Dự báo về vận tốc già hóa nhanh gọn của dân số Nước Ta và những chưa ổn trong mạng lưới hệ thống hưu trí lúc bấy giờ như tỷ suất tham gia thấp, ngày càng tăng đối tượng người dùng hưởng hưu trí, mất cân đối giữa mức đóng và mức hưởng …, đang đặt ra nhu yếu cải cách mạng lưới hệ thống hưu trí theo hướng bảo vệ sự bền vững và kiên cố của mạng lưới hệ thống, sự cân đối của quỹ hưu trí trong dài hạn và bao trùm số đông dân số nhằm mục đích bảo vệ đời sống của người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu .
Trên cơ sở những kinh nghiệm quốc tế về xây dựng mô hình hệ thống hưu trí ở một số quốc gia, Việt Nam đang nghiên cứu mở rộng hệ thống hưu trí đơn lẻ hiện nay thành hệ thống hưu trí đa tầng, đa trụ cột, từ đó giảm nguy cơ không bền vững của hệ thống, giảm gánh nặng của quỹ bảo hiểm xã hội, tăng an sinh xã hội cho người dân.
Trong những năm gần đây, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ( LĐ-TB và XH ) và Bộ Tài chính tiến hành song song kiến thiết xây dựng hai đề án về bảo hiểm hưu trí bổ trợ và bảo hiểm hưu trí tự nguyện. Ngày 20/8/2013, Bộ Tài chính chính thức phát hành Thông tư 115 / 2013 / TT-BTC về việc Hướng dẫn Bảo hiểm hưu trí và Quỹ hưu trí tự nguyện vận dụng so với những doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ tiến hành bảo hiểm hưu trí tự nguyện tại Nước Ta ( sau đây gọi tắt là Thông tư 115 ). Hiện tại, Bộ LĐ-TB và XH cũng đang hoàn tất quy trình nghiên cứu và điều tra thiết kế xây dựng đề án thử nghiệm Chính sách hưu trí bổ trợ ( sau đây gọi tắt là Đề án ), dự kiến trình Thủ tướng nhà nước cuối năm 2013 và tiến hành đầu năm năm trước .
Mục tiêu của bài viết là nhằm mục đích giúp người đọc phân biệt bảo hiểm hưu trí tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ trợ trong khuôn khổ Thông tư 115 và Đề án, phân phối thông tin cơ bản về vai trò của bảo hiểm hưu trí tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ trợ trong nỗ lực cải cách mạng lưới hệ thống hưu trí Nước Ta của nhà nước trong quy trình tiến độ lúc bấy giờ .
Nhằm bảo vệ tính đúng mực và khách quan, bài viết sử dụng những khái niệm và nội dung của Thông tư 115 về bảo hiểm hưu trí tự nguyện và quỹ hưu trí tự nguyện và dự thảo Đề án thử nghiệm Chính sách hưu trí bổ trợ .
Khái niệm về bảo hiểm hưu trí bổ sung, bảo hiểm hưu trí tự nguyện và quỹ hưu trí tự nguyện
Theo dự thảo của Đề án thử nghiệm Chính sách hưu trí bổ trợ của Bộ LĐ-TB và XH, bảo hiểm hưu trí bổ trợ là chủ trương bảo hiểm xã hội tự nguyện hoặc bắt buộc, có chính sách tạo lập quỹ từ sự góp phần của người lao động và người sử dụng lao động, sống sót dưới dạng những thông tin tài khoản cá thể, được bảo toàn và tích góp trải qua hoạt động giải trí góp vốn đầu tư, do những định chế kinh tế tài chính trung gian triển khai và được quản trị bởi những cơ quan quản trị nhà nước theo pháp luật của pháp lý. Quỹ hưu trí bổ trợ được hình thành trên cơ sở góp phần của người lao động và / hoặc người sử dụng lao động và sẽ được quản trị bởi những công ty quản trị quỹ được Ban quản lý quỹ ( gồm đại diện thay mặt người lao động và chủ lao động ) chỉ định .
