-
Ngoại diên và nội hàm của khái niệm di sản văn hóa phi vật thể
Theo UNESCO thì “ di sản văn hóa phi vật thể được hiểu là những tập quán, những hình thức biểu lộ, miêu tả, tri thức, kĩ năng và kèm theo đó là những công cụ vật phẩm, đồ tạo tác và những khoảng trống văn hóa có tương quan mà những hội đồng, những nhóm người và trong một số ít trường hợp là những cá thể công nhận là một phần di sản văn hóa của họ. Được chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác, di sản văn hóa phi vật thể được những hội đồng, những nhóm người không ngừng tái tạo để thích nghi với môi trường tự nhiên và mối quan hệ qua lại giữa hội đồng với tự nhiên và lịch sử dân tộc của họ, đồng thời hình thành trong họ ý thức về truyền thống và sự kế tục, qua đó khuyến khích thêm sự tôn trọng so với phong phú văn hóa và tính phát minh sáng tạo của con người ” [ 1 ]. Ngoài ra, những truyền thống lịch sử và diễn đạt truyền khẩu, trong đó ngôn từ là phương tiện đi lại của DSVHPVT ; thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn ; tập quán xã hội, tín ngưỡng và những liên hoan ; tri thức và tập quán tương quan đến tự nhiên và thiên hà ; nghề thủ công truyền thống [ 2 ] cũng được xem là những hình thức của DSVHPVT. Như vậy, trong khái niệm này, UNSECO đã cụ thể hóa tính trừu tượng của DSVHPVT bằng việc định dạng một số ít bộc lộ dạng sống sót đơn cử như tập quán, diễn đạt tri thức, kiến thức và kỹ năng, những công cụ vật phẩm, đồ tạo tác, những khoảng trống văn hóa có tương quan … Đó cũng chính là phần cốt lõi bên trong, là phần hồn của DSVHPVT mà UNESCO ghi nhận dưới góc nhìn ý nghĩa của di sản so với đời sống hội đồng .
Lễ rước linh vị Hoàng tử Cải về An Sơn Miếu trong Lễ Giổ Bà Phí Yến tại Côn Đảo – Ảnh Hoàng Duẩn
Đối với Việt Nam, DSVHPVT là bộ phận cấu thành những giá trị di sản văn hóa dân tộc, nó được hiểu là “sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, vật thể và không gian văn hóa liên quan, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thể hiện bản sắc của cộng đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và các hình thức khác”[3]. Về cơ bản, Việt Nam đã tiếp thu quan điểm của UNESCO về nội hàm của khái niệm DSVHPVT. Tuy nhiên, trong Luật Sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa, Việt Nam không liệt kê các hình thức của DSVHPVT như một số quốc gia khác trên thế giới mà việc này được thể hiện trong Nghị định số 98/2010/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 21/9/2010. Theo đó, 7 hình thức biểu hiện của DSVHPVT bao gồm: tiếng nói, chữ viết; ngữ văn dân gian; nghệ thuật trình diễn dân gian; tập quán xã hội và tín ngưỡng; lễ hội truyền thống; nghề thủ công truyền thống; tri thức dân gian[4].
Từ những khái niệm trên, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể rút ra một số ít đặc thù, đặc thù của DSVHPVT như sau : DSVHPVT là những giá trị ý thức, có tính tiếp nối, thừa kế qua những thế hệ. Vì là loại sản phẩm của hội đồng nên DSVHPVT cần được công nhận bởi hội đồng phát minh sáng tạo và thực hành thực tế di sản. Cộng đồng là một phần của di sản và do đó, khi đời sống hội đồng biến hóa thì những giá trị này cũng phải biến hóa cho thích hợp với toàn cảnh mới. Tính chất này tạo ra sự sự độc lạ cơ bản giữa DSVHPVT và di sản văn hóa vật thể vốn có tính cố định và thắt chặt và nguyên trạng tương đối. Ngoài ra, DSVHPVT còn có năng lực kết nối những cá thể trong xã hội, từ đó làm tăng tính cố kết hội đồng xã hội, làm cho mỗi cá thể cảm thấy mình là một phần của xã hội. Bên cạnh đó, DSVHPVT phải đại diện thay mặt cho truyền thống của dân tộc bản địa. Nó góp thêm phần bộc lộ được những nét đẹp riêng có về văn hóa, lối sống, cách sống của một hội đồng dân cư, một tộc người nhất định. Đó là những nét đẹp điển hình nổi bật, riêng không liên quan gì đến nhau mà khó hoàn toàn có thể tìm thấy ở hội đồng khác .
2. Đánh giá các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về DSVHPVT
2.1. Khái quát hệ thống pháp luật hiện hành về DSVHPVT tại Việt Nam
Đảng và Nhà nước Nước Ta luôn xác lập chủ trương đồng nhất là kiến thiết xây dựng Nước Ta có nền văn hóa tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa. Một trong những công cụ để thực thi chủ trương này là mạng lưới hệ thống pháp lý. Hiện nay, Nước Ta đã thiết kế xây dựng một hành lang pháp lý thống nhất để bảo tồn và tăng trưởng mạng lưới hệ thống di sản văn hóa như Luật Di sản văn hóa phát hành năm 2001 và Luật Sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009, Nghị định số 98/2010 / NĐ-CP hướng dẫn cụ thể thi hành luật sửa đổi bổ trợ năm 2009. Bên cạnh đó, Nhà nước Nước Ta còn phát hành 1 số ít văn bản khác để cụ thể hoá chủ trương, phương hướng, tiềm năng cũng như những phương pháp để triển khai hoạt động giải trí bảo tồn, tăng trưởng di sản văn hóa nói chung, DSVHPVT nói riêng như Quyết định số 25 – TTg của Thủ tướng nhà nước phát hành ngày 19/01/1993 về một số ít chủ trương nhằm mục đích thiết kế xây dựng và thay đổi sự nghiệp văn hóa nghệ thuật và thẩm mỹ ; Nghị quyết Trung ương 5 ( khóa VIII, trải qua ngày 16/07/1998 ) về thiết kế xây dựng và tăng trưởng nền văn hóa tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa ; Chiến lược tăng trưởng văn hóa đến năm 2020 ( phát hành kèm theo Quyết định số 581 / QĐ-TTg ngày 06/05/2009 về việc phê duyệt Chiến lược tăng trưởng văn hóa đến năm 2020 ) cũng nêu yếu tố bảo tồn và phát huy di sản văn hóa dân tộc bản địa. Điều này cho thấy quyết tâm của Nhà nước Nước Ta trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị di sản văn hóa của dân tộc bản địa, trong đó có văn hóa phi vật thể .
Đông đảo nhân dân Côn Đảo tham gia lễ rước linh vị Hoàng tử Cải về An Sơn Miếu trong Lễ Giổ Bà Phí Yến tại Côn Đảo – Ảnh Hoàng Duẩn
Về cơ bản, những văn bản quy phạm pháp luật về Di sản văn hóa mà cao nhất là Luật di sản văn hóa tương thích với những điều ước quốc tế về di sản văn hóa mà Nước Ta đã tham gia. Luật Di sản văn hóa có những pháp luật riêng so với DSVHPVT. Trong đó, Luật này đề cập đơn cử đến mục tiêu của luật, khái niệm về di sản văn hóa, di sản văn hóa vật thể và DSVHPVT ; quyền và nghĩa vụ và trách nhiệm của những cá thể so với di sản văn hóa. Đặc biệt còn có pháp luật đơn cử so với việc bảo vệ và phát huy giá trị của DSVHPVT .
2.2 Ưu điểm của các quy định pháp luật về DSVHPVT hiện nay
Nước Ta đã thiết kế xây dựng được một mạng lưới hệ thống pháp lý về di sản văn hóa nói chung ( trong đó có DSVHPVT ) khá khá đầy đủ và tổng lực. Hệ thống pháp lý này được bổ trợ, sửa đổi cho tương thích với thực tiễn và tương thích với chủ trương, đường lối của Đảng mà đơn cử là Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII về kiến thiết xây dựng và tăng trưởng nền văn hóa Nước Ta tiên tiến và phát triển, đậm đà truyền thống dân tộc bản địa. Điều 9, Luật Di sản văn hóa năm 2001 có nêu : “ Nhà nước có chủ trương bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa nhằm mục đích nâng cao đời sống niềm tin của nhân dân, góp thêm phần tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của quốc gia ”. Các giải pháp bảo vệ DSVHPVT được thiết kế xây dựng trên mục tiêu “ Nhà nước và nhân dân cùng làm ”. Sự tích hợp này vừa bộc lộ sự đồng thuận giữa Nhà nước và nhân dân, vừa mang lại hiệu suất cao cho việc bảo vệ DSVHPVT.
Một ưu điểm khác là những pháp luật pháp lý của Nước Ta về DSVHPVT tương thích với những Công ước quốc tế về di sản mà Nước Ta đã tham gia. Việt Nam là một trong số vương quốc sớm phê chuẩn Công ước về Bảo vệ DSVHPVT năm 2003 của UNESCO ( phê chuẩn năm 2005 ), Nước Ta cũng là thành viên của Ủy ban Liên chính phủ tham gia thiết kế xây dựng phương hướng hoạt động giải trí và những chủ trương quốc tế có tương quan đến Công ước này. Cùng với việc tham gia Công ước là sự bảo vệ những pháp luật của Công ước nói trên phải được nội luật hóa vào pháp lý của những vương quốc thành viên. Trên cơ sở tiếp thu quan điểm của UNESCO, tại khoản I, điều 1 của Luật Sửa đổi và bổ trợ 1 số ít điều của Luật Di sản văn hóa, khái niệm về DSVHPVT đã xác lập lại theo hướng logic và trọng tâm “ Di sản văn hóa phi vật thể là loại sản phẩm ý thức gắn với hội đồng hoặc cá thể, vật thể và khoảng trống văn hóa tương quan, có giá trị lịch sử vẻ vang, văn hóa, khoa học, biểu lộ truyền thống của hội đồng, không ngừng được tái tạo và được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng truyền miệng, truyền nghề, trình diễn và những hình thức khác ”. Cách định nghĩa này bảo vệ những tiêu chuẩn xác lập DSVHPVT của Nước Ta tương thích với quốc tế. Điều này sẽ giúp Nước Ta có điều kiện kèm theo thuận tiện trong việc lập hồ sơ đề xuất UNESCO công nhận DSVHPVT của quả đât .
Không những thế, nhà nước Nước Ta cũng tích cực thực thi những nhu yếu của UNESCO là “ cần nhận diện và xác lập rõ những mô hình khác nhau của DSVHPVT hiện có trên chủ quyền lãnh thổ mình ” [ 5 ] trải qua việc phát hành Nghị định số 98/2010 / NĐ-CP để phân định những nhóm nghành thuộc DSVHPVT. Công ước của UNESCO về Bảo vệ DSVHPVT cũng nêu rõ “ Để bảo vệ cho việc nhận diện nhằm mục đích mục tiêu bảo vệ, mỗi Quốc gia thành viên, dựa trên những điều kiện kèm theo thực tiễn riêng, phải lập ra một hoặc nhiều hạng mục thống kê về di sản văn hóa phi vật bộc lộ có trên chủ quyền lãnh thổ mình. Những hạng mục thống kê này sẽ được liên tục update ” [ 6 ]. Tiếp thu lao lý này, Luật Sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Di sản văn năm 2001 ghi nhận “ kiểm kê di sản văn hóa là hoạt động giải trí nhận diện, xác lập giá trị, lập hạng mục di sản văn hóa ” [ 7 ]. Trên cơ sở này, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phát hành Thông tư số 04/2010 ngày 30/06/2010 hướng dẫn kiểm kê và lập hồ sơ DSVHPVT. Thông tư cũng đưa ra mục tiêu của kiểm kê, lập hồ sơ khoa học DSVHPVT là nhằm mục đích nhận diện giá trị, xác lập thực trạng DSVHPVT để phục vụ việc kiến thiết xây dựng kế hoạch và phát huy giá trị DSVHPVT. Cũng trong Công ước trên, UNESCO chứng minh và khẳng định “ Trong khuôn khổ những hoạt động giải trí bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, mỗi Quốc gia thành viên cần phải nỗ lực để bảo vệ năng lực tham gia tối đa của những hội đồng, nhóm người và trong một số ít trường hợp là những cá thể đã phát minh sáng tạo, duy trì và chuyển giao mô hình di sản này và cần phải tích cực lôi kéo họ tham gia vào công tác làm việc quản trị ” [ 8 ]. Theo đó, Nước Ta đã thiết kế xây dựng giải pháp nhằm mục đích bảo vệ DSVHPVT với pháp luật chỉ huy tại Điều 17, Luật Di sản văn hóa năm 2001 ( sửa đổi, bổ trợ năm 2009 ) : “ Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện kèm theo cho tổ chức triển khai, cá thể triển khai hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra, sưu tầm, dữ gìn và bảo vệ, truyền dạy và trình làng di sản văn hóa phi vật thể nhằm mục đích giữ gìn, phát huy truyền thống văn hóa của hội đồng những dân tộc bản địa Nước Ta ” .
2.3 Một số vấn đề cần suy nghĩ
Dù Nước Ta có mạng lưới hệ thống pháp lý khá hoàn hảo để bảo tồn những giá trị DSVHPVT nhưng vẫn còn sống sót nhiều yếu tố trăn trở. Cụ thể :
Thứ nhất, tiêu chuẩn xác lập những DSVHPVT được lao lý trong Luật chưa thật tường minh. Ví như tiêu chuẩn “ DSVHPVT là mẫu sản phẩm niềm tin … không ngừng được tái tạo ” [ 9 ]. Tiêu chí này đã biểu lộ rõ đặc thù của DSVHPVT là di sản “ sống ”, gắn liền với đời sống của hội đồng, hiện hữu không chỉ ở quá khứ mà cả trong đời sống hiện tại. Tuy nhiên, hiểu thế nào cho đúng nghĩa của “ tái tạo ”, số lượng giới hạn của sự tái tạo ấy đến đâu là điều chưa được xác lập rõ trong luật. Tiếp nữa, những di sản cần được chuyển giao qua bao nhiêu thế hệ thì sẽ được coi là tương thích với tiêu chuẩn “ DSVHPVT. .. được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác ” [ 10 ], trong khi đó, việc xác lập số thế hệ được chuyển giao những giá trị văn hóa được điều tra và nghiên cứu dựa trên kí ức của hội đồng, của những người lưu giữ và truyền tải di sản nên việc xác lập thế hệ chuyển tiếp chỉ có đặc thù tương đối .
Thứ hai, quan điểm về tăng trưởng DSVHPVT chưa được nhận thức thống nhất. Một ví dụ nổi bật là tháng 7/2009, tỉnh Hà Nam đã triển khai dự án Bất Động Sản tăng cấp liên hoan đền Lảnh Giang ( Thôn Yên Lạc, xã Mộc Nam, huyện Duy Tiên ). Lễ hội được phục dựng theo hướng bên cạnh những yếu tố truyền thống lịch sử còn có thêm những yếu tố mới của thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn đương đại như âm thanh, hiệu ứng, kĩ thuật [ 11 ]. Sự kiện này đã nhận được khá nhiều quan điểm trái chiều. Có quan điểm cho rằng đó là lai căng, làm mất đi đặc thù truyền thống lịch sử của liên hoan. Tuy nhiên, ban tổ chức triển khai tiệc tùng thì cho rằng việc tái hiện liên hoan Lảnh Giang trong một hình thức mới hơn và rất đầy đủ hơn là một hướng thử nghiệm phục sinh và bảo tồn DSVHPVT. Trường hợp này đã cho thấy quan điểm tăng trưởng DSVHPVT chưa được nhận thức một cách thống nhất. Luật Di sản văn hóa lúc bấy giờ chưa đưa ra được xu thế chung về nguyên tắc, phương pháp tăng trưởng DSVHPVT để bảo vệ những giá trị di sản hoàn toàn có thể “ sống khỏe mạnh ” trong xã hội tân tiến. Các lao lý của pháp lý mới chỉ số lượng giới hạn tăng trưởng DSVHPVT ở việc không được hủy hoại và làm giảm giá trị của mô hình di sản văn hóa này. Các hành vi có rủi ro tiềm ẩn hủy hoại và làm giảm giá trị của DSVHPVT được lao lý đơn cử tại khoản 2, điều 4 của Nghị định số 98/2010 / NĐ-CP của nhà nước. Dưới góc nhìn lí luận, DSVHPVT được coi là “ di sản sống ” bởi chúng không ngừng được tái tạo để thích nghi với xã hội. Việc tái tạo hay tăng trưởng di sản văn hóa này xuất phát từ nhu yếu, nguyện vọng của hội đồng dân cư. Thích nghi với xã hội hay tương thích với đời sống là mục tiêu của việc tăng trưởng DSVHPVT. Nếu tăng trưởng xuất phát từ ý chí tự nguyện của hội đồng dân cư vì mục tiêu đúng đắn thì nên khuyến khích. Tuy nhiên cần quan tâm, tăng trưởng là một quy trình, có tinh lọc, những yếu tố mới được đưa vào phải mang tính bền vững và kiên cố .
Thứ ba, một số ít lao lý chưa đơn cử. Việc bảo tồn DSVHPVT cần có sự phối hợp liên ngành ngặt nghèo giữa những ngành, những cơ quan. Theo pháp luật tại khoản 3, điều 55, Luật Di sản văn hóa năm 2001 thì nhà nước pháp luật đơn cử nghĩa vụ và trách nhiệm của những bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc nhà nước trong việc phối hợp với Bộ Văn hoá – tin tức [ 12 ] để thực thi thống nhất quản trị nhà nước về di sản văn hoá. Tuy nhiên, lúc bấy giờ vẫn chưa có văn bản nào hướng dẫn về yếu tố này. Cũng tương tự như như vậy khoản 3, điều 24 của Luật Di sản văn hóa năm 2001 pháp luật Nhà nước phát hành văn bản quy phạm pháp luật để bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt và tăng trưởng tiếng Việt nhưng đến nay vẫn chưa có bất kỳ văn bản quy phạm pháp luật nào hướng dẫn đơn cử. Hoặc như Nghị định số 98/2010 / NĐ-CP của nhà nước có chỉ ra những hành vi được coi là có rủi ro tiềm ẩn hủy hoại và làm giảm giá trị di sản văn hóa phi vật thể như “ tùy tiện đưa những yếu tố không tương thích làm giảm giá trị di sản ” [ 13 ], tuy nhiên, Nghị định này không lao lý đơn vị chức năng nào có tính năng nhìn nhận hành vi trên. Đây là một yếu tố khá nhạy cảm, phức tạp bởi hội đồng là chủ thể có quyền quyết định hành động đến sự sống và sức sống của DSVHPVT. Vì vậy, Cơ quan quản trị nhà nước khó hoàn toàn có thể can thiệp dựa trên sự nhìn nhận chủ quan của chính mình .
Vấn đề tôn vinh những nghệ nhân thuộc nghành nghề dịch vụ văn hóa phi vật thể cũng có sự chưa ổn. Luật Di sản văn hóa năm 2001 lao lý “ Nhà nước tôn vinh và có chủ trương đãi ngộ so với nghệ nhân, nghệ sĩ nắm giữ và có công thông dụng nghệ thuật và thẩm mỹ truyền thống lịch sử, tuyệt kỹ nghề nghiệp có giá trị đặc biệt quan trọng ” [ 14 ], nhưng chưa pháp luật đơn cử là vận dụng vào khi nào và như thế nào cho tương thích, đơn vị chức năng nào sẽ chịu nghĩa vụ và trách nhiệm thực thi việc tôn vinh này. Tại tại điều 1 của Luật Sửa đổi, bổ trợ một số ít điều của Luật Thi đua, khen thưởng phát hành ngày 26/11/2003 mới chỉ xác lập những nghệ nhân làng nghề là đối tượng người dùng kiểm soát và điều chỉnh còn những nghệ nhân nắm giữ tri thức dân gian và thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn chưa được đề cập đến. Điều 65 của Luật Thi đua, khen thưởng pháp luật thương hiệu “ Nghệ nhân nhân dân ” và “ Nghệ nhân xuất sắc ưu tú ” chỉ phong tặng cho những “ cá thể có nhiều năm trong nghề, kế tục, giữ gìn, phát minh sáng tạo và tăng trưởng ngành nghề thủ công bằng tay mỹ nghệ truyền thống lịch sử ” [ 15 ] mà không kiểm soát và điều chỉnh tới những cá thể có công so với việc bảo vệ và phát huy giá trị DSVHPVT ở những nghành khác .
