liên hệ qua hotline 092.6886.855 để được trao đổi với đội ngũ chuyên gia dày dặn kinh nghiệm của chúng tôi. 

5/5 – ( 1 bầu chọn )

Source: https://vvc.vn
Category : Môi trường