Theo Thông tư 115 của Bộ Tài chính, bảo hiểm hưu trí tự nguyện là loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ do doanh nghiệp bảo hiểm thực thi nhằm mục đích cung ứng thu nhập bổ trợ cho người được bảo hiểm khi hết tuổi lao động. Bảo hiểm hưu trí tự nguyện gồm có bảo hiểm hưu trí cho từng cá thể và bảo hiểm hưu trí cho nhóm người lao động. Mỗi người được bảo hiểm theo hợp đồng bảo hiểm hưu trí cá thể hay hợp đồng bảo hiểm hưu trí nhóm có một thông tin tài khoản bảo hiểm hưu trí riêng theo lao lý. Quỹ hưu trí tự nguyện được hình thành từ phí bảo hiểm và là tập hợp những thông tin tài khoản bảo hiểm hưu trí của người được bảo hiểm .
Nói cách khác, về thực chất, bảo hiểm hưu trí tự nguyện là một loại mẫu sản phẩm kinh tế tài chính mà người lao động và / hoặc chủ lao động hoàn toàn có thể tham gia góp phần tiền tiết kiệm chi phí theo định kỳ vào những loại sản phẩm hưu trí. Người lao động sẽ được nhận chi trả từ quỹ khi đến tuổi nghỉ hưu. Số tiền hưu trí mà mỗi cá thể được hưởng phụ thuộc vào vào tổng số tiền góp phần của cá thể và / hoặc tổ chức triển khai đó và hiệu suất cao góp vốn đầu tư vốn của quỹ hưu trí tự nguyện .
So sánh giữa bảo hiểm hưu trí bổ sung và bảo hiểm hưu trí tự nguyện
Giống nhau:
Bảo hiểm hưu trí bổ trợ và bảo hiểm hưu trí tự nguyện đều là một phần nguồn thu nhập của người đến tuổi nghỉ hưu. Các khoản góp phần của người tham gia đều được quản trị dưới dạng hình thức thông tin tài khoản cá thể. Tài sản hình thành trên thông tin tài khoản này đều thuộc chiếm hữu của người tham gia bảo hiểm, có quyền sử dụng khi đến tuổi nghỉ hưu .
Khác nhau:
|
Nguyên tắc thực thi
|
Là mẫu sản phẩm thương mại, mẫu sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, do những công ty bảo hiểm nhân thọ phân phối .
|
Không phải là một mẫu sản phẩm thương mại. Là một chủ trương bảo hiểm xã hội
|
|
Đóng góp
|
Theo hình thức tự nguyện
|
Theo hình thức tự nguyện ( trong tiến trình đầu ) và / hoặc bắt buộc ( thường thì trong tiến trình sau )
|
|
Đối tượng tham gia
|
Cá nhân người lao động, hoặc nhóm người lao động ( bảo hiểm hưu trí nhóm do chủ sử dụng lao động mua )
|
Người lao động và người sử dụng lao động đang tham gia BHXH bắt buộc
|
|
Mức góp phần
|
Phụ thuộc vào ý chí cá thể hoặc chủ sử dụng lao động
|
Tỷ lệ góp phần pháp luật trong hợp đồng lao động / thỏa ước lao động tập thể. Cụ thể :
Tổng mức góp phần từ 5-22 % tiền lương hàng tháng của người lao động .
Mức tối đa : 5,06 triệu / người / tháng .
Mức tối thiểu : 250.000 đồng / người / tháng .
Hai mức này được kiểm soát và điều chỉnh theo mức lương cơ sở
|
|
Quyền lợi chi trả cho người tham gia
|
Công ty BHNT cam kết lãi suất vay góp vốn đầu tư tối thiểu tại hợp đồng bảo hiểm. Ngoài ra, công ty BHNT hoàn toàn có thể chia thêm lãi tùy thuộc vào hiệu quả kinh doanh thương mại .
|
Toàn bộ doanh thu thu được từ hoạt động giải trí góp vốn đầu tư sẽ chi trả cho người tham gia .