Thứ tư, thiếu cơ sở xác lập quyền sở hữu trí tuệ so với DSVHPVT. Quyền sở hữu trí tuệ những giá trị văn hóa phi vật thể đã được đề cập trong chủ trương của UNESCO. Theo đó, bản quyền của những hội đồng đã sản sinh và lưu truyền những DSVHPVT phải được tôn trọng. Tổ chức này cũng thừa nhận việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ so với DSVHPVT là điều không thuận tiện bởi nó không không phải là loại sản phẩm phát minh sáng tạo của cá thể mà là của cả hội đồng. Ở Nước Ta, quyền sở hữu trí tuệ được ghi nhận trong Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 ( sửa đổi, bổ trợ năm 2009 ) nhưng quyền sở hữu so với DSVHPVT chưa được đề cập một cách không thiếu và tổng lực. Luật mới chỉ đưa ra quyền tác giả so với tác phẩm văn học nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian. Theo lao lý của Luật Sở hữu trí tuệ phát hành năm 2005 thì “ Tổ chức, cá thể khi sử dụng tác phẩm văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian phải dẫn chiếu nguồn gốc của mô hình tác phẩm đó và bảo vệ giữ gìn giá trị đích thực của tác phẩm văn học, thẩm mỹ và nghệ thuật dân gian ” [ 16 ]. Vấn đề ở đây là nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian là phát minh sáng tạo của nhiều hội đồng, lúc ấy, quyền tác giả sẽ thuộc về hội đồng nào. Có thể lấy ví dụ với dân ca quan họ Thành Phố Bắc Ninh. Chủ nhân của mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ này là cộng đồng cư dân người Việt cư trú ở hai tỉnh TP Bắc Ninh và Bắc Giang lúc bấy giờ [ 17 ]. Trong khi đó, vùng lưu hành Dân ca quan họ Thành Phố Bắc Ninh lại lan rộng ra sang những tỉnh Vĩnh Phúc, TP Lạng Sơn, Thành Phố Hải Dương, Hưng Yên và Thành phố TP.HN. Như vậy, không phải chỉ có địa điểm Thành Phố Bắc Ninh trong dân ca quan họ Thành Phố Bắc Ninh là chủ thể chiếm hữu mô hình nghệ thuật và thẩm mỹ dân ca quan họ là tỉnh TP Bắc Ninh như một số ít người vẫn hiểu. Vấn đề quyền sở hữu tác giả lúc này khó biết được sẽ trao cho hội đồng nào. Nhìn sâu rộng ra so với DSVHPVT, việc xác lập quyền sở hữu tác giả là so với những giá trị DSVHPVT thật sự là một thử thách so với những nhà quản trị .
.jpg)
Chương trình Khai mạc Lễ hội truyền thống lịch sử Anh Hùng Dân Tộc Nguyễn Trung Trực năm 2019
Thứ năm, Nước Ta vẫn còn thiếu những văn bản dưới luật để kiểm soát và điều chỉnh những yếu tố tương quan đến DSVHPVT. Hiện nay, Cơ sở quan trọng cho việc bảo tồn DSVHPVT là Luật Di sản văn hóa 2001 và Luật Sửa đổi, bổ trợ 1 số ít điều của Luật Di sản văn hóa. Trong khi đó, mạng lưới hệ thống những văn bản dưới luật trên cơ sở thống nhất quan điểm hội đồng để bảo vệ cho việc hướng dẫn, thực thi luật ở địa phương lại chưa rất đầy đủ. Công tác quản trị tiệc tùng dân gian dưới góc nhìn là DSVHPVT là ví dụ. Lễ hội là DSVHPVT có những đặc thù riêng, cần có những giải pháp bảo vệ đơn cử để không làm mai một mô hình này trong tương lai. Cần có những văn bản hướng dẫn đơn cử và pháp luật rõ ràng về công tác làm việc tổ chức triển khai liên hoan là DSVHPVT, để hoàn toàn có thể vừa bảo tồn được hoạt động giải trí tiệc tùng nói chung, vừa hoàn toàn có thể phát huy được giá trị riêng của DSVHPVT là liên hoan dân gian .
Thạc sĩ Nguyễn Hồ Phong, Giảng viên Khoa Quản lý văn hóa, nghệ thuật tham dự một Hội thảo khoa học
Thay lời kết
DSVHPVT là linh hồn của nền văn hóa ở mỗi vương quốc, hội đồng. Qua những di sản đó, thế hệ thời nay có thêm sự hiểu biết và sự trân trọng lối sống tốt đẹp của ông cha. Vì lẽ đó, việc bảo tồn, phát huy những giá trị DSVHPVT là điều vô cùng thiết yếu trong toàn cảnh hội nhập quốc tế thời nay. Quan điểm này đã được nhiều nước trên quốc tế xác lập và triển khai bằng cách phát hành mạng lưới hệ thống những văn bản luật và dưới luật. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế chung đó. Trong những năm qua, hàng loạt những văn bản pháp lý đã được phát hành mà cao nhất là Luật Di sản văn hóa. Thực tiễn đã chứng tỏ, những công cụ pháp lý này đã phát huy hiệu quả, nhiều di DSVHPVT của dân tộc bản địa đã được giữ gìn và phát huy trước sự tàn phá của xã hội văn minh, trong số đó nhiều di sản được vinh danh ở tầm quốc tế. Tuy nhiên, yếu tố quản trị, giữ gìn những giá trị DSVHPVT tại Nước Ta vẫn còn nhiều chưa ổn như tiêu chuẩn xác lập những DSVHPVT được pháp luật trong Luật chưa thật tường minh ; quan điểm về tăng trưởng DSVHPVT chưa được nhận thức thống nhất ; thiếu pháp luật để bảo vệ và phát huy giá trị DSVHPVT ; thiếu cơ sở xác lập quyền sở hữu trí tuệ so với DSVHPVT ; mạng lưới hệ thống văn bản dưới luật chưa được hoàn thành xong. Đây thật sự là những thử thách lớn cho công tác làm việc bảo tồn và phát huy DSVHPVT ở Nước Ta lúc bấy giờ. / .