|
|
Quyền lợi người tham gia khi rút thông tin tài khoản trước hạn
|
Áp dụng khi người được bảo hiểm bị suy giảm năng lực lao động 61 % trở lên hoặc bị mắc bệnh hiểm nghèo theo lao lý của Luật .
|
Toàn bộ các khoản đóng góp của người lao động sẽ được hoàn lại.
|
|
Danh mục góp vốn đầu tư của Quỹ
|
Tuân thủ theo pháp luật về Danh mục và hạn mức góp vốn đầu tư gia tài của Quỹ hưu trí tự nguyện tại Thông tư 115
Tài sản của Quỹ hưu trí tự nguyện không được trực tiếp góp vốn đầu tư vào bất động sản, vàng, bạc, …, CP của công ty sàn chứng khoán, công ty kinh tế tài chính và công ty cho thuê kinh tế tài chính .
|
Nhà nước sẽ lao lý hoạt động giải trí góp vốn đầu tư của Quỹ hưu trí bổ trợ :
– Quy định hạng mục góp vốn đầu tư so với những gia tài góp vốn đầu tư
– Quy định những loại gia tài được phép góp vốn đầu tư .
|
|
Tổ chức kinh tế tài chính trung gian tham gia
|
Công ty BHNT và Công ty Quản lý Quỹ
|
Công ty Quản lý Quỹ
Ngân hàng lưu ký
Các tổ chức triển khai và những định chế kinh tế tài chính trung gian khác ( tổ chức triển khai quản trị dịch vụ thành viên, tổ chức triển khai dịch vụ quản trị quỹ … )
|
|
Phí
|
Phí quản trị quỹ : < = 2 % giá trị gia tài góp vốn đầu tư .
Ngoài ra, có lao lý về một số ít loại phí khác gồm phí chuyển khoản qua ngân hàng thông tin tài khoản, phí quản trị hợp đồng bảo hiểm, phí bảo hiểm rủi ro đáng tiếc …
|
Chưa đề cập về phí trong Đề án
|
|
Quy định thời hạn tối thiểu ( sau khi ký hợp đồng / thao tác tối thiểu ) để được hưởng khoản hưu trí
|
Quy định đơn cử trong hợp đồng bảo hiểm hưu trí của công ty BHNT
|
Thời gian thao tác tối thiểu 5 năm để được hưởng 100 % hưu trí bổ trợ
|
|
Luật
|
Theo Luật kinh doanh bảo hiểm
|
Theo Bộ luật lao động, Luật bảo hiểm xã hội
|
Vai trò của bảo hiểm hưu trí tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ sung trong nỗ lực cải cách hệ thống hưu trí Việt Nam
Việc hình thành và tăng trưởng hai mô hình bảo hiểm hưu trí tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ trợ sẽ bổ trợ thêm trụ cột vào mạng lưới hệ thống hưu trí đơn lẻ lúc bấy giờ, giúp cải cách mạng lưới hệ thống hưu trí Nước Ta dần trở thành mạng lưới hệ thống đa trụ cột, đem lại sự bền vững và kiên cố và bảo vệ tính không thiếu hơn cho mạng lưới hệ thống hưu trí. Đây được xem là giải pháp có tính kế hoạch dài hạn so với mạng lưới hệ thống phúc lợi xã hội nói riêng và tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội nói chung .
Bên cạnh đó, chủ trương bảo hiểm hưu trí bổ trợ là một bộ phận của BHXH, sẽ góp thêm phần bổ trợ quyền hạn hưu trí, từ đó, giảm áp lực đè nén lên ngân sách nhà nước và quỹ Bảo hiểm xã hội .
Đối với người tham gia góp phần, bảo hiểm hưu trí tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ trợ sẽ giúp người lao động cải tổ năng lực kinh tế tài chính để có đời sống tốt hơn sau khi được phân phối nhu yếu tối thiểu bởi quyền lợi và nghĩa vụ theo chính sách BHXH và hoàn toàn có thể dữ thế chủ động đối phó với những rủi ro đáng tiếc phát sinh trong đời sống .
Đối với thị trường kinh tế tài chính, lượng vốn hình thành từ những quỹ hưu trí tự nguyện và bổ trợ sẽ ngày càng tăng nguồn vốn góp vốn đầu tư dài hạn trên thị trường vốn Nước Ta, tạo điều kiện kèm theo cho sự tăng trưởng về chiều sâu và mang tính bền vững và kiên cố của thị trường vốn. Ngoài ra, dòng vốn từ những quỹ hưu trí sẽ được tái đầu tư trở lại nền kinh tế tài chính, góp thêm phần cho sự tăng trưởng chung của nền kinh tế tài chính .
Sự sẵn sàng của các bên tham gia trong triển khai bảo hiểm hưu trí tự nguyện và bảo hiểm hưu trí bổ sung
Từ góc nhìn nhà nước, nhận thức được tầm quan trọng và tính cấp thiết của việc cải cách mạng lưới hệ thống hưu trí, nhà nước Nước Ta đã phát hành những pháp luật tạo hành lang pháp lý để tiến hành bảo hiểm hưu trí tự nguyện và quỹ hưu trí tự nguyện, đồng thời đã có những lao lý về khuyễn mãi thêm thuế cho những bên tham gia góp phần .
Đối với bảo hiểm hưu trí tự nguyện và quỹ hưu trí tự nguyện, theo pháp luật hiện hành về tặng thêm thuế dành cho người lao động, phần đóng vào Quỹ hưu trí tự nguyện được trừ ra khỏi thu nhập tính thuế của cá thể tối đa không quá 1 triệu đồng / tháng [ 1 ]. Khoản tiền tích góp góp phần quỹ hưu trí tự nguyện do người sử dụng lao động mua hoặc góp phần cho người lao động sẽ được trì hoãn đóng thuế TNCN đến thời gian người lao động nghỉ hưu. Trước khi trả tiền lương hưu cho cá thể, doanh nghiệp bảo hiểm, công ty quản trị quỹ hưu trí tự nguyện có nghĩa vụ và trách nhiệm khấu trừ thuế theo tỷ suất 10 % so với khoản tiền phí tích góp, tiền tích góp góp phần quỹ tương ứng với phần người sử dụng lao động mua hoặc góp phần cho người lao động2 .
Tiền lương hưu nhận được hàng tháng từ quỹ hưu trí tự nguyện là khoản thu nhập được miễn thuế3. Về khuyến mại thuế so với khoản góp phần của người sử dụng lao động, theo Dự thảo Nghị định pháp luật chi tiết cụ thể một số ít điều của Luật thuế TNDN và Luật thuế TNDN sửa đổi mà Bộ Tài chính vừa hoàn tất lấy quan điểm những bộ, ngành, tương quan đến pháp luật những khoản chi được trừ và khoản chi không được trừ khi xác lập thu nhập tính thuế của doanh nghiệp, khoản góp phần vào quỹ hưu trí tự nguyện, mua bảo hiểm hưu trí tự nguyện cho người lao động được tính vào khoản chi được trừ trong trường hợp dưới 1 triệu đồng / tháng / người và cần phải ghi đơn cử điều kiện kèm theo hưởng và mức hưởng tại một trong những hồ sơ sau : hợp đồng lao đông, thỏa ước lao động tập thể, quy định kinh tế tài chính của doanh nghiệp … 4. Nếu khoản góp phần vượt mức 1 triệu đồng / tháng / người, khoản chênh lệch sẽ không được tính vào ngân sách trước khi xác lập thu nhập chịu thuế .
Đối với Chính sách bảo hiểm hưu trí bổ trợ, theo dự thảo Đề án, Bộ LĐ-TB và XH đang yêu cầu nhà nước một số ít chủ trương khuyến mại thuế dành cho người tham gia góp phần. Cụ thể là những khoản góp phần của người lao động vào thông tin tài khoản hưu trí bổ trợ được trừ ra khỏi thu nhập tính thuế khi tính thuế thu nhập cá thể và người nghỉ hưu lĩnh tiền hưu hàng tháng sẽ không bị đánh thuế .