N.H.P
[1]Theo Tạp chí Văn hóa & nguồn lực (số 1) (2014)
Chú thích
[ 1 ] Điểm 1, 2, khoản I, điều 2, Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ;
[ 2 ] Điểm 1, 2, khoản I, điều 2, Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ;
[ 3 ] Điều 1, Luật sửa đổi và bổ trợ 1 số ít điều của Luật Di sản văn hóa ;
[ 4 ] Điều 2, chương 1, Nghị định số 98/2010 / NĐ-CP ;
[ 5 ] Điểm 11, Khoản I, điều 2, Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ;
[ 6 ] Điểm 1, khoản III, điều 12, Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ;
[ 7 ] Khoản I, điều 14, Luật sửa đổi và bổ trợ 1 số ít điều của Luật Di sản văn hóa ;
[ 8 ] Khoản III, điều 15, Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ;
[ 9 ] Điều 1, Luật sửa đổi và bổ trợ 1 số ít điều của Luật Di sản văn hóa ;
[ 10 ] Việc xác lập này cũng chưa được thống nhất và lý giải rõ trong Công ước bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể năm 2003 của UNESCO. Theo đa phần quan điểm của những nhà nghiên cứu thì trong xã hội cận tân tiến và truyền thống lịch sử, chỉ cần 3 thế hệ là đủ, còn trong những xã hội tân tiến hơn thì chỉ hai thế hệ mà thôi ;
[ 11 ] Thông cáo báo chí truyền thông liên hoan truyền thống cuội nguồn đền Lảnh Giang – Hà Nam được tăng cấp và mang sắc tố văn hóa đương đại, nguồn : http://viettems.com, ngày 08/7/2009 ;
[ 12 ] Nay là Bộ VH, TT và DL ;
[ 13 ] Điểm 2, khoảng chừng b, điều 4, chương I, Nghị định số 98/2010 / NĐ-CP ;
[ 14 ] Điều 26, chương III, Luật Di sản văn hóa ;
[ 15 ] Điều 65, mục III, chương III, Luật Thi đua, khen thưởng ;
[ 16 ] Điều 23, mục I, chương II, phần 2, Luật Sở hữu trí tuệ ;
[17] Nguyễn Chí Bền (2010), “Dân ca quan họ Bắc Ninh, di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại”, Di sản văn hóa phi vật thể, số 01: 35.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
-
Bộ Chính trị – Nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (1998), Nghị quyết Trung ương 5 khóa 8;
-
Bộ VH, TT & DL (2010), Thông tư số 04/2010/TT-BVHTTDL Quy định việc kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể và lập hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia;
-
Chính phủ (2010), Nghị định số 98/2010/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Di sản văn hóa và Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa;
-
Quốc Hội (2001), Luật di sản văn hóa;
-
Quốc Hội (2009), Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa;
-
Quốc Hội (2003), Luật Thi đua khen thưởng;
-
Quốc Hội (2005), Luật sở hữu trí tuệ;
-
Quốc Hội (2009), Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sở hữu trí tuệ;
-
Thủ tướng Chính phủ (1993), Quyết định số 25-TTg Về một số chính sách nhằm xây dựng và đổi mới sự nghiệp văn hóa nghệ thuật;
-
Thủ tướng Chính phủ (2009), Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020 (ban hành kèm theo Quyết định số 581/QĐ-TTg ngày 06/05/2009 Về việc phê duyệt Chiến lược phát triển văn hóa đến năm 2020);
-
UNESCO (2003), Công ước Bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể.