Về khuyến mại thuế so với khoản góp phần của người sử dụng lao động, theo Dự thảo Nghị định lao lý chi tiết cụ thể một số ít điều của Luật thuế TNDN và Luật thuế TNDN sửa đổi, những khoản chi được trừ khi xác lập thu nhập chịu thuế là phần trích nộp những quỹ có đặc thù phúc lợi xã hội ( BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm hưu trí bổ trợ ) cho người lao động không vượt mức pháp luật của pháp lý về BHXH ( pháp luật hiện hành là tối đa không quá 5,06 triệu đồng / tháng / người ) .
Từ góc nhìn doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp đã sẵn sàng chuẩn bị tham gia tiến hành thử nghiệm Chương trình bảo hiểm hưu trí bổ trợ như một hình thức để bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ, khuyến khích và giữ chân người lao động. Theo tìm hiểu của Bộ LĐ-TB và XH, năm 2010 so với gần 700 doanh nghiệp tại Thành Phố Hà Nội và Hồ Chí Minh có đến 70 % doanh nghiệp và tập đoàn lớn được khảo sát mong ước và chuẩn bị sẵn sàng tham gia cho người lao động vào quỹ hưu trí bổ trợ .
Hiện nay, có 05 doanh nghiệp có vốn góp vốn đầu tư quốc tế đã hình thành Quỹ hưu trí bổ trợ dành cho người lao động thao tác tại doanh nghiệp. Các doanh nghiệp coi đây là một hình thức bổ trợ thêm phúc lợi cho nhân viên cấp dưới để khuyến khích sự gắn bó lâu dài hơn. Đối với 1 số ít doanh nghiệp, nguồn quỹ được tạo ra từ việc góp phần hàng tháng của cả doanh nghiệp và người lao động. Đối với một số ít doanh nghiệp khác, nguồn hình thành quỹ được trích từ doanh thu sau thuế của doanh nghiệp. Quỹ hưu trí tự nguyện tại những doanh nghiệp đa phần do đơn vị chức năng tự quản trị. Tất cả những doanh nghiệp này đều chuẩn bị sẵn sàng tham gia thử nghiệm chủ trương hưu trí bổ trợ .
Từ góc độ các tổ chức tài chính trung gian cung cấp dịch vụ, các hệ thống cần thiết về quản lý quỹ, ngân hàng lưu ký, giám sát, quản trị quỹ và các dịch vụ trung gian khác để vận hành hai loại hình bảo hiểm trên đều đã được các tổ chức tài chính sẵn sàng đáp ứng. Hiện tại, một số đơn vị đã sẵn sàng tham gia cung cấp dịch vụ bao gồm các công ty quản lý quỹ như VFM, VinaWeath, Công ty Quản lý Quỹ Bảo Việt… (cung cấp dịch vụ quản lý quỹ); ngân hàng HSBC, Standard Charter Bank… (cung cấp dịch vụ ngân hàng lưu ký); công ty Grant Thornton (cung cấp dịch vụ quản trị quỹ, dịch vụ kiểm toán)…
Tóm lại, nỗ lực cải cách mạng lưới hệ thống hưu trí Nước Ta đã có một số ít hiệu quả trong bước đầu. Vai trò của nhà nước, Bộ LĐ-TB và XH và Bộ Tài chính là rất lớn trong việc phong cách thiết kế chương trình cải cách tổng thể và toàn diện, hoạch định chủ trương, tạo hành lang pháp lý và đặc biệt quan trọng quan trọng trong việc giáo dục nhận thức hội đồng về việc tham gia những chương trình hưu trí. Quá trình này sẽ còn rất nhiều khó khăn vất vả và thử thách trong thời hạn tới và cần phải có sự góp phần của hàng loạt xã hội, đặc biệt quan trọng là từ phía người lao động, người sử dụng lao động và cả những bên trung gian phân phối dịch vụ quản lý và vận hành mạng lưới hệ thống .
Theo (Tapchitaichinh.vn)
{fcomment}